Szkolnictwo wojskowe w PRL
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Geneza
[edytuj] Szkolnictwo Armii Polskiej w ZSRR
Szkolnictwo wojskowe Armii Polskiej opierało się na pododdziałach szkolnych (szkołach oficerskich), które powstały w okresie formowania 1 Dywizji Piechoty, a następnie 1 korpusu. W czerwcu 1943 r. dowódca 1 DP powołał do życia 1 samodzielny batalion szkolny. W jego skład wchodziła kompania podchorążych, złożona z dwóch plutonów piechoty, plutonu ciężkich karabinów maszynowych i plutonu moździerzy. Po przekształceniu 1 Dywizji Piechoty w 1 Korpus w oparciu o dotychczasową kompanię podchorążych zostały zorganizowane dwa bataliony szkolne podchorążych, nadal szkolące specjalistów piechoty, ciężkich karabinów maszynowych i moździerzy. W 2 batalionie szkolnym została utworzona kobieca kompania moździerzy. W ten sposób powstała Szkoła Oficerska 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych z siedzibą w Riazaniu na terenie radzieckiej Szkoły Oficerskiej im. Woroszyłowa.
17 marca została oficjalnie utworzona Centralna Szkoła Podchorążych Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, która składała się z trzech batalionów piechoty, batalionu ciężkich karabinów maszynowych, batalionu moździerzy, kompanii czołgów, kompanii łączności, kompanii saperów, dywizjonu artylerii i szwadronu kawalerii. Przygotowywała przyszłych oficerów różnych specjalności dla większości rodzajów wojsk.
W miarę jak rozwijały się Polskie Siły Zbrojne w Związku Radzieckim (przekształcenie korpusu w armię), wzrastał również stan etatowy szkoły. 7 czerwca 1944 r. szkoła liczyła: 36 oficerów, 133 podoficerów, 350 szeregowców oraz ok 2000 podchorążych stanu zmiennego. Niezależnie od tego w szkołach Armii Czerwonej (artylerii, pancernych, lotniczych, łączności, saperskich) uczyło się 2846 podchorążych.
Ponieważ jednak potrzeby armii były znacznie większe, zorganizowano w Łucku kurs chorążych o stanię zmiennym 800 żołnierzy.
20 czerwca 1944 r. został wydany rozkaz 100 o utworzeniu Centrum Wyszkolenia Armii. Na jego czele stanął komendant o uprawnieniach dowódcy dywizji, podlegający bezpośrednio szefowi Głównego Sztabu Formowania.
[edytuj] Skład Centrum
- Centralna Szkoła Podchorążych
- szkoła podchorążych piechoty
- szkoła podchorążych kawalerii
- szkoła podchorążych artylerii
- szkoła podchorążych broni pancernej i zmotoryzowanej
- szkoła podchorążych saperów
- szkoła podchorążych łączności.
- Wyższa Szkoła Oficerska
WSO przygotowywała oficerów rodzajów wojsk, przeznaczonych na stanowiska od dowódcy kompanii (baterii) wzwyż . Zgodnie z etatem w Wyższej Szkole Oficerskiej miało się kształcić 750 oficerów różnych rodzajów wojsk. Zamierzano również przeszkolić pewną liczbę oficerów politycznych nie mających do tej pory żadnego przygotowania wojskowego.
Ponadto zostały powołane kursy oficerskie:
- kurs dowódców batalionów piechoty i ich zastępców,
- kurs adiutantów dowódców batalionów i pomocników szefów sztabów,
- kurs dowódców kompanii piechoty, ciężkich karabinów maszynowych, moździerzy, fizylierów i zwiadowczych,
- kurs dowódców baterii artylerii,
- kurs dowódców kompanii łączności i ich zastępców,
- kurs dowódców kompanii saperów, ich zastępców i starszych adiutantów.
Łączny stan etatowy kursów liczył 350 osób.
Na podstawie rozkazu szefa Głównego Sztabu Formowania z dnia 15 lipca 1944 r. została utworzona Szkoła Oficerów Polityczno-Wychowawczych.
23 lipca 1944 r. został wydany rozkaz formowania Szkoły Artylerii Armii.
[edytuj] Szkolnictwo wojskowe w latach 80.
[edytuj] Akademie Wojskowe
- Akademia Sztabu Generalnego im. gen. broni Karola Świerczewskiego w Rembertowie,
- Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego - Warszawa;
- Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego - Warszawa;
- Wojskowa Akademia Medyczna im. gen. dyw. prof. dr med. Bolesława Szareckiego - Łódź;
- Wyższa Szkoła Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte - Gdynia;
[edytuj] Wyższe Szkoły Oficerskie
Szkoły oficerskie były uczelniami 4-letnimi o charakterze zawodowym. Kształciły kadry oficerów na potrzeby wszystkich rodzajów wojsk. Absolwent szkoły otrzymywał zarówno awans na pierwszy stopień oficerski jak i też dyplom inżyniera określonej specjalności wojskowej z możliwością kontynuowania nauki na studiach magisterskich w uczelniach wojskowych i cywilnych.
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Zmechanizowanych im. Tadeusza Kościuszki - Wrocław;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego - Poznań;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Rakietowych i Artylerii im. gen. Józefa Bema - Toruń;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. por. Mieczysława Kalinowskiego - Koszalin;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Inżynieryjnych im. gen. Jakuba Jasińskiego - Wrocław;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Chemicznych im. Stanisława Ziaji -Kraków
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Łączności im. płk. Bolesława Kowalskiego - Zegrze;
- Wyższa Szkoła Oficerska Służb Kwatermistrzowskich im. Mariana Buczka - Poznań;
- Wyższa Szkoła Oficerska Służb Samochodowych im. gen. bryg. Aleksandra Waszkiewicza - Piła;
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Radiotechnicznych kpt. Sylwestra Bartosika - Jelenia Góra;
- Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego - Dęblin;
[edytuj] Szkoły Chorążych
- Szkoła Chorążych Wojsk Zmechanizowanych ( Elbląg)
- Szkoła Chorążych Wojsk Pancernych Poznań
- Szkoła Chorążych Wojsk Rakietowych i Artylerii (Toruń)
- Szkoła Chorążych Wojsk Obrony Przeciwlotniczej (Koszalin)
- Szkoła Chorążych Politycznych (Łódź)
- Szkoła Chorążych Służby Czołgowo-Samochodowej (Piła)
- Szkoła Chorążych Wojsk Inżynieryjnych i Komunikacji Wojskowej ( Wrocław)
- Szkoła Chorążych Wojsk Chemicznych (Kraków)
- Szkoła Chorążych Wojsk Łączności im. Marcelego Nowotki ( Legnica )
- Szkoła Chorążych Wojsk Lotniczych (Dęblin)
- Szkoła Chorążych Personelu Technicznego Wojsk Lotniczych (Oleśnica)
- Szkoła Chorążych Personelu Technicznego Wojsk Lotniczych (Zamość)
- Szkoła Chorążych Wojsk Radiotechnicznych (Jelenia Góra)
- Szkoła Chorążych Marynarki Wojennej (Gdynia)
- Szkoła Chorążych Wojskowej Służby Wewnętrznej w Mińsku Mazowieckim,
- Szkoła Chorążych Służb Kwatermistrzowskich (Poznań)
- Szkoła Chorążych Wojskowej Służby Topograficznej (Toruń)
- Szkoła Chorążych Służby Uzbrojenia i Elektroniki (Olsztyn)
- Szkoła Chorążych Służby Zakwaterowania i Budownictwa (Giżycko)
- Szkoła Chorążych Administracji Wojskowej (Łódź )
- Szkoła Chorążych Wojsk Ochrony Pogranicza (Kętrzyn)
[edytuj] Podoficerskie Szkoły Zawodowe
- Podoficerska Szkoła Zawodowa im.Rodziny Nalazków (Elbląg)
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Pancernych (Poznań)
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Marynarki Wojennej Ustka
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Rakietowych i Artylerii Toruń
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Koszalin
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Inżynieryjnych
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Kolejowych i Drogowych
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Chemicznych
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Służby Czołgowo-Samochodowej
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Służby Uzbrojenia i Elektroniki
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Służb Kwatermistrzowskich
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Służby Zakwaterowania i Budownictwa
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Rakietowych OPK Bemowo Piskie
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Łączności Legnica
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Radiotechnicznych Chorzów
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojskowej Służby Zdrowia Łódź
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Administracji Wojskowej Łódź
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojskowej Służby Wewnętrznej w Mińsku Mazowieckim,
- Podoficerska Szkoła Zawodowa Wojsk Ochrony Pogranicza
[edytuj] Centra i Ośrodki Szkolenia
- Centrum Doskonalenia Oficerów WP im. gen. Stanisława Popławskiego Warszawa
- Centrum Szkolenia Oficerów Politycznych im. Ludwika Waryńskiego Łódź
- Centrum Doskonalenia Kadr Administracji Wojskowej Łódź
- Centrum Szkolenia Specjalistów MW im. Franka Zubrzyckiego Ustka
- Techniczna Szkoła Wojsk Lotniczych im. Michała Wójtowicza Zamość
- Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Uzbrojenia i Elektroniki im. por. Walerego Bagińskiego i ppor. Antoniego Wieczorkiewicza Olsztyn
- Centralny Ośrodek Szkolenia Wojskowej Służby Wewnętrznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Mińsku Mazowieckim,
- Centralny Ośrodek Szkolenia Wojsk Lądowych im. Rodziny Nalazków Elbląg
- Ośrodek Szkolenia WOP im. por. Mieczysława Kalinowskiego Koszalin
- Ośrodek Szkolenia Służb Kwatermistrzowskich im. Mariana Buczka Poznań
- Centralny Ośrodek Szkolenia Wojsk Łączności im. Marcelego Nowotki w Legnicy
- Ośrodek Szkolenia Służby Zakwaterowania i Budownictwa
- Ośrodek Szkolenia Podoficerów i Operatorów Maszyn Inżynieryjnych im. por. Henryka Mareckiego w Ełku
- Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków WP im. kmdr Stanisława Mielczarka Gdynia-Oksywie
- Wojskowe Studium Nauczania Języków Obcych Łódź
- Centrum Szkolenia Specjalistów Wojsk Rakietowych OPK w Bemowie Piskim
- Ośrodek Szkolenia Specjalistów Ubezpieczenia Lotów w Grudziądzu
[edytuj] Szkoły Oficerów Rezerwy
[edytuj] Szkoły wojskowe dla małoletnich
- Ogólnokształcące Liceum Lotnicze im. F. Żwirki i S. Wigury w Dęblinie
- Liceum Lotnicze w Zielonej Górze
- Wojskowe Liceum Muzyczne w Gdańsku
- Korpus Kadetów im. gen. Karola Świerczewskiego
- Ogólnokształcące Liceum Wojskowe w Częstochowie
- Ogólnokształcące Liceum Wojskowe w Olsztynie
- Ogólnokształcące Liceum Wojskowe w Toruniu
- Ogólnokształcące Liceum Wojskowe we Wrocławiu.
[edytuj] Bibliografia
- Kozerawski, Dariusz Stanisław, Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w latach 1947-1967, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2005, ISBN 83-89729-29-6.
[edytuj] Zobacz też
Rodowód: Związek Patriotów Polskich * PSZ w ZSRR (1943-1944) * Armia Ludowa Instytucje centralne: Naczelne Dowództwo (1944) * Sztab Główny ND * Główny Sztab Formowania * Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień * Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy * Główne Kwatermistrzostwo Formacje: Piechota na froncie wsch. * Broń pancerna na froncie wsch. * Artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza * Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna: OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR * OdB WP wiosną 1945 * OdB WP w 1949 * OdB WP w okresie stalinizmu * OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. * OdB WP schyłku PRL
Działania bojowe: Bitwa pod Lenino * Przyczółek warecko-magnuszewski * Szarża pod Borujskiem * Bitwa o Kołobrzeg * GO Rzeszów * Akcja Wisła * GO Wisła * Operacja Dunaj
Stalinizm w wojsku: Główny Zarząd Informacji * Obława augustowska * Proces Tatar-Utnik-Nowicki * Proces generałów * Uroczysko Baran * Wojskowy Korpus Górniczy
Szkolnictwo wojskowe: ASG * WAP * WAT * WSOWOP * SOR * TOSWLot * COS WSW
Agenturalny Wywiad Operacyjny * Front Polski * Oddział II SG WP * Oficer polityczny * Viritim * Wojskowa Centrala Handlowa * Żołnierz Wolności