Mrągowo

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°52' N 21°18' E53.8666667 21.3 (Mrągowo)

Mrągowo
Herb Mrągowa Flaga Mrągowa
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina  - rodzaj	Mrągowo miejska
Założono	1348
Prawa miejskie	1444
Burmistrz	Otolia Anna Siemieniec
Powierzchnia	14,8 km²
Położenie	53° 52' N 21° 18' E
Wysokość	20-200 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności  - gęstość	22 600 1478,6 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	11-700 do 11-709
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie Polski Mrągowo
TERC10 (TERYT)	6283610011
Miasta partnerskie	Grünberg Limanowa
Urząd miejski3 ul. Królewiecka 60a 11-700 Mrągowo tel. 89 741-32-56; faks 89 741-28-74
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Mrągowo (dawn.: pol. Ządźbork, niem. Sensburg) to miasto i gmina w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.

Miasto słynie z corocznie organizowanego Pikniku Country i jest popularnym ośrodkiem turystycznym i wypoczynkowym na Mazurach.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Położenie 1.2 Ukształtowanie powierzchni 1.3 Struktura powierzchni 1.4 Klimat 1.5 Osiedla Mrągowa 1.6 Demografia 2 Historia 2.1 Symbol Miasta 2.2 Nazwa miasta 2.3 Mrągowo jako garnizon wojskowy 3 Turystyka 3.1 Zabytki 3.2 Pomniki 3.3 Atrakcje 3.4 Baza noclegowa 4 Gospodarka 4.1 Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna 4.2 Handel 5 Komunikacja 6 Życie kulturalne 7 Edukacja 7.1 Szkoły podstawowe i gimnazja 7.2 Szkoły średnie 7.3 Szkoły wyższe 8 Religia 9 Przyroda 9.1 Obszary chronione 9.2 Jeziora w pobliżu Mrągowa 10 Ludzie pochodzący z Mrągowa lub z nim związani 11 Sport 12 Miasta partnerskie 13 Ciekawostki 14 Zobacz też 15 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

[edytuj] Położenie

Administracyjnie Mrągowo należy do województwa warmińsko-mazurskiego. W okresie 1975-1998 znajdował się w województwie olsztyńskim. W administracji kościelnej Mrągowo należy do diecezji warmińskiej. Zgodnie z podziałem geograficznym leży na Pojezierzu Mrągowskim, które jest częścią Pojezierza Mazurskiego.

Odległości do najważniejszych miast Polski

• Warszawa – 197 km
• Łódź – 289 km
• Kraków – 470 km
• Wrocław – 460 km
• Poznań – 360 km
• Gdańsk – 196 km
• Olsztyn – 59 km

[edytuj] Ukształtowanie powierzchni

Teren na którym położone jest Mrągowo charakteryzuje się dużą ilością jezior oraz pagórków pochodzenia lodowcowego z Wzniesieniem Wyszemborskim, które ma wpływ na kształtowanie mikroklimatu w mieści i najbliższej okolicy. Ukształtowanie powierzchni nastąpiło w ostatniej fazie zlodowacenia. Miasto leży w krajobrazie młodo-glacjalnym, pagórkowatym, pojeziernym. Teren miasta, jak i najbliższej okolicy pod względem hipsometrycznym jest bardzo urozmaicony. Obok wzgórz morenowych jak Wzgórze Jaenike, Góra Czterech Wiatrów, wzniesienia nad jeziorem Czarnym i w Polskiej Wsi (ok. 200 m n.p.m.), występują głębokie rynny jeziorne, wypełnione wodą lub obniżenia terenu np. w kierunku Użranek (116 m n.p.m.). Maksymalna deniwelacja dochodzi do 95 m. Występują również głębokie wąwozy, prawie w centrum miasta (przy ulicy Giżyckiej i Wileńskiej).

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Mrągowo ma obszar 14,8 km², w tym:

• użytki rolne: 17%
• użytki leśne: 8%

Miasto stanowi 1,39% powierzchni powiatu.

[edytuj] Klimat

Mrągowo leży w strefie klimatu umiarkowanego. Średnia roczna temperatura wynosi 6,7ºC, średnia temperatura w lipcu wynosi +17,2ºC, a w styczniu -3,48ºC. Średnia suma opadów w skali roku wynosi od 450 do 600 mm. Występują tu wiatry zmienne z kierunków wschodnich i zachodnich, o prędkości 4 m/s.

[edytuj] Osiedla Mrągowa

Nie istnieje formalny podział Mrągowa, ale na mapach można odnaleźć następujące osiedla:

• Centrum – najstarsza część miasta. Położona w jego środkowej części. Zlokalizowanych jest tu większość zabytków.
• Osiedle Parkowe – położone w zachodniej części miasta między ulicami Brzozową, Rynkową, a linią kolejową.
• Osiedle Metalowców – położone w południowej części miasta na wzgórzu między trasą nr 16, a linią kolejową.
• Osiedle Brzozowe – położone na wzgórzu przy trasie krajowej nr 16.
• Osiedle Grunwaldzkie – położone między trasą nr 16, a jeziorem Czos.
• Osiedle Nikutowo – położone w południowej części miasta między jeziorem Sułtapie Małe, a linią kolejową.
• Osiedle Mazurskie – położone w zachodniej części miasta przy linii kolejowej.
• Osiedle Piaskowe – położone jest w środkowej części miasta między drogą Krajową nr 16, a ulicą Kolejową.
• Osiedle Młynowo – położone w północnej-wschodniej części miasta między jeziorem Juno, a granicą miasta z wsią Młynowo.
• Osiedle Medyk – położone w północnej-zachodniej części miasta między jeziorem Juno, a Leśną Drogą.
• Osiedle Słoneczne – położone w południowej części miasta.
• Osiedle Ptasie – osiedle domków jednorodzinnych

[edytuj] Demografia

Mrągowo zaczęło rozwijać się od początku swojego istnienia. Najpierw była to niewielka nie przekraczająca 100 mieszkańców osada. Po nadaniu w 1444r przywileju lokacyjnego rozwój miasta następował znacznie szybciej. Przeszkodą były ciągłe pożary, epidemie i wojny. W roku 1541 miasto liczyło 450 mieszkańców, w 1818 1600, a w 1939 9877. Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny rozwój. Powstawały nowe osiedla i ulice. W latach 80. XX w. do Mrągowa przyłączono pobliską wieś Nikutowo. W roku 1970 miasto liczyło sobie 18 000 mieszkańców, a w 1997 24 000. W obecnych czasach następuje spadek ludności powodem są wyjazdy młodych ludzi do większych miast bądź za granicę. Obecna liczba ludności to 22 600 mieszkańców.

Zmiana liczby ludności:

rok   Liczba ludności 1444 100 1541 450 1816 1 500 1837 2 302 1852 2 164 1861 2 507 1865 3 065 1867 3 137 1888 3 611 1898 4 000

rok   Liczba ludności 1910 6 129 1919 5 461 1925 7 421 1930 8 500 1933 8 757 1936 8 929 1939 9 877 1945 3 369 1948 6 300 1974 13 700

rok   Liczba ludności 1977 15 600 1982 18 000 2002 21 884 2004 22 600 2007 22 272

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	21 884	100	11 283	51,6	10 601	48,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1478,6		762,4		716,3

Struktura wiekowa

25% – ludność w wieku przedprodukcyjnym

61% – ludność w wieku produkcyjnym

14% – ludność w wieku poprodukcyjnym

[edytuj] Historia

Teren, na którym powstało Mrągowo nosi nazwę Galindii od nazwy staropruskiego plemienia, zamieszkującego obecną ziemię mrągowską.

Niedokończone badania archeologiczne w latach 30. prowadzone przez archeologów z Uniwersytetu Królewieckiego potwierdziły legendę przekazywaną z pokolenia na pokolenie, że pierwsza osada znajdowała się na wyspie jeziora Czos (obecnie Półwysep Ostrów).

Od początku istnienia jak większość Galindii podlegała administracji w Szestnie, które było siedzibą wójta – prokuratora krzyżackiego pełniącego funkcję administratora z ramienia komtura bołgijskiego.

Nie zachował się dokument lokacyjny, co nie pozwala określić dokładnej daty założenia miasta. Na jednej z pieczęci miasta figuruje rok 1348. Wiadomo zaś, że w latach 1404-1407 komtur bałgijski Jan von Sayn, lokował miasto na prawie chełmińskim, a wielki mistrz krzyżacki Konrad von Jungingen nadał tej miejscowości prawa miejskie. 20 lutego 1444 roku Konrad von Ehrlichskansen w Szestnie na prośbę mieszkańców odnowił pierwotny przywilej lokacyjny miasta Mrągowa, od którego przyjęła się data nadania praw miejskich. Mrągowo podobnie jak wiele innych miast pruskich przeżywało wzloty i upadki. Palone było przez Litwinów, trawione przez liczne pożary, dziesiątkowane przez epidemię i inne kataklizmy.

Jednak nadanie praw miejskich pozwalało na prowadzenie swobodnej działalności gospodarczej, chociaż odległość między Mrągowem, a Szestnem nie przekraczała 5 kilometrów. Władzę w mieście sprawował burmistrz z radą założoną z sześciu rajców, wymienionych po raz pierwszy w 1444 roku w dokumencie. Sądownictwo miejskie sprawowała ława złożona z sześciu ławników. Przywilej lokacyjny przewidywał planową zabudowę miasta w trudnych warunkach terenowych między jeziorami. W pobliżu Rynku (obecnie plac M. Kajki) był zbudowany kościół parafialny istniejący od 1409 roku. Proboszczem parafii w 1485 roku ksiądz Stanisław, niewątpliwie Polak. W pobliżu miasta znajdowała się kaplica św. Jerzego należąca do braci zakonnych. W południowej części miasta (obecnie osiedle Nikutowo) istniał duży jak na owe czasy browar miejski. W latach 1454-1466 podczas wojny trzynastoletniej Mrągowo było wiele razy grabione i niszczone. Po wojnie przypadło w państwu krzyżackiemu.

Miasto zostało w 1520 roku zdobyte i spalone przez oddziały polsko-czeskie. W roku 1527 w wyniku zniszczeń Książę Albert Hohenzollern nadał przywileje w celu złagodzenia szkód poniesionych przez miasto podczas wojny. W kolejnych latach Mrągowo nękały pożary skutkiem czego było ubożenie ludności.

W 1754 roku wybudowano nowy kościół, rozwijała się szkoła miejska podporządkowana miejscowemu proboszczowi. W latach 1719-1733 podczas wojen prowadzonych przez Prusy w mieście stacjonował 4 pułk kirasjerów, w 1740 roku 3 pułk huzarów, a w latach 1746-1772 7 pułk huzarów. W latach 1770-1792 przebywał tu 9 pułk Bośniaków (budynek w którym mieściła się ich strażnica istnieje do dziś przy pl. Kajki). W 1786 roku założono cmentarz miejski. Zbudowano spichlerz przy dzisiejszej ulicy Roosevelta. Pomimo częstych wojen w tych latach miasto wzbogacało się o nowe domy parterowe rzemieślników i wokół rynku nie było już miejsca do zabudowy. W 1812 roku przez miasto przemaszerowały wojska Napoleońskie, które dokonały wielu zniszczeń i zubożyły okolicę. Dotychczas przeważająca ilość ludności polskiej zaczęła maleć w związku z usuwaniem języka polskiego ze szkół oraz nacisku miejscowej administracji niemieckiej. Mrągowo już od dłuższego czasu było przygotowane na siedzibę powiatu.

Już w 1800 roku kilku urzędników przeniosło swoje urzędy z Szestna do Mrągowa. W 1830 roku połączono sąd miejski z sądem powiatowym w Szestnie. 1 września 1818 roku Mrągowo stało się siedzibą powiatu. Pierwszym starostą był kapitan w stanie spoczynku August Lyśniewski. Starostwo mieściło się w jednym z budynków przy Rynku, który został strawiony przez pożar. Wzrastały potrzeby mieszkańców miasta i okolicznych wsi. W roku 1819 założono pierwszą aptekę aptekarza Graape (obecnie apteka pod orłem). Pomyślny rozwój miasta przerwał z 23 na 24 marca 1822 roku wielki pożar, który zniszczył ponad połowę zabudowań. Dzięki pożyczkom zaciągniętym przez rzemieślników i władze miasta z banku w Królewcu – miasto zaczęto odbudowywać i rozbudowywać w kierunku północnym. 3 sierpnia 1825 roku oddano do użytku ratusz do którego przeniosło się starostwo i sąd. W tym samym roku zbudowano również nową szkołę przy ulicy Kościelnej. W latach 30. panowały zarazy cholery na którą w Mrągowie zmarło około 40 osób. W kolejnych latach do miasta napływał ludność żydowska oraz Filiponi z okolic Wojnowa i Olecka. Przybywało również ludzi wyznania katolickiego. W 1860 roku poświęcony został nowy kościół rzymskokatolicki. Ważnym wydarzeniem było otwarcie 1 maja 1887 roku kolei wąskotorowej łączącej Mrągowo z Kętrzynem, a w 1888 linii kolejowej łączącej Mrągowo z Biskupcem i Rucianem przez Piecki. W roku 1889 powstała gazownia nad jeziorem Czos, dzięki której ulice miast zostały oświetlone, oraz koszary, w których mieściła się szkoła policyjna.

W roku 1900 miasto posiadało już wodociągi i kanalizację. W 1903 roku do użytku oddano nową szkołę oraz szpital. Burmistrz Hermann Jaenike dbał o estetyczny wygląd miasta. Na jego cześć wzgórze na, którym za jego rządów wybudowano wieże widokową Bismarcka nazwano jego nazwiskiem. W 1905 roku w lesie nad jeziorem Juno wybudowano amfiteatr oraz wiele obiektów o charakterze rekreacyjnym (obecnie Park im. Słowackiego). Las, a właściwie park był oświetlony setkami kolorowych lampionów, były piękne ścieżki spacerowe, place zabaw, restauracje, a w latach 30. nawet sanatorium. Nad brzegiem jeziora Juno i w parku odbywały się różne imprezy sportowe, kulturalno-rozrywkowe itp. W latach 1912-1913 oddano do użytku gmach starostwa.

W czasie I wojny światowej koszary w Mrągowie zostały zajęte przez Rosjan. Po zakończeniu wojny aż do roku 1920 nie było w mieście stabilizacji, co utrudniało normalny rozwój. 11 listopada 1920 roku przeprowadzony został Plebiscyt w, którym zwyciężyli Niemcy (plebiscyt został sfałszowany, jak i na pozostałych ziemiach Warmii i Mazur). W latach 20. rozpoczęto budowę reprezentacyjnych gmachów szkół średnich, domów mieszkalnych oraz hoteli. Lata II wojny światowej były wyjątkowo trudne z powodu dokonywania tzw. czystek wśród społeczeństwa pod względem lojalności wobec polityki Hitlera. Szczególnie postępowano z ludnością polską. Aresztowano i wywożono do obozów koncentracyjnych. W szczególnie brutalny sposób został zabity działacz polski Julian Jaskółka. Życie kulturalne i towarzyskie zupełnie zanikło, setki młodych mężczyzn zostało wcielonych do Wermachtu. Mrągowo było miejscem obozu jeńców wojennych polskich, francuskich, włoskich i rosyjskich, miejscem obozów pracy składających się głównie z Polek i Polaków przywiezionych na przymusowe roboty. 27 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte i zniszczone przez Armię Czerwoną w około 20%. W lipcu 1945 roku urząd burmistrza objął polski repatriant z Wileńszczyzny Feliks Guis, który wspólnie z pierwszym starostą Czesławem Krzewińskim przywracał miasto do życia. Miejsce wyjeżdżającej ludności autochtonicznej lub ubyłej w czasie działań wojennych zaczęli zajmować Polacy z Kurpiowszczyzny, województw Centralnej Polski oraz wysiedleńcy z kresów wschodnich Polski. Pomimo, że w Mrągowie nie było działań wojennych, miasto zostało spalone tuż po wyzwoleniu. W 1947 roku Komisja Zmiany Nazw Miejscowości nadała dla miasta polską nazwę Mrągowo na cześć Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza.

[edytuj] Symbol Miasta

• Herb – przedstawia czarną lewą przednią łapę niedźwiedzia na białym lub srebrnym tle. Miasto używa takiego herbu przypuszczalnie od połowy XVI wieku. Widnieje on na kilku pieczęciach miejskich z 1589, 1736, 1837 r. Z herbem wiąże się pewna legenda.

[edytuj] Nazwa miasta

Wokół pochodzenia pierwotnej nazwy miasta krąży wiele legend i wiążących się z nimi hipotez. Niemiecka nazwa Sensburg lub 'Segensburg przyjęła się podczas lokacji miasta. Ludność polska napływająca w okolice Mrągowa, głównie z Mazowsza, używała zwykle spolszczonej nazwy: Ządźbork lub Ządzbork. Nazw tych używano zmiennie aż do 1947 r., do chwili nadania miastu nazwy Mrągowa dla uczczenia pamięci jednego z najwybitniejszych obrońców języka oraz polskości na Warmii i Mazurach – Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza.

Wszystkie hipotezy dotyczące źródłosłowu dawnej nazwy wiążą się z pierwszym członem Sens. Drugi człon – burg – miało w swojej nazwie wiele miast wschodniopruskich, np. Johannisburg – Pisz, i wyjaśnienie go nie sprawia wielkich trudności etymologicznych, gdyż Burg oznacza – zamek, gród, miasto. Pierwszy zaś człon jest źródłem różnych legend oraz wielu hipotez naukowych, które starają się uzasadnić znaczenie i pochodzenie całej nazwy. Podstawą tych spekulacji były nazwy Mrągowa użyte w zapisach kronikarskich i dokumentach, jak np.: Seinszburg (1348), Seynsburg (1442), Seynsborg i Sensburgk (1444), Seesburck (1527), Seenssburg (K. Henneberger) oraz Seegensburg (M. Toeppen). Opierając się na pierwszym członie przytoczonych w źródłach nazw, przyjmowano utworzenie nazwy miasta od kosy (Sense), którą – jak mówi legenda – odcięto niedźwiedziowi łapę podczas polowania, od czynszu (Zins), pobieranego z pobliskich okolic przez urzędników podatkowych, jezior (Seen), jakie wokół otaczały Mrągowo. Inna hipoteza nawiązywała do rzeki Sajny (Says, Saynfhis, Zaim, Zayenfuluss), której nazwa prawdopodobnie pochodzi z czasów sprzed lokacji Mrągowa, a jej źródłosłów zaczerpnięto z języka staropruskiego lub litewskiego. Wreszcie można snuć też domysły, że rdzeń nazwy Sensburg pochodzi od nazwiska komtura Bałgi Jana von Sayna, nadawcy praw miejskich podczas pierwotnej lokacji Mrągowa na początku XV wieku. Wszystko to są jednak przypuszczenia.

[edytuj] Mrągowo jako garnizon wojskowy

XVIII wiek

• 1719-1736 – 4 Pułk Kirasjerów,
• 1740 – 3 Pułk Huzarów,
• 1746-1772 – 7 Pułk Huzarów,
• 1770-1792 – 9 Pułk Bośniaków,

XIX\XX wiek

• 1899-1908 – 1 i 2 Batalion Piechoty Regimentu Mazurskiego,
• 1905-1914 – 6 Batalion Karabinów Maszynowych
• 1909 – 1 i 3 Batalion Piechoty Regimentu Warmińskiego
• 25 sierpień 1914-29 sierpni 1918 – 4 Pułk Ułanów i 4 Pułk huzarów-Armii Rosyjskiej
• 1946-1954 – 54 Pułk Piechoty Wojska Polskiego
• 1955-2002 – 9 Ośrodek Szkolenia Specjalistów Łączności

[edytuj] Turystyka

[edytuj] Zabytki

Ratusz – centralny punkt mrągowskiego rynku. Wybudowany został w 1825 roku i był oznaką rozwoju miasta. Wyremontowany w latach 90. jest dziś wizytówką miasta, Mieści się tu Oddział Muzeum Warmii i Mazur, swoją siedzibę mają tu także organizacje społeczne.

Strażnica Bośniacka – ryglowy budynek z ok. XVIII w. obok ratusza gdzie w roku 1790 stacjonował 9 Pułk Bośników. Obecnie mieści się tu izba pamięci, poświęcona niemieckiemu pisarzowi, urodzonemu w Pieresławku koło Piecek, Ernestowi Wichertowi.

Zabytkowe kamienice – centrum Mrągowa składa się głównie z kamieniczek, położonych przy brukowanych ulicach, co bardzo dobrze odzwierciedla klimat dawnego mazurskiego miasteczka.

Apteka "Pod Orłem" – jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych budynków w mieście z początku XIX w. W 1819 założona została tu pierwsza w Mrągowie apteka, i istnieje do dziś. Na zewnętrznej ścianie budynku znajduje się figura orła.

Cerkiew prawosławna – budynek zbudowany w 1895 roku jako bożnica żydowska, która podczas Nocy Kryształowej została zdewastowana. Obecnie mieści się tu kościół prawosławny pw. Przemienienia Pańskiego. W 2000 roku odnowiono wnętrze budynku.

Kamienica rabina – zabytkowy budynek położony przy ulicy Ratuszowej, wybudowany w 1904 roku. Do 1938 roku mieszkał tu i miał swój sklep odzieżowy ostatni mrągowski rabin żydowski.

Kościół ewangelicki – obiekt wybudowany w XVIII wieku, który był kilkakrotnie przebudowywany. Wewnątrz budynku znajduje się kruchta północna-salowa i absyda z 1753 roku. Za ołtarzem znajduje się płyta nagrobkowa z 1785 roku.

Kościół katolicki pw. św. Wojciecha – Zbudowany w stylu neogotyckim w 1860 roku. Na ziemi należącej do wdowy po burmistrzu Timniku, która po śmierci męża podarowała swoje dobra dla gminy katolickiej. Obok znajduje się budynek dawnej plebani, dziś mieści się tu kancelaria parafialna i biblioteka.

Gmach Urzędu Miejskiego – budynek reprezentacyjny z 1912 roku wybudowany w stylu neorenesansowym holenderskim. Obecnie mieści się tu Urząd Miasta, Urząd Gminy i Starostwo Powiatowe. Przed urzędem stoi pomnik patrona miasta Mrongowiusza.

Budynek sądu – neogotycki budynek z 1898 roku, zbudowany z czerwonej cegły, zaprojektowany przez architekta Krakowskiego. W latach międzywojennych za sądem mieściło się więzienie miejskie, które zostało spalone po wojnie. Przed budową sale sądowe mieściły się w ratuszu.

Wieża Bismarcka – wieża znajduje się w parku im. W. Sikorskiego, na tak zwanym Wzgórzu Jaenike. Wieża została wybudowana w 1898 roku na cześć niemieckiego kanclerza Bismarcka. Po wojnie mieściła się tu stacja radiowo-telewizyjna. Obecnie wieża nie jest udostępniona dla turystów, można ją oglądać jedynie z zewnątrz.

Zabytkowe cmentarze – położone są one przy ulicy Brzozowej – katolicki, pozostałości po ewangelickim oraz prawosławny. Katolicki powstał na ziemi przekazanej przez Justyę Timnik gminie katolickiej. Obok w miejscu gdzie dziś mieści się pralnia, usytuowany był cmentarz żydowski. W 1938 został zniszczony przez Niemców, a w 1947 roku teren ten zniwelowano.

Budynki koszar – wybudowane w 1898 roku. Stacjonowały tu bataliony piechoty mazurskiej i warmińskiej, a podczas I wojny światowej wojska rosyjskie. Od 1918 roku mieściła się tu szkoła policyjna, a po II wojnie światowej do 2002 roku jednostka wojskowa. Obecnie w dawnych budynkach powstały szkoła i mieszkania.

Pozostałości po wiadukcie "zwalony most" – dawny most kolejowy w Nikutowie na linii Mrągowo-Piecki–Ruciane. Most powstał w 1898 r. Budowniczym był najbogatszy Żyd Szczytna o nazwisku Macht – słynny budowniczy linii kolejowych i mostów w Prusach Wschodnich. Wiadukt został zniszczony w 1945 roku przez Armię Czerwoną. Obecnie można zobaczyć jego pozostałości.

Stara Chata – obecnie restauracja. Mieści się w jednym z najstarszych budynków miasta, zbudowanym z niewypalanych cegieł. Przez ponad sto lat budynek zajmowali Żydzi, prowadząc w nim dwa zakłady szewskie i zakład krawiecki konfekcji ciężkiej.

[edytuj] Pomniki

• Pomnik M. Kopernika (plac Wyzwolenia)
• Pomnik Papieża Jana Pawła II (skwer Jana Pawła II)
• Pomnik patrona miasta – Mrongowiusza (ulica Królewiecka)
• Pomnik XXXV-lecia PRL (plac marszałka Józefa Piłsudskiego)
• Obelisk upamiętniający polskich i niemieckich lotników (przy Hotelu Mazuria)
• Mrągowska Syrenka (plac PCK)

[edytuj] Atrakcje

• Amfiteatr nad jeziorem Czos – powstał w latach 80. XX w. Jest miejscem wielu imprez kulturalnych, m.in. Piknik Country
• Miasteczko Mrongowile – miasteczko w stylu Dzikiego Zachodu. Na początku 2008 roku została ukończona budowa.
• Plac Piłsudskiego – miejsce imprez
• Promenada i molo nad jeziorem Czos
• Wyciąg narciarski na Górze Czterech Wiatrów, czynny od stycznia 2005 r.

[edytuj] Baza noclegowa

Mrągowo posiada bardzo dobrze rozbudową bazę noclegową. Największym hotelem jest "Mrongovia" z 550 miejscami noclegowymi. Pozostałe obiekty hotelowo-pensjonatowe dysponują ok. 820 miejscami. Kwatery prywatne poszerzają tę ofertę o dalsze 100 miejsc noclegowych.

Największe hotele:

• Hotel Mercure "Mrongowia" *** (ul. Giżycka)
• Hotel "Panoramic Oscar" *** (Jaszczurcza Góra)
• Hotel "To Tu" *** (Jaszczurcza Góra)
• Hotel "Mazuria" ** (Jaszczurcza Góra)
• Hotel "Solar Palace" (Jaszczurcza Góra)
• Hotel "Eva" (Jaszczurcza Góra)
• Hotel "Huszcza" (F. Roosevelta)
• Hotel "Kowalski" *

[edytuj] Gospodarka

Głównymi dziedzinami gospodarki w mieście są przemysł spożywczy (mleczarski), drzewny (meblarstwo) i odzieżowy. Do największych zakładów Mrągowa zaliczyć można Zakłady Przemysłu Odzieżowego "Warmia", Okręgową Spółdzielnię Mleczarską oraz firmę Mazur Direkt Sp. z o.o. W samym Mrągowie największe znaczenie mają handel i usługi. Dużą rolę w gospodarce miasta odgrywa także obsługa ruchu turystycznego.

[edytuj] Warmińsko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna

Po kilkumiesięcznych staraniach 7 września 2004 roku Rozporządzeniem Rady Ministrów w Mrągowie została utworzona podstrefa Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która obejmuje na razie 6 ha gruntów położonych przy ulicy Przemysłowej. Teren podstrefy będzie jednak poszerzony w miarę napływu do niej inwestycji. Głównym celem powołania podstrefy jest stworzenie warunków do powstania nowych inwestycji na terenie gminy, które zaowocowałyby powstanie przynajmniej 120 nowych miejsc pracy w okresie pierwszych trzech lat jej funkcjonowania. Nowe inwestycje przełożyć się powinny także na wzrost obrotów innych przedsiębiorstw w regionie, przyciągnięcie do miasta wykwalifikowanej kadry oraz zagospodarowanie nieużytków miejskich.

[edytuj] Handel

Sklepy dużych sieci handlowych w Mrągowie:

• Lidl – ul. Szkolna
• Rast – ul. Wojska Polskiego, os. Mazurskie, ul. Wolności
• Biedronka – ul. M. Skłodowskiej-Curie
• Zielony Market – ul. M. Skłodowskiej-Curie
• Rast Express – ul. Bohaterów Warszawy
• Rossmann – ul. Warszawska
• ABC-ul. Bohaterów Warszawy

[edytuj] Komunikacja

Mrągowo położone jest na linii kolejowej Olsztyn-Ełk, powstałej w 1888 r. W mieście krzyżują się drogi prowadzące do Olsztyna, Szczytna, Augustowa, Kętrzyna i Giżycka. Działa miejska komunikacja autobusowa. Miasto nie posiada obwodnicy, ruch tranzytowy odbywa się głównymi ulicami miasta. W latach 2008-2009 ma powstać obwodnica zachodnia, a w następnych latach obwodnica południowa.

Główne drogi przebiegające przez Mrągowo: Drogi Krajowe

• 16 Grudziądz – Olsztyn – Mrągowo – Ełk – Ogrodniki
• 59 Rozogi – Mrągowo – Giżycko

Drogi wojewódzkie

• 591 Mrągowo – Kętrzyn – Michałkowo
• 600 Mrągowo – Szczytno

Planowane

S16 Grudziądz – Mrągowo – Augustów

[edytuj] Życie kulturalne

Cyklicznymi wydarzeniami kulturalnymi odbywającymi się w Mrągowie są Mazurska Noc Kabaretowa, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Country, zwany popularnie Piknikiem Country, oraz Festiwal Kultury Kresowej, organizowany z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. W czerwcu odbywają się Mrągowskie Dni Kultury. W mieście działa Centrum Kultury i Turystyki, Młodzieżowy Dom Kultury, kino Zodiak, biblioteka miejska i pedagogiczna oraz Muzeum Ziemi Mrągowskiej. W ramach Centrum Kultury i Turystyki działają koła zainteresowań, między innymi plastyczne, taneczne, teatralne i muzyczne.

Placówki kulturalne: Centrum Kultury i Turystyki Miejska Bibliotek Publiczna Biblioteka Pedagogiczna Kino Zodiak Muzeum Ziemi Mrągowskiej

Imprezy: Mazurska Noc Kabaretowa Międzynarodowy Festiwal Muzyki Country Festiwal Kultury Kresowej

[edytuj] Edukacja

[edytuj] Szkoły podstawowe i gimnazja

• Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika
• Szkoła Mistrzostwa Sportowego im. gen. Mariusza Zaruskiego
• Zespół Szkół nr 4 im. generała Stefana "Grota" Roweckiego
• Zespół Szkół Specjalnych nr 5
• Szkoła Muzyczna I stopnia
• Gimnazjum nr 1 (OHP)

[edytuj] Szkoły średnie

• I Liceum Ogólnokształcące im. Obrońców Westerplatte
• II Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego im. gen. Mariusza Zaruskiego
• Zespół Szkół nr 2 im. Władysława Jagiełły
• Zespół Szkół Zawodowych
• Zespół Szkół Rolniczych

[edytuj] Szkoły wyższe

Zespół Szkół nr 2 im. Władysława Jagiełły

[edytuj] Religia

Kościoły i parafie rzymskokatolickie:

• pw. św. Wojciecha (ul. Królewiecka)
• pw. bł. Honorata Koźmińskiego (ul. Olsztyńska)
• pw. Matki Boskiej Saletyńskiej (ul. Słoneczna)
• pw. św. Rafała Kalinowskiego (os. Grunwaldzkie)
• pw. św. Ojca Pio (os. Mazurskie)

Kościoły i kaplice innych wyznań:

• Kościół ewangelicko-augsburski (ul. Kościelna)
• Cerkiew prawosławna pw. Przemienienia Pańskiego (ul. F. D. Roosevelta)
• Kościół Nowo-apostolski (ul. M. Konopnickiej)
• Kościół Zielonoświątkowy (ul. Spacerowa)

[edytuj] Przyroda

Atrakcyjne położenie wśród lasów i jezior Pojezierza Mrągowskiego, a także liczne atrakcje turystyczne stawiają Mrągowo w gronie najchętniej odwiedzanych miast latem i zimą Warmii i Mazur. W ofercie aktywnych form wypoczynku znajdują się: spływy kajakowe, wycieczki piesze i rowerowe, jazda konna. Trasy wędrówek wiodą do Kętrzyna, Sorkwit, Reszla, Świętej Lipki oraz na szlak Wielkich Jezior Mazurskich. W pobliżu miasta istnieje wiele rezerwatów przyrody i terenów chronionych. W odległości ok. 10 km od miasta położony jest Mazurski Park Krajobrazowy.

Zieleń miejska – stanowiąca skwery zlokalizowane na terenie miasta wraz z urządzeniami i elementami małej architektury. Łączna powierzchnia zieleni wynosi 7,3 ha, która obejmuje 5,7 ha samych trawników, wymagających starannej konserwacji. Kwietniki sezonowe stanowią 235 m² i obsadzane są rokrocznie sadzonkami kwiatów. 650 m² terenu stanowią skarpy trawnikowe obsadzone, a 2896 m² skarpy nieobsadzone. Na terenie miasta zainstalowanych jest ok. 200 sztuk ławek stałych i ok. 150 koszy stałych. Całorocznemu utrzymaniu i konserwacji podlegają dwie fontanny w mieście.

Las Komunalny (Park im. Słowackiego) – zajmuje powierzchnię 71 ha. Traktowany jest jako kompleks o założeniu parkowym. Nie prowadzi się w nim gospodarki typowo leśnej. Prace ogranicza się do cięć pielęgnacyjnych i sanitarnych drzewostanu. Nasilenie tych prac przypada na okres jesienno-zimowy. Wiosną i latem prowadzone są prace porządkowe, mający na celu przygotowanie obiektu do sezonu. Las miejski odwiedzany jest przez rzeszę turystów z uwagi na biegnące tędy szlaki wędrówek pieszych.

[edytuj] Obszary chronione

Mazurski Park Krajobrazowy rezerwat przyrody Gązwa rezerwat przyrody Krutynia rezerwat przyrody Łuknajno

rezerwat przyrody Pierwos rezerwat przyrody Piłaki rezerwat przyrody Strzałowo rezerwat przyrody Zakręt

[edytuj] Jeziora w pobliżu Mrągowa

• Czarne
• Czos
• Głębokie
• Juno
• Kociołek
• Kot
• Marcinkowskie
• Piecuch
• Sołtyskie
• Sutapie Małe

[edytuj] Ludzie pochodzący z Mrągowa lub z nim związani

• ks. Wawrzyniec Rast - polski duchowny ewangelicki w Królewcu
• Wojciech Malajkat – aktor
• Katarzyna Herman – aktorka
• Karol Jabłoński – żeglarz
• Monika Bronicka – była żeglarka
• Przemysław Kulig – piłkarz
• Marzena Bergmann - aktorka
• Bartek Królik – założyciel, basista i członek zespołu "Sistars"
• Piotr Szwedes – aktor (absolwent Technikum Hotelarskie w Mrągowie)
• Mariusz Drężek – aktor (absolwent Liceum Gastronomiczne w Mrągowie oraz były uczestnik kółka teatralnego w Mrągowie)
• Nina Terentiew – dyrektor stacji Polsat dawniej TVP2 (Honorowy Obywatel Miasta Mrągowa)
• Korneliusz Pacuda – dziennikarz muzyczny (Honorowy Obywatel Miasta Mrągowa)
• Piotr Plewa - aktor kabaretowy, członek grupu kabaretowej "Grupa Rafała Kmity"
• Janusz Weiss - Dziennikarz (przez wiele lat mieszkał w Mrągowie)
• Stanisław Mikulski - aktor filmowy,telewizyjny i teatralny (mieszkał kilka lat w Mrągowie)
• Agnieszka Sienkiewicz - aktorka Teatru Współczesnego w Warszawie,znana z ról epizodycznych w serialach i filmach (Uczyła sie w Liceum Ogólnokształcącym w Mrągowie)
• Agata Dowhań - była wokalistka zespołów Alibabki i Partita. Mieszka od kilkunastu lat w Mrągowie, prowadzi Studio Wokalne "Sukces" wraz z muzykiem Mariuszem Garnowskim
• Andrzej Czamara - gitarzysta zespołu Czerwony Tulipan. Wirtuoz gitary klasycznej zwany Paco de Czamara
• Magdalena Oracz - aktorka filmowa i teatralna , aktorka Teatru Wybrzeże w Gdańsku

[edytuj] Sport

• Mrągowia Mrągowo – klub piłkarski
• Klub Żeglarski "Baza" Mrągowo
• Mrągowskie Stowarzyszenie Rowerowe

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasta partnerskie
Miasto	Kraj	Data podpisania umowy
Grünberg	Niemcy	12 października 1992
Limanowa	Polska	2006

[edytuj] Ciekawostki

• W Mrągowie w 1966 r. kręcono film Kochajmy Syrenki, w którym główne role zagrali Jacek Fedorowicz i Bohdan Łazuka
• Po II wojnie światowej w Mrągowie mieszkała rodzina M. Kajki
• Z Mrągowa pochodzi zespół STUDIO WOKALNE "SUKCES" który śpiewa piosenki ludowe pod dyrekcją Agaty Dowhań, dawnej wokalistki zespołów Alibabki i Partita

[edytuj] Zobacz też

• Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
• Piknik Country
• Marcinkowo
• Herman Jaenike

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mrągowo – Strona Urzędu Miejskiego
• Mrągowo Informacja Turystyczna
• Informacje o Mrągowie

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi