Grupa Operacyjna "Rzeszów"

Z Wikipedii

Grupa Operacyjna "Rzeszów" (GO "Rzeszów") - doraźnie zorganizowany związek operacyjny Wojska Polskiego, powołany rozkazem dowódcy OW nr 5 gen. Prus-Więckowskiego z dnia 5 kwietnia 1946.

Spis treści

1 Organizacja
2 Zadania
3 Działania zbrojne
4 Rozwiązanie
5 Ciekawostki
6 Zobacz też

[edytuj] Organizacja

Dowódcą został początkowo szef sztabu okręgu Kraków gen. bryg. Adam Daszkiewicz, a po przeniesieniu sztabu do Rzeszowa (29 kwietnia) - gen. bryg. Jan Rotkiewicz.

GO "Rzeszów" podporządkowano wszystkie działające na terenie Polski południowo-wschodniej jednostki:

8 Dywizja Piechoty
9 Dywizja Piechoty
14 pułk piechoty z 6 DP
18 pułk piechoty z 6 DP
dwie komendantury odcinków 8 oddziału WOP
siły KBW, MO i UBP.

Ze składu grupy wydzielono część sił (14, 26, 30 pp oraz 34 Komendanturę WOP) i utworzono Zgrupowanie "Lubaczów". Otrzymało ono zadanie działać w powiatach lubaczowskim i jarosławskim.

[edytuj] Zadania

Głównym zadaniem GO było prowadzenie wysiedlanie ludności ukraińskiej oraz rozbicie oddziałów UPA i likwidacja siatki cywilnej OUN.

Zgodnie z planem WKB Rzeszów, zamierzano przeprowadzić cztery akcje siłami GO przeciwko sotniom "Burłaki" i "Worona" oraz kureniowi "Zalizniaka". Jednak aż 2/3 sił nakazano wyznaczyć do akcji wysiedleńczej. Stawiało to pod znakiem zapytania powodzenie działań bojowych. Przyjęto również niewłaściwą taktykę działania. Gen. Daszkiewicz w swoich wytycznych z 18 kwietnia nakazywał operować dużymi siłami, maszerować nocą, a następnie "czesać" lasy z zachowaniem odległości wzrokowej. Powodowało to zmęczenie i znużenie żołnierzy. Sztaby nadal nie dysponowały pełnymi danymi o przeciwniku. Przesadnie oceniały liczebność sił UPA. Występował również poważny brak samochodów, a obsada etatowa pododdziałów oscylowała w granicach 70 %.

GO "Rzeszów" podjęła współpracę wojskową w zwalczaniu UPA oraz wysiedleniach ludności ukraińskiej z czechosłowacką Grupą Operacyjną "Ocel", a następnie z GO "Teplice".

[edytuj] Działania zbrojne

Pierwszą większą akcję zbrojną przeprowadzono w dniach 12 do 15 kwietnia w południowej części powiatu przemyskiego i na pograniczu powiatów brzozowskiego i sanockiego. Wzięły w niej udział cztery wzmocnione bataliony z 8 DP, a z 9 DP - część 28 pp. Akcję prowadzono metodą "czesania" lasu. Jedynie 34 pp nawiązał kontakt ogniowy z sotnią "Worona", a 36 pp zniszczył kilka schronów koło Paszowej.

Ocena działalności grupy przeprowadzona przez sztab GO wykazała znaczne mankamenty w planowaniu i sposobie działania poszczególnych oddziałów. Działanie dużymi zgrupowaniami wojsk, pościg za nierozpoznanym nieprzyjacielem i reakcje jedynie po otrzymaniu informacji o napadzie lub pojawieniu się przeciwnika nie przynosiły spodziewanych efektów.

Po objęciu dowództwa przez gen. Rotkiewicza zmieniono dyslokację niektórych oddziałów. 34 pułk piechoty przeszedł z Sanoka do Baligrodu, 18 pp do Sanoka, 14 pp do Gorlic, a 13 dac do Leżajska.

Większość akcji bojowych prowadzano siłami od wzmocnionej kompanii do wzmocnionego batalionu. W maju działania zintensyfikowano. Akcje kończyły się jednak co najwyżej odkryciem i niszczeniem leśnych obozów UPA.

W czerwcu większość sił GO została zaangażowana do akcji referendalnej, a w miesiącach letnich w akcji żniwnej.

Poszczególne oddziały prowadziły jednak nadal walkę z ukraińskim podziemiem. Otrzymały one następujące zadania:

30 pp wzmocniony 100 żołnierzami Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego w dniach od 8 do 10 lipca zniszczyć kureń "Zalizniaka"
Zgrupowanie "Lubaczów" (26 i 28 pp) zwalczać kureń "Bajdy"
8 DP wraz z 18 pp i pododdziałami WOP walczyć z kureniem "Rena".

Mimo tak postawionych zadań intensywność walk spadała. Wiązało się to również ze zmianą taktyki działania pododdziałów UPA. Działały one w rozproszeniu i unikały walki.

[edytuj] Rozwiązanie

GO "Rzeszów" nie zrealizowała całkowicie swoich zadań. Dowództwo widząc nieskuteczność jej działań dnia 31 października 1946 rozwiązało GO "Rzeszów".

W miejsce GO "Rzeszów" sztab 9 Dywizji Piechoty utworzył trzy zgrupowania:

Zgrupowanie ppłk. Bieleckiego (32 i 34 pp jednostki specjalne 8 DP, 37, 38, 39 Komenda WOP, grupa A 36 Komendy WOP, 4 i 8 oddział manewrowy WOP) - miało zniszczyć kureń "Rena"
Zgrupowanie ppłk. Wygnańskiego (28 pp, 2/30 pp, 35 Komenda WOP, grupa B 36 Komendy WOP) - skierowano przeciwko kureniowi "Bajdy"
Zgrupowanie ppłk. Zwolińskiego (26 pp, 1/30 pp, 1/40 pp, 34 Komenda WOP) - zwalczało kureń "Żeleźniaka"

[edytuj] Ciekawostki

Szef sztabu 9 Dywizji Piechoty, a zarazem dowódca jednego ze zgrupowań, ppłk Aleksander Wygnański był delegowanym do Wojska Polskiego oficerem radzieckim pochodzenia ukraińskiego. W owym czasie miał 26 lat.