Gmina Bukowsko

Z Wikipedii

Gmina Bukowsko
Herb gminy
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Rodzaj gminy	wiejska
wójt	Piotr Błażejowski
Urząd gminy	Bukowsko 290 38-505 Bukowsko tel. 13 467-40-15 faks 13 467-44-66
Powierzchnia	138,2 km²
Populacja (2004)  • liczba ludności  • gęstość	5198 37,6 osób/km²
Strefa numeracyjna	13 (do 2005)
Tablice rejestracyjne	RSA
Strona internetowa gminy

Gmina Bukowsko – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie krośnieńskim, na Pogórzu Bukowskim.

Siedziba gminy to Bukowsko.

Według danych z 30 czerwca 2004², gminę zamieszkiwało 5198 osób.

Spis treści 1 Struktura powierzchni 2 Demografia 3 Sołectwa 4 Organizacje społeczno-kulturalne 5 Wspólnoty wyznaniowe 6 Ważniejsze wydarzenia 7 Turystyka 8 Sąsiednie gminy 9 Gminy partnerskie 10 Transport 10.1 Najbliższe przejścia graniczne 11 Historia gminy 12 Historyczny skład gminy Bukowsko 13 Zabytki sztuki znajdujące się na terenie gminy Bukowsko 14 Przypisy 14.1 Grupy etnograficzne 15 Zobacz też 15.1 Podobne nazwy miejscowości 16 Galeria

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, gmina Bukowsko ma obszar 138,2 km², w tym:

• użytki rolne: 53%
• użytki leśne: 36%

Gmina stanowi 11,28% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	5198	100	2577	49,6	2621	50,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	37,6		18,6		19

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1451,96 zł.

[edytuj] Sołectwa

Sołectwo	Sołtys
Bukowsko	Kazimierz Zadylak
Wolica	Tadeusz Gliściak
Wola Piotrowa	Jan Hołomek
Karlików	Ryszard Pleśniarski
Zboiska	Roman Adamski
Dudyńce	Maksymilian Świderski
Nagórzany	Jan Orybkiewicz
Nadolany	Zbigniew Pieszczoch
Nowotaniec	Henryk Majka
Tokarnia	Stanisław Krzywiński
Wola Sękowa	Michał Dąbrowiak
Pobiedno	Augustyn Starego
Płonna

• • miejscowości historyczne

Wieś	Osadnictwo
Przybyszów	1553-1947
Bełchówka	1451-1947
Ratnawica	1449-1947
Kamienne	1553-1947

[edytuj] Organizacje społeczno-kulturalne

• Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Bukowskiej
• Uniwersytet Ludowy w Woli Sękowej
• Kapela ludowa "Bukowianie"

[edytuj] Wspólnoty wyznaniowe

• Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa
• parafia św. Mikołaja w Nowotańcu
• parafia Wszystkich Świętych w Dudyńcach
• parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Bukowsku

[edytuj] Ważniejsze wydarzenia

• Ogólnopolski Festiwal - "Bukowskie Prezentacje", czerwiec

[edytuj] Turystyka

• Ścieżka edukacyjna z tablicami informacyjnymi "Śladami narodów – Polacy, Żydzi i Rusini w Gminie Bukowsko"
• Przez gminę prowadzą turystyczne szlaki piesze:
  • Iwonicz-Zdrój – Rymanów-Zdrój – Puławy – Tokarnia (778 m n.p.m.) – Przybyszów – Kamień (717 m n.p.m.) – Komańcza (Główny Szlak Beskidzki)
  • 1 km poniżej szczytu Pasmo Bukowicy przecina Kanasiówka (823 m n.p.m.) – Wisłok Wielki – Tokarnia (778 m n.p.m.), 1 km poniżej szczytu – Wola Piotrowa
  • Komańcza – Dołżyca – Garb Średni (822 m n.p.m.) – Kanasiówka (823 m n.p.m.) – Moszczaniec – Surowica – Darów – Puławy Górne– Besko
• wyciągi narciarskie:
  • Karlików (5 km do Bukowska), Puławy (8 km od Bukowska),
• baza noclegowa: gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach Puławy, Tokarnia, Nagórzany, Nadolany, Nowotaniec, Bukowsko, Wola Sękowa, Wola Piotrowa, Karlików, Płonna
• Odnowiony cmentarz żydowski
• Dom Ludowy w Bukowsku; prezentacje utworów muzycznych charakterystycznych dla kultury regionu [2]

[edytuj] Sąsiednie gminy

Komańcza, Rymanów, Sanok, Zagórz, Zarszyn

[edytuj] Gminy partnerskie

• Maizieres-les-Metz, gmina francuska
• Topolówka, gmina słowacka

[edytuj] Transport

Przez gminę przebiega droga powiatowa nr 2212R Sanok – Bukowsko. Awaryjny objazd dla samochodów osobowych: Bukowsko – Nowotaniec – Pisarowce, a dla samochodów ciężarowych: Bukowsko – Karlików – Zagórz

[edytuj] Najbliższe przejścia graniczne

• Radoszyce (polsko-słowackie) – 25 km (przejście drogowe – pojazdy do 7,5 t oraz autobusy) do Medzilaborców,Humennego, Koszyc, Wiednia i Budapesztu
• Krościenko (polsko-ukraińskie) – 45 km (przejście drogowe i kolejowe – pojazdy do 7,5 t oraz autobusy) do Sambora i Lwowa

[edytuj] Historia gminy

W 1898 gmina Bukowsko liczyła 25 642 osób oraz 3890 domów, w tym miasto Bukowsko liczyło 1006 mieszkańców (w tym wyznania mojżeszowego 715) i 110 domów na czele miasta stał burmistrz (ratusz przy ulicy Sanockiej nr 66 wg numeracji przed 1946), zaś wieś Bukowsko liczyła 1720 mieszkańców (w tym wyznania rzymskokatolickiego 1604 osoby) i 243 domy, na czele społeczności wiejskiej stał sołtys. Zarząd Gminy reprezentował wybieralny w wyborach wójt. Ostatnim wójtem do 1939 roku był Zenon Krziwkowicz-Poźniak (ziemianin). Do roku 1918 gmina graniczyła z węgierskim komitatem Zemplén, a do roku 1944 z Republiką Słowacką. 23 marca 1946 wieczorem kilka sotni UPA dokonało napadu rabunkowego na wsie leżące w obrębie gminy. Upowcy spalili wówczas budynki gminy Bukowsko, posterunek MO, urząd pocztowy i trzy mosty. Nałożyli również na mieszkańców kontrybucję w wysokości 1 mln. zł, która została wykonana ^[1]. W nocy z 4 na 5 kwietnia ^[2], ^[3] sotnie UPA dokonały kolejnego napadu na miasto Bukowsko oraz okoliczne wsie. Upowcy spalili większość budynków Bukowska, z których ocalał tylko kościół, plebania i 5 domów mieszkalnych. Ogółem banderowcy spalili tej nocy 420 zabudowań w Bukowsku, 125 domów w sąsiednim Nowotańcu i 110 budynków mieszkalnych w Nagórzanach, dach nad głową straciło w tym dniu ponad 3500 osób. Po tym napadzie większość mieszkańców musiała opuścić Bukowsko oraz pobliskie wsie udając się do Sanoka oraz Bażanówki i Jaćmierza. W trakcie napadu zostali zamordowani mieszkańcy Bukowska; Michał Bednarz 49 l., Andrzej Chrząszcz 46 l., rodzina Matuszkiewiczów, Stanisław Pituch 43 l., Stanisław Pleśniarski 34 l. i Wiktoria Słuszek 34 l. W Bukowsku pozostawało do końca kwietnia tylko 15 osób. W listopadzie 1946 sotnia UPA dokonała trzeciego napadu, podczas którego zrabowano reszki mienia ^[4]. W okresie okupacji wójtem gminy został obrany przez Niemców Ukrainiec Włodzimierz Mazur, syn przedwojennego urzędnika sądowego z Bukowska. Mazur organizował posterunki policji ukraińskiej w gminie, był doradcą organizacyjnym placówek Grenzschutzu i zabezpieczenia odcinka granicy ze Słowacją. Został na nim wykonany wyrok śmierci w lecie 1944 roku ^[5].

[edytuj] Historyczny skład gminy Bukowsko

Gerichts-Bezirk, Powiat sądowy do roku 1918, w skład gminy wchodziły wsie :

Miejscowość	Pierwszy historyczny zapis z roku
Bełchówka	1451 Belchowa Wola
Czaszyn	1450
Czystogarb	1524 Czistohorb
Darów	1553
Dołżyca	1549
Dudyńce	1372 Dudinicze
Duszatyn	1578 Dusiatyn
Jasiel	1561 Iasziel
Jawornik	1546 Villa Jawornik
Jędruszkowce	1438 Hindrzichowcze
Kamienne	1553
Karlików	1483 Karlykow
Komańcza	1512 Crziemyenna
Kulaszne	1538
Łupków	1526 Zubkow
Maniów	1554 Manyówka
Markowce	1367 Markowa
Mików	1561 Mykow
Mokre	1467 Mokro
Morochów	1402 Morochowa
Moszczaniec	1447 Moschczanyecz
Nadolany	1589 Wiesz Nadoliany
Nagórzany	1589 Wolia Przedmieszczie Nagórzany
Niebieszczany	1376 Najna, Nana, 1430 Nyebysczany
Nowotaniec	1361 Brzozowa alias Lobetanz
Odrzechowa	1419 Odrzechowa
Osławica	1530
Pielnia	1376 Pella
Płonna	1433 in Plone
Pobiedno	1361
Podgaj	1550
Polany Surowiczne	1523 Potok Surowiczny
Prełuki	1557 Przełęczki
Prusiek	1361 Piossek
Przybyszów	1553 Przibissow
Puławy	1553
Radoszyce	1361 Radoczice
Ratnawica	1441 Ratnawicza
Rzepedź	1565 Rzepiedza
Smolnik	1511
Surowica	1361 Surowicze
Szczawne	1437
Tokarnia	1526
Turzańsk	1514
Wisłok Wielki	1361 Wislok
Wola Michowa	1546
Wola Piotrowa	1526 Pyothrowa Wolya
Wola Sękowa	1493 Trębowla
Wolica	1361
Wysoczany	1635
Zawadka	1567
Zboiska	1361 Boyscza

[edytuj] Zabytki sztuki znajdujące się na terenie gminy Bukowsko

1. Bukowsko – kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z lat 1883 – 1886, dzwonnica przykościelna, drewniana plebania wybudowana w latach 1900 – 1925, kapliczki, drewniana kuźnia z lat 1875 – 1900, pomniki kamienne na cmentarzu parafialnym, pomniki kamienne na cmentarzu żydowskim
2. Dudyńce – kościół parafialny Wszystkich Świętych z lat 1871 – 1876,
3. Nagórzany – ruiny cerkwi wybudowanej w 1848, oraz przydrożny krzyż kamienno-żelbetowy z roku 1906,
4. Nowotaniec – kościół pw. św. Mikołaja, plebania z lat 1890 -1910, kapliczki przydrożne, pomniki kamienne na cmenatrzu
5. Płonna – ruiny cerkwi z dzwonnicą bramną z 1850, oraz ruiny dworu obronnego (1599),
6. Pobiedno – drewniana kapliczka pocz. XX w.,
7. Tokarnia – murowana kapliczka z roku 1880, oraz przydrożna figura kamienna 1925,
8. Wola Sękowa – murowana dzwonnica cerkiewna 1889, dawna szkoła drewniana 1925, oraz kapliczki przydrożne z końca XIX w.,
9. Wolica – cerkiew z dzwonnicą z roku 1826,
10. Zboiska – dwór Rakowskich 1850, oraz fortyfikacje ziemne 1550 – 1661 zamku Zborsko,
11. Na terenie gminy Bukowsko znajduje się 15 stanowisk archeologicznych (2006) odkrytych w ramach badań AZP, niektóre stanowiska są częściowo przebadane

Przypisy

[edytuj] Grupy etnograficzne

• Pogórzanie, Dolinianie, Łemkowie

[edytuj] Zobacz też

• gwara sądecka

[edytuj] Podobne nazwy miejscowości

• Gmina Dolne Bukowsko (Bukovsko Horne ) miasteczko w okręgu Czeskie Budziejowice, Czechy

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. podkarpackim. Jeśli możesz, rozbuduj go.

[edytuj] Galeria