Plan Zachód

Z Wikipedii

Plan Zachód – polski plan wojny z Niemcami opracowywany od marca 1939 roku.

Spis treści 1 Tło prac nad Planem 2 Założenia Planu 3 Przyczyny niepowodzenia Planu 4 Zobacz też 5 Literatura 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Tło prac nad Planem

Do czasu zarządzania Generalnym Inspektoratem Sił Zbrojnych przez Józefa Piłsudskiego, nawet po objęciu władzy w Niemczech przez Hitlera, nie prowadzono analiz i przygotowań do konfliktu z Niemcami, spodziewając się wojny z ZSRR. Na potrzeby wojny na Kresach przygotowywano Plan Wschód. Od lat dwudziestych istniał tylko plan mobilizacyjny, tzw. Plan "S" na wypadek wojny z Niemcami, aczkolwiek jak na lata trzydzieste był mocno przestarzały. Dopiero po objęciu kierownictwa przez Edwarda Rydza-Śmigłego rozpoczęto wstępne prace nad Planem Zachód. Wykonanie studiów powierzono generałom: Tadeuszowi Kutrzebie, Leonowi Berbeckiemu, Juliuszowi Rómmlowi i Władysławowi Bortnowskiemu. Oficjalnie sztab główny rozpoczął prace nad planem dopiero 4 marca 1939.

[edytuj] Założenia Planu

Początkowo opierano się na założeniu, że główny kierunek uderzenia poprowadzony zostanie z Pomorza na Warszawę, natomiast ze Śląska i Prus Wschodnich tylko uderzenie pomocnicze.

Oceny uległy zmianie jesienią 1938 roku, po zajęciu przez Niemcy Sudetów. Główne uderzenie przewidywano ze Śląska. 4 marca 1939 Sztab Główny przystąpił do prac nad Planem Obronnym "Zachód". Szkic przedstawiono Generalnemu Inspektorowi do zatwierdzenia 22 marca 1939.

Możliwość obrony na naturalnych przeszkodach terenowych takich jak rzeki Wisła, Narew, San planowano dopiero po stoczeniu bitwy granicznej z wykorzystaniem nielicznych rejonów umocnionych, na Śląsku i w okolicach Mławy. Wynikało to z obaw o jednostronne zakończenie działań wojennych przez Niemcy po opanowaniu Pomorza i Śląska, jako terenów utraconych 20 lat wcześniej.

Plan "Zachód", uwzględniając dużą przewagę agresora, zakładał defensywne działania. Naczelne Dowództwo polskie zamierzało zbudować ostateczną linię obrony na Wiśle, Narwi i Sanie. Nie mniej jednak przewidywano również niemożność utrzymania się na tej pozycji przez dłuższy czas z powodu olbrzymiej przewagi przeciwnika, ostatnim bastionem miał być zatem obszar w rejonie granicy z Węgrami i Rumunią, na tzw. przedmościu rumuńskim. Istotne miejsce w Planie Zachód zajmowało także założenie o pomocy zachodnich sojuszników.

Plan przewidywał również długotrwałe stawianie oporu przez wojska obrony wybrzeża oraz flotyllę okrętów podwodnych (Plan Worek). Plan Zachód przewidywał także uprzednie wycofanie z Bałtyku do Wielkiej Brytanii części polskich sił morskich, realizując tzw. Plan Peking.

[edytuj] Przyczyny niepowodzenia Planu

Jedną z głównych przyczyn niepowodzenia Planu Zachód było założenie, iż Brytyjczycy i Francuzi przyjdą Polsce z pomocą.

Ponadto plan zakładał dużą decentralizację dowodzenia, co w warunkach faktycznej centralizacji procesu decyzyjnego dokonanego przez Marszałka Rydza-Śmigłego mogło przynieść organizacyjny chaos, potęgujący i tak ciężką sytuację spowodowaną działaniami Luftwaffe Według płk Józefa Jaklicza, oficera sztabowego przy Marszałku Rydzu-Śmigłym, zorganizowana obrona zgodna z wytycznymi Planu Zachód nie była możliwa już po klęsce sił polskich w bitwie granicznej.

[edytuj] Zobacz też

• Plan Wschód

[edytuj] Literatura

• Wojna Obronna Polski 1939", Praca zbiorowa, Wyd. MON W-wa 1979
• Nawet Aleksander Wielki by nie wygrał, wywiad Pawła Wrońskiego z prof.Marianem Zgórniakiem, Gazeta Wyborcza z 28 sierpnia 1999

[edytuj] Linki zewnętrzne

Polski Plan Obronny Zachód