Centralne Biuro Antykorupcyjne

Z Wikipedii

Centralne Biuro Antykorupcyjne

Szef	Mariusz Kamiński
Adres	00-583 Warszawa al. Ujazdowskie 9
Telefon	(022) 694-7547, 694-8267 e-mail: bip@cba.gov.pl

Prawo
Ten artykuł jest częścią serii Polityka Polski
Konstytucja Polskie prawo
Władza wykonawcza
Prezydent Lech Kaczyński Prezes Rady Ministrów Donald Tusk Rada Ministrów
Władza ustawodawcza
Sejm Senat Zgromadzenie Narodowe
Władza sądownicza
Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Trybunał Stanu Naczelny Sąd Administracyjny
Samorząd terytorialny
Samorząd w Polsce Samorząd gminny Samorząd powiatowy Samorząd województwa
Kluby parlamentarne
PO PiS Lewica PSL
Wybory
Wybory w Polsce (od 1989): prezydenckie: 1990 1995 2000 2005 parlamentarne: 1989 1991 1993 1997 2001 2005 2007 samorządowe: 1990 1994 1998 2002 2006 europejskie: 2004 referenda: 1996 1997 2003

Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA) – służba specjalna państwa polskiego, urząd do spraw zwalczania korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także do zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa, działająca na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708).

Spis treści

1 Ustawa o CBA
- 1.1 Struktura
- 1.2 Struktura
2 Zadania
3 Organizacja
4 Uprawnienia
- 4.1 Tajna współpraca
5 Upublicznione działania operacyjno-śledcze CBA
6 Krytyka
7 Zobacz też
8 Linki zewnętrzne
9 Przypisy

[edytuj] Ustawa o CBA

Rządowy projekt ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym wpłynął do Sejmu dnia 23 stycznia 2006 jako druk sejmowy nr 275. Nad projektem pracowały Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka, które powołały podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. ^[1] Ustawę uchwalono dnia 12 maja 2006, na posiedzeniu nr 17 Sejmu V kadencji, przyjęto w głosowaniu całość projektu ustawy. 354 posłów było za, 43 przeciw, 20 wstrzymało się. ^[2] Uchwaloną ustawę przekazano Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Senat wniósł poprawki. Sejm nie odrzucił części poprawek na posiedzeniu nr 19 dnia 8 czerwca 2006 (głosowania odbyły się po północy, 9 czerwca). Dnia 13 czerwca 2006 Prezydent podpisał ustawę. ^[3] Akt opublikowano w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 z dnia 23 czerwca 2006. Vacatio legis dla ustawy określono na 30 dni, ustawa weszła w życie 24 lipca 2006, z wyjątkiem dwóch przepisów: 1 lipca 2006 wszedł w życie art. 214, dotyczący ustanowienia Pełnomocnika do spraw organizacji CBA, a 24 grudnia 2007 wejdzie w życie art. 197 pkt 1, dotyczący pozbawienia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego kompetencji do rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw korupcji mogących godzić w bezpieczeństwo państwa, popełnianych przez osoby pełniące funkcje publiczne, o których mowa w art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 1997 r. Nr 106, poz. 679).

Korupcją, w rozumieniu art. 1 ust. 3 ustawy, jest obiecywanie, proponowanie, wręczanie, żądanie, przyjmowanie przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakiejkolwiek nienależnej korzyści majątkowej, osobistej lub innej, dla niej samej lub jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowanie propozycji lub obietnicy takich korzyści w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu funkcji publicznej lub w toku działalności gospodarczej.

Działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa, w rozumieniu art. 1 ust. 4 ustawy, jest każde zachowanie mogące spowodować w mieniu:

jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 249, poz. 2104 i Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1420 oraz Dz. U. z 2006 r. Nr 45, poz. 319);
jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne;
przedsiębiorcy z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego

- znaczną szkodę w rozumieniu art. 115 § 7 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny.

[edytuj] Struktura

Zarząd Operacyjno-Śledczy

Zarząd Postępowań Kontrolnych

Zarząd Operacji Regionalnych

Zarząd Analiz i Ewidencji

Zarząd Techniki Operacyjnej

Gabinet Szefa

Departament Ochrony

Departament Kadr i Szkolenia

Departament Finansów

Departament Logistyki

Samodzielny Wydział Prawny

Samodzielny Wydział Inspekcji

Zespół Audytu Wewnętrznego

[edytuj] Struktura

[edytuj] Zadania

Do zadań Centralnego Biura Antykorupcyjnego należy:

rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw (oraz ściganie ich sprawców) przeciwko:
1. działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, określonych w art. 228-231 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553), a także o którym mowa w art. 14 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 1997 r. Nr 106, poz. 679),
2. wymiarowi sprawiedliwości, określonym w art. 233, wyborom i referendum, określonym w art. 250a, porządkowi publicznemu, określonym w art. 258, wiarygodności dokumentów, określonych w art. 270-273, mieniu, określonym w art. 286, obrotowi gospodarczemu, określonych w art. 296-297 i 299, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, określonym w art. 310 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, a także o których mowa w art. 585-592 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037) oraz określonych w art. 179-183 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538), jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
3. finansowaniu partii politycznych, określonych w art. 49d i 49f ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857)), jeżeli pozostają w związku z korupcją,
4. obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji, określonych w rozdziale 6 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 930), jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa
ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;
dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych (Dz. U. z 1990 r. Nr 44, poz. 255);
ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców, o których mowa w art. 1 ust. 4 oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych;
kontrola prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 115 § 19 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, składanych na podstawie odrębnych przepisów;
prowadzenie działalności analitycznej dotyczącej zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz przedstawianie w tym zakresie informacji Prezesowi Rady Ministrów, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmowi oraz Senatowi.

[edytuj] Organizacja

Centralnym Biurem Antykorupcyjnym kieruje Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, który jest centralnym organem administracji rządowej nadzorowanym przez Prezesa Rady Ministrów, działającym przy pomocy CBA, które jest urzędem administracji rządowej.

Szefa CBA powołuje na czteroletnią kadencję i odwołuje Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kolegium do Spraw Służb Specjalnych oraz sejmowej komisji właściwej do spraw służb specjalnych. Ponowne powołanie na Szefa CBA może nastąpić tylko raz. ^[4] Szef CBA pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy. Kadencja Szefa CBA wygasa w przypadku jego śmierci lub odwołania. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Szefa CBA, powołuje i odwołuje zastępców Szefa CBA.

Szefowie Centralniego Biura Antykorupcyjnego:

wakat od 24 lipca 2006 do 3 sierpnia 2006
- Mariusz Kamiński, pełnomocnik ds. organizacji CBA od 6 lipca 2006 do 3 sierpnia 2006
Mariusz Kamiński od 3 sierpnia 2006 (ustawowy upływ kadencji 3 sierpnia 2010)

CBA ma zatrudniać docelowo około 1000 osób.^{[potrzebne źródło]} Działalność CBA jest finansowana z budżetu państwa. Koszty realizacji zadań CBA, w zakresie których - ze względu na wyłączenie ich jawności - nie mogą być stosowane przepisy o finansach publicznych, rachunkowości i zamówieniach publicznych, są finansowane z utworzonego na ten cel funduszu operacyjnego. Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego określa, w drodze zarządzenia, stanowiący tajemnicę państwową sposób tworzenia i gospodarowania funduszem operacyjnym.

[edytuj] Uprawnienia

Funkcjonariusze CBA wykonują czynności tylko w zakresie właściwości CBA i w tym zakresie przysługują im uprawnienia procesowe Policji, wynikające z przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555). Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym w mogą prowadzić czynności operacyjno-rozpoznawcze, kontrolne i dochodzeniowo-śledcze. Te kompetencje mają pozwolić funkcjonariuszom CBA na osiąganie wysokiej skuteczności działań.

W granicach zadań ustawowych funkcjonariusze CBA wykonują:

czynności operacyjno-rozpoznawcze w celu zapobiegania popełnieniu przestępstw, ich rozpoznania i wykrywania oraz - jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa - czynności dochodzeniowo-śledcze w celu ścigania sprawców przestępstw;
czynności kontrolne w celu ujawniania przypadków korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz nadużyć osób pełniących funkcje publiczne, a także działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa;
czynności operacyjno-rozpoznawcze i analityczno-informacyjne w celu uzyskiwania i przetwarzania informacji istotnych dla zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

CBA wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego oraz ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 1997 r. Nr 90, poz. 557).

Funkcjonariusze CBA podczas wykonywania czynności służbowych mają obowiązek poszanowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka niezależnie od jego narodowości, pochodzenia, sytuacji społecznej, przekonań politycznych lub religijnych albo światopoglądowych.

[edytuj] Tajna współpraca

CBA nie może przy wykonywaniu swoich zadań korzystać z tajnej współpracy:

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
członków Rady Ministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu, wojewodów i wicewojewodów
posłów i senatorów;
Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i innych ^[5]
dyrektorów generalnych w ministerstwach, urzędach centralnych lub urzędach wojewódzkich;
sędziów, prokuratorów i adwokatów;
członków rady nadzorczej, członków zarządu oraz dyrektorów programów "Telewizji Polskiej - Spółka Akcyjna" i "Polskiego Radia - Spółka Akcyjna" wraz z odziałami terenowymi
redaktorów naczelnych, dziennikarzy lub osób prowadzących działalność wydawniczą
rektorów, prorektorów szkół wyższych;
innych określonych w art. 26 ustawy

[edytuj] Upublicznione działania operacyjno-śledcze CBA

4 grudnia 2006 powiadomiono o pierwszej akcji CBA. Zatrzymano Roberta M. i Wiesława B. Są oni podejrzewani o działanie na szkodę spółki "Kama Foods" S.A. ^[6]
luty 2007 - zatrzymanie Mirosława Garlickiego; jednym z postawionych zatrzymanemu zarzutów było przyjmowanie korzyści majątkowej od pacjentów w związku z pełnieniem przez niego funkcji publicznej (kardiologa-transplantologa)
Zobacz więcej w osobnym artykule: Sprawa Mirosława G..
czerwiec i lipiec 2007 - zatrzymania dyrektorów z Centralnego Ośrodka Sportu w Warszawie, którym postawiono zarzuty przyjmowania korzyści majątkowej w związku z pełnioną funkcją publiczną ^[7]
6 lipca 2007 - zatrzymanie dwóch osób podejrzanych o korupcję w tzw. aferze gruntowej
1 października 2007 CBA zatrzymało posłankę PO Beatę Sawicką oraz burmistrza Helu Mirosława Wądołowskiego. Prawdopodobnie zostaną im przedstawione zarzuty usiłowania przyjęcia korzyści majątkowej w zamian za próbę tzw. "ustawienia" przetargu publicznego. CBA na wniosek prokuratora zatrzymało ją powtórnie 5 listopada 2007 dzień po wygaśnięciu chroniącego ją immunitetu poselskiego. Sąd uznał, że drugie zatrzymanie było bezzasadne i nakazał jej zwolnienie ^[8]
25 października 2007 - zatrzymanie byłego ministra sportu Tomasza Lipca w związku z postępowaniem prowadzonym przez prokuratora apelacyjnego w Warszawie w sprawie korupcji w Centralnym Ośrodku Sportu w Warszawie ^[9]

2 kwietnia 2008 CBA opublikowało raport z działalności za 2007 rok^[10].

efekt działań CBA dot. SZ RP

[edytuj] Krytyka

Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, iż uprawnienia CBA są zbyt szerokie, przez co mogą prowadzić do zagrożenia polskiej demokracji. Miałoby ono w praktyce służyć organom władzy wykonawczej pod przykrywką zwalczania korupcji. Ustawę z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego grupa posłów z Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Według SLD, kilka przepisów - dotyczących m.in. zbierania danych wrażliwych i zasad zarządzania przez szefa CBA kontroli - jest niezgodnych z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem SLD brak w ustawie jasnej definicji czym jest korupcja. Natomiast Samoobrona miała zamiar wnieść poprawki do ustawy o CBA ^[11].

W listopadzie 2007 pełnomocnik rządu PO do spraw walki z korupcją Julia Pitera poinformowała, że pracuje nad raportem o nadużyciach w CBA^[12]. O ukończeniu raportu i przekazaniu go premierowi poinformowała w grudniu 2007. W styczniu 2008 o udostępnienie raportu poprosił Rzecznik Praw Obywatelski Janusz Kochanowski. Julia Pitera odmówiła udostępnienia oraz publikacji raportu^[13].

W styczniu 2008 listy w obronie CBA opublikowała grupa osób publicznych i polityków, a następnie grupa naukowców z Poznania i Wrocławia^[14].