Władysław Bortnowski
Z Wikipedii
| Władysław Bortnowski | |
|---|---|
| ' | |
| Życie |  generał dywizji |
| Data urodzenia | 12 listopada 1891 Radom |
| Data śmierci | 21 listopada 1966 Glen Cove (USA) |
| Kariera | |
| W służbie od | 1914 |
| Pełniona funkcja | dowódca Armii "Pomorze" |
| Główne wojny i bitwy | bitwa w Borach Tucholskich, Bitwa nad Bzurą w wojnie obronnej 1939r., I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka |
| Odznaczenia | |
      |
|
Władysław Bortnowski (ur. 12 listopada 1891 w Radomiu, zm. 21 listopada 1966 w Glen Cove w USA) – generał dywizji Wojska Polskiego.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i I wojna światowa
Uczył się w gimnazjum w Żytomierzu, a następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1908 r. należał do Związku Walki Czynnej, a od 1912 r. do Związku Strzeleckiego. Ukończył w 1913 r. szkołę podoficerską, a następnie oficerską Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej przerwał studia i od sierpnia 1914 r. służył w Legionach Polskich. Dowodził plutonem w 1 Pułku Piechoty, potem kompanią w 5 Pułku Piechoty, a następnie został adiutantem w 7 Pułku Piechoty w składzie I Brygady. Był ranny w bitwie pod Łowczówkiem 25 grudnia 1914 r. Po kryzysie przysięgowym w 1917 r. został internowany w obozie w Beniaminowie, w którym przebywał od lipca 1917 r. do kwietnia 1918 r. Do października tego roku sprawował funkcję dowódcy Okręgu Krakowskiego Polskiej Organizacji Wojskowej.
[edytuj] Wojna polsko-bolszewicka 1919/1920 r.
31 października 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Był dowódcą kompanii, a następnie batalionu w 5 Pułku Piechoty Legionów. W listopadzie 1918 r. uczestniczył w odsieczy polskiej dla opanowanego przez Ukraińców Przemyśla, a następnie Lwowa. W 1919 r. ukończył wojenny kurs Szkoły Sztabu Generalnego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919/1920 r. pełnił następujące funkcje (od 10 października 1919 r.): oficera operacyjnego w 1 Dywizji Piechoty Legionów, szefa III Oddziału GO gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, szefa III Oddziału 3 Armii, a od października 1920 r. szefa sztabu 3 Armii.
[edytuj] Okres międzywojenny
1 listopada 1920 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu. Po powrocie do Polski we wrześniu 1922 r., objął stanowisko I oficera Sztabu Inspektora Armii nr 1 w Wilnie. Z dniem 25 kwietnia 1925 r. został "odkomenderowany" na okres 4 miesięcy do pełnienia obowiązków zastępcy szefa Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej. [1] Od października 1925 r. dowodził 37 Pułkiem Piechoty w Kutnie. W okresie od listopada do grudnia 1926 r. był szefem III Oddziału Sztabu Generalnego. W styczniu 1927 r. został dowódcą piechoty dywizyjnej 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach, a w czerwcu 1930 r. – piechoty dywizyjnej 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. W październiku 1930 r. objął funkcję oficera w Inspektoracie Armii w Toruniu. 1 listopada 1931 r. został dowódcą 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu.
10 grudnia 1931 Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1932 i lokatą 3 oraz „zezwolił na nałożenie odznak nowych stopni przed 1 stycznia 1932". [2]
W okresie od 12 października 1935 r. do 23 marca 1938 r. sprawował funkcję generała do prac przy Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych w Toruniu. Jednocześnie jesienią 1938 r. na 3 miesiące został dowódcą Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Śląsk", która przeprowadziła akcję przyłączenia Zaolzia do Polski. 23 marca 1939 r. objął dowodzenie Armii "Pomorze". W sierpniu tego roku uczestniczył w pracach planistycznych dotyczących ewentualnego użycia Korpusu Interwencyjnego w Gdańsku. Utworzenie Korpusu i wysunięcie jego jednostek silnie na północ zburzyło jednak obronne plany Armii Pomorze i doprowadziło już w trakcie wojny do jej klęski.
[edytuj] Wojna obronna 1939 r.
Podczas wojny obronnej 1939 r. dowodził Armią "Pomorze" w składzie: Pomorska Brygada Kawalerii, 9 Dywizja Piechoty, 15 Dywizja Piechoty, 27 Dywizja Piechoty, 4 Dywizja Piechoty, 16 Dywizja Piechoty, 26 Dywizja Piechoty (od 5 września), Chełmińska Brygada Obrony Narodowej, Pomorska Brygada Obrony Narodowej, Oddział Wydzielony Rzeki Wisły.
Armia, zagrożona z dwóch stron, stoczyła trzy krwawe bitwy: w Borach Tucholskich, pod Bydgoszczą i Nakłem.
9 września podporządkował się dowódcy Armii "Poznań" generałowi Tadeuszowi Kutrzebie, aby następnie wziąć udział w bitwie nad Bzurą, podczas której walczył pod Łowiczem i Sochaczewem.
14 września – wobec otrzymania meldunku o dużych siłach nieprzyjaciela, zdążających w kierunku pola walki – podjął decyzję wycofania swoich sił na północny brzeg Bzury, co doprowadziło do generalnego odwrotu obu armii w kierunku na Warszawę. 21 września dostał się do niewoli niemieckiej.
[edytuj] Niewola i emigracja
Przebywał w oflagach: IV B Königstein, VIII E Johannisbrunn i VIIa Murnau. Po uwolnieniu w kwietniu 1945 r. przez wojska amerykańskie, pozostał na emigracji najpierw w Wielkiej Brytanii, a w 1954 r. przeniósł się do USA. Działał w organizacjach polonijnych, m.in. w Nowym Jorku był przewodniczącym Koła Legionistów i Peowiaków w Ameryce. Zmarł 21 listopada 1966 r. w Glen Cove (wyspa Long Island w stanie Nowy Jork).
[edytuj] Ordery i odznaczenia:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Komandorski Legii Honorowej
[edytuj] Awanse:
- podporucznik – 1914
- porucznik – 1916
- kapitan – 1918
- podpułkownik – 1920
- pułkownik – 1924
- generał brygady – 1932
- generał dywizji – 1939
[edytuj] Zobacz:
- Generałowie polscy
- Generałowie II Rzeczypospolitej Polskiej
- Generałowie polscy w niewoli
- Generałowie w ujęciu historycznym - statystyka
[edytuj] Źródła:
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 33,
- Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, s. 85-86,
