R-5

Z Wikipedii

R-5
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ	samolot rozpoznawczy i wielozadaniowy
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne - stałe
Załoga	2
Historia
Data oblotu	1928
Lata produkcji	1928 – 1937
Dane techniczne
Napęd	1 silnik rzędowy 12-cylindrowy M-17b od 1934 roku silnik M-17f
Moc	680 KM (500 kW) (M-17b) 730 KM (537 kW) (M-17f)
Wymiary
Rozpiętość	15,50 m (płat górny) 12,00 m (płat dolny)
Długość	10,56 m
Wysokość	3,62 m
Powierzchnia nośna	50,20 m²
Masa
Własna	2 108 kg
Startowa	3 351 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	259 km/h
Prędkość wznoszenia	7,6 m/s
Pułap	6 400 m
Zasięg	1 000 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
w odmianie rozpoznawczej 1 karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm (stały, umieszczony w przodzie kadłuba) 1 lub 2 karabiny maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm (ruchomy, na stanowisku obrotowym w kabinie obserwatora) w odmianie bombowej 2 karabiny maszynowe SzKAS kal. 7,62 mm (stałe w kadłubie) 1 karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm (ruchomy, umieszczony w kabinie obserwatora, na stanowisku obrotowym) 450 kg bomb (na zaczepach pod skrzydłami i kadłubem)
Użytkownicy
ZSRR

R-5 – radziecki samolot rozpoznawczy, zaprojektowany przez Nikołaja Polikarpowa w 1928 roku i produkowanego seryjnie od 1930 roku

Spis treści 1 Historia 2 Użycie w lotnictwie 3 Opis konstrukcji 4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

W 1928 roku radziecki konstruktor lotniczy Nikołaj Polikarpow skonstruował samolot rozpoznawczy, który mógł być także stosowany jako lekki samolot bombowy. Prototyp tego samolotu oblatano pod koniec 1928 roku, a w 1929 roku rozpoczęto próby w locie. Podczas prób prototyp wykazywał dobrą stateczność i sterowność oraz zadowalające osiągi.

Był dwupłatem o smukłym kadłubie, w którym mieściły się za płatami dwie kabiny odkryte, jedna za drugą – pilota i obserwatora. Kadłub stanowiła rama drewniana, oklejona sklejką. Skrzydła miały konstrukcję drewnianą, dwudźwigarową i były kryte płótnem. Do jego napędu służył 12-cylindrowy silnik rzędowy M-17b o mocy 680 KM (500 kW), który umożliwiał rozwijanie prędkości maksymalnej 230 km/h. Po wniesieniu drobnych poprawek w 1930 roku uruchomiono produkcję seryjną tego samolotu pod oznaczeniem R-5 (skrót od słowa Razwiedczik – Rozpoznawczy).

W późniejszym czasie samolot ten produkowany w wielu wersjach i odmianach. Do najważniejszych odmian należały:

• Lekki samolot bombowy R-5a – produkowany od 1928 roku, zabierający na zaczepach pod skrzydłami i kadłubem 450 kg bomb
• Samolot torpedowy R-5T – produkowany od 1932 roku, uzbrojony zamiast bomb w jedną torpedę podwieszaną pod kadłub
• Samolot szturmowy R-5Sz – produkowany od 1933 roku, opancerzony i wyposażony w 4 karabiny maszynowe SzKAS kal. 7,62 mm umieszczone pod dolnymi płatami
• Samolot szturmowy R-5SSz – produkowany od 1934 roku, udoskonalona wersja samolotu R-5Sz z mocniejszym silnikiem rzędowym widlastym M-17f o mocy 730 KM (537 kW) i nowym karabinem maszynowym SzKAS.

W 1935 roku zbudowano nową wersję samolotu R-5 – samolot wielozadaniowy R-Z napędzany silnikiem rzędowym M-34RN o mocy 820 KM (603 kW). Samolot miał kabinę zakrytą, nieco krótszy kadłub, a jego uzbrojenie składało się z 1 działka kal. 20 mm, 2 karabinów maszynowych kal. 7,62 mm i 300 kg bomb. Prędkość samolotu R-Z wynosiła 320 km/h, a pułap 8700 m.

Inna wersją samolotu R-5 był wodnosamolot rozpoznawczy i bombowy MR-5, produkowany od 1930 roku, z dwoma pływakami. Jego napęd stanowił silnik rzędowy M-17. Wodnosamolot MR-5 rozwijał prędkość maksymalną 225 km/h, pułap samolotu wynosił 5200 m, a zasięg 800 km.

Samoloty R-5 budowane były w wielu wersjach. Produkcję samolotów R-5 zakończono w 1937 roku i w tym czasie wyprodukowano ok. 7000 samolotów tego typu wszystkich wersji, w tym 1000 samolotów wielozadaniowych R-Z.

Wersje samolotu R-5 produkowane seryjnie:

• R-5 – wersja podstawowa rozpoznawcza, produkowana od 1930 roku
• R-5a – lekki samolot bombowy, produkowany od 1930 roku
• MR-5 – wodnosamolot bombowy i rozpoznawczy, uzbrojony w 2 stałe i 2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm oraz 300 kg bomb, produkowany od 1930 roku
• R-5T – samolot torpedowy, produkowany od 1932 roku
• R-5Sz – samolot szturmowy, opancerzony, produkowany od 1933 roku
• R-5SSz – udoskonalona wersja samolotu R-5Sz, uzbrojona w 8 stałych karabinów maszynowych kal. 7,62 mm i 2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm, produkowana od 1934 roku
• R-Z – samolot wielozadaniowy, z silnikiem M-34RN o mocy 820 KM (604 kW), uzbrojony w 1 działko kal. 20 mm, 2 ruchome karabiny maszynowe kal. 7,62 mm i 300 kg bomb

[edytuj] Użycie w lotnictwie

Jeszcze przed rozpoczęciem produkcji seryjnej prototyp samolotu R-5 latem 1929 roku przeleciał trasę z Moskwy do Sewastopola i z powrotem o długości 2500 km w czasie 11 godzin, co było, jak na ówczesne czasy, znacznym osiągnięciem.

W 1930 roku w Teheranie w międzynarodowym konkursie samolotów rozpoznawczych seryjny już samolot R-5 zajął pierwsze miejsce, pokonując samoloty produkcji francuskiej, brytyjskiej i holenderskiej.

Samoloty R-5 stały się w latach trzydziestych i na początku czterdziestych podstawowym samolotem wielozadaniowym radzieckiego lotnictwa wojskowego.

Najgłośniejszą jednak akcją tych samolotów przed II wojną światową była akcja ratunkowa załogi lodołamacza Czeluskina w kwietniu 1934 roku, gdy załogi czterech samolotów R-5 lądując na prowizorycznym wykonanym na dryfujących krach lądowisku, w czasie 21 lotów wywiozły 80 członków załogi lodołamacza. Piloci za swój wyczyn jako pierwsi otrzymali tytuły Bohaterów Związku Radzieckiego.

Pierwsze loty bojowe samoloty R-5 odbyły w czasie wojny domowej w Chinach w 1933 roku, gdzie walczyły po stronie sił komunistycznych. W latach 1936 – 1937 stosowano je w lotnictwie republikańskim w czasie wojny domowej w Hiszpanii. W 1938 roku samoloty te uczestniczyły w walkach w czasie konfliktu granicznego pomiędzy Związkiem Radzieckim a Japonią w rejonie jeziora Chasan. W 1939 brały udział w walkach na pograniczu Mongolii, między wojskami Japońskimi a połączonymi siłami radziecko-mongolskimi nad rzeką Chałchyn-Goł. Samoloty te uczestniczyły również w walkach w czasie wojny zimowej.

W momencie agresji Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 roku, 27 radzieckich pułków lotniczych miało na wyposażeniu samoloty R-5 a 7 – samoloty R-Z. Stosowano je przeważnie w charakterze nocnych samolotów bombowych do 1944 roku. W czasie II wojny światowej samoloty tego typu wykonywały również loty z zaopatrzeniem dla partyzantów. Z czasem samoloty te skierowano do szkolenia personelu latającego oraz zaczęto je wykorzystywać jako samoloty transportowe. W wersji transportowej mogły one zabierać 2 pasażerów oraz w zasobnikach pod skrzydłami ok. 1300 kg ładunku.

W szkoleniu samoloty R-5 używano jako samolot pośredni pomiędzy samolotami szkolno-treningowymi a samolotami bojowymi. Na tych samolotach szkolili się również polscy piloci wojskowy przygotowywani do lotnictwa bombowego w Wojskowej Szkole Lotniczej w Engels od grudnia 1944 roku do maja 1945 roku.

Ponadto ok. 1000 samolotów R-5 przerobiono na samoloty komunikacyjne i pod oznaczeniem P-2 i PL-2 używano je jeszcze pod koniec lat czterdziestych w radzieckich liniach lotniczych Aerofłot.

[edytuj] Opis konstrukcji

Samolot R-5 był dwumiejscowym samolotem rozpoznawczym i wielozadaniowym, dwupłatem o konstrukcji mieszanej. Podwozie klasyczne – stałe (istniała możliwość zamontowania nart lub pływaków zamiast kół). Napęd: 1 silnik rzędowy, śmigło dwułopatowe, drewniane.

Uzbrojenie:

• w odmianie rozpoznawczej
  • 1 karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm – stały, umieszczony w przodzie kadłuba
  • 1 lub 2 karabiny maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm – ruchomy, na stanowisku obrotowym w kabinie obserwatora
• w odmianie bombowej
  • 2 karabiny maszynowe SzKAS kal. 7,62 mm – stałe w kadłubie
  • 1 karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm – ruchomy, umieszczony w kabinie obserwatora, na stanowisku obrotowym
  • 450 kg bomb na zaczepach pod skrzydłami i kadłubem

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i rysunki samolotu Polikarpow R-5