Z Wikipedii

Kościół katolicki na świecie – podsumowanie problemów Kościoła katolickiego.

Jakkolwiek Kościół katolicki odnotował nie spotykany przedtem wzrost liczby wiernych (313 milionów, 41,48% w latach 1978-2002), to jednak w niektórych państwach musi stawić czoła poważnym problemom. Od lat obserwuje się spadek liczby wiernych w niektórych państwach europejskich m. in. we Francji, Czechach i Niemczech, gdzie Kościół katolicki sprzedaje swoje dobra, ponieważ nie stać go na ich utrzymanie, kościoły te zamieniane są przez kupców w dyskoteki, muzea, domy mieszkalne i hotele. Nie mniej ostatnio jednak obserwuje się odwrócenie tej tendencji w krajach, gdzie dotychczas następował spadek ich liczby (m. in. w Austrii po objęciu urzędu papieża przez niemieckojęzycznego duchownego).

Równocześnie nieustannie rośnie liczba katolików w krajach zdecydowanie protestanckich m. in. w Holandii^[1]. Liczba katolików na świecie nieustannie wzrasta, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie stale wzrasta liczba imigrantów z Ameryki łacińskiej, Afryce i Azji, w równie szybkim tempie wrasta tam jednak liczba protestantów. Kościół katolicki prowadzi także działalność misyjną w krajach byłego ZSRR, które charakteryzują się słabą religijnością, po latach komunizmu gdy kościoły były tam burzone, zamykane, nacjonalizowane, zamieniane w pływalnie i składy chemikaliów.

W Niemczech od początku lat dziewięćdziesiątych z Kościoła katolickiego wystąpiło ok. 1,5 milionów wiernych. Tendencja ta nie była tak gwałtowna jak w przypadku Kościołów protestanckich.

Spis treści 1 Sytuacja w Europie 1.1 Sytuacja w Austrii 1.2 Sytuacja w Belgii 1.3 Sytuacja w Chorwacji 1.4 Sytuacja w Czechach 1.5 Sytuacja we Francji 1.6 Sytuacja w Hiszpanii 1.7 Sytuacja w Holandii 1.8 Sytuacja w Irlandii 1.9 Sytuacja w Liechtensteinie 1.10 Sytuacja na Litwie 1.11 Sytuacja w Luksemburgu 1.12 Sytuacja w Niemczech 1.13 Sytuacja w Polsce 1.14 Sytuacja w Portugalii 1.15 Sytuacja na Słowacji 1.16 Sytuacja na Słowenii 1.17 Sytuacja w Szwajcarii 1.18 Sytuacja na Węgrzech 1.19 Sytuacja we Włoszech 2 Sytuacja w Ameryce 2.1 Sytuacja w Stanach Zjednoczonych 2.2 Sytuacja w Quebecu 2.3 Sytuacja w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej 2.4 Sytuacja w Brazylii 3 Sytuacja w Australii i Oceanii 3.1 Sytuacja w Australii 4 Sytuacja w Azji 4.1 Sytuacja na Filipinach 5 Sytuacja w Afryce 6 Przypisy

[edytuj] Sytuacja w Europie

[edytuj] Sytuacja w Austrii

Chociaż Austria była krajem niemieckojęzycznym, nie rozwinęła się tam nigdy poza okolicami Salzburga i krajami jej podległymi, jak Czechy, silna formacja protestancka. Cesarstwo Austriackie było jednym z fundamentów europejskiego katolicyzmu. W XVIII wieku jednak cesarz Józef II Habsburg skonfiskował część majątków kościelnych, przekazując je na szkolnictwo, wojsko i administrację, zakazał także pielgrzymek.

W 2005 roku praktykowało około 9% społeczeństwa, podczas gdy w 1995 roku praktykowało jeszcze 14% społeczeństwa. Do Kościoła katolickiego należy obecnie 69% społeczeństwa; resztę stanowią protestanci, muzułmanie oraz bezwyznaniowcy (12%). Na negatywny obraz Kościoła w ostatnich latach wpływ miały także ujawnione przez media informacje o posiadaniu przez kleryków w seminarium duchownym w St. Pölten pornografii dziecięcej i fotografie seminarzystów w niedwuznacznych pozach razem z wykładowcami. Seminarium zostało ostatecznie zamknięte.^[2]

[edytuj] Sytuacja w Belgii

Belgia jest krajem trójjęzycznym. W XIX wieku jednym z bodźców do powstania tego państwa była religia katolicka, gdyż dla mieszkańców Flandrii nie do zaakceptowania był antykatolicki kalwinizm Niderlandów. Ruch antyklerykalny początkowo rozwijał się tam słabo, później zaczął się wzmagać na wzór francuski.

Katolicy stanowią 74% społeczeństwa, z czego 8% praktykuje od czasu do czasu. Regularnie praktykuje tylko 5% wiernych.

[edytuj] Sytuacja w Chorwacji

Katolicy w Chorwacji stanowią 87% społeczeństwa. Większość praktykuje, jednak w Polsce sposób uczestniczenia w Mszy Św. Chorwatów może zostać uznany za kontrowersyjny. W czasie Eucharystii wychodzą oni z kościoła, dużo osób nawet do niego nie wchodzi, a jedynie stoi przed nim i rozmawia z innymi. Tak jak w większości krajów ludzie są bardziej religijni na wsiach i małych miastach niż np. w Zagrzebiu czy miastach turystycznych.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja w Czechach

W Czechach Kościoła katolickiego nie utożsamia się z ideami narodowymi, ponieważ w czasach rządów Habsburgów sprzyjał germanizacji. W czasach realnego socjalizmu cały majątek Kościoła katolickiego został upaństwowiony: msze odprawia się w kościołach należących oficjalnie do państwa, a większość Czechów nie opowiada się za zwróceniem tych dóbr Kościołowi. Niechęć Czechów do Kościoła wiąże się z bezprawnym straceniem reformatora religijnego Jana Husa na Soborze w Konstancji i z przymusowym nawracaniem na katolicyzm w czasach habsburskich. Z uwagi na to, że w komunistycznej Czechosłowacji działały tylko dwa seminaria, a władze ustalały limity przyjęć, prawie wszyscy księża to obcokrajowcy, głównie Polacy.^[3] Katolicy stanowią oficjalnie 26% społeczeństwa, 59% Czechów nie należy do żadnego kościoła. Czesi są najbardziej zateizowanym narodem świata.

[edytuj] Sytuacja we Francji

Relacje kościół-państwo reguluje tzw. prawo z 1905 roku, które oddziela państwo i Kościół; stulecie jego funkcjonowania niedawno obchodzono publicznie. Francja nie ma podpisanego konkordatu ze Stolicą Apostolską. W porównaniu z sytuacją w Polsce stosunkowo wielu księży pochodzi spoza Francji, na przykład z Polski, krajów afrykańskich i azjatyckich; również wierni rekrutują się przeważnie ze starszych Francuzów. W skali kraju w 2007 roku podczas sondażu CSA 51 % (wobec 64 % w 1994 roku) społeczeństwa zadeklarowało się jako katolicy (według innych ocen 70 % żyjących obecnie Francuzów było ochrzczonych), a chodzi do kościoła regularnie około 6 - 8 % ludności. Często jednak nadal zdarza się, że w niedziele niektóre kościoły są zapełnione, dzieje się tak, ponieważ w jednym kościele dla całego miasta odprawia się jedną mszę w niedzielę. W wielu parafiach jednak msze odprawia się jedynie co którąś niedzielę. Wiele osób nie wie nawet, że wiele świąt obchodzi się z przyczyn religijnych^[4]. Znacząco wzrósł też odsetek osób deklarujących pełny ateizm (obecnie 31 % wobec 24 % w 1994 roku), a mocno spada liczba powołań kapłańskich^[5]. Muzułmanie stanowią około 8 - 10 % ludności. Proces odchodzenia od wiary katolickiej we Francji nasilił się w latach sześćdziesiątych XX wieku wraz z pojawieniem się powszechnych zmian obyczajowych. Z historycznego punktu widzenia niekorzystnie na obraz Kościoła we Francji wpłynęły organizowane przez władców i Kościół prześladowania i likwidacja katarów w XIII w.

W czasach Rewolucji Francuskiej, do której przyczynili się intelektualnie filozofowie Oświecenia (np. Wolter, który nazywał Biblię "przejawem zabobonu"), rozwinęły się ruchy laickie. Podczas rewolucji zakazano katolicyzmu, chociaż wcześniej wprowadzono wolność religijną dla prześladowanych wyznań, m. in. hugenotów, Katedrę Notre-Dame zamieniono na świątynię rozumu, wprowadzono nowy kalendarz, który liczył się od 1789, daty wybuchu rewolucji, wprowadzono dziewięciodniowy tydzień zamiast judeochrześcijańskiego siedmiodniowego, organizowano procesje, w których osły były przebrane za biskupów. Republikanie chcieli także zastąpić zlikwidowane przeznaczone dla szlachty kościelne szkolnictwo pierwszym powszechnym systemem publicznej edukacji. Proces ten odwrócił się wraz z przywróceniem monarchii. Potem w XIX wieku spór o świeckie państwo toczył się między katolikami z jednej a socjalistami, liberałami i masonami z drugiej strony, wtedy spory te dotyczyły te takich spraw, jak dopuszczalność rozwodów, które były wówczas zakazane. Obowiązujące teraz prawo jest w dużej mierze echem tych sporów. W konstytucji francuskiej zapisane jest, że jest ona republiką laicką. W szkołach formalnie nie pozwala się ich nosić w sposób ostentacyjny (co de facto dotyczy głównie islamskich chust na głowach uczennic). W wielu szkołach podczas świąt Bożego Narodzenia nie stawia się choinek, aby nie naruszać zasady laickości. W państwowych instytucjach, szkołach, urzędach nie umieszcza się symboli religijnych. Współczesna Francja odwołuje się do tradycji rewolucji francuskiej, 14 lipca 1789, data zdobycia Bastylii, jest świętem narodowym, w przygotowywanym głównie we Francji Traktacie Konstytucyjnym dla Europy nie znalazła się wzmianka o wpływie chrześcijaństwa na jej kształtowanie, a znalazła się wzmianka o tradycji rewolucji francuskiej, współczesna flaga Francji jest tą samą, której używano podczas rewolucji. Współczesny francuski katolicyzm jest bardzo zróżnicowany. Z jednej strony jest wielu tradycjonalistów, to we Francji w reakcji na Sobór Watykański II, znoszący msze po łacinie, rozpoczynający dialog Kościoła katolickiego z innymi kościołami chrześcijańskimi, wystąpił arcybiskup Marcel Lefebvre. Z drugiej strony są takie kontrowersyjne postacie jak Abbé Pierre^[6], który opowiadał się przeciwko celibatowi, zakazowi antykoncepcji, potępianiu przez Kościół związków homoseksualnych, brakowi święceń kapłańskich dla kobiet. Był także twórcą wspólnoty Emmaus. Innym przykładem jest francuski biskup Jacques Gaillot, który podważał nauczania Kościoła w kwestiach homoseksualizmu, stosowania środków antykoncepcyjnych czy zapobiegania AIDS. Został za to usunięty z funkcji biskupa Evreux, po czym założył "diecezję wirtualną" oraz wziął udział w demonstracji na rzecz stosowania prezerwatyw^[7]. Również prawicowy prezydent Nicolas Sarkozy deklaruje się jako katolik, chociaż rzadko praktykuje, jest rozwodnikiem i zwolennikiem praw dla homoseksualistów.

Jednocześnie istnieje tu najbardziej w Europie rozwinięty system szkolnictwa prywatnego, związanego w różny sposób z Kościołem. Uwzględnia on (nieobowiązkowe) nauczanie religii w szkole i jest finansowany w dużej mierze przez państwo. Francuski laicyzm graniczy zdaniem niektórych katolików z intelektualnym fanatyzmem, który jednak nie objawia się w formie aktów przemocy, a jedynie słownej krytyki i sceptycyzmu.

[edytuj] Sytuacja w Hiszpanii

Hiszpania od czasów rekonkwisty była państwem, gdzie jedyną uprawnioną religią był katolicyzm, który był silnie powiązany z władzą świecką. Zajmująca się tropieniem odstępców od katolicyzmu Inkwizycja podporządkowana była królowi. Protestanci i wolnomyśliciele byli prześladowani. Sytuacja zmieniać się zaczęła w XIX w., głównie pod wpływem Francji, która w czasie wojen napoleońskich próbowała narzucić świecki model państwa. W późniejszym okresie tendencje antyklerykalne ścierały się z konserwatywnym katolicyzmem, prowadząc często do konfliktów zbrojnych. Wtedy to powstało używane do dziś określenie "dwie Hiszpanie" - jedna konserwatywna i katolicka, druga modernistyczna i antyklerykalna. Na początku XX wieku w Hiszpanii ustanowiono republikę, której rząd starał się ograniczyć rolę Kościoła, posuwając się do inspirowania czy przynajmniej tolerowania aktów profanacji świątyń, ataków na osoby duchowne itp.

W czasie wojny domowej prześladowania Kościoła znacznie się nasiliły. Egzekucje osób duchownych lub nawet świeckich deklarujących przywiązanie do katolicyzmu zaczęły przybierać charakter masowy - zamordowano około 7000 osób duchownych. Ubocznym efektem prześladowań Kościoła było zniszczenie wielu dokumentów narodzin, małżeństw, zgonów, ponieważ rejestry takie prowadzono przy kościołach. Niszczenie kościołów wiązało się z niszczeniem kościelnych dokumentów. Republikanie zostali pokonani. Zwycięski generał Francisco Franco przywrócił dawną rolę Kościoła. Katolicyzm stał się wyznaniem uprzywilejowanym. Prawo narzucało też wymagane przez katolicyzm wzorce obyczajowe. Obowiązywał zakaz rozwodów, zabronione były czyny homoseksualne. Ustanowiona cenzura, obok charakteru politycznego miała też silny charakter obyczajowy. Ciekawostką może być fakt, że na banknotach widniały podobizny papieży.

Po śmierci Franco w 1975 nastąpiły zmiany zmierzające do demokratyzacji kraju. Przyjęto konstytucję, w której Kościół katolicki nie zajmuje już pozycji uprzywilejowanej, dopuszczalna, a nawet zalecana jest natomiast współpraca państwa z Kościołem. Kościół otrzymuje dotacje od państwa (np. na utrzymanie budynków kościelnych, które często jednocześnie stanowią dzieła sztuki).

Przez dłuższy czas nie dochodziło do konfliktów pomiędzy Państwem i Kościołem. Jednakże obecny lewicowy rząd hiszpański (PSOE) podjął szereg działań, które spotkały się z silną krytyką ze strony Kościoła, takich jak np. legalizacja małżeństw homoseksualnych (łącznie z prawem do adopcji dzieci przez pary homoseksualne), zezwolenie na szybkie rozwody nawet bez zgody czy winy drugiej strony (rozwód może być orzeczony już po trzech miesiącach separacji, nawet jeśli współmałżonek nie zgadza się). Rząd chce także pomniejszyć rangę nauczania religii w szkołach (przedmiot ten nie ma być oceniany), na całkowite usunięcie religii nie pozwalają ustalenia Konkordatu. Premier Jose Louis Rodriguez Zapatero nie wziął udziału w uroczystościach religijnych podczas papieskiej pielgrzymki w 2006 roku, co wzbudziło oburzenie wśród prawicowej prasy i niektórych hierarchów kościelnych, którzy mówili, że w takich uroczystościach uczestniczyli nawet komunistyczni przywódcy Nikaragui i Kuby.^{[potrzebne źródło]}

W Hiszpanii regularnie do kościoła chodzi około 17% społeczeństwa^[8].

[edytuj] Sytuacja w Holandii

Holandia była do XVI wieku krajem katolickim. Wtedy stała się krajem kalwińskim; przyciągała również anabaptystów i arian. Duże miasta, jak Amsterdam, były wyłącznie protestanckie, katolicy do połowy XIX wieku mieli zakaz budowania tam swych świątyń; obraz purytańskiej Holandii może być jednak mylący, gdyż dzielnice rozpusty od czasów średniowiecza bez przerw znajdują się w tym samym miejscu w Amsterdamie. Katolicyzm ostał się jednak na prowincji, gdzie do XX wieku żarliwie go wyznawano. Protestanci byli przeważnie mieszczanami i pośrednikami w handlu europejskim, zwłaszcza towarami uważanymi w tamtych czasach za luksusowe, jak przyprawy, katolicy trudnili się rolnictwem i w XIX wieku masowo zaczęli napływać do miast, aby poprawić swoje warunki materialne, gdyż poziom życia obniżała wysoka dzietność. Karol Wojtyła (późniejszy Papież Jan Paweł II), będąc tuż po wojnie w 1947 w Holandii, tak go określił: "Pamiętam, że dzięki pomocy moich kolegów, zwłaszcza rodziców nieżyjącego już ks. Alfreda Delme, mogliśmy wspólnie ze Stanisławem Starowieyskim spędzić dziesięć dni w Holandii. Uderzyła mnie niezwykle mocna struktura Kościoła i duszpasterstwa w tym kraju, prężne organizacje i żywotne wspólnoty kościelne."^[9]

Dzisiaj Holandia jest jednym z najbardziej zlaicyzowanych państw na świecie o stosunkowo dużej liczbie osób deklarujących ateizm. Religia jest tam nagminnie atakowana przez środowiska określające się mianem "postępowych". Do katolicyzmu przywiązani tam są współcześnie głównie imigranci polscy, hiszpańscy i portugalscy. Istniejące kościoły są bardzo liberalne: zdarza się, że msze odprawiają pastorzy, pastorki lub nawet kobiety czy mężczyźni niebędący duchownymi z uwagi na brak księży, nie mówi się o zakazie antykoncepcji, encykliki i dokumenty papieskie tłumaczy się z dużym opóźnieniem, brak wiernych sprawia, że kościoły są sprzedawane itd. Obecnie 45% ludności nie należy do żadnej wspólnoty religijnej.

Na Msze uczęszcza 7-8% wierzących.

[edytuj] Sytuacja w Irlandii

Irlandczycy uważani byli zawsze za bardzo katolicki naród. Obecnie jednak obserwuje się spadek liczby praktykujących katolików, związane jest to przede wszystkim z ujawnieniem przypadków pedofilii wśród irlandzkich księży oraz ujawnieniem informacji, że irlandzki biskup Eamonn Casey ma dziecko, które wychowywał za pieniądze kościelne, oraz że inny, nieżyjący już, bardzo znany z mediów, irlandzki ksiądz był przez wiele lat związany z kobietą, z którą miał dwójkę dzieci^[10]. W Dublinie do kościoła chodzi regularnie 8-10% społeczeństwa, podczas gdy na wsi nawet 80%, przy czym należy zauważyć, iż prawie połowa ludności Irlandii mieszka w Dublinie i jego okolicach.

[edytuj] Sytuacja w Liechtensteinie

Katolicy stanowią 75% ludności Liechtensteinu.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja na Litwie

Litwa była jedną z najpóźniej schrystianizowanych części Europy. Dzisiaj katolicy stanowią tam 80% ludności.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja w Luksemburgu

Katolicy stanowią 90% społeczeństwa Luksemburga.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja w Niemczech

Niemcy były krajem, w którym rozpoczął się ruch reformacyjny. Część krajów niemieckojęzycznych, tworzących współczesne Niemcy, pozostała przy katolicyzmie, część przyjęła protestantyzm. Protestancka jest przede wszystkim północ, niektóre rejony Badenii-Wirtembergii, katolicka jest Kolonia oraz Bawaria. W najbliższym czasie niemiecki Kościół w samej Bawarii ma zamiar sprzedać lub zburzyć 500 kościołów, już wiele z nich pełni inne funkcje niż sakralne^[11].

Od wielu lat obserwuje się spadek liczby wiernych, chrztów i ślubów kościelnych. Katolicy stanowią 31% społeczeństwa, spośród których praktykuje 14%. Z Niemiec pochodzi najbardziej znany historyk zajmujący się głównie krytyką Kościoła i chrześcijaństwa Karlheinz Deschner. Ostatnie badania opinii publicznej wykazały, że tylko 45% Niemców jest dumnych z tego, iż papieżem został Niemiec. Z kolei badania Instytutu Allensbacha wykazały, że jedynie 20 proc. Niemców identyfikuje się z Kościołem. 29% Niemców nie wierzy w Boga, a 20% deklaruje chodzenie do kościoła i modlitwę.

[edytuj] Sytuacja w Polsce

Do XVII wieku Polska była krajem, w którym stosunkowo duża część mieszkańców należała do zborów protestanckich. Swoje siedziby mieli tu na przykład arianie, zwani braćmi polskimi. Wśród mieszczan, zwłaszcza w miastach takich jak Gdańsk czy Toruń, dominowali luteranie, wśród szlachty było wielu kalwinistów. Niechęć do tych grup zaczęła narastać podczas wojny ze Szwedami, ponieważ protestantów posądzano o sprzyjanie najeźdźcy, gdyż król szwedzki sam był protestantem. Większość polskich historyków jest zgodna, że wraz z chrześcijaństwem do Polski trafiło wiele ważnych pochodzących z krajów starożytnych elementów cywilizacji, jak kamienne budowle, pismo i dostęp do dzieł starożytnych. Wielu (w tym Paweł Jasienica) jednak podkreśla również zgubny wpływ katolicyzmu na polską umysłowość od końca XVI wieku, spadek tolerancji w czasach kontrreformacji (przykładem może być publiczne spalenie kalwińskiej Biblii Brzeskiej, która była jej pierwszym tłumaczeniem z oryginału na polski, przez nawróconego przez jezuitów Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotkę w ramach pokuty za "grzechy ojca-heretyka" oraz zakazanie dzieł kalwinisty Mikołaja Reja), fatalny poziom przeznaczonego dla szlachty szkolnictwa jezuickiego i pijarskiego, gdzie jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku przeczono teorii Kopernika, próby nawracania prawosławnych, które były jedną z przyczyn powstań kozackich. Do krytyków Kościoła należeli Tadeusz Kościuszko^[12], Adam Mickiewicz, który pozytywnie wypowiadał się o Lutrze i Kalwinie i krytycznie o hierarchach Kościoła katolickiego, Juliusz Słowacki, Seweryn Goszczyński, Tadeusz Boy-Żeleński, który mówił nawet o "czarnej okupacji", Witold Gombrowicz i wielu innych Polaków.

Obecnie Polska pozostaje po Malcie najbardziej katolickim krajem w Europie. Według danych Konferencji Episkopatu Polski do Kościoła katolickiego w Polsce należy 36,6 mln osób (89% społeczeństwa), przynależących do 10114 parafii. Według badań CBOS, z Kościołem katolickim identyfikuje się obecnie 55% Polaków, a według OBOP, 60% Polaków uważa, że udział Kościoła w życiu politycznym jest zbyt duży.^[13][14]. Posługuje duszpastersko 133 biskupów, 22,2 tys. księży diecezjalnych, 6,3 tys. księży zakonnych, 23,3 tys. sióstr zakonnych, 1,5 tys. braci zakonnych oraz 7 diakonów stałych. Do kapłaństwa przygotowuje się 4,2 tys. kleryków, chociaż w 2007 roku względem 2006 roku nastąpił spadek liczby kleryków o 10%, a na pierwszy rok studiów zgłosiło się o 25% kandydatów mniej niż przed rokiem, zaś do stanu kapłańskiego wstąpiło o 24% mężczyzn mniej niż w 2005 roku^[15]. Kościół prowadzi 1240 przedszkoli i szkół podstawowych (133 tys. uczniów), 417 szkół ponadpodstawowych (83 tys. uczniów) oraz 69 szkół wyższych i uniwersytetów (100 tys. słuchaczy), 33 szpitale, 244 ambulatoria, 267 domów starców i zakładów opieki i 538 sierocińców oraz domów opieki dla dzieci. Według badań statystycznych przeprowadzanych przez Kościół (tzw. "liczenie wiernych") szacuje się, że regularnie na mszę uczęszcza (w zależności od regionu) od ponad 69% (w górach i województwie podkarpackim) do 30% (w województwie łódzkim), w Warszawie uczęszczanie na coniedzielną mszę deklaruje 27%, ale tylko 21% warszawiaków uważa za grzech seks przedmałżeński, a 17% stosowanie antykoncepcji^[16], w skali kraju praktykuje 46% należących do Kościoła, więc około 40% wszystkich Polaków; szacuje się, że co roku regularnie do kościoła przestaje chodzić około 400 tys.^[17] osób; młodzieży i dzieci praktykuje 36%^[18] i 18% młodzieży akademickiej. Co roku notuje się tylko - w przeciwieństwie do krajów Europy Zachodniej - około 2 tys. wystąpień w skali kraju. W polskim Sejmie wisi zawieszony przez posłów krzyż, w państwowych urzędach można napotkać portrety Jana Pawła II, wielu polityków otwarcie mówi o swojej religijności, za sprawą konkordatu z 1993 roku polski Kościół zwolniony jest z niektórych podatków, na przykład z podatku dochodowego, państwo zobowiązuje się do wypłacania pensji i opłat na ubezpieczenia społeczne dla kapelanów, na przykład pełniących posługi w jednostkach wojskowych, i księży-katechetów^[19]. Papieskie pielgrzymki finansowane są w dużej mierze z budżetu państwa, nauczanie religii w szkołach finansowane jest w całości z budżetu państwa. Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej zatwierdził także dofinansowanie w wysokości 40 milionów złotych budowy Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, która ma być darem w podzięce za możność ustanowienia Konstytucji 3 maja, mimo iż początkowo świątynia ta nie miała być świątynią katolicka i miała nosić miano Świątyni Najwyższej Opatrzności, której to inicjatywy twórcami byli polscy masoni.^[20] Ostatecznie jednak przekazanie tych pieniędzy z budżetu okazało się niemożliwe, gdyż Konstytucja RP zakazuje finansowania organizacji religijnych, a jako taka jest zarejestrowana fundacja budująca świątynię. W 2007 roku minister edukacji Roman Giertych deklarujący się jako wierzący i praktykujący katolik wprowadził na obowiązkową listę lektur biografię Jana Pawła II "Wujek Karol. Kapłańskie lata Papieża" Pawła Zuchniewicza, "Pamięć i tożsamość" Jana Pawła II, w której papież zachęca polskich, latynoskich i afrykańskich katolików do rechrystanizacji Europy Zachodniej oraz potępia europejskie Oświecenie za odejście od Chrystusa i Kościoła, przypisując mu przyczynienie się do powstania zbrodni komunizmu i nazizmu, a także "Listy Nikodema" Jana Dobraczyńskiego, autora, który opisywał głównie nawrócenia na katolicyzm, oraz "Zapiski więzienne" kardynała Stefana Wyszyńskiego. Fragmenty tych lektur mogą znaleźć się między innymi na maturze. Po raz pierwszy w historii III Rzeczypospolitej na liście lektur znalazły się dzieła przywódcy konkretnej organizacji religijnej. Z kolei Maciej Giertych, eurodeputowany LPR, w 2001 roku w artykule "Czas na kontr-liberalizm" w gazecie Opoka w kraju napisał: "Czas na walkę o katolickie państwo wyznaniowe. [...] Ufam, że powróci czas katolickiego państwa wyznaniowego, jak w średniowieczu. Ufam też, że właśnie Polska może być tym krajem, który rozpocznie proces odnowy - jak kiedyś kontr-reformację, jak niedawno Iran w islamie."^[21] Artykuł ten jednak spotkał się z krytyką niektórych katolików. W 2006 grupa narodowo-katolickich posłów zaproponowała, aby ogłosić Jezusa Chrystusa królem Polski; projekt został odrzucony w głosowaniu. Zgłoszony został także projekt ustawy zakazującej aborcji nawet w przypadku, gdy do zapłodnienia doszło na skutek gwałtu lub nawet gdy ciąża zagraża życiu matki. Posłowie prawicy powoływali się na nauczanie Kościoła. Gdy projekt został odrzucony, gdyż nie wszyscy przedstawiciele PiS za nim zagłosowali, marszałek Sejmu Marek Jurek, który od dawna walczy w obronie – jak to nazywa – „życia nienarodzonego” i którego posłowie SLD nazwali „ortodoksyjnym katolikiem”, wystąpił z partii, mówiąc, że na pozostanie w niej nie pozwala mu sumienie. W 2007 ministerstwo finansów postanowiło, że w każdym urzędzie celnym będzie pracował kapelan. Były premier Jarosław Kaczyński był w 2007 roku jako pierwszy premier w historii gościem pielgrzymki Radia Maryja na Jasną Górę, gdzie powiedział, że "tu jest prawdziwa Polska". Podczas kampanii wyborczej w 2007 roku powiedział, że zamierza współpracować w oparciu o konkordat z Kościołem katolickim, który "jest dzierżycielem jedynego powszechnego systemu wartości". Zarzucił Platformie Obywatelskiej dążenie do antyklerykalnej koalicji po wyborach z Lewicą i Demokratami, oskrażył byłych członów KLD, w tym Donalda Tuska, o poparcie na początku lat dziewięćdziesiątych aborcji i o promowanie nihilizmu.^[22] Donald Tusk jednak deklaruje się jako wierzący katolik, a Polskę nazwał perłą w koronie chrześcijaństwa, minister edukacji w jego rządzie Katarzyna Hall planuje wprowadzić maturę z religii, a w wywiadzie dla gazety stwierdziła, że ks. Henryk Jankowski to dla niej jak rodzina, z kolei Stefan Niesiołowski, także z PO, znany od lat ze swego katolicyzmu, stwierdził, że katolicki system etyczny jest najlepszym z możliwych. Wywołało to protest Grzegorza Napieralskiego z SLD, który stwierdził, że "PO chce budować w Polsce państwo wyznaniowe". Kontrowersje budzą także osoby ks. prałata Henryka Jankowskiego, byłego kapelena Solidarności, który zasłynął antysemicką szopką w swoim kościele w Gdańsku, udostępnieniem swojego wizerunku firmie butelkującej wodę oraz wypowiedzią, w której stwierdził, że Jaguar jest gorszy od Mercedesa, którego miał, ale musiał sprzedać, bo za dużo palił, gdyż za ciasno się do niego wsiada^[23], oraz Tadeusza Rydzyka, który miał według Wprost obrazić głowę państwa podczas swoich wykładów.

Jednak od pewnego czasu obserwuje się w Polsce wzrost zainteresowania ideami antyklerykalnymi. Kilka lat temu powstało pismo Fakty i Mity, niektóre partie lewicowe głoszą antyklerykalne hasła, od dwóch lat organizowane są w Warszawie antyklerykalne marsze, które przyciągają między 500 a 1000 osób. Antyklerykalny charakter ma pismo Nie Jerzego Urbana. Z kolei na przykład wiele artykułów w Gazecie Wyborczej ma charakter krytyczny wobec Kościoła, zarówno ze strony redaktorów katolickich, jak i niekatolickich^[24]. W mediach obecne są wypowiedzi antyklerykalne związane z partią RACJA Polskiej Lewicy, Zielonymi 2004, Kazimiery Szczuki, i Kingi Dunin. Krytycznie do niektórych działań polskiego Kościoła katolickiego odnosił się Czesław Miłosz (praktykujący katolik), za co część środowisk narodowo-katolickich nawoływało do bojkotu jego dzieł. Antyreligijne poglądy głosił także niedawno zmarły Stanisław Lem, wynikały one nie tyle z krytyki Kościoła, co z przekonania, że świat jest tak źle skonstruowany, iż lepiej myśleć, że nikt go nie stworzył.

Obecnie w Polsce jest około trzy miliony niewierzących (ateistów i agnostyków).

[edytuj] Sytuacja w Portugalii

Portugalia była od XVI do XIX wieku imperium kolonialnym. Przyczyniła się do chrystianizacji dzisiejszej Brazylii. Była jednocześnie jednym z najbardziej zacofanych krajów europejskich, na początku XX wieku nie potrafiło tam czytać i pisać 77% społeczeństwa, do dzisiaj nie umie tego 10%.^[25] Powiązane z masonerią siły antyklerykalne i republikańskie, które przejęły wtedy władzę w Portugalii uznały Kościół katolicki za hamulec postępu. Znacjonalizowano majątek kościelny, zamykano zakony, ogłoszono na wzór francuski rozdział Kościoła od państwa; wolnomularz i jeden z pierwszych premierów Portugalii Alfonso Costa powiedział, że celem republikanów jest "całkowite zniszczenie religii katolickiej w przeciągu dwóch pokoleń". Po rządach republikanów w Portugalii znaczenie zaczął odzyskiwać katolicyzm, obecnie jednak obserwuje się spadek liczby osób praktykujących. Obserwuje się tu bardzo duże różnice regionalne. W latach dziewięćdziesiątych 60%, 70% ludności na północny regularnie uczestniczyło w praktykach religijnych, podczas gdy na uznawanym za antyklerykalne południu tylko od 10% do 15%. W rejonie Lizbony liczbę praktykujących regularnie szacuje się na 30%. W 2007 roku liczbę praktykujących oszacowano na 19%, 1 mln 920 tys. na 10 mln 500 tys. mieszkańców.

[edytuj] Sytuacja na Słowacji

Na Słowacji katolicy stanowią 68% społeczeństwa.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja na Słowenii

Na Słowenii do Kościoła katolickiego należy 57% społeczeństwa. Pozostała część należy do kościołów protestanckich albo uznaje się za ateistów lub agnostyków. Liczba katolików spadła tam do obecnego poziomu z 90% w 1990 roku.

[edytuj] Sytuacja w Szwajcarii

Szwajcaria była jednym z krajów, w którym znaczenie odgrywał protestantyzm. Działał tu w XVI wieku m.in. Jan Kalwin i Ulrich Zwingli. Kalwinizm przyjął się w Zurychu, Bazylei i w wielu innych kantonach niemieckojęzycznych i francuskojęzycznych, które obecnie są jednymi z najbardziej rozwiniętych na świecie. Katolicyzm utrzymał się w niektórych kantonach francuskojęzycznych i niemieckojęzycznych, a także we wszystkich kantonach włoskojęzycznych, które są słabiej rozwinięte. Katolicy stanowią obecnie 40% społeczeństwa Szwajcarii. Dodatkowo, większość istniejących w Szwajcarii parafii jest bardzo liberalna: w wielu kościołach nie ma obrazów, najwyżej krzyż, księża dokonują wielu zmian w tradycyjnej liturgii, msze może odprawiać pastor z Kościoła reformowanego, gdy brakuje księdza katolickiego.^[26]

[edytuj] Sytuacja na Węgrzech

Na Węgrzech katolicy stanowią 52% społeczeństwa. Występuje tu także silny element kalwiński i prawosławny.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja we Włoszech

We Włoszech odsetek osób deklarujących się jako katolicy jest duży. Ludową religijność tego kraju wielu interpretuje jednak jako powierzchowną, a nawet teatralną. Radykalni lewicowi antyklerykałowie włoscy domagają się zerwania konkordatu i stosunków dyplomatycznych z Watykanem, chcą, aby ich państwo zażądało zwrotu terytorium tego małego państwa. W XV wieku Girolamo Savonarola krytykował nadmierne bogactwo i odejście od ideałów ewangelicznych, szczególnie wśród duchowieństwa, co (między innymi) przyczyniło się do skazania na śmierć. Szczególnie antyklerykalnie usposobieni byli propagatorzy zjednoczenia Włoch, jak Garibaldi. Według katolickiego dziennika Avvenire, "krytykowanie papieża stało się modnym sportem" we Włoszech.^[27]

Szczególne znaczenie mają we Włoszech liczne katolickie uniwersytety, na których kształcą się katolicy (zwłaszcza duchowni) z całego świata. We Włoszech kościoły należą do Watykanu, który z uwagi na to, że wiele miejscowości się w ostatnich dziesięcioleciach wyludniło, musiał zlikwidować tam duszpasterstwo, ale przyjął zasadę, że takie kościoły nie podlegają sprzedaży. Chodzenie do kościoła deklaruje 35% katolików, ale na przykład podczas liczenia wiernych w diecezji weneckiej okazało się, że praktykuje tam około 15%.

[edytuj] Sytuacja w Ameryce

[edytuj] Sytuacja w Stanach Zjednoczonych

Mimo iż Kościół katolicki jest w Stanów Zjednoczonych największą wspólnotą religijną, katolicy stanowią tylko 25% ludności. Są to głównie potomkowie Włochów, Irlandczyków, Polaków i współcześnie przede wszystkim imigrantów z krajów Ameryki Łacińskiej. Amerykański Kościół katolicki boryka się obecnie z problemem ukrywania przez biskupów przypadków pedofilii wśród księży, polegającemu na przenoszeniu takich księży do innych parafii.^[28] Odkryto, że w latach 1950-2002 działało 4,4 tys. księży-pedofilów.^[29] Kościół na mocy różnych wyroków będzie musiał wypłacić milionowe odszkodowania ofiarom i ich rodzicom. Wielu wiernych, zaniepokojonych tą sytuacją zaczęło się domagać demokratyzacji struktur Kościoła, tak aby wierni mieli wpływ na wybór, podobnie jak w kościołach protestanckich, proboszczów i biskupów.

[edytuj] Sytuacja w Quebecu

Quebec był kolonią francuską w Ameryce Północnej. W XVIII wieku Francja utraciła go na rzecz Wielkiej Brytanii. Kościół katolicki stał się wtedy ostoją kultury francuskiej i języka francuskiego, zaś o mieszkańcach Quebecu mówiono, że są "naturaliter catholicae", tzn. "z natury katoliccy". W latach 30. XX wieku w Quebecu zaczęły zachodzić gwałtowne zmiany społeczno-ekonomiczne. Narodowo-katolicki rząd wspierał Kościół, finansował religię w szkołach, strzegł cenzury w sprawach religijnych, jednocześnie kraj ulegał industrializacji i urbanizacji, zaczął zmieniać się model rodziny: z wielodzietnej, utrzymującej się z rolnictwa, na nowoczesną. Tzw. "cicha rewolucja" nastąpiła tam w latach 60. XX wieku. Gdy Quebec osiągnął wysoki poziom rozwój gospodarczego i wysoki poziom skolaryzacji, religia zaczęła być wypierana przez konsumpcjonizm, popkulturę i nowe, niezwykle popularne w tym czasie ideologie, głównie pacyfistyczną, ekologiczną, feministyczną. Dodatkowo zaczęły wychodzić na jaw skandale seksualne i finansowe z udziałem kleru i zaczęto ujawniać przypadki znęcania się duchownych i osób zakonnych nad uczniami (zwłaszcza innych wyznań) w niektórych szkołach. Zapoczątkowało to gwałtowny wzrost nastrojów antyklerykalnych wśród wiernych, którzy nie tylko przestali się bać duchownych, ale nawet zaczęli występować przeciwko hierarchom Kościoła i władzy Watykanu. W latach 80. lewicowa, separatystyczna Partia Quebecu zaczęła odbierać Kościołowi przywileje. Od 2008 roku religia nie jest już nauczana w tamtejszych szkołach państwowych; religię katolicką zastąpi religioznawstwo.^[30] W latach 50. praktykowało 88% ludności, a jeden ksiądz przypadał na 500-700 mieszkańców. W 1988 roku praktykowało 48%, a w 1998 26%. Obecnie według różnych szacunków praktykuje między 20 a 24%.

[edytuj] Sytuacja w hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej

We wszystkich hiszpańskojęzycznych krajach Ameryki Łacińskiej katolicy stanowią zdecydowaną większość, a religia ma duże znaczenie w życiu większości mieszkańców. Problemem jednak staje się odpływ wiernych do takich pochodzących głównie z USA wspólnot, jak Świadkowie Jehowy, mormoni, adwentyści czy różne kościoły ewangelikalne, głównie zielonoświątkowe. W żadnym jednak z tych krajów katolicy nie stanowią już więcej niż 89%. Na przykład w Salwadorze protestanci stanowią już nieco ponad 20%. Najmniej religijnymi krajami tego regionu są Argentyna i Urugwaj, gdzie praktykuje nieco mniej niż połowa ludności.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Sytuacja w Brazylii

Brazylijski Kościół katolicki jest największą narodową wspólnotą wiernych na świecie. Obecnie katolicy stanowią około 75% społeczeństwa. Liczbę praktykujących szacuje się na 78%, chociaż w miastach praktykuje nieco mniej niż na prowincji. Problemem jednak staje się odpływ wiernych do takich pochodzących głównie z USA wspólnot, jak Świadkowie Jehowy, mormoni, adwentyści czy różne kościoły ewangelikalne, głównie zielonoświątkowe.

Szacuje się, że liczba katolików mogła spaść nawet do 69% społeczeństwa.

[edytuj] Sytuacja w Australii i Oceanii

[edytuj] Sytuacja w Australii

Katolicy stanowią 28% społeczeństwa Australii. Co tydzień praktykuje 764 tys. Australijczyków, czyli 4% ludności całego kraju. Kościół katolicki jest tam największą wspólnotą religijną.

[edytuj] Sytuacja w Azji

[edytuj] Sytuacja na Filipinach

Katolicy stanowią 80% ludności Filipin. Religia katolicka ma tam ogromne znaczenie. 80% ludności regularnie praktykuje. W miejscach publicznych, środkach komunikacji miejskiej znajdują się symbole religijne, figury Matki Bożej. Znajduje się tam także największa figura Matki Bożej na świecie. Dodatkowo, Filipiny słyną z realistycznych dróg krzyżowych, podczas których przybija się do krzyża na krótki czas prawdziwymi gwoździami młodych mężczyzn, poddających się temu z własnej woli.

[edytuj] Sytuacja w Afryce

Obecnie Kościół katolicki prowadzi, podobnie jak inne kościoły chrześcijańskie, intensywną chrystanizację Afryki. W Demokratycznej Republice Konga, Gabonie i Ugandzie katolicy stanowią około 50% ludności. Na Madagaskarze, w Tanzanii, Mozambiku i Wybrzeżu Kości Słoniowej katolicy stanowią około 30% ludności. Mimo to w Wybrzeżu Kości Słoniowej w stolicy kraju Jamusukro za zaciągnięte przez państwo kredyty, które podwoiły dług narodowy, na 300 milionów dolarów wybudowano największy kościół chrześcijański na świecie o powierzchni 30 tys. metrów kwadratowych, czyli Bazylikę Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro. Jest to także drugi najwyższy kościół na świecie. Na jednym z witraży został uwieczniony prezydent kraju jako trzynasty apostoł. Budynek został poświęcony przez Jana Pawła II. Jednocześnie należy wspomnieć, iż polski papież właśnie w Afryce upatrywał, czemu dał wyraz między innymi w dziele Pamięć i tożsamość, rejon świata, który mógłby się w przyszłości przyczynić do rechrystanizacji Europy Zachodniej. Znaną postacią afrykańskiego Kościoła za sprawą mediów stał się arcybiskup Emmanuel Milingo, który wziął ślub w Kościele Moona, a potem założył stowarzyszenie żonatych księży.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ O Kościele katolickim w Holandii
2. ↑ Znak, 4/2007, Katarzyna Wiśniewska, Kryzys? Ani pierwszy, ani ostatni...
3. ↑ Gazeta Wyborcza, Mariusz Szczygieł, I jak się Państwu żyje bez Boga? Ateizm po czesku
4. ↑ Katolik.pl, Jacek Święcki, Francja - postchrześcijańskie społeczeństwo ateistyczne: Jak do tego doszło?
5. ↑ Przewodnik Katolicki: Po równi pochyłej, o Kościele katolickim we Francji
6. ↑ Francja: Zmarł "ojciec bezdomnych"
7. ↑ Dziennik, Bogumił Łoziński, Niesforni duchowni bronili aborcji, głosili marksizm i... żenili się
8. ↑ Więź, Natalia Łuczyńska, Hiszpania: nieudana krucjata
9. ↑ Dar i tajemnica, Jan Paweł II
10. ↑ Gość niedzielny, Jacek Dziedzina, Przestroga z Zielonej Wyspy
11. ↑ WDR, Was tun mit leeren Kirchen (pl. Co robić z pustymi kościołami?) - materiał tekstowy i filmowy
12. ↑ Racjonalista.pl, Tadeusz Kościuszko, O Kościele, religii i wolnej myśli
13. ↑ Polska Prowincja Pijarów
14. ↑ [http://lewica.pl/?id=15371 Lewica.pl Rząd(y) w cieniu biskupów
15. ↑ Coraz mniej kandydatów na księży
16. ↑ 91% warszawiaków jest wierzących
17. ↑ Metro, Michał Stangret, W kościołach co roku 400 tys. ludzi mniej
18. ↑ Parafia w Terespolu Jak wygląda religijność Polaków
19. ↑ Ściegienny. Kościół katolicki a polityka
20. ↑ Wolnomularz.pl, Siewierski, Świątynia Opatrzności
21. ↑ Opoka w kraju 38(59), Maciej Giertych, Czas na kontr-liberalizm
22. ↑ Onet.pl Wypowiedź Jarosława Kaczyńskiego podczas kampanii parlamentarnej w 2007
23. ↑ Gazeta Wyborcza, Bożena Aksamit, Piotr Głuchowski, Podwójne życie księdza prałata
24. ↑ Informacje.int.pl, Katolicyzm wybiórczy
25. ↑ Tygodnik Powszechny, Anna Mateja, Pożegnanie z imperium
26. ↑ Opoka.org.pl, CZY MOŻLIWY JEST EKUMENIZM W KOŚCIELE W SZWAJCARII?, Artur Marek Wójtowicz
27. ↑ Onet wiadomości, "Krytykowanie papieża - modnym sportem"
28. ↑ Kościół w USA - dyskusja o celibacie
29. ↑ Wiara.pl Katarzyna Wiśniewska, Kryzys? Ani pierwszy, ani ostatni...
30. ↑ Ks. Andrzej Draguła Scenariusz: Quebec