Adam Koc
Z Wikipedii
Adam Koc (ur. 31 sierpnia 1891 w Suwałkach, zm. 3 lutego 1969 w Oksfordzie w USA, pseudonimy Witold, Szlachetny, Adam Krajewski) – uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej, polityk, poseł, dziennikarz, pułkownik dyplomowany WP.
Adam Koc | |
---|---|
Witold, Szlachetny, Adam Krajewski | |
Życie | Pułkownik |
Data urodzenia | 31 sierpnia 1891 Suwałki |
Data śmierci | 3 lutego 1969 Oksford |
Kariera | |
W służbie od | 1915 |
Pełniona funkcja | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka |
Odznaczenia | |
Spis treści |
[edytuj] Początki działalności
Razem z młodszym bratem Leonem Wacławem, późniejszym pułkownikiem dyplomowanym WP, uczęszczał do Gimnazjum Męskiego w Suwałkach. Jesienią 1905, w czasie rewolucji, był członkiem komitetu strajkowego gimnazjalistów. W styczniu następnego roku rozpoczął naukę w Polskiej Prywatnej Siedmioklasowej Szkole Handlowej w Suwałkach (obecnie Zespół Szkół nr 4). Był członkiem Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. W 1912 ukończył oficerską szkołę Związku Strzeleckiego w Stróży pod Krakowem, uzyskując stopień oficera Związku i odznakę tzw. "Parasol". 10 sierpnia 1914 przybył z Druskienników do Warszawy i samorzutnie objął komendę nad ZWC. Po 10 sierpnia został zastępcą Karola Rybasiewicza, komendanta połączonych organizacji ZWC i Polskich Drużyn Strzeleckich w Królestwie. 22 października 1914 bezimienna organizacja przyjęła nazwę Polska Organizacja Wojskowa. Adam Koc pod pseudonimem „Witold” został członkiem Komendy POW i komendantem Okręgu Warszawskiego. W maju 1915 udał się przez Skandynawię z raportami dla Józefa Piłsudskiego. Po wykonaniu zadania został wcielony do 5 Pułku Piechoty „Zuchowatych”. 18 września 1916 ciężko ranny w bitwie pod Sitowiczami nad Stochodem. Tamtego dnia poległ sierżant Aleksander Emirza Beg Sulkiewicz, próbując udzielić pomocy rannemu Kocowi. 17 lipca 1917 po kryzysie przysięgowym internowany w obozie w Beniaminowie. Jego brat, ppor. Leon Koc w przebraniu szeregowego został internowany wraz ze swoimi żołnierzami w obozie w Szczypiornie. W kwietniu 1918 zwolniony z obozu, zastąpił Tadeusza Kasprzyckiego w Konwencie „A” i objął Komendę Naczelną POW Nr 1 w Warszawie. 10 listopada 1918 razem z księciem Lubomirskim, członkiem Rady Regencyjnej, na czele grupy działaczy POW witał Józefa Piłsudskiego, który wracał z Magdeburga.
[edytuj] Żołnierz
Dekretem Naczelnego Wodza z dnia 17 grudnia 1919 przyjęty do Wojska Polskiego i z dniem 1 stycznia 1920 przydzielony do Oddziału V Naczelnego Dowództwa. [1] Od 1 stycznia 1920 członek Kapituły Tymczasowej Orderu Virtuti Militari. Od sierpnia do października 1920 dowodził Dywizją Ochotniczą. Członek tajnej organizacji pod nazwą „Honor i Ojczyzna” zwanej też „Strażnicą” założonej w 1921 przez gen. Sikorskiego za wiedzą i zgodą Piłsudskiego i Sosnkowskiego. Słuchacz Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie 1923-1924. Z dniem 15 października 1924 otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział na stanowisko I referenta w Inspektoracie Armii Nr II w Warszawie (na czele tego inspektoratu stał gen. broni Lucjan Żeligowski). Z dniem 1 lutego 1925 mianowany zastępcą komendanta Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Od 14 września 1926 do 4 marca 1928 szef sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie. Według Mariana Romeyki w powszechnym odbiorze Adam Koc miał na tym stanowisku „nadzorować” dowódcę korpusu, gen. Sikorskiego. Zaprzecza temu Bogusław Miedziński twierdząc, że w tym samym okresie czasu Marszałek pozbył się z Warszawy oficerów z tzw. „Koc-grupy”, czyli osób, które udzieliły mu zdecydowanego poparcia w maju 1926. Do tej grupy należeli: Józef Beck, Ignacy Matuszewski, Anatol Minkowski, Kazimierz Stamirowski, Kazimierz Świtalski. W marcu 1928 przeniesiony został do dyspozycji komendanta Kadry Oficerów Piechoty.[2] Z dniem 26 marca tego roku przeniesiony w stan nieczynny na czas trwania kadencji sejmowej,[3] a z dniem 30 kwietnia 1930 w stan spoczynku.[4]
[edytuj] Polityk
Był posłem na Sejm z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W latach 1929 – 1930 założyciel i redaktor naczelny "Gazety Polskiej". Jeden z pierwszych dziesięciu osób odznaczonych Krzyżem Niepodległości. Członek Kapituły tego odznaczenia. Od 16 grudnia 1930 do 1936 wiceminister skarbu. W latach 1936 – 1937 prezes Banku Polskiego. Po rozpadzie BBWR, założyciel 1 marca 1937 roku Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN), oskarżanego o antysemityzm, nacjonalizm i tendencje faszystowskie. Szef tej organizacji w latach 1937–1938. W niedzielę 18 lipca 1937 w Świdrach Małych, w willi pułkownika miał miejsce nieudolny „zamach” na jego życie. Zamachowiec, Wojciech Bieganek zginął w wyniku eksplozji materiału wybuchowego. W emigracyjnym rządzie Władysława Sikorskiego był ministrem skarbu oraz ministrem przemysłu i handlu. W 1940 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie przebywał do końca życia.
[edytuj] Awanse
- chorąży piechoty – 28 kwietnia 1916
- podporucznik – 1 listopada 1916 (204 lokata na liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich z dnia 12 kwietnia 1917)
- porucznik piechoty –
- kapitan piechoty -
- major piechoty –
- podpułkownik SG -
- pułkownik SG – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem 15 sierpnia 1924 i lokatą 17
[edytuj] Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych - czterokrotnie
- Krzyż Niepodległości
- Odznaka Oficerska Związku Strzeleckiego „Parasol” (wykonana według projektu Włodzimierza Przerwy-Tetmayera)
- Krzyż Oficerski Legii Honorowej [5]
[edytuj] Źródła
- Zespół Szkół Ekonomicznych im. Macieja Rataja w Suwałkach,
- Kartki z dziejów szkoły 1906 -1996, red. i oprac. Małgorzata Chodunaj, Suwałki 1996.,
- Chojnowski Andrzej, Piłsudczycy u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1986, ISBN 83-04-02293-1.
- Garlicki Andrzej, Józef Piłsudski 1867-1935, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 1989, wyd. II, ISBN 83-07-01715-7, ss. 197, 202, 268.
- Jędrzejewicz Wacław, Wspomnienia, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1993, ISBN 83-04-04126-X, ss. 21-23.
- Nałęcz Tomasz, Polska Organizacja Wojskowa 1914-1918, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1984, ISBN 83-04-01452-1, ss. 14, 24-25, 180.
- Rawicz Jerzy, Pozostało do wyjaśnienia, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 1979, wyd. I, ss. 228-261.
- Romeyko Marian, Przed i po maju, Wydawnictwo MON, Warszawa 1983, wyd. III, ISBN 83-11-06884-4, s. 156, 558.
Przypisy
W dniu zaprzysiężenia |
Władysław Sikorski • Stanisław Stroński • Adam Koc • Aleksander Ładoś • Adam Romer • August Zaleski |
|
Późniejsi członkowie rządu |
Józef Haller • Stanisław Kot • Marian Seyda • Kazimierz Sosnkowski • Jan Stańczyk • Henryk Strasburger |