Luboń

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°20' N 16°53' E52.3333333 16.8833333 (Luboń)

Luboń
Herb Lubonia Flaga Lubonia
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina  - rodzaj	Luboń miejska
Założono	XIV wiek
Prawa miejskie	1954
Burmistrz	Dariusz Antoni Szmyt
Powierzchnia	13,52 km²
Położenie	52° 20' N 16° 53' E
Wysokość	69,8 - 83,3 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość  - aglomeracja	27 038 2000 os./km² poznańska
Strefa numeracyjna (do 2005)	61
Kod pocztowy	62-030
Tablice rejestracyjne	PZ, POZ
Położenie na mapie Polski Luboń
TERC10 (TERYT)	4303921011
Miasta partnerskie	Rüdersdorf
Urząd miejski3 pl. E. Bojanowskiego 2 62-030 Luboń tel. 61 813-01-41; faks 61 813-00-97 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Luboń (niem. Luban) – miasto w centralnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie poznańskim, położone nad rzeką Wartą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa poznańskiego. Luboń zamieszkiwany jest przez około 27 tysięcy osób, co daje mu trzynastą lokatę pod względem wielkości w województwie. Stosunkowo duża liczba mieszkańców w porównaniu do niewielkiej powierzchni 13,5 km², na której rozciąga się miasto sprawia, że Luboń znajduje się na liście stu najgęściej zaludnionych miast w Polsce. Działa tu przemysł chemiczny i spożywczy.

Miasto utworzono 13 listopada 1954 roku w wyniku połączenia trzech miejscowości: Luboń, Lasek i Żabikowo.

Spis treści 1 Opis miasta 2 Pochodzenie nazwy 3 Historia 3.1 Luboń 3.2 Żabikowo 3.3 Lasek 3.4 Parafie lubońskie 4 Struktura powierzchni 4.1 Stosunki hydrograficzne 5 Transport 5.1 Kolej 5.2 Drogi 5.3 Komunikacja miejska 6 Demografia 6.1 Ludność miasta 6.2 Struktura płci 7 Znani mieszkańcy 8 Zabytki 8.1 Kościół św. Barbary 8.2 Pomnik Siewcy 8.3 Kościół św. Jana Bosko 8.4 Budynek Wyższej Szkoły Rolniczej 8.5 Fabryka drożdży 9 Edukacja 10 Sport 11 Przypisy 12 Bibliografia 13 Zobacz też 14 Linki zewnętrzne

[edytuj] Opis miasta

Luboń wchodzi w skład aglomeracji poznańskiej, zajmuje obszar 13,5 km² i liczy około 27 000 mieszkańców. Od północy miasto przylega bezpośrednio do Poznania, a od południa graniczy z Wielkopolskim Parkiem Narodowym. Przez Luboń przebiega autostrada A2, której jeden ze zjazdów (Poznań Dębina) położony jest częściowo na terenie Lubonia, droga wojewódzka nr 430, zapewniająca połączenie z południowymi powiatami Wielkopolski, oraz linia kolejowa Poznań - Wrocław. Blisko granicy miasta przebiega również trasa E-261 (Świecie - Poznań - Wrocław).

Luboń jest miastem intensywnie rozwijającym się, czego wyrazem jest wzmożenie aktywności gospodarczej, rozwój budownictwa mieszkaniowego, powstawanie nowych obiektów handlowych, rozbudowa infrastruktury komunalnej oraz wzrost ilości podmiotów gospodarczych (około 2800 zarejestrowanych podmiotów gospodarczych). Z budżetu miasta około 30% przeznacza się na inwestycje miejskie. Charakter gospodarczy Lubonia wynika z jego położenia w aglomeracji poznańskiej: z jednej strony znaczna część ludności dojeżdża do pracy i szkół ponadgimnazjalnych w Poznaniu, z drugiej zaś Luboń stanowi tradycyjny ośrodek wytwórczo - usługowy. Jedynie południowa część miasta (Lasek) zachowała charakter rolniczy - w krajobrazie przeważają pola uprawne, sady i ogrody, które specjalizują się w uprawie roślin ozdobnych.

Od kilku lat Luboń charakteryzuje się dużym wzrostem liczby mieszkańców. Jest to związane z rozwojem budownictwa deweloperskiego oraz z rozpoczęciem zagospodarowywania około stu hektarów terenów przeznaczonych pod nowe centrum miasta. Przyszłe centrum to rozległy obszar w środkowej części Lubonia przeznaczony w planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe jedno- i wielorodzinne, gdzie docelowo zamieszka około 5 000 osób. Powstanie wiele nowych obiektów usługowych, a także nowe tereny rekreacyjno-sportowe. Miasto wykupuje w tym rejonie grunty pod przyszłe ulice i zieleń miejską.

[edytuj] Pochodzenie nazwy

Nazwa Luboń pojawiła się w dokumentach źródłowych już na początku XIV wieku, a od tego czasu można znaleźć jej różne formy, jak na przykład: Lubome (1316), Lubom (1409), Lubonya (1443), Lubon (1508), Luboń (1655), w Luboni (1712). Pierwotnie nazwa miała postać Lubom i Lubomie, występowała więc w formie rodzaju męskiego i rodzaju nijakiego, przy czym postać Lubom kończyła się miękkim m. Lubom czy Lubomie to nazwa dzierżawcza (wskazująca na pierwszego właściciela osady), utworzona od imienia Lubom za pomocą archaicznego przyrostka j-, który zlał się z poprzedzającym m, powodując jego miękkość. Z kolei imię Lubom jest skróconą formą jakiegoś imienia dwuczłonowego (o charakterze życzącym) z pierwszym członem Lubo-, np. Lubogost, Lubomir, Lubomysł itp.^[1]

[edytuj] Historia

Jak wiadomo miasto Luboń powstało w 1954 roku w wyniku połączenia trzech wsi: Lubonia, Żabikowa i Lasku, których dzieje nie zostały jeszcze opisane. Poniżej zamieszczonych jest kilka podstawowych informacji na temat historii tych wsi.

[edytuj] Luboń

Pierwsza wzmianka o wsi o takiej nazwie pochodzi z 1316 roku. Dotyczy ona Mikołaja z Lubonia, przywołanego przed sąd w charakterze świadka. W okresie 1385-1429 Luboń należy do Pomiana i jego synów, a następnie od 1430 do 1452 do Mikołaja Strosberga, mieszczanina poznańskiego. W 1452 roku Erazm, Grzegorz, Katarzyna i Małgorzata, dzieci zmarłego Mikołaja, sprzedają swe części Lubonia władzom miasta Poznania. Odtąd przez 400 lat dochody z Lubonia zasilają kasę tego miasta. W 1510 roku Luboń liczy 7 kwart roli chłopskiej i 6 kwart roli folwarcznej, 2 młyny i karczmę.
Ze wstępnych badań wynika, że wspomniany folwark mógł istnieć na obszarze ograniczonym z jednej strony ulicami Spadzistą i 3 Maja, a z drugiej doliną Warty i Strumienia Junikowskiego.
W 1709 roku panująca zaraza wyludniła niemal całkowicie wieś. Od 1719 roku osiedlali się w niej rolnicy z bawarskiego Bambergu, nazywani przez poznaniaków bambrami.
Na początku XX wieku wraz z intensywnie rozwijającym się przemysłem nastąpił duży wzrost liczby mieszkańców Lubonia - powstały trzy duże zakłady przemysłowe: krochmalnia i drożdżownia, przekształcone po II wojnie w Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Ziemniaczanego, a także zakład chemiczny produkujący między innymi nawozy fosforowe - obecne Zakłady Chemiczne Luboń.

Legendy lubońskie

Jak głosi jedna z nich, przed tysiącem lat, na południe od Poznania żył ród Puszczyków - myśliwych i bartników. "Ich wodzem był waleczny Lubom. Jego siostra, urodziwa Sławka, mieszkała w grodzie Mieszka I i była jego pogańską żoną. Po przyjeździe czeskiej Dąbrówki, Sławkę odesłano rodzinie. W ten sposób ród Puszczyków, odsunięty od wpływów po przyjęciu przez Mieszka chrześcijaństwa, zaczął się buntować i zbrojnie wystąpił przeciwko księciu. Doszło do bitwy, w której wojsko Mieszka rozgromiło Luboma i jego rodzinę. Pamięć o Puszczykach i Lubomie przetrwała w nazwach dwóch miejscowości powstałych w okolicy, gdzie stoczono decydującą bitwę."

[edytuj] Żabikowo

W 1283 roku należało do Bartłomieja z Poznania, któremu Przemysł II w zamian dał 4 łany na Winiarach i 5 jatek w Poznaniu. W 1311 roku Łodzic Wojciech z Krosna zastawił je biskupowi poznańskiemu Andrzejowi Zarembie. Ponieważ Wojciech w ciągu trzech lat zobowiązania swojego nie wykonał, Żabikowo pozostało własnością biskupa. W 1508 roku wieś posiadała 12 siedzib chłopskich, młyn i dwie karczmy. W 1564 roku zanotowano dwa stawy, przy każdym młyn o jednym kole korzecznym. W 1796 roku na skutek zarządzonej przez zaborce konfiskaty dóbr kościelnych, Żabikowo stało się własnością Rządu Pruskiego. Wieś liczyła wtedy 10 gospodarstw (2 kmiece, 2 półrolnicze, 6 chałupników) odprawiających pańszczyznę na rzecz dworu w Komornikach. Wykorzystując złoża gliny tworzy się cegielnie: Królewską (początek XIX wieku) oraz Suwalskiego i Fechnera (przełom XIX i XX wieku). Z inicjatywy Augusta Cieszkowskiego utworzono w Żabikowie działającą w latach 1870-77 Wyższą Szkołę Rolniczą. W pierwszych latach XX w., w celu wzmocnienia żywiołu niemieckiego, powstaje popierane przez władze pruskie osiedle z rynkiem (obecnie Plac bł. Edmunda Bojanowskiego). We wrześniu 1942 roku zaczęto budowę obozu karno-śledczego, w którym do końca okupacji zginęło kilkuset Polaków.

[edytuj] Lasek

Wieś olenderska założona w 1756 roku na polach majętności wirowskiej przez Augustyna Działyńskiego i jego żonę Annę z Radomickich Działyńską. Wieś założona na surowym korzeniu liczyła w 1760 roku jedenastu gospodarzy, 1784 r. - dziewiętnastu, a w 1793 - dwudziestu czterech. Do dziś znaczna część Lasku nie utraciła swego rolniczego charakteru.

[edytuj] Parafie lubońskie

Aż do 1928 roku obszar obecnego miasta Lubonia podlegał XIII-wiecznej parafii pw. św. Floriana we Wirach. W 1928 roku utworzono parafię pw. św. Barbary w Żabikowie, do której należały wsie: Żabikowo, Luboń, Świerczewo oraz Fabianowo i Kotowo, wydzielone z parafii komornickiej. W 1935 roku powstaje parafia pw. św. Jana Bosko, która obejmuje Luboń i część Żabikowa. W 1979 roku przez oddzielenie od Wir, powstaje w Lasku parafia pw. św. Maksymiliana Kolbego.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Luboń ma obszar 13,52 km², w tym:

• użytki rolne: 48%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 0,71% powierzchni powiatu.

[edytuj] Stosunki hydrograficzne

W mieście występują następujące wody powierzchniowe:

Cieki wodne

• Warta
• Strumień Junikowski
• Żabinka
• Kotówka

Zbiorniki wodne

• Kocie Doły
• Kocie Dołki

[edytuj] Transport

[edytuj] Kolej

Przez Luboń przebiega linia kolejowa Poznań - Wrocław. Dworzec kolejowy znajduje się w północnej-wschodniej części miasta, przy ulicy Dworcowej. Przez miasto przejeżdża wiele pociągów różnych relacji, między innymi InterCity: Szczecin - Wrocław czy EuroCity: Szczecin - Budapeszt, jednak bezpośrednio z lubońskiego dworca można dostać się tylko do kilku większych polskich miast (Poznań, Leszno, Wrocław).

Zobacz też: Tunel autostrady A2 pod linią kolejową w Luboniu

[edytuj] Drogi

• A2 (Południowa Obwodnica Poznania)
• 430 Mosina - Poznań

[edytuj] Komunikacja miejska

Miasto Luboń obsługiwane jest przez Przedsiębiorstwo Transportowe TRANSLUB oraz MPK Poznań.

[edytuj] Demografia

[edytuj] Ludność miasta

[edytuj] Struktura płci

Dane z 30 czerwca 2007²⁷:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	26 488	100	13 962	52,7	12 526	47,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1962		1034,2		927,8

Według danych z roku 2005⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1526.00 zł.

[edytuj] Znani mieszkańcy

• Manuela Michalak - finalistka pierwszej polskiej edycji programu Big Brother
• Zbigniew Zakrzewski - piłkarz, zawodnik FC Sion
• Bartosz Zielony (Tabb) - producent muzyczny, kompozytor
• Jacek Wieczorek (Owal) - polski wykonawca hip-hopowy
• Krzysztof Piskuła - piłkarz, reprezentant Polski
• Czesław Owczarek - piłkarz, trener piłkarski
• David Junior Serame - członek zespołu The Jet Set
• Łukasz Baumann - znany polski uczony fizyk
• Zygmunt Koszyca - pierwszy mistrz Polski w żeglarstwie

[edytuj] Zabytki

[edytuj] Kościół św. Barbary

Budynek powstał w latach 1908-1912 przy ówczesnym Placu Wolności, wzniesiony przez społeczność wyznania ewangelicko-augsburskiego. Po II wojnie światowej przekazano go rzymskokatolickiej parafii św. Barbary. Do tego czasu parafia mieściła się w przyklasztornej kaplicy Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. W trakcie remontu przeprowadzonego w 1951 roku, w głównym ołtarzu umieszczono obraz przedstawiający św. Barbarę, a sklepienie pokryto malowidłami. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków.

[edytuj] Pomnik Siewcy

Pomnik powstały w 1923 roku jest jednym z najpiękniejszych zabytków Lubonia. Dzieło artysty rzeźbiarza Marcina Rożka wpisało się na stałe w krajobraz parku przy ulicy Armii Poznań. Niemal trzymetrowej wysokości pomnik Siewcy, przedstawiający słowiańskiego rolnika siejącego zboże, wykonany jest z brązu i granitu. Pomnik zakupił koncern chemiczny dr Roman May z Lubonia. Marcin Rożek wyrzeźbił także podstawę, na której stanął wizerunek siewcy - jest to sześciometrowy cokół z fontanną przyozdobioną przedstawieniami delfinów. Całość ustawiono w ogrodzie jordanowskim, niedaleko osiedla zamieszkanego przez kadrę techniczną koncernu.

[edytuj] Kościół św. Jana Bosko

Zwiększająca się liczba mieszkańców Lubonia i Żabikowa, wywołała konieczność powstania nowej parafii. W 1931 roku zawiązał się tymczasowy komitet budowy kościoła. Od 1933 roku proboszczem parafii żabikowskiej był ks. Stanisław Streich, który czynnie włączył się w działalność komitetu. Jesienią 1934 roku ksiądz Streich nabył od Uniwersytetu Poznańskiego grunt pod budowę przyszłej świątyni. Architekt Sawicki przygotował projekt budowli, a pracami kierował Franciszek Reszelski. 6 października 1935 roku ks. Stanisław Streich odprawił pierwszą mszę przy bocznej nawie powstającego kościoła pod wezwaniem św. Jana Bosko. W kolejnych latach rozbudowano i wykończono wnętrze kościoła, a w 1939 roku powstała dzwonnica. Przez lata okupacji niemieckiej w murach kościoła magazynowano materiały sanitarne. Po wyzwoleniu, latem 1945 roku rozpoczęto odbudowę spalonej przez hitlerowców i zniszczonej działaniami wojennymi świątyni. W październiku 1946 roku odprawiono w niej, pierwsze po zakończeniu wojny, nabożeństwo. W latach 1976 - 1981 przeprowadzono przebudowę wnętrza kościoła. Od 2002 roku budynek świątyni prezentuje się w nowej, odmłodzonej szacie, którą zyskał przez otynkowanie ceglanych murów.

[edytuj] Budynek Wyższej Szkoły Rolniczej

[edytuj] Fabryka drożdży

Wybudowana w latach 1911-1912 Fabrika Moritz Milch & Co (obecnie Zakłady Chemiczne Luboń), zaprojektowana przez niemieckiego architekta Hansa Poelziga.

[edytuj] Edukacja

Przedszkola

• Przedszkole nr 1
• Przedszkole nr 5
• Przedszkole Publiczne

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. hr. Augusta Cieszkowskiego
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. prof. Adama Wodziczki

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II

Inne placówki

• Prywatne Liceum w Luboniu
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

[edytuj] Sport

Piłka nożna:

• Luboński FC – IV liga polska, grupa wielkopolska północna
• Stella Luboń – klasa A, grupa poznańska II
• UKS Jedynka Luboń – Uczniowski Klub Sportowy, działający przy SP 1

Zobacz też: I liga polska kobiet w piłce nożnej (2003/2004)

Tenis stołowy:

• Luboński Klub Tenisa Stołowego

Futbol amerykański:

• Red Bulls Luboń – II liga polska w futbolu amerykańskim

Wydarzenia sportowe:

• w 2006 roku na stadionie miejskim w Luboniu odbył się mecz futbolu amerykańskiego pomiędzy zespołami 1. KFA Wielkopolska i The Crew Wrocław, w ramach Polskiej Ligi Futbolu Amerykańskiego. Był to premierowy sezon tych rozgrywek.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• S. Malepszak, B. Stanisławski, Wykopaliska archeologiczne w Luboniu, Luboń 1998
• G. Wojciech, 50 lat miasta 1954-2004, Luboń 2004

[edytuj] Zobacz też

• Dekanat luboński
• Mapka powiatu poznańskiego
• Poznański Okręg Przemysłowy
• Nowe miasta w Polsce
• Miasta w Polsce według gęstości zaludnienia
• Miasta w Polsce o największym wzroście i spadku ludności

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi