Sobór powszechny
Z Wikipedii
Sobór powszechny, sobór ekumeniczny - w kościołach chrześcijańskich - spotkanie biskupów całego Kościoła w celu ustanowienia praw kościelnych (kanonów soborowych) i uregulowania spraw doktryny wiary i moralności. Początkowo sobory były zwoływane przez cesarzy rzymskich (bizantyjskich). Sobory Kościoła rzymskokatolickiego (nie uznawane przez pozostałych chrześcijan, w tym prawosławnych i protestantów) są zwoływane przez papieża. Według prawa kanonicznego papież przewodniczy obradom soboru osobiście (lub przez delegatów), a także określa ramy obrad i zatwierdza dekrety soborowe. Śmierć papieża w czasie trwania obrad powoduje ich zawieszenie, i dopiero jego następca może wznowić obrady.
Kwestia, czy zjazd biskupów jest soborem powszechnym, czy tylko synodem danego kościoła partykularnego, zależy od nauki danego kościoła. I tak kościół katolicki przyjmuje, że odbyło się dwadzieścia jeden soborów powszechnych (od nicejskiego I w 325 do watykańskiego II w latach 1962-1965). Cerkiew prawosławna a także część Kościołów protestanckich (głównie ewangelickie) uważa za powszechne tylko pierwsze siedem soborów (od nicejskiego I do nicejskiego II). Większość protestantów (np. kongregacjonaliści, baptyści, zielonoświątkowcy, adwentyści, unitarianie) a także inne wyznania (m.in. mormoni i Świadkowie Jehowy) odrzucają autorytet soborów. Kościoły przedchalcedońskie uznają za powszechne tylko trzy pierwsze sobory, a kościół asyryjski (nestoriański) dwa pierwsze sobory.
Soborem jerozolimskim określanym jest także opisane w Dziejach Apostolskich (15,2-29) zebranie apostołów w Jerozolimie w latach 49-50. W sensie ścisłym nie był to jednak sobór powszechny.
Spis treści |
[edytuj] Spis soborów powszechnych (według nauki Kościoła katolickiego i prawosławnego)
- Sobór Nicejski I (325) - potępił arianizm, sformułował chrześcijańskie wyznanie wiary, uroczyście potwierdzono dogmat o Bóstwie Chrystusa.
- Sobór Konstantynopolitański I (381) - uzupełnił wyznanie wiary (zwane także nicejsko-konstantynopolitańskim) do postaci Credo (czyli wyznania wiary) nicejsko-konstantynopolitańskiego, odmawianego podczas Mszy św., potwierdzono wiarę w Ducha Świętego.
- Sobór Efeski (431) - potępił nestorianizm, uznał, że Dziewicy Maryi przysługuje tytuł Matki Bożej (Η Θεοτόκος, łac. Theotokos). Ten i następne sobory nie są uznawane przez Kościół asyryjski.
- Sobór Chalcedoński (451) - odrzucił monofizytyzm, sformułował doktrynę o dwóch naturach Chrystusa: boskiej i ludzkiej. Ten sobór i następne nie są przyjmowane przez tzw. kościoły przedchalcedońskie (dawniej nazywane monofizyckimi).
- Sobór Konstantynopolitański II (553) - potwierdził doktryny i kanony poprzednich soborów, potępił nowe pisma heretyckie.
- Sobór Konstantynopolitański III (680-681) - potępił monoteletyzm.
- Sobór w Trullo (692) - był przedłużeniem poprzedniego soboru, znany również jako piąto-szósty (Quinisext/Penthekte). Zajął się gł. sprawami administracji i dyscypliny kościelnej - nie uczestniczyli w nim biskupi Zachodu i jego kanony nie są uznawane przez Kościół katolicki. Prawosławni traktują go jako część szóstego soboru powszechnego.
- Sobór Nicejski II (787) - potępił ikonoklazm i uznał za słuszny kult ikon.
[edytuj] Spis pozostałych soborów powszechnych (według nauki Kościoła katolickiego)
| Artykuł serii Kościół katolicki |
|
 |
|
| Organizacja | |
|---|---|
|
Papież • Benedykt XVI |
|
| Początki i przeszłość | |
|
Jezus Chrystus |
|
| Teologia | |
|
Trójca Święta |
|
| Liturgia | |
|
Diakon • Prezbiter • Biskup |
|
| Portal katolicki |
|
- Sobór Konstantynopolitański IV (869-870) - potępił Focjusza, uznając go za schizmatyka; potępienie to, odrzucone przez biskupów wschodnich, usankcjonowało podział chrześcijaństwa na katolicyzm i prawosławie. Sobór nieuznany przez prawosławie.
- Sobór w Sutri (1046) - potępił symonię, zdetronizował Grzegorza VI i obrał Klemensa II. Nie uznany za sobór powszechny.
- Sobór Laterański I (1123) - uregulował kwestie inwestytury.
- Sobór Laterański II (1139) - potępił nauki Arnolda z Brescii.
- Sobór Laterański III (1179 ) - zajmował się problemami moralnymi, potępił albigensów i waldensów
- Sobór Laterański IV (1215) - sformułował dogmat o przeistoczeniu, potępił naukę Joachima di Fiore, sformułował doktrynę o prymacie papieskim.
- Sobór Lyoński I (1245) - zdetronizował cesarza Fryderyka II, zarządził nową krucjatę przeciwko Saracenom.
- Sobór Lyoński II (1274) - wprowadził filioque do wyznania wiary, uregulował zasady wyboru papieża.
- Sobór w Vienne (1311-1312) - potępił błędy templariuszy, fraticelli, begardów i beginów.
- Sobór w Pizie (1409) - nieudana próba zakończenia Wielkiej Schizmy, nie uznana przez papieża za legalny sobór.
- Sobór w Konstancji (1414-1418) - początkowo nieformalny, stał się soborem z chwilą zwołania przez Papieża Grzegorza XII; zakończył Wielką Schizmę Zachodnią, wybierając papieżem Marcina V; potępił Johna Wycliffe'a i Jana Husa (w wyniku czego Hus został spalony na stosie).
- Sobór w Sienie (1423-1424) - zajmował się kwestiami reformy w Kościele, uznany później za heretycki i skreślony z listy soborów powszechnych.
- Sobór w Bazylei (1431-1439) - kontynuował kwestie reformy Kościoła i podjął temat unii z Grekami. Po uchwaleniu dogmatu o wyższości soboru nad papieżem, Eugeniusz IV ogłosił nieważność soboru. W odpowiedzi sobór wybrał na papieża Feliksa V.
- Sobór w Ferrarze (1438) - zwołany przez Eugeniusza IV po rozłamie na soborze w Bazylei. Zajął się problemem unii z prawosławiem. Na początku 1439 przeniesiony do Florencji.
- Sobór Florencki (1439-1445) - zatwierdził unie z Kościołem bizantyjskim oraz Apostolskim Kościołem Ormiańskim.
- Sobór Laterański V (1512-1517) - potępił koncyliaryzm
- Sobór Trydencki (1545-1563) - potępił Lutra i innych zwolenników reformacji; podjął dzieło odnowy Kościoła (kontrreformacja).
- Sobór Watykański I (1868-1870) - sobór przerwany wojną francusko-pruską; ogłosił dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności.
- Sobór Watykański II (1962-1965) - sobór mający na celu odświeżenie (aggiornamento) Kościoła katolickiego.
[edytuj] Spis soborów uważanych przez część prawosławia za powszechne
- Sobór Konstantynopolitański IV (879-880) - zrehabilitował i przywrócił patriarchę Focjusza na zajmowane stanowisko, początkowo uznany na Zachodzie jako powszechny, następnie podtrzymano opinię o błędach Focjusza.
- Sobór Konstantynopolitański V (1341-1351) - uznał ortodoksyjność nauki Grzegorza Palamasa o hezychazmie i przebóstwieniu człowieka i potępił nauki inspirowanego zachodnią filozofą Barlaama z Kalabrii.
- Synod Jerozolimski (1672) - ustalił relacje prawosławia z katolicyzmem i protestantyzmem, ustalił grecki kanon Biblii.
