PzKpfw VI Tiger

Z Wikipedii

SdKfz 181 PzKpfw VI Ausf. H1 (E) "Tiger"
Czołg PzKpfw VI Tiger zdobyty w Tunezji
Dane podstawowe
Państwo	Niemcy
Producent	Henschel und Sohn w Kassel-Mittlefeld
Typ pojazdu	czołg ciężki
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	5
Historia
Prototypy	1942
Produkcja	1942 – 1945
Wyprodukowano	1 355
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy rzędowy, 12-cylindrowy Maybach HL230 P45 o mocy 700 KM przy 3000 obr./min
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	535 l
Pancerz	grubość: 25 – 110 mm
Długość	8,45 m (całkowita) 6,315 m (kadłuba)
Szerokość	3,705 m (na gąsienicach bojowych) 3,40 m (na gąsienicach transportowych)
Wysokość	2,93 m
Prześwit	0,43 m
Masa	56 000 – 57 000 kg (bojowa)
Moc jedn.	12,3 KM/t
Nacisk jedn.	1,08 kg/cm² (gąsienice bojowe) 1,51 kg/cm² (gąsienice transportowe)
Osiągi
Prędkość	38 km/h (po drodze) 20 – 25 km/h (w terenie)
Zasięg	100 km (po drodze) 60 km (w terenie)
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,20 m 3,96 m (czołgi wyposażone w komin powietrzny)
Rowy (szer.)	2,29 m
Ściany (wys.)	0,79 m
Kąt podjazdu	30º
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata KwK 36 L/56 kal. 88 mm (zapas amunicji – 92 szt.) 2 (3) karabiny maszynowe MG 34 kal. 7,92 mm (zapas amunicji – 5100 szt.)
Wyposażenie dodatkowe
chrapy (495 czołgów) pasta Zimmerit
Użytkownicy
Niemcy

PzKpfw VI Tiger (Panzerkampfwagen VI Tiger, SdKfz 181) – niemiecki czołg ciężki z okresu II wojny światowej.

Spis treści 1 Początki projektu 2 Modyfikacje 2.1 Panzerbefehlswagen 3 Rozwój czołgu 4 Znakowanie 5 Dane techniczne 6 Inne pojazdy na podwoziu PzKpfw VI 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Początki projektu

W Niemczech starano się tworzyć projekty ciężkich czołgów już od połowy lat dwudziestych, po I wojnie światowej. Czołg typu "Tygrys" przyjął swój pierwotny kształt w kwietniu 1942 roku, kiedy do konkursu stanęły dwa prototypy. Na terenie jednostki wojskowej w Kętrzynie przedstawiono modele dr Porsche i Henschla. Testy wykazały spore różnice w osiągach i manewrowości pojazdów (prędkość etc., prototyp Porsche posiadał innowacyjny napęd typu "silnik spalinowy-generator prądu-silnik elektryczny", trudny jednak w obsłudze i wymagający dużej ilości deficytowej miedzi). W maju powtórzono próby na poligonie w Berka. Okazało się że czołg Henschela wykazał swoją przewagę nad zbyt awaryjnym prototypem dr Porsche. Zwycięski projekt otrzymał oznaczenie SdKfz 181 Panzerkampfwagen VI "Tiger" Ausf. H1 (później, po wprowadzeniu czołgów Tiger II, zmieniono oznaczenie na Ausf. E).

Produkcja seryjna czołgów Tygrys odbywała się w zakładach Henschel (Werk III), w Kassel-Mittefield i Wegmann AG (montaż wież do kadłubów). W toku produkcji czołgów PzKpfw VI wprowadzono liczne zmiany i modyfikacje. Z tego względu można wyodrębnić czołgi wczesnych serii produkcyjnych, czołgi po modyfikacji oraz pojazdy późnych serii produkcyjnych.

[edytuj] Modyfikacje

Pierwsza grupa modyfikacji dotyczyła zmian w konstrukcji wieży. Pierwsze czołgi posiadały mały właz ewakuacyjny umieszczony z prawej strony wieży, wyposażony w otwór służący do prowadzenia ognia z broni ręcznej (pistoletu lub pistoletu maszynowego). Po modyfikacji powiększono właz i zlikwidowano otwór strzelniczy. Inna zmiana polegała na zamontowaniu do kadłuba czołgu kilku wyrzutników min przeciwpiechotnych typu S. Po wystrzeleniu na wysokość kilkudziesięciu centymetrów ponad kadłub, mina rozrywała się rażąc wokół stalowymi kulkami. W czołgach wczesnych serii produkcyjnych montowano na wieży dwa zestawy po trzy wyrzutnie pocisków dymnych świec dymnych NbK 39 kalibru 90 mm. Z tych wyrzutni mogły być też wystrzeliwane miny typu S.

W czołgach późniejszych serii produkcyjnych montowano Nahverteidigungswaffe - były to małe miny przeciwpiechotne wystrzeliwane z wnętrza czołgu. Czołgi używane w Afryce Północnej, w 501 sPzAbt (skórt od schwerer Panzer Abteilung - batalion czołgów ciężkich) miały inaczej montowane reflektory i zmodyfikowane przednie błotniki. Czołgi późnych serii produkcyjnych miały tylko jeden reflektor zamocowany pośrodku płyty czołowej pancerza. Inną modyfikacją było zamocowanie dodatkowego opancerzenia wokół celownika optycznego typu Carl Zeiss TZF 9b. W czołgach produkowanych w 1944 roku stosowano celownik TZF 9c wyposażony w pojedynczy obiektyw (dotychczas stosowany celownik TZF 9b miał podwójny obiektyw). Czołgi produkowane w 1942 roku i do połowy 1943 roku miały wieżyczkę obserwacyjną dowódcy typu basztowego, wyposażoną w szczeliny obserwacyjne. Późniejsze czołgi otrzymały nowy typ wieżyczki (stosowany m.in. w czołgach PzKpfw V Panther i Tiger II) wyposażony w peryskopy. Wieżyczka posiadała uchwyt do mocowania karabinu maszynowego MG 34 kalibru 7,92 mm, przystosowanego do strzelań przeciwlotniczych. Pierwsze 495 czołgów "Tygrys" było wyposażonych w urządzenia (tzw. kominy powietrzne) pozwalające na pokonywanie po dnie przeszkód wodnych o głębokości do 4 metrów. Kolejne czołgi nie posiadały tego typu urządzeń. Zdolne były jedynie do przekraczania w bród przeszkód wodnych o głębokości do 1,6 metra.

[edytuj] Panzerbefehlswagen

Czołg dowodzenia opracowany w 1943 roku na bazie podstawowej wersji Tygrysa. Posiadały zmniejszony (z 92 do 66 naboi) zapas amunicji armatniej. Wygospodarowane miejsce wykorzystano do zamontowania dodatkowego wyposażenia radiowego. Demontowano także zblokowany z działem karabin maszynowy MG 34. Panzerbefehlswagen (PzBefWg "Tiger" Ausf. E) posiadał dwie anteny prętowe mocowane na stropie wieży i kadłubie. Przebudowano w ten sposób 84 Tygrysy. Stosowano dwa typy wyposażenia radiowego. Czołgi SdKfz 267 były wyposażone w radiostacje krótkofalowe Fu 5 i Fu 8 o mocy 80 W i zasięgu 80 km (klucz) lub 15 km (fonia). Radiostacja Fu 8 była standardowym wyposażeniem jednostek wojsk lądowych na szczeblu dywizji i korpusu. Czołgi SdKfz 268 miały radiostacje krótkofalowe Fu 5 i Fu 7. Radiostacja Fu 5 służyła do nawiązania łączności w obrębie kompanii, zaś Fu 7 pozwalała na kontakt z batalionem. Ponadto czołgi SdKfz 267 i 268 były wyposażone w system łączności wewnętrznej Bordsprechnlange B.

[edytuj] Rozwój czołgu

Jedną z najważniejszych modyfikacji czołgów ciężkich typu Tygrys było zastosowanie w 800 ostatnich czołgach stalowych kół nośnych w miejsce kół z bandażem gumowym. W celu poprawienia niezawodności zdemontowano zewnętrzny rząd kół nośnych pozostawiając tylko dwa pełne rzędy kół. Koła wykonane całkowicie ze stali były bardziej wytrzymałe niż te, wyposażone w gumowe obrzeża.

Wozy używane w trudnych warunkach terenowych (Afryka, niektóre odcinki frontu wschodniego) miały filtry powietrza typu Feifel. Czołgi typu PzKpfw VI (SdKfz 181) Tiger Ausf E posiadały dwa rodzaje gąsienic. Gąsienice służące do transportu o szerokości 520 mm i gąsienice bojowe o szerokości 725 mm. Stosowanie dwóch typów gąsienic było spowodowane następującymi czynnikami: pierwszy to chęć zabezpieczenia gąsienic bojowych przed uszkodzeniami w czasie transportu, a drugi to konieczność ograniczenia szerokości czołgu z powodu przekroczenia skrajni kolejowej obowiązującej w Deutsche Reichsbahn. Normalnym widokiem były gąsienice bojowe ułożone przed czołgiem na platformie kolejowej.

Do napędu czołgu Tygrys stosowano dwa typy silników: w pierwszych 250 czołgach dwunastocylindrowe, rzędowe silniki gaźnikowe chłodzone cieczą typu Maybach HL 210 P3O o mocy 478 kW (650 KM) i pojemności skokowej 21353 cm³. W pozostałych czołgach używano silników Maybach HL 230P45 o mocy 515 kW (700 KM) i pojemności skokowej 23095 cm³. Silniki Maybach zbudowane były w układzie V, o kącie rozwarcia bloków cylindrów 60°. Czołgi poszczególnych serii różniły się także kształtem osłon tłumików umieszczonych na tylnej płycie kadłuba. Ostatnie czołgi seryjne miały też zmodyfikowany hamulec wylotowy armaty.

Czołgi budowane od połowy 1943 roku posiadały peryskop umieszczony na wierzchu wieży przed włazem stanowiska ładowniczego. Także część Tygrysów miała na wieży zaczepy do montowania zapasowych ogniw gąsienicy (5 ogniw po lewej stronie wieży i 3 ogniwa po prawej). W czołgach wczesnych serii produkcyjnych dodatkowe ogniwa montowano z przodu czołgu. Zmianie ulegał także sposób montowania peryskopu kierowcy. Liny holownicze mocowane były do lewego pancerza bocznego. Od połowy 1943 roku kadłub (boki, przód, tył, a niekiedy także spód) oraz wieżę pokrywał zimmerit - specjalna pasta mająca chronić pojazd przed minami magnetycznymi. W 1942 roku zakłady Rheinmetall-Borsig opracowały projekt nowej wieży dla czołgu PzKpfw VI, Wieża Ausf. H2 (wieża Ausf. H1 to standardowa wieża z armatą KwK 36 L/56) miała armatę 7,5 cm KwK 42 L/70 kalibru 75 mm. Zbudowano jedynie makietę i nie uruchomiono seryjnej produkcji Tygrysów z działami 75 mm. Projektowano także przezbrojenie czołgów Ausf. E w armatę 8.8 cm KwK 43 L/71 kalibru 88 mm.

[edytuj] Znakowanie

Czołgi Tygrys posiadały numery fabryczne od 250001 do 251350. Pierwsze trzy prototypy V1, V2 i V3 służyły jedynie do testów. Czołg 250017 (V1) został użyty do prób porównawczych z czołgiem VK4501 (P) (P oznacza projekt Porsche). Pozbawiony wieży 250018 (V2) użyto do prób elektrycznej skrzyni biegów typu ZF produkcji fabryki Zahnradfabrik w Friedrichshafen. V3 (250019) w 1943 roku wykonywał próby trakcyjne, m.in. pokonywanie przeszkód wodnych po dnie. Kadłuby 250003 i 250006 służyły w Kummersdorfie do prób wytrzymałości pancerza. Obecnie w Bovington Tank Museum znajduje się czołg 250122. Tygrysy produkowano do sierpnia 1944, kiedy zostały zastąpione przez Tygrysa II.

[edytuj] Dane techniczne

Model	PzKpfw VI Tiger I Ausf. E	PzKpfw VI B Königstiger
Masa całkowita (kg)	56 900	67 900
Długość (mm)	8450	10286
Szerokość (mm)	3705	3755
Wysokość (mm)	2930	3090
Silnik	Maybach HL 210 650 KM i póżniej 700 KM	Maybach HL 230 700 KM
Prędkość (km/h)	45,4	41,5
Zasięg na drodze (km)	100	170
Zasięg w terenie (km)	60	120
Załoga	5	5
Uzbrojenie	8.8 cm KwK 36 L/56 2x MG 34 (7,92 mm)	8.8 cm KwK 43 L/71 2x MG 34 (7,92 mm)

[edytuj] Inne pojazdy na podwoziu PzKpfw VI

W październiku 1943 roku powstał prototyp działa pancernego Sturmtiger uzbrojonego w specjalny moździerz rakietowy 38 cm Sturmmörser RW61 L/5.4. Założeniem konstruktorów było wspieranie piechoty w walkach w mieście. Zbudowano zaledwie 18 pojazdów tego typu, wszystkie z nich powstały jako modyfikacja uszkodzonych w boju Tygrysów.

Pewną ilość Tygrysów przebudowano na wozy zabezpieczenia technicznego Bergepanzer Tiger (Bergetiger) poprzez usunięcie działa i zamontowanie w jego miejsce dźwigu, którego mechanizm był napędzany przez silnik czołgu.

Ponadto tworzono różne rodzaje Tygrysów wyposażonych w miotacz ognia (początkowo wbudowany zamiast działa, potem wmontowany zamiast sprzężonego z armatą lub kadłubowego karabinu maszynowego)^{[potrzebne źródło]}. Projekt jednak zatrzymał się jedynie na kilku egzemplarzach testowych. Poza tym około 84 Tygrysy zostały przebudowane na specjalne wersje dla dowódców (Panzerbefehlswagen "Tiger" I Ausf. A, SdKfz 267 oraz 268) poprzez wymontowanie sprzężonego karabinu maszynowego, zmniejszenie zapasu nabojów do działa, w ich miejsce montowano dodatkowe radiostacje (FuG 5 i FuG 8 na wersji SdKfz 267 oraz FuG 5 i FuG 7 na SdKfz 268) oraz montowano dwie anteny na kadłubie.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• www.Strefa-Tygrysa.prv.pl
• Panzer.punkt.pl