I tysiąclecie n.e.
Z Wikipedii
Pierwsze tysiąclecie naszej ery - okres rozpoczynający się według kalendarza juliańskiego 1 stycznia 1 roku i kończący się 31 grudnia 1000 roku. Okres tej rozpoczął jednocześnie naszą erę. Do okresu tego nie wlicza się roku zerowego.
Początek I tysiąclecia n.e. charakteryzował się potęgą cesarstwa rzymskiego, a następnie jej stopniowym osłabianiem. Środkowy okres I tysiąclecia n.e. to wzrost potęgi chrześcijaństwa (IV w.) i islamu (VII w.). Koniec tego tysiąclecia charakteryzował się głównie najazdami Wikingów oraz założeniem dynastii Karolingów.
Spis treści |
[edytuj] Najważniejsze wydarzenia
- początki chrześcijaństwa (lata 30. I wieku)
- założenie Londynu (43)
- wielki pożar Rzymu, początek prześladowań chrześcijan (64)
- wybuch Wezuwiusza, zniszczenie Pompejów, Herkulanum i Stabii (79)
- diaspora żydowska (I w.)
- ostatnie starożytne igrzyska olimpijskie (393)
- spalenie Biblioteki Aleksandryjskiej
- koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego, umowna data końca starożytności (476), początek średniowiecza
- wzrost potęgi cesarstwa bizantyjskiego
- wzrost potęgi Bułgarii
- wzrost potęgi dynastii Merowingów (V w.)
- osiedlanie się Germanów w Europie Północnej i Zachodniej (ciemne wieki, wielka wędrówka ludów)
- początki islamu (VII w.)
- okres potęgi cywilizacji Majów
- Epoka Trzech Królestw w Chinach
- okres potęgi cywilizacji Hindusów podczas rządów dynastii Guptów
- podboje islamskie na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej
- napady Wikingów w Europie Północnej (od VIII w.)
- wzrost potęgi Imperium Ghany
- osiedlanie się Madziarów na Węgrzech (800 - 900)
- postawienie kamieni runicznych w Jelling przez Gorma Starego oraz Haralda Sinozębego
[edytuj] Sławni ludzie
- Oktawian August, cesarz rzymski (63 p.n.e. - 14 n.e.)
- Jezus Chrystus, założyciel religii chrześcijańskiej (ok. 6 p.n.e. - ok. 30)
- Paweł z Tarsu, "Apostoł Narodów" (ok. 6 - ok. 67)
- Pliniusz Starszy, rzymski historyk i pisarz (23 - 79)
- Cai Lun, wynalazca papieru (ok. 50 - 121)
- Plutarch, historyk grecki (ok. 50 - ok. 125)
- Zhang Heng, chiński astronom i matematyk (78 - 139)
- Klaudiusz Ptolemeusz, grecki astronom i matematyk (ok. 100 - ok. 175)
- Ćandragupta I, założyciel dynastii Guptów (? - ok. 330)
- Konstantyn I Wielki, cesarz rzymski (272 - 337)
- Augustyn z Hippony, teolog, Ojciec i Doktor Kościoła (354 - 430)
- Attyla, wódz Hunów (406 – 453)
- Teodoryk Wielki, król Ostrogotów i Italii (ok. 455 - 526)
- Chlodwig I, władca Franków (ok. 466 - 511)
- Aryabhata, hinduski astronom i matematyk (476 - 550)
- Justynian I Wielki, cesarz bizantyjski (482 – 565)
- Belizariusz, wódz bizantyjski (505 - 565)
- Chosrow I Anoszirwan, władca Persji z dynastii sasanidzkiej (? - 579)
- Mahomet, założyciel islamu (570 – 632)
- Ali ibn Abi Talib, pierwszy imam szyicki (ok. 600 - 661)
- Izydor z Sewilli, arcybiskup i encyklopedysta (ok. 560 - 636)
- Brahmagupta, indyjski astronom i matematyk (598 - 670)
- Beda Czcigodny, angielski historyk (ok. 672 - 735)
- Joannikos, arabski tłumacz (? - 735)
- Karol Młot, frankijski majordom, władca państwa Franków (686 - 741)
- Li Bai, chiński poeta (701 - 762)
- Dżabir Ibn Hajjan, arabski alchemik (ok. 720 - ok. 813)
- Karol Wielki, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (742 - 814)
- Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi, perski matematyk (ok. 780 - ok. 850)
- Alfred Wielki, król Anglii (ok. 849 - 899)
- Al Battani, arabski astronom i matematyk (ok. 853 - 929)
- Symeon I, car Bułgarii (? - 927)
- Otton I Wielki, książę Saksonii i cesarz rzymski z dynastii Ludolfingów (912 - 973)
- Bjarni Herjólfsson, normański odkrywca (? - ?)
- Harald Pięknowłosy, pierwszy król Norwegii (855 - 933)
- Mieszko I, pierwszy historyczny władca Polski (922/945 - 992)
[edytuj] Wynalazki i odkrycia
- beton (ok. 100, cywilizacja rzymska)
- papier (105, cywilizacja chińska)
- teoria geocentryczna (II w., cywilizacja grecka)
- ogień grecki (ok. 670, Kallinikos)
- kawa (IX w., cywilizacja etiopska)
- wiatrak (ok. 900, cywilizacja perska)
- proch strzelniczy (950, cywilizacja chińska)
- śluza (983, Chiao Wei-Yo)
[edytuj] Źródła
- Encyklopedia popularna PWN, 1992, ISBN 83-01-10416-3
- Collins. Podręczna miniencyklopedia, 1997, ISBN 83-86822-30-9
- Wielka Historia Świata. Tom V, 2004, ISBN 83-89265-55-9
Jęczmień • Pszenica • Bliski Wschód •
tkactwo • Miedź • Çatal Höyük •
Koza • Owca domowa • Bliski wschód •
XL wiek p.n.e. • XXXIX wiek p.n.e. • XXXVIII wiek p.n.e. • XXXVII wiek p.n.e. • XXXVI wiek p.n.e. • XXXV wiek p.n.e. • XXXIV wiek p.n.e. • XXXIII wiek p.n.e. • XXXII wiek p.n.e. • XXXI wiek p.n.e. •
XXX wiek p.n.e. • XXIX wiek p.n.e. • XXVIII wiek p.n.e. • XXVII wiek p.n.e. • XXVI wiek p.n.e. • XXV wiek p.n.e. • XXIV wiek p.n.e. • XXIII wiek p.n.e. • XXII wiek p.n.e. • XXI wiek p.n.e. •
XX wiek p.n.e. • XIX wiek p.n.e. • XVIII wiek p.n.e. • XVII wiek p.n.e. • XVI wiek p.n.e. • XV wiek p.n.e. • XIV wiek p.n.e. • XIII wiek p.n.e. • XII wiek p.n.e. • XI wiek p.n.e. •
X wiek p.n.e. • XI wiek p.n.e. • VIII wiek p.n.e. • VII wiek p.n.e. • VI wiek p.n.e. • V wiek p.n.e. • IV wiek p.n.e. • III wiek p.n.e. • II wiek p.n.e. • I wiek p.n.e. •
I wiek • II wiek • III wiek • IV wiek • V wiek • VI wiek • VII wiek • VIII wiek • IX wiek • X wiek •
