Felicjan Plato Bałaban
Z Wikipedii
Felicjan Plato Bałaban ( ur. 20 października 1891 w Husiatynie, zm. 1975 w Krakowie ) - syn Karola i Sydonii, pułkownik żandarmerii Wojska Polskiego.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
W latach 1898-1901 był uczniem Szkoły Ludowej w Tłumaczu. W latach 1901-1902 uczęszczał do Gimnazjum Wyższego w Stanisławowie. W latach 1902-1907 pobierał nauki w Gimnazjum Jezuitów w Bąkawkach k. Czyżowa. Maturę złożył w 1910 w Gimnazjum Wyższym w Brzeżanach. W latach 1910-1914 studiował na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Lwowskiego. Absolutorium uzyskał w 1917. Przed I wojną światową rozpoczął pracę w Powiatowej Kasie Oszczędności w Brzeżanach w charakterze bilansisty. Był członkiem Związku Walki Czynnej i ”Strzelca” (ps. Felek).
[edytuj] Służba w Legionach Polskich i c. k. armii
4 sierpnia 1914 rozpoczął służbę w Legionach Polskich. Do 25 marca 1915 walczył w 2 kompanii I batalionu 1 Pułku Legionów. Następnie przeniesiony został do Oddziału Żandarmerii Polowej I Brygady Legionów Jana Jur-Gorzechowskiego. Posługiwał się pseudonimem „Orszuł”. Do 24 lipca 1915 był szefem Ekspozytury Etapowej Żandarmerii w Kętach. W sierpniu i wrześniu tego roku, w Lublinie pod kierownictwem ppor. Witolda Koca (brata Adama) prowadził nielegalną działalność agitacyjno-werbunkową do Legionów. Od 26 listopada do 15 lutego 1916 dowodził Posterunkiem Żandarmerii w Kowlu. 24 marca 1917 został przeniesiony do Żandarmerii II Brygady Legionów. 1 kwietnia tego roku rozpoczął miesięczne szkolenie na Wyższym Kursie Szkoły Żandarmerii w Warszawie. Był to kurs dla starszych podoficerów przewidzianych do objęcia stanowisk oficerskich. Uzyskał pierwszą lokatę na 24 słuchaczy i jednego hospitanta. 1 lipca 1917 został dowódcą Posterunku Żandarmerii przy 2 Pułku Ułanów w Mińsku Mazowieckim. Po kryzysie przysięgowym znalazł się w Żandarmerii Polowej Polskiego Korpusu Posiłkowego (Feldgendarmerie des Polnischen Hilfskorps). Do korpusu wcielony został z innymi legionistami pochodzącymi z Galicji, którzy złożyli przysięgę na wierność cesarzowi Wilhelmowi II. W żandarmerii korpusu dowodził Posterunkiem Nr 7 w Medyce przy 2 Pułku Ułanów. W październiku 1917 wraz z korpusem skierowany został na front do Bukowiny. W nocy z 15 na 16 lutego 1918 część II Brygady Legionów przeszła na stronę ententy (zobacz biogram Romana Góreckiego). Pozostali, którym nie udało się przebić przez linię frontu austriacko-rosyjskiego zostali internowani lub uwięzieni. Felicjan Platon Bałaban do 10 kwietnia 1918 był internowany w obozie Talaborfalva na Węgrzech. Następnie został wcielony do cesarsko-królewskiej armii i skierowany na front włoski. Do 30 października dowodził plutonem w 27 Batalionie Strzelców.
[edytuj] Służba w Wojsku Polskim
2 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu podchorążego i wziął udział w obronie Lwowa. Walczył na Odcinku I, a następnie Odcinku V (Szkoła Sienkiewicza). Po reorganizacji oddziałów wojskowych walczących o Lwów został oficerem prowiantowym II batalionu 1 Pułku Strzelców Lwowskich. Do 1 lutego 1920 uczestniczył w walkach z Ukraińcami i bolszewikami.
1 lutego 1920 przeniesiony z piechoty do żandarmerii i wyznaczony na stanowisko szefa Sekcji I Organizacyjno-Mobilizacyjnej (później Wydziału Organizacyjnego) Dowództwa Żandarmerii Polowej przy Naczelnym Dowództwie WP. 1 marca został awansowany na podporucznika, a już 1 kwietnia został zweryfikowany w stopniu rotmistrza. W Dowództwie Żandarmerii Polowej pełnił służbę do 24 maja 1921 po czym został skierowany na Górny Śląsk z zadaniem zorganizowania i wyszkolenia żandarmerii powstańczej. Został kierownikiem wyszkolenia żandarmerii w Naczelnym Dowództwie III powstania śląskiego. 27 lipca 1921 został dowódcą Plutonu Żandarmerii Wejherowo wchodzącego w skład 8 Dywizjonu Żandarmerii w Toruniu. W okresie od 1 listopada 1921 do 1 października 1922 był oddelegowany do Grupy Operacyjnej gen. broni Stanisława Szeptyckiego, której zadaniem było zajęcie Górnego Śląska. W dowództwie grupy pełnił obowiązki szefa bezpieczeństwa. Po rozformowaniu grupy operacyjnej przeniesiony został do 6 Dywizjonu Żandarmerii we Lwowie, w którym kolejno zajmował stanowiska: komendanta oddziału szkolnego (do 30 kwietnia 1923), kierownika Kadry (do 31 grudnia 1925) i zastępcy dowódcy dywizjonu (do 30 listopada 1926). Przeniesiony służbowo do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych pełnił obowiązki naczelnika Wydziału IV - Centrala Służby Śledczej Komendy Głównej Policji Państwowej. Termin powrotu do wojska przesuwano mu co 6 miesięcy. Ostatecznie do 15 listopada 1928. Z dniem 13 listopada 1928 przeniesiony z 6 Dywizjonu Żandarmerii do Kadry Oficerów Żandarmerii i równocześnie wyznaczony na stanowisko w Dowództwie Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 11 kwietnia 1929 powierzono mu pełnienie obowiązków dowódcy Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a po awansowaniu na podpułkownika wyznaczono na to stanowisko. Równocześnie w latach 1936-1938 piastował funkcję prezesa Zarządu Polskiego Związku Szermierczego. 1 września 1939 mianowany Naczelnym Szefem Żandarmerii w Sztabie Naczelnego Wodza. W czasie kampanii wrześniowej ewakuował się do Rumunii gdzie został internowany w obozie Targoviste. 8 lutego 1941 przetransportowany z Rumunii do Austrii, a następnie osadzony w Oflagu VI B w Dossel, w którym przebywał do końca II wojny światowej w Europie. Po wyzwoleniu przez Amerykanów powrócił do kraju. Zmarł w 1975 w Krakowie.
[edytuj] Awanse:
- kapral 1914
- wachmistrz 1915
- starszy wachmistrz 1916
- starszy wachmistrz podchorąży 1917
- podchorąży 1918
- podporucznik 1 marca 1920
- porucznik 30 lipca 1920 z dniem 1 kwietnia 1920 warunkowo do ukończenia prac przez Komisję Weryfikacyjną [1]
- rotmistrz 1 kwietnia 1920
- major 1 lipca 1923
- podpułkownik 18 lutego 1930 ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 1 lokatą w Korpusie Oficerów Żandarmerii [2]
- pułkownik 1936
[edytuj] Ordery i odznaczenia:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
[edytuj] Linki zewnętrzne:
[edytuj] Źródła:
- Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa 2003, ISBN 83-912638-5-1,
- Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Warszawa, Drukarnia WOW, 1994,
- Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Dom Wydawniczy DUET, Toruń 2004, ISBN 83-89706-20-2,
- Antoni Nawrocki, Dowódcy-komendanci Żandarmerii Wojskowej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1921-2005 w: 15 lat Żandarmerii Wojskowej III RP, red. Marta Radzińska, Polonia Militaris, Żyrardów 2005, ISBN 83-921076-7-5,
- Władysław Wierzbicki, Przyczynki do historii Żandarmerii odrodzonego Wojska Polskiego, Koło Oddziałowe Stowarzyszenie Polskich Kombatantów nr 106 „Żandarm”, Londyn 1990,
- Rocznik Oficerski z 1924, s. 962, 965
- Rocznik Oficerski z 1928, s. 672, 674
- Rocznik Oficerski z 1932, s. 287, 450
- Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 16 z 11.06.1927 r., s. 170,
- Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 11 z 24.07.1928 r., s. 233,
- Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 14 z 05.11.1928 r., s. 346,
