Autostrady w Polsce

Z Wikipedii

Polska ma niewiele autostrad w porównaniu do krajów Europy Zachodniej, a nawet Środkowej. Program budowy autostrad wylansowany pod koniec lat 90. XX w. jest ciągle zmieniany i realizowany bardzo powoli. Aktualna jego wersja pochodzi z Rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 2004. Plan zakłada docelową sieć autostrad o łącznej długości 1996 km. Do końca 2007 roku oddano do użytku 698 km. Oprócz tego istnieje ok. 90 km odcinków jednojezdniowych i 172 km w budowie. Autostrady w Polsce oznacza się numerem drogi na czerwonym tle. Przed numerem zawsze znajduje się litera A. Drogowskazy wskazujące na autostrady, mają niebieskie tło.

Problem braku autostrad od wielu lat stanowi czołowy element kampanii wyborczych kolejnych partii. Badania wykazują, że większość Polaków jest niezadowolona ze stanu polskich dróg. Obecnie sieć autostrad rozbudowywana jest szybciej ze względu na przyznanie organizacji Euro 2012 Polsce i Ukrainie, niemniej jednak do osiągnięcia odpowiedniej liczby kilometrów pozostaje jeszcze dużo czasu.

Spis treści 1 Polskie autostrady 2 Dozwolona prędkość 3 Inne ograniczenia 4 Opłaty 4.1 System otwarty 4.2 System zamknięty 4.3 Autostrady bezpłatne 5 Historia autostrad w Polsce 5.1 dwudziestolecie międzywojenne 5.2 po 1945 roku 5.3 1972 5.4 1976 5.5 1985 5.6 1993 5.7 2001 5.8 2006 5.9 2007 5.10 2008 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne 8 Przypisy

[edytuj] Polskie autostrady

oznaczenie	zakładany przebieg	opis	długość całkowita	istnieje	zaawansowanie	w budowie	modernizacja
	Gdańsk – Gorzyczki (granica)	autostrada A1	~582 km	~42 km	~7%	~100 km	0 km
	Świecko (granica) – Kukuryki (granica)	autostrada A2	~610 km	252,2 km	~41%	1,7 km	~13 km
	Jędrzychowice (granica) – Korczowa (granica)	autostrada A4	~670 km	364,8 km	~54%	71,3 km	~17 km
	Kołbaskowo (granica) – Rzęśnica	autostrada A6	~29 km	21,6 km	~76%	0 km	0 km
	Bielany Wrocławskie – Wrocław (Psie Pole)	autostrada A8	35,4 km	0 km	0%	1,8 km	0 km
	Olszyna (granica) – Krzyżowa (A4)	autostrada A18	~78 km	17 km	~21%	0 km	0 km
		razem	~2004,4 km	~697,6 km	~35%

[edytuj] Dozwolona prędkość

Dozwolona prędkość na polskich autostradach:

Typ pojazdu	Maks. prędkość (km/h)
samochód osobowy motocykl samochód ciężarowy do 3,5 tony
autobus spełniający dodatkowe warunki techniczne
samochód osobowy z przyczepą motocykl z przyczepą samochód ciężarowy z przyczepą do 3,5 tony samochód ciężarowy powyżej 3,5 tony (również z przyczepą) oznakowany pojazd przewożący materiały niebezpieczne i podobne autobus (również z przyczepą)
pojazd z urządzeniem wystającym do przodu (więcej niż 1,5 metra od siedzenia)
motocykl (również z przyczepą) przewożący dziecko w wieku do lat 7

[edytuj] Inne ograniczenia

Kodeks Drogowy na autostradzie zabrania:

• zawracania,
• zatrzymywania się lub postoju pojazdu (z wyjątkiem miejsc do tego wyznaczonych),
• cofania,
• holowania, z wyjątkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do najbliższego wyjazdu lub miejsca obsługi podróżnych.

[edytuj] Opłaty

Opłaty za przejazd są już pobierane lub też zostaną wprowadzone na autostradach A1, A2, A4 i A8. Są one pobierane w dwóch systemach.

[edytuj] System otwarty

Popularniejszym wśród koncesjonariuszy i już funkcjonującym, jest system otwarty, w którym opłata za przejazd odbywa się tylko i wyłącznie w umieszczonych w poprzek głównych jezdni autostrady punktach poboru opłat (PPO), w "bramkach" których dokonuje się płatności zróżnicowanej w zależności od typu pojazdu. Wdrożenie takiego systemu jest relatywnie tanie, jednakże obniża płynność ruchu na głównych jezdniach drogi, bowiem każdorazowo w celu wniesienia opłaty konieczne jest ustawienie się w kolejce i zatrzymanie pojazdu na każdym PPO, które np. na wielkopolskim odcinku A2 wybudowane są co ok. 50 km.

W tym systemie pobierane są opłaty przez:

1. Autostrada Eksploatacja S.A. na autostradzie A2 na odcinkach:
   • Nowy Tomyśl – Komorniki (50 km) od 27 października 2004
   • Krzesiny – Września (37,5 km) od 27 listopada 2003
   • Września – Modła (47,7 km) od 20 grudnia 2002

   Decyzjami o ustaleniu lokalizacji oraz warunkami przetargowymi koncesjonariusz jest zobowiązany do zapewnienia wykonania docelowego systemu pobierania opłat jako systemu zamkniętego, w którym miejsca poboru opłat (stacje poboru opłat – SPO) będą zlokalizowane na wszystkich węzłach autostrady. Zgodnie z zapisami umowy koncesyjnej, realizacja zamkniętego systemu poboru opłat nastąpi, gdy natężenie ruchu osiągnie wymagany poziom. ^[1]

2. Stalexport Autostrada Małopolska S.A. na autostradzie A4 na odcinku Katowice-Murckowska – Balice I (61 km) od 3 kwietnia 2000 (pierwszy odcinek płatnej autostrady w historii polskiego drogownictwa)

[edytuj] System zamknięty

Innym sposobem poboru myta autostradowego jest tzw. system zamknięty, w którym na drogach dojazdowych do i z każdego węzła autostrady (na tzw. łącznicach) wybudowane zostaną stacje poboru opłat (SPO) oraz, dodatkowo, na jezdniach głównych autostrady, na końcach odcinka koncesyjnego – PPO. W tych miejscach kierujący wjeżdżający na autostradę otrzymają "bilet", za który zapłacą we właściwym SPO lub PPO opuszczając autostradę. Opłata będzie zróżnicowana w zależności od rodzaju pojazdu oraz pokonanego dystansu. System ten wymaga znacznie większych nakładów, ze względu na konieczność wybudowania SPO na każdym węźle oraz, ze względów konstrukcyjnych, dodatkowego wiaduktu nad głównymi jezdniami autostrady. Rozwiązanie takie jest znacznie wygodniejsze dla użytkowników, gdyż nie tamuje ruchu na głównych jezdniach drogi, co zdecydowanie wpływa na utrzymanie dużej płynności ruchu (i co za tym idzie – skrócenie czasu przejazdu i obniżenie zużycia paliwa) oraz poprawę bezpieczeństwa.

System ten zastosowany zostanie na odcinkach:

• autostrady A2 Żdżary – Emilia (85,4 km) po wyłonieniu przez GDDKiA operatora tego odcinka w 2007 roku.
• autostrady A1 Gdańsk - Nowe Marzy^[2]

[edytuj] Autostrady bezpłatne

Przejazd:

• autostradą A6 na całej długości,
• autostradą A18 na całej długości
• odcinkami autostrady A2:
  • Komorniki – Krzesiny (13,3 km) stanowiącym południową część obwodnicy Poznania
  • Emilia – Stryków II (18,1 km) stanowiącym północną obwodnicę Łodzi
  • Sługocin – Żdżary (ok. 19 km) oraz Września - Słupca (ok. 20 km) ze względu na "nieszczelność" na styku dwóch różnych systemów poboru opłat
• odcinkami autostrady A4 między poszczególnymi SPO na obszarze Gliwic, oraz pomiędzy Gliwicami a Katowicami (Ostropa – Bojków – Katowice-Murckowska) ^[3]
• odcinek autostrady A1 pomiędzy węzłem Maciejów a węzłem Sośnica na obszarze Gliwic.

jest (lub pozostanie) bezpłatny.

[edytuj] Historia autostrad w Polsce

[edytuj] dwudziestolecie międzywojenne

W dwudziestoleciu międzywojennym zaczęto w Polsce dyskutować i planować drogi przeznaczone dla szybkiego ruchu samochodowego na dalsze odległości, tzw. autostrady. W tych planach wymieniano jako najważniejsze drogi:

• Warszawa – Łódź (obecnie planowana A2 i S8),
• Warszawa – Poznań – (granica) (obecnie czynna/projektowana A2),
• Gdynia – Bydgoszcz – Łódź – Katowice (obecnie budowana/projektowana A1),
• Katowice – Kraków – Lwów (obecnie istniejąca częściowo A4),
• Warszawa – Lublin – Lwów (obecnie planowana S17),
• pierścień wokół Warszawy (obecnie projektowany układ dróg: S2/S7/S8/S17),
• pierścień wokół Poznania (obecnie czynny/projektowany układ dróg: A2/S5/S11),
• pierścień wokół Łodzi (obecnie czynny/projektowany układ dróg: A1/A2/S14/S8).

Jako planowane drogi do późniejszej realizacji wymieniano m.in.:

• Warszawa – Ostrołęka – Białystok – Grodno (obecnie DK61, równolegle do S8),
• Warszawa – Radom - Kielce – Kraków (obecnie czynna/planowana S7),
• Katowice – Cieszyn (obecnie istniejąca/budowana/projektowana S1),
• Warszawa – Brześć (obecnie planowana A2),

oraz kilka innych leżących obecnie na obszarach poza granicami Polski.

[edytuj] po 1945 roku

Po II wojnie światowej uległy zmianie granice Polski. Na Ziemiach Odzyskanych Polska odziedziczyła po III Rzeszy niedokończone (na wielu odcinkach wybudowana jedna jezdnia) i częściowo zniszczone działaniami wojennymi autostrady:

• Pomorska (~60 km) – na odcinku Kołbaskowo – Chociwel (obecnie A6 i DW142),
• Mazurska (~50 km) – na odcinku Elbląg – Grzechotki (tzw. Berlinka, obecnie S22),
• Śląska (~270 km) – na odcinku Olszyna – Brzeg (~220 km) oraz Ujazd – Gliwice – Zabrze (~40 km) (obecnie A18/A4, odcinek koło Gliwic jest obecnie oznaczony jako DK88).

Większość mostów autostradowych nad rzekami została zniszczona w czasie wojny. Bezpośrednio po wojnie jedynie część z nich została odbudowana. Most nad Iną został odbudowany w 1972, zaś mosty nad Pasłęką, Młynówką i Omazą na drodze Elbląg – Grzechotki zostały odbudowane w latach 1996-2003. Poza istniejącymi autostradami istniały w różnych stadiach przerwane budowy dróg na trasach:

• Chociwel – Chojnice,
• Zgorzelec – Bolesławiec,
• Brzeg – Ujazd,
• Świecko – Nowy Tomyśl.

Poza odbudową mostów wszystkie te konstrukcje (ukończone i nieukończone) dotrwały praktycznie w niezmienionym stanie do połowy lat 90. XX w.

[edytuj] 1972

Pierwsze poważne prace nad rozbudową sieci autostrad zaczęły się w latach 70 XX w. W 1972 zaplanowano:

• budowę drogi Gliwice – Kraków (obecnie A4),
• dokończenie budowy (dobudowa drugiej jezdni) Wrocław – Gliwice (obecnie A4),
• budowę drogi Warszawa – Katowice (tzw. Gierkówka, obecnie projektowana/budowana S8/A1).

[edytuj] 1976

W 1976 plany rozszerzono o odcinki:

• Tarnów – Kraków (obecnie projektowana A4),
• wschodnia obwodnica GOP (obecnie S1),
• Bielsko-Biała – Cieszyn (S1),
• Warszawa – Poznań (tzw. Olimpijka, obecnie istniejąca/projektowana A2),
• Łódź – Piotrków Trybunalski (obecnie istniejąca/projektowana A1).

[edytuj] 1985

W 1985 plan zakładał istnienie już dwóch kategorii dróg samochodowych: autostrad i dróg ekspresowych. Jako autostrady zostały wyliczone drogi na kierunku dzisiejszych autostrad A1, A2 i A4. Realizacja tych planów szła jednak z dużymi oporami. W latach 1978-1991 udało się oddać fragmenty A4: Byczyna – Balice (ok. 36 km), A2: Września – Konin (ok. 48 km) oraz A1: Piotrków Trybunalski – Tuszyn (ok. 18 km). W kolejnych latach powstawały jedynie bardzo krótkie odcinki na przedłużeniu istniejących tras oraz przy granicy w pobliżu nowootwieranych lub rozbudowanych przejść graniczych.

[edytuj] 1993

W latach 90. XX w. zaczęto ponownie zmieniać plany sieci autostrad i dróg ekspresowych. W 1993 do rangi autostrad podniesiono planowane drogi:

• Szczecin – Gorzów Wlkp. – Zielona Góra – Legnica – Bolków – Lubawka (wówczas A3),
• Olszyna – Krzywa (A18, wówczas oznakowana A12),
• Łódź – Wrocław – Bolków (wówczas A8),
• Kołbaskowo – Szczecin (A6).

[edytuj] 2001

W 2001 z rządowego planu budowy autostrad wypadła autostrada A3 – zastąpiona drogą ekspresową S3, zaś autostrada A8 została zredukowana do autostradowej obwodnicy Wrocławia i drogi ekspresowej S8 na odcinku Wrocław – Warszawa - Białystok.

[edytuj] 2006

Oddano do użytku odcinek autostrady A2 między Koninem a Strykowem pod Łodzią.

[edytuj] 2007

22 grudnia oddano 25-kilometrowy odcinek Rusocin - Swarożyn autostrady A1.

[edytuj] 2008

Trwa budowa odcinków autostrad:

• Gdańsk - Grudziądz (dokładniej Nowe Marzy - Swarożyn), część autostrady A1,
• Gliwice (Sośnica) - Bełk (pod Rybnikiem część autostrady A1),
• Świerklany - Gorzyczki (A1)
• Modernizacja obwodnicy Szczecina do rangi autostrady (jako autostrada A6),
• Jędrzychowice (granica) - Krzyżowa (autostrada A4),
• Kraków - Szarów (autostrada A4),
• Krzyżowa - Olszyna (autostrada A18, na razie jedna jezdnia,potem druga),
  
  

Podpisano kontrakty na budowę:

• autostrady A2 na odcinku Świecko - Nowy Tomyśl (umowa podpisana w grudniu 2007 r.)
• autostrady A1 na odcinku Bełk - Świerklany
  
  

Trwają również przygotowania do budowy pozostałych odcinków autostrad.

[edytuj] Zobacz też

• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
• Rada ds. Autostrad
• Krajowy Fundusz Drogowy
• Berlinka
• drogi ekspresowe w Polsce
• klasy i kategorie dróg w Polsce
• Marek Pol
• Olimpijka

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Codziennie doniesienia z budowy dróg w Polsce
• Serwis www.autostrady.pl
• Strona o autostradach w województwie łódzkim
• Witryna o polskich autostradach
• Forum infrastruktury drogowej w Polsce

Informacja NIK o wynikach kontroli:

• zabezpieczenia interesów Skarbu Państwa w umowach koncesyjnych na budowę i eksploatację autostrad A2 i A4 (2006);
• budowy autostrad (2004);
• budowy autostrad (2001);
• realizacji ustawy o autostradach płatnych oraz rządowego programu budowy autostrad (1998).

Przypisy