Wojna polsko-austriacka
Z Wikipedii
| Wojna polsko-austriacka V koalicja antyfrancuska, wojny napoleońskie |
|||||||||
 Bitwa pod Raszynem |
|||||||||
| Data | 10 kwietnia - 14 października 1809 | ||||||||
| Miejsce | Księstwo Warszawskie, Galicja | ||||||||
| Wynik | zwycięstwo Polaków, powiększenie terytorium Księstwa Warszawskiego | ||||||||
|
|||||||||
| Wojny napoleońskie |
|---|
|
I koalicja antyfrancuska (1793) |
| V koalicja antyfrancuska |
|---|
|
Sacile - Teugen-Hausen - Raszyn - Ratyzbona - Abensberg - Landshut - Eckmühl - Ebersberg - Piava - Aspern - Bergisel - Raab - Wagram - Gefrees - Znaim |
Wojna polsko-austriacka – wojna będąca częścią wojny Napoleona z V koalicją, prowadzona jednak samodzielnie przez wojska polskie pod dowództwem Wodza Naczelnego Wojsk Polskich księcia Józefa Poniatowskiego, przy wsparciu wojsk saskich.
Po wybuchu w kwietniu 1809 nowej wojny austriacko-francuskiej, liczący 32 tys. korpus wojsk austriackich dowodzony przez arcyksięcia Ferdynanda d'Este uderzył na Księstwo Warszawskie. Nie było w nim wtedy wojsk francuskich, zaś polskie liczyły tylko 14 tys. żołnierzy. Niewielka liczba żołnierzy polskich wynikała z faktu zaangażowania przez Napoleona większości wojsk Księstwa w kampaniach poza granicami kraju. Stacjonujące na miejscu siły pozostawały pod dowództwem ks. Poniatowskiego. Postanowił on stawić opór Austriakom na przedpolach Warszawy. Po nierozstrzygniętej bitwie 19 kwietnia pod Raszynem Austriacy zajęli Warszawę. Gen. Poniatowski oddał nieufortyfikowaną stolicę i przegrupował swoje siły na prawą stronę Wisły. Próbujący ścigać Polaków Austriacy zostali pobici w bitwach pod Grochowem i Górą Kalwarią (gdzie gen. Sokolnicki wziął ponad 1000 jeńców). Zmusiło ich to do pozostania na lewym brzegu. Wojska polskie kontynuowały natarcie na południe, do Galicji (zaboru austriackiego). Trzymając się przy tym blisko Wisły tak, aby kontrolować sytuację. Rezultatem działań wojennych na południu kraju było zajęcie Lublina, Sandomierza, Zamościa (w wyniku nocnego ataku na fortecę w ręce polskie dostało się 2000 jeńców i 40 armat), Lwowa i Krakowa. Zmusiło to główny korpus austriacki do opuszczenia Warszawy i podjęcia kontrofensywy, ale po klęsce wojsk austriackich w bitwie z Francuzami pod Wagram i wystąpieniu przeciw nim Rosji, sprzymierzonej na krótko z Francją, wojska austriackie opuściły terytorium Księstwa Warszawskiego.
2 czerwca 1809 na wyzwolonych ziemiach Galicji Wschodniej i Galicji Zachodniej książę Józef Poniatowski powołał w imieniu cesarza Napoleona I Rząd Centralny Wojskowy Tymczasowy Obojga Galicji.
Spis treści |
[edytuj] Skutki wojny
Zwycięska kampania sił polskich przyniosła (w połączeniu ze skutkami wojny francusko-austriackiej i bitwy pod Wagram) korzyści terytorialne i konsekwencje historyczne.
Księstwo Warszawskie powiększyło się w 1809 o obszar III (tzw. Nowa Galicja) i częściowo I zaboru austriackiego (rejon Zamościa). Przyniosło to wzrost terytorium państwa z 103 do 155 tys. km², a ludności z 2,6 do 4,3 mln osób. Nowe nabytki podzielone zostały na 4 departamenty (krakowski, lubelski, radomski i siedlecki) i 40 powiatów. Bogaty w złoża soli rejon Wieliczki stał się autonomicznym okręgiem pod wspólną administracją Księstwa i Austrii. Część zaboru austriackiego, a mianowicie obwód tarnopolski, przekazany został Rosji, podobnie jak wcześniej obwód białostocki, część zaboru pruskiego, przy utworzeniu Księstwa Warszawskiego w 1807.
Utworzona w ten sposób nowa południowa granica Księstwa Warszawskiego, po utworzeniu Królestwa Polskiego w 1815 przetrwała w zasadzie bez zmian jako granica rosyjsko-austriacka do 1914.
[edytuj] Bitwy i główne wydarzenia wojny austriacko-polskiej
- Bitwa pod Raszynem (19 kwietnia)
- Bitwa pod Grochowem (25 kwietnia)
- Bitwa pod Górą Kalwarią (2-3 maja)
- Zajęcie Lublina (14 maja)
- Atak na fortyfikacje Sandomierza i zajęcie tego miasta (18 maja)
- Atak na fortecę w Zamościu i zajęcie tego miasta (20 maja)
- Zajęcie Lwowa (27 maja)
- Bitwa pod Jankowicami (11 czerwca)
- Bitwa pod Gorzycami (inna nazwa: bitwa pod Wrzawami) (12 czerwca)
- Odbicie Sandomierza przez siły arcyksięcia Ferdynanda (18 czerwca)
- Książę Poniatowski rozpoczyna ofensywę z rejonu Radomia na południe (5 lipca)
- Starcia forpoczty Rożnieckiego pod Krakowem (14 lipca)
- Wkroczenie księcia Poniatowskiego do Krakowa (15 lipca)
- Ziemie wyzwolone z wyjątkiem rejonu Lwowa przyłączone traktatem do Księstwa Warszawskiego (14 października)
[edytuj] Źródło
- B. Pawłowski - Historia wojny polsko-austriackiej 1809 roku, Warszawa 1935
[edytuj] Zobacz też
Naczelni wodzowie wojsk polskich X.W. * Wielka Armia * Legia Polsko-Włoska * Legia Nadwiślańska * Dywizja Polska
Dywizje: 1 Dywizja * 2 Dywizja * 3 Dywizja 1812: Dywizja Jazdy Rożnieckiego * 4 Dywizja Kamieńskiego * 16 Dywizja Zajączka * 17 Dywizja Dąbrowskiego * 18 Dywizja Kamienieckiego 1813: Dywizja Kawalerii Sułkowskiego * 7 Dywizja Sokolnickiego * 26 Dywizja Kamienieckiego * 27 Dywizja Krasińskiego
Pułki piechoty: 1 * 2 * 3 * 4 * 5 * 6 * 7 * 8 * 9 * 10 * 11 * 12 * 13 * 14 *15 * 16 * 17 * 18 * 19 * 20 * 21 * 22 ułanów: 2 * 3 * 4 * 6 * 7 * 8 * 9 * 11 * 12 * 15 * 16 * 17 * 18 * 19 * 20 * Pułk Krakusów huzarów: 10 * 13 kirasjerów: 14 szaserów: 1 * 4 * 5 * 21 artylerii: artylerii pieszej * artylerii konnej
