Kawaleria II RP

Z Wikipedii

Kawaleria Wojska Polskiego okresu II RP

Spis treści 1 Geneza 2 Organizacja kawalerii 2.1 W latach 1921-1926 2.2 W latach 1926-1935 2.3 W latach 1936-1938 2.4 W roku 1939 3 Bibliografia 4 Zobacz też

[edytuj] Geneza

7 października 1918 r. Rada Regencyjna wydała orędzie ogłaszające powstanie niepodległej Polski. 12 października Regenci wydali natomiast orędzie, w którym ogłosili przejęcie władzy nad Polską Siłą Zbrojną oraz ogłosili rotę nowej przysięgi wojskowej, co równało się z powstaniem Wojska Polskiego. Na mocy tych aktów, do tworzonego WP wszedł szwadron kawalerii dawnej Polskiej Siły Zbrojnej. Szwadron ten stał się zalążkiem polskiej kawalerii. 4 listopada 1918 r. pierwszy szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Tadeusz Rozwadowski wydał historyczny rozkaz "L. 7", nakazujący organizację "dywizji jazdy". Odpowiedzialnym za formowanie tej jednostki miał być mjr Belina, poszczególne pułki mieli objąć majorowie: Dziewicki, Waraksiewicz, Stefan Strzemieński oraz Dziewulski.

W końcu 1920 r. w Wojsku Polskim było już 27 pułków ułanów i 3 pułki szwoleżerów. Oddziały te należały do 10 samodzielnych brygad kawalerii.

Po reorganizacji, w 1924 r. kawaleria w trybie pokojowym liczyła 40 pułków (w tym 27 pułków ułanów, 3 pułki szwoleżerów i 10 pułków strzelców konnych).

W 1924 r. powołano Korpus Ochrony Pogranicza, w skład którego wchodziły szwadrony kawalerii.

[edytuj] Organizacja kawalerii

[edytuj] W latach 1921-1926

• cztery dywizje kawalerii (po trzy brygady dwupułkowe)
• pięć samodzielnych brygad kawalerii (po trzy pułki w każdej)
• jedna brygada kawalerii - w organizacji (jeden pułk).

W kwietniu 1924 r. na wniosek Generalnego Inspektora Jazdy gen. Tadeusza Rozwadowskiego dokonano reorganizacji polskiej jazdy jednocześnie wprowadzono termin kawaleria. Utworzono cztery dywizje kawalerii złożone z trzech dwupułkowych brygad. pozostałe pułki weszły w skład samodzielnych brygad kawalerii, czterech trzypułkowych i jednej czteropułkowej. 1 Dywizja Kawalerii (II RP) podlegała dowodztwu gen. Juliusza Rómmla Nowa organizacja kawalerii miała na celu utworzenie wojsk szybkich o znaczeniu operacyjnym. Sprawdzianem dla zreformowanej kawalerii były wielkie manewry na Wołyniu w sierpniu 1925 r. Zostały zorganizowane przez Generalnego Inspektora Kawalerii we współpracy z szefem sztabu gen. Stanisławem Hallerem. Kawaleria polska uzyskała wówczas wysokie oceny od zaproszonych gości zagranicznych, wśród których byli m.in. Francuz gen. Henry Gouraud, Anglik gen. Ironside oraz Czech gen. Jan Syrový.

Obok Generalnego Inspektora Kawalerii duży wpływ na rozwój kawalerii mieli kolejni szefowie Departamentu II Jazdy/Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W latach 1921 - 1926 funkcję tę sprawowali kolejno generałowie: Adam Bieliński, Eugeniusz Ślaski i Aleksander Pajewski.

W czerwcu 1924 r. wyszedł pierwszy numer "Przeglądu Kawaleryjskiego". Fachowe czasopismo kadry oficerskiej kawalerii, miało sprzyjać, jak zaznaczał we wstępie do numeru pierwszego gen. Rozwadowski, samokształceniu oraz miało być miejscem wymiany poglądów na temat tej formacji i jej rozwoju.

[edytuj] W latach 1926-1935

W 1926 r. kawaleria była zorganizowana w dwanaście brygad dwupułkowych (w czterech dywizjach kawalerii), pięć brygad trzypułkowych i jedną brygadę jednopułkową. W latach 1929–1930 zlikwidowano kolejno dowództwa 1 DK, 3 DK oraz 4 DK. Organizacja kawalerii przedstawiała się następująco:

• Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu
• 2 Dywizja Kawalerii (trzy brygady dwupułkowe) w składzie:
  • 1 Brygada Kawalerii
  • 12 Brygada Kawalerii
  • 13 Brygada Kawalerii
• dwanaście samodzielnych brygad kawalerii (dwie brygady czteropułkowe, sześć brygad trzypułkowych i cztery brygady dwupułkowe):

• • 2 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • 3 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • 5 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • 6 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • 10 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • 17 Samodzielna Brygada Kawalerii
  • Brygada Kawalerii "Białystok"
  • Brygada Kawalerii "Suwałki"
  • Brygada Kawalerii "Baranowicze"
  • Brygada Kawalerii "Poznań"
  • Brygada Kawalerii "Bydgoszcz"
  • Brygada Kawalerii "Równe"

[edytuj] W latach 1936-1938

1 stycznia 1937 rozwiązano trzy brygady dwupułkowe (12., 13. i 17. BK), a pułki wcielono do innych brygad (1. BK zwiększono o 2 pułki i usamodzielniono). Na skutek tych zmian dowództwo 2. Dywizji Kawalerii zostało w praktyce pozbawione podległych mu jednostek, lecz istniało jeszcze do 1939. 10. BK (dwupułkowa) została zmotoryzowana.

W wyniku kolejnej reorganizacji przeprowadzonej 1 kwietnia 1937 r. pozostało 11 brygad (5 czteropułkowych i 6 trzypułkowych), które otrzymały jednolite nazwy od rejonów kraju, w których stacjonowały:

• 1. BK – Mazowiecka Brygada Kawalerii
• 2. BK – Kresowa Brygada Kawalerii
• 3. SBK – Wileńska Brygada Kawalerii
• BK "Suwałki" – Suwalska Brygada Kawalerii
• 5. SBK – Krakowska Brygada Kawalerii
• 6. SBK – Podolska Brygada Kawalerii
• BK "Poznań" – Wielkopolska Brygada Kawalerii
• BK "Bydgoszcz" – Pomorska Brygada Kawalerii
• BK "Baranowicze" – Nowogródzka Brygada Kawalerii
• BK "Równe" – Wołyńska Brygada Kawalerii
• BK "Białystok" - Podlaska Brygada Kawalerii

W 1938 r. zmotoryzowany został również 1 Pułk Strzelców Konnych i razem z 24. Pułkiem Ułanów, 10. Pułkiem Strzelców Konnych i 10 Dywizjonem Artylerii Konnej podporządkowany Dowództwu Broni Pancernych. Z jednostek tych utworzono:

• 10 Brygada Kawalerii
• Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa

[edytuj] W roku 1939

31 sierpnia 1939 kawaleria sformowana była w 11 brygad (pięć brygad czteropułkowych i sześć brygad trzypułkowych).

W toku działań wojennych utworzone zostały:

• Zbiorcza Brygada Kawalerii
• Brygada Rezerwowa Kawalerii "Wołkowysk"
• Dywizja Kawalerii "Zaza"

[edytuj] Bibliografia

• "Księga jazdy polskiej", pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993.
• Początki organizacji jazdy. Rozkaz szefa Sztabu Gen. z 4 XI 1918 r., "Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej" 1971, nr 61, s. 370.
• Mariusz Patelski, Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski żołnierz i dyplomata, Warszawa 2002.

[edytuj] Zobacz też

• Jazda