Wojskowa Akademia Polityczna

Z Wikipedii

Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego – polska marksistowsko-leninowska wojskowa uczelnia wyższa istniejąca w Warszawie na Ochocie przy ulicy Opaczewskiej 2a (od 1960 ul. Banacha 2) w latach 1951-1990.

Była to szkoła kształcąca kadrę oficerską pionu politycznego (polityczno-wychowawczego) Ludowego Wojska Polskiego pod kątem indoktrynacji politycznej. Program studiów był zbliżony do programu realizowanego na podobnych uczelniach ZSRR i w innych państwach Układu Warszawskiego. Była głównym ośrodkiem dydaktycznym kształcącym kadry polityczne LWP. Była najważniejszym w siłach zbrojnych ośrodkiem marksistowskich nauk społecznych. Jej pracownicy, słuchacze oraz absolwenci propagowali idee socjalizmu nie tylko w szeregach wojska, lecz również w środowiskach cywilnych.

Spis treści 1 Historia szkoły 2 Jednostki dydaktyczne 1951-1956 2.1 Katedra Ekonomii Politycznej 2.2 Katedra Historii Polski i Polskiego Ruchu Robotniczego 2.3 Katedra Historii WKP(b) i Historia ZSRR 2.4 Katedra Pracy Partyjno - Politycznej i Wychowania Wojskowego 2.5 Katedra Międzynarodowego Ruchu Robotniczego i Historii Powszechnej 2.6 Katedra Taktyki i Służby Sztabów 2.7 Katedra Historii Literatury i Języka Polskiego 2.8 Katedra Języków Obcych i Przedmiotów Ogólnokształcących 2.9 Katedra Geografii Wojennej i Ekonomicznej 2.10 Fakultet Wojskowo-Prawniczy 3 Jednostki dydaktyczne 1977-1978 4 Jednostki dydaktyczne -1990 5 Wykładowcy 6 Komendanci WAP 7 Absolwenci 8 Współczesność 9 Bibliografia 10 Przypisy 11 Zobacz też

[edytuj] Historia szkoły

W okresie do czerwca 1943 zasadniczy trzon kadry tworzących się struktur polityczno-wychowaczych ludowego wojska tworzyli działacze polskiej lewicy w ZSRR, głównie członkowie KPP, którzy przyjęli platformę polityczną ZPP. Byli to Lucjan Szenwald, Bolesław Dróżdż, Zygmunt Modzelewski, Edward Ochab, Jerzy Putrament, Włodzimierz Sokorski, Włodzimierz Stahl, Aleksander Zawadzki, Roman Zambrowski i inni. Nie mieli oni przygotowania wojskowego, a stopnie oficerskie zdobywali w czasie pełnienia służby . Pierwszą formą kształcenia oficerów politycznych były kursy oświatowe realizowane w 1 Dywizji Piechoty od 20 czerwca 1943. Kierownikiem kursu został Jakub Prawin. Wykładowcami zostali m.in. Hilary Minc, Marian Naszkowski, Wiktor Grosz, ppor. Jakub Wachtel, którzy wykładali przedmioty społeczno-polityczne.

Akademia powstała na bazie utworzonej 6 listopada 1945 Oficerskiej Szkoły Polityczno-Wychowawczej w Łodzi. Do grona wykładowców tej szkoły należeli m.in. Jakub Szliferstein (Cykl polityczny), Kazimierz Owoc (Ekonomia społeczna) oraz Florian Szubert, Adolf Bromberg, Michał Pirko, Leon Szyfman, Aniela Szaniec i inni. Do roku 1951 jako szkoła oficerów politycznych kształciła kadry dla służby wojskowej oraz pracy państwowej. Absolwenci uzyskiwali tytuł oficera politycznego.

Po rozwiązaniu szkoły, już jako akademia została utworzona 21 marca 1951 ^[1], 18 lipca 1951 otrzymała imię Feliksa Dzierżyńskiego ^[2]. W październiku 1956 komendantem szkoły został generał Adam Uziembło. Do programu nauczania w ramach modernizacji wprowadzono wówczas kilka dodatkowych dyscyplin oraz zatrudniono pracowników cywilnych. Po rozwiązaniu Oficerskiej Szkoły Polityczno-Wychowawczej w ramach Akademii Wojskowo Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego powołano również przejściowo Fakultet Wojskowo-Prawniczy w Warszawie działający w latach 1953-1956, a po nim Wojskowy Instytut Prawniczy, którym kierował do roku 1962 Julian Polan-Haraschin jako kierownik katedry prawa.

Wśród pierwszych cywilnych wykładowców po roku 1956 znaleźli z partyjnego nadania marksistowscy erudyci Jerzy Wiatr, Jan Szczepański, Stanisław Herbst, Czesław Madajczyk i Janusz Reykowski. Do roku 1965 spośród cywilnych pracowników dołączyli jeszcze Janusz Woliński, Ludwik Bazylow, Wiktor Szczerba, Tadeusz Cieślak, Józef Skrzypek, Adam Stebelski, Franciszek Ryszka, Maria Turlejska, Roman Kamienik, Marian Wojciechowski, Karol Lapter, Władysław Tomkiewicz, Andrzej Zahorski, Eugenia Strumień, Witold Sierpiński, Zbigniew Ćwiek, Hernryk Birecki, Bolesław Lewicki, Janusz Nowicki, Adam krokiewicz, Tadeusz Kroński, Jan Legowicz, Tadeusz Nowacki, Tadeusz Pasierbiński, Ryszard Wroczański, Ignacy Szaniawski, Stanisław Jedlewski. W roku 1968 po wydarzeniach marcowych z WAP odszedł m.in. Jerzy Wiatr oraz wielu innych ^[3].

Do roku 1990 kształciła w zakresie nauk społeczno-politycznych i wojskowych oraz pracowników naukowo dydaktycznych ^[4](studia doktoranckie).

[edytuj] Jednostki dydaktyczne 1951-1956

Struktura organizacyjna i proces kształcenia w AWP były zbliżone do rozwiązań zastosowanych w Akademii im. Lenina w Moskwie. Autorem większości koncepcji przy tworzeniu akademii był Jan Hoffman, absolwent moskiewskiej uczelni. Kadra dydaktyczna WAP rekrutowała się w początkowym okresie przede wszystkim z oficerów politycznych Wyższej Szkoły Oficerów Politycznych w Rembertowie, Oficerskiej Szkoły Politycznej w Łodzi oraz Głównego Zarządu Politycznego WP. Po weryfikacji przeprowadzonej wśród kadry WSOP do akademi skierowanie zostali Julian Biełous, Bolesław Kiek, Michał Pirko, Jakub Zylbersztein, Zdzisław Rosiński, Rudolf Dzipanov, Artur Leinwand, Tadeusz Kopaniak, Jan Myczko, Tadeusz Lenczewski, Wacław Jackowski. Z Łodzi skierowani zostali Aleksander Puchow, Tadeusz Gęsek, Jerzy Dworniak, Adolf Wartoś, Witold Bondziul, Stanisław Oprychał, Ludwik Stein, Henryk Olek, Zenon Chałat. Szef GZP WP skierował m.in. Aleksandra Zatorskiego i Michała Rudawskiego oraz Andrzeja Wysłoucha. Skierowano równiez Tadeusza Jędruszczaka z organizacji Służba Polsce oraz Fryderyka Zbiniewicza z Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

W grupie pierwszych pracowników zneleźli się również oficerowie Armii Radzieckiej Michał Stankiewicz, Andrzej Wysłouch, Wiktor Uspieński, Edward Bałut, Eugeniusz Tarasow. Absolwentami radzieckich akademii w gronie kadry byli Jan Hofman, Tadeusz Szaciło i Stanisław Rutkowski. Do roku 1956 w WAP tylko Emanuel Halicz legitymował się stopniem naukowym doktora, natomiast do 1960 nominacje profesorskie WAP otrzymali jedynie Emanuel Halicz i Jakub Wachtel.

[edytuj] Katedra Ekonomii Politycznej

• Stanisław Piasecki
• Tadeusz Grabowski
• Jerzy Dworniak
• Marian Librowski
• Kazimierz Dudek
• Zbigniew Gajczyk

[edytuj] Katedra Historii Polski i Polskiego Ruchu Robotniczego

• Aleksander Zatorski
• Ignacy Pawłowski
• Artur Leinwand
• Józef Lewandowski
• Zdzisław Rosiński
• Lechosław Stein
• Emanuel Halicz

[edytuj] Katedra Historii WKP(b) i Historia ZSRR

• Wincenty Kuczyński
• Aleksander Puchow
• Władysław Tracz
• Tadeusz Gęsek
• Emanuel Żerański
• Rajmund Mormul
• Ryszard Sztetner
• Czesław Podgórski
• Witold Bondziul
• Henryk Olek

[edytuj] Katedra Pracy Partyjno - Politycznej i Wychowania Wojskowego

• Bolesław Kiek
• Przemysław Przewłocki
• Aleksander Murynowicz
• Dionizy Cheba
• Tadeusz Szaciło
• Norbert Michta

[edytuj] Katedra Międzynarodowego Ruchu Robotniczego i Historii Powszechnej

• Michał Pirko
• Adolf Wartoś
• Haim Himmelfarb
• Stnisław Oprychał
• Piotr Woroniec
• Marian Leczyk
• Ryszard Mierzejewski
• Tadeusz Antonowicz

[edytuj] Katedra Taktyki i Służby Sztabów

• Stanisław Rutkowski
• Tadeusz Wołoszczuk
• Rudolf Dzipanov

[edytuj] Katedra Historii Literatury i Języka Polskiego

Na stanowiskach etatowych pracownikami byli nauczyciele warszawskich szkół średnich. Od roku 1955 szefem cyklu był Paweł Lubina.

[edytuj] Katedra Języków Obcych i Przedmiotów Ogólnokształcących

Na stanowiskach etatowych pracownikami byli nauczyciele warszawskich szkół średnich. Od roku 1955 szefem cyklu był Paweł Lubina.

[edytuj] Katedra Geografii Wojennej i Ekonomicznej

• Zygmunt Porucki
• Tadeusz Lenczowski
• Adam Żebrowski
• Tadeusz Kopania
• Ryszard Kulesza
• Leszek Grot

[edytuj] Fakultet Wojskowo-Prawniczy

Fakultet powstał po zreformowaniu Oficerskiej Szkoły Prawniczej. Zadaniem fakultetu było kształcenie oficerów przewidzianych na stanowiska w sądownictwie wojskowym i jego administracji oraz w prokuraturze. Fakultet został rozwiązany 8 grudnia 1955 w wyniku reformy sądownictwa, gdzie wiele spraw podlegających orzecznictwu sądów wojskowych przekazano wówczas do kompetencji sądów powszechnych. Czas kształcenia prawników wojskowych trwał do 3,5 roku. Ukończenie fakultetu nie dawało uprawnień do tytułu magistra prawa. Na początku 1960 powołano w miejsce rozwiązanego fakultetu Wojskowy Instytut Prawniczy, którego pomysłodawcą, organizatorem i komendantem był dr Leon Łustacz. WIP powstał w roku 1961 po rozwiązaniu Zarządu Sądownictwa Wojskowego. Zadaniem placówki było prowadzenie pracy dydaktycznej, działalności naukowej oraz popularyzacja wojskowego prawa karnego, administracyjnego i sądowego. W skład WIP wchodził ; Dział Prawa Administarcyjnego kier. przez Sykstusa Guze oraz Dział Prawa Karnego kier. przez Haraschina. Pracownikami WIP byli również Stefan Rybarczyk, Sykstus Guzy, Teofil Leśko, Aleksander Saulewicz oraz Jerzy Muszyński.

• • Katedra Teorii Państwa i Prawa
  • Katedra Prawa i Procesu Karnego

(wykładowcy)

• Leon Łustacz
• Józef Badecki
• Jerzy Modlinger
• Stefan Piotrowicz
• Stefan Michnik
• Karol Koranyi

[edytuj] Jednostki dydaktyczne 1977-1978

• Wydział Nauk Pedagogicznych
• Wydział Nauk Politycznych : kierunki polityczny i historyczny
• Wydział Nauk Ekonomicznych: kierunki gospodarka wojskowa i polityczny

[edytuj] Jednostki dydaktyczne -1990

• Wydział Historyczno-Polityczny (studia zaoczne)
• Wydział Nauk Politycznych
  • studia dzienne i zaoczne 3-letnie magisterskie na kierunku politologia i historia (1982-1990)
• Wydział Nauk Pedagogicznych
  • studia dzienne i zaoczne 3-letnie magisterskie na kierunku pedagogika i historia (1982-1990)
• Wydział Nauk Ekonomicznych
  • studia dzienne i zaoczne 4-letnie magisterskie na kierunku gospodarka wojskowa (1982-1990)

[edytuj] Wykładowcy

• Edward Barszcz
• Ludwik Bazylow
• Czesław Bielecki
• Jan Bogusz
• Józef Borgosz
• Zbigniew Chądzyński
• Otto Cymerman
• Jerzy Cytowski
• Janusz Dancewicz
• Tadeusz Dziekan
• Rudolf Dzipanov
• Tadeusz Grabowski
• Leszek Grot
• Emanuel Halicz
• Stanisław Herbst
• Henryk Jabłoński
• Mieczysław Jaworski
• Roman Kaufman
• Stanisław Korman
• Tadeusz Kotarbiński
• Bolesław Krasiewicz
• Krzysztof Kruszewski
• Stanisław Kwiatkowski
• Marian Leczyk
• Marian Leszczyk
• Teofil Leśko
• Czesław Madajczyk
• Jan Kazimierz Majewski
• Teofil Malec
• Jerzy Muszyński
• Kazimierz Ochocki
• Eugeniusz Olczyk
• Jerzy Pawłowski
• Michał Pirko
• Julian Polan-Haraschin
• Władysław Polański
• Ryszard Ratajczyk
• Janusz Reykowski
• Kazimierz Sobczak
• Stanisław Józef Sokołowski
• Wacław Stankiewicz
• Tadeusz Szaciło
• Jan Szczepański
• Janusz Teleszyński
• Jakub Wachtel
• Jerzy Wiatr
• Leon Ziaja członek redakcji "Mówią Wieki"

[edytuj] Komendanci WAP

• Michał Stankiewicz (1951-1954)
• Adam Uziembło (1956-1958)
• Józef Urbanowicz (1968-1960)
• Eugeniusz Kuszko (1960-1965)
• Edward Braniewski (1965-1969)
• Henryk Koczara (1969-1972)
• Józef Sobiesiak z. komendanta
• Władysław Polański (1972-1989)

[edytuj] Absolwenci

• Eugeniusz Adamczyk gen.
• Józef Baryła
• Bronisław Jan Bednarz
• Janusz Bojarski
• Michał Chęciński
• Jan Czapla
• Józef Kądzielski
• Czesław Kiszczak
• Konstanty Malejczyk
• Henryk Piecuch

[edytuj] Współczesność

W książce "Generałowie" z 1992 gen. Edwin Rozłubirski przywołał nazwisko jednego z komendantów akademii gen. Polańskiego jako przykład karygodnej praktyki awansowania w okresie PRL do stopni generalskich oficerów - politruków, którzy nigdy nie dowodzili liniową jednostką wojskową. W roku 2005 Ogólnopolskie Stowarzyszenie Internowanych i Represjonowanych ^[5] zaapelowało do prezydenta Lecha Kaczyńskiego o przygotowanie ustawy, która powoła komisję lustracyjną w celu zbadania prac doktorskich i habilitacyjnych obronionych w WAP w latach 1945-1990. Stowarzyszenie chce, by w trybie pilnym doszło do anulowania wszystkich dyplomów nadawanych przez Akademię Spraw Wewnętrznych, Akademię Nauk Społecznych przy KC PZPR, Wojskową Akademię Polityczną im. Feliksa Dzierżyńskiego i Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej.

Dla absolwentów WAP apel Stowarzyszenia uważany jest za skrajnie radykalny oraz godzący w unitaryzm społeczny.

[edytuj] Bibliografia

• Kozerawski, Dariusz Stanisław, Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w latach 1947-1967, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2005, ISBN 83-89729-29-6.
• Armia, wychowanie, polityka : dwadzieścia lat Wojskowej Akademii Politycznej. T. Grabowski [i in.]. - Warszawa : Wojskowa Akademia Polityczna im. F. Dzierżyńskiego, 1971
• Zeszyty Naukowe. Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie. 1951-1990.
• Feliks Dzierżyński. Wojskowa Akademia Polityczna im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie 1972, stron. 36. [Z okazji 95 rocznicy urodzin patrona uczelni Feliksa Dzierzyńskiego opracowanie w którym zamieszczono: Autobiografie F. Dzierżyńskiego, Komunikat Egzekutywy Międzynarodówki Komunistycznej, Komunikat KC KPP, oraz list M. Gorkiego o F. Dzierżyńskim.]
• Bolesław Bierut Akademia Wojskowo-Polityczna kuźnią kadr partyjnych naszego wojska. Biuletyn WAP 1955 nr 2 s. 3-5 (Przemówienie wygłoszone z okazji promocji absolwentów WAP w lipcu 1955).
• Wojciech Jaruzelski Ideowość podstawową cechą działacza politycznego. Żołnierz Wolności. 1960. nr 232 s.2 (Przemówienie wygłoszone z okazji promocji absolwentów WAP w lipcu 1960)

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Politruk
• Maria Turlejska