Arado Ar 234
Z Wikipedii
| Ar 234 Blitz | |
 Arado Ar 234B |
|
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Niemcy |
| Producent | Arado Flugzeugwerke GmbH |
| Typ | samolot bombowo-rozpoznawczy |
| Konstrukcja | całkowicie metalowa |
| Załoga | 1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu | 30 lipca 1943 |
| Lata produkcji | 1944-1945 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 × Junkers Jumo 004B-1, odrzutowe |
| Moc | 8,83 kN każdy |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 14,1 m |
| Długość | 12,6 m |
| Wysokość | 4,3 m |
| Powierzchnia nośna | 26,4 m² |
| Masa | |
| Własna | 5200 kg |
| Startowa | 9850 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maksymalna | 704 km/h na pułapie 0 m 740 km/h na pułapie 6000 m |
| Prędkość wznoszenia | 12,7 m/s |
| Pułap | 10 000 m |
| Zasięg | 800 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 × działko MG 151/20 kalibru 20 mm, opcjonalnie 2 × bomba o masie 500 kg lub 1 × bomba o masie 1000 kg 1 × bomba o masie 1400 kg |
|
Arado Ar 234 – niemiecki samolot bombowo-rozpoznawczy o napędzie odrzutowym, produkcji zakładów Arado Flugzeugwerke GmbH, używany przez Luftwaffe w latach 1944-1945. Jedna z ciekawszych, nowatorskich, a nawet pionierskich pod wieloma względami konstrukcji lotniczych okresu II wojny światowej.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Na początku wojny szybkie sukcesy odnoszone przez III Rzeszę nie skłaniały do prac nad samolotami rozpoznawczymi o napędzie odrzutowym. Dodatkowo małe zainteresowanie tymi problemami wykazywali stojący na czele Luftwaffe E. Udet i H. Goering. Ten kierunek badań został dopiero popchnięty z impetem przez E. Milcha. Pierwsze projekty maszyny o nazwie kodowej E370 stworzone pod kierunkiem dyrektora firmy Arado profesora Waltera Blume, powstały na początku 1941 roku. Konstrukcja ta była odpowiedzią na złożone przez Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy zapotrzebowanie na szybki samolot rozpoznawczy. Początkowo, ze względu na wymagany zasięg rzędu 2150 km próbowano zmniejszyć masę maszyny poprzez zastosowanie odrzucanego podwozia, które miało postać trójkołowego wózka ze sterowanym z kabiny pilota kołem przednim i kołami głównymi wyposażonymi w hamulce hydrauliczne. Cały zespół podwozia miał być odrzucany po starcie i opadać na pięciu spadochronach. Lądowanie maszyny miało odbywać się na specjalnych płozach umieszczonych pod kadłubem i silnikami chroniącymi jednocześnie jednostki napędowe przed uszkodzeniem.
Zakładano, że samolot miał latać z prędkością 780 km/h, osiągać pułap operacyjny 11 000 m i maksymalny zasięg rzędu 2000 km. Ostatecznie zasięg maszyny był nieco niższy niż planowany, ale i tak satysfakcjonował ministerstwo na tyle, że zamówiono dwa prototypy oznaczone kodem Ar 234 V1 i Ar 234 V2 (V od niem. Versuchs – prototyp).
Obie maszyny ukończono do końca 1941 roku, ale silniki typu Jumo 004 mające napędzać samolot nie były jeszcze gotowe. Ostatecznie pierwszą parę silników zamontowano w pierwszym prototypie w lutym 1943 roku, co umożliwiło wykonanie testów statycznych i kołowania po płycie lotniska.
Pierwsze silniki przeznaczone do testów w locie dostarczono do wytwórni Arado późną wiosną tego samego roku, co umożliwiło oblatanie pierwszego prototypu Ar 234 V1 30 lipca 1943 roku. Pierwszymi pilotami testującymi prototypy byli por. Sommer i por. Goetz. Próby przebiegły pomyślnie z wyjątkiem testów odrzucanego podwozia, które ze względu na awarie spadochronów uległo zniszczeniu. W sierpniu firma Arado posiadała już cztery maszyny prototypowe zdolne do lotów.
Jeszcze przed wykonaniem oblotu samolotu, Ministerstwo Lotnictwa rozważało możliwość przebudowania Ar 234 na bombowiec. Zamówiono dwa prototypy samolotu w wersji Ar 234 B nazwanej później Blitz (niem. Błyskawica). Nazwa te nie była jednak nazwą oficjalną. Została przyjęta, gdyż samolot ten nazwał tak Adolf Hitler obserwujący jego możliwości podczas pokazów w Rechlinie w czerwcu 1944 r. Na pokazach tych samolot osiągnął prędkość 820 km/h i wykazywał się w stosunku do Messerschmitta Me 262 większą zwrotnością, łatwością pilotażu i mniejszym promieniem skrętu. Ze względu na zbyt smukłą sylwetkę kadłuba maszyny, niezdolną pomieścić ładunku bomb wewnątrz, zdecydowano się na zastosowanie uchwytów na zewnątrz kadłuba. Zastosowano również klasyczne, chowane w locie podwozie, gdyż odrzucane w połączeniu z płozami do lądowania okazało się niepraktyczne. Po pierwsze piloci musieli wykazywać się nie lada umiejętnościami akrobacyjnymi żeby sprowadzić Ar 234 na ziemię i wylądować na płozach niczym szybowiec, gdyż maszyna ta ważyła przecież 5200 kg (masa własna wersji Ar 234 B-2). Poza tym maszyna po wylądowaniu na płozach była unieruchomiona na lotnisku przez około 20 minut, do momentu powtórnego zamontowania wózka z kołami i w przypadku ewentualnego ataku lotniczego, samoloty na płozach były bardzo łatwym celem dla samolotów wroga.
Prace nad wersją bombową rozpoczęły się już po wyprodukowaniu czterech prototypów z podwoziem odrzucanym. Pierwszy prototyp samolotu bombowego oznaczony jako Ar 234 V5 został wyposażony w nowe przedprodukcyjne silniki Jumo 004B-0 o takim samym ciągu jak seryjne Jumo 004A wynoszącym 8,2 kN, ale o 90 kilogramów lżejsze. Siódmy prototyp był identyczny jak piąty, a maszyny oznaczone jako Ar 234 V6 i Ar 234 V8 były projektami samolotów czterosilnikowych napędzanych jednostkami napędowymi BMW 003 o ciągu 7,85 kN. Chociaż silniki BMW 003 posiadały mniejszy ciąg niż Jumo 004B to ich mniejsza masa powodowała, że stosunek ciągu do masy był lepszy niż przy zastosowaniu dwóch silników Jumo.
Różnice między prototypami V6 i V8 polegały na tym, że silniki w pierwszej z maszyn umieszczone były na skrzydłach w odstępach, a w drugiej parami we wspólnej obudowie. Zamontowanie silników parami powodowało zmniejszenie oporów aerodynamicznych konstrukcji.
Start wszystkich maszyn prototypowych odbywał się przy wspomaganiu systemem dwóch dodatkowych silników rakietowych "Rauchergerät" typu Walter 109-500 o masie 280 kg, zdolnych wygenerować ciąg 4,9 kN każdy przez czas 30 sekund. Silniki były odrzucane po starcie samolotu i lądowały na spadochronach. W przypadku awarii jednego z silników wspomagających, odrzucano oba w trybie awaryjnym w celu uniknięcia niesymetrii ciągu mogącej doprowadzić do katastrofy.
Prototyp numer 9 oznaczony jako Ar 234 V9 lub Ar 234B-0 był pierwszą maszyną wyposażoną w podwozie wciągane w locie i został oblatany 10 marca 1944 roku.
Łącznie zbudowano 238 egzemplarze samolotu. W liczbie tej znalazły się 32 prototypy (również wersje czterosilnikowe), 20 egzemplarzy serii próbnej (produkcja od maja 1944) oraz 186 samolotów wersji bojowej oznaczone jako Ar 234B-2. W końcowej fazie produkcji znajdowało się również kilkanaście egzemplarzy samolotu wielozadaniowego Ar 234C-3, jednak nie zdążono ich ukończyć przed kapitulacją III Rzeszy. Niemcy przewidywali również stworzenie wersji Arado Ar 234 jako samolotu-matki dla broni V-1. W wersji tej samolot miał przewozić V-1 na swoim grzbiecie i odczepiać w odpowiedniej odległości od celu.
[edytuj] Zastosowanie bojowe
Pierwszym zastosowaniem bojowym Ar 234 były loty zwiadowcze nad Wielką Brytanią i Francją w lipcu 1944 (wykorzystywano prototypy). We wrześniu 1944 utworzono "Kommando Sperling", pierwszą jednostkę rozpoznawczą wyposażoną w cztery przebudowane samoloty prototypowe, kolejną było "Kommando Hecht" uzbrojone już w seryjne Ar 234B-2. W listopadzie i grudniu 1944 wykonywały one liczne loty rozpoznawcze związane z przygotowaniami do niemieckiej kontrofensywy w Ardenach. Na początku 1945 dalsze eskadry przezbrojono w samoloty Arado (tylko po kilka sztuk w każdej), działały one na froncie włoskim, nad Bawarią i Austrią; jednostka stacjonująca w Norwegii wykonywała loty zwiadowcze nad Morzem Północnym i Wielką Brytanią. W drugiej połowie 1944 w samoloty Ar 234B-2 wyposażono pułk bombowy KG76, po raz pierwszy użyto ich bojowo w grudniu 1944, podczas kilkakrotnego bombardowania miasta Liège w Belgii, później, w marcu 1945 atakując alianckie siły pancerne koło Düren (zachodnie Niemcy) oraz 17 marca 1945 roku zdobyty przez wojska alianckie most na Renie w miejscowości Remagen zrzucając na niego bomby o wadze 1 tony. Ciekawy epizod miał miejsce w czasie ataków na siły pancerne koło Düren. 02 marca 1945 r. do jednego z ataków wysłano Ar 234 osłaniane przez 71 myśliwców Messerschmitt Bf 109-G z pułku JG 27 kpt. D. J. Reid. Tak duże zgrupowanie zostało zaatakowane przez myśliwce Spitfire Mk XVI i Tempest Mk V. Zostały wówczas zestrzelone dwa samoloty Ar 234 pilotowane przez poruczników Starka i Rogele. Próbowano dostosować Ar 234 do roli nocnego myśliwca, m.in. wyposażając go w radar, stanowisko operatora radaru i podwieszane uzbrojenie strzeleckie (wersja Ar 234B-2/N nazywana potocznie "Słowikiem"); załogom czterech tak zmodyfikowanych maszyn nie udało się jednak osiągnąć żadnych zestrzeleń w okresie od grudnia 1944 do końca wojny.
Dzięki swoim osiągom, zwłaszcza prędkości, Ar 234 były do końca 1944 roku trudnymi do zestrzelenia przez alianckie myśliwce. Od 1945 r., kiedy na niebie pojawiało się coraz więcej samolotów typu Tempest czy P-47 Thunderbolt (osiągały one prędkość w okolicach 700 km/h) i piloci zaczęli wykorzystywać element zaskoczenia przy niespodziewanym spotkaniu, sukcesów w zestrzeliwaniu Ar 234 trafiało się więcej. Kiedy koniec wojny zbliżał się dużymi krokami jednostki posiadające Ar 234 dostały rozkaz ich zniszczenia. Miało to zapobiec dostaniu się tak obiecującej i przełomowej konstrukcji w ręce wroga. Pomimo to Aliantom udało się przejąć część nieuszkodzonych egzemplarzy, a szczególnie owocne było zajęcie norweskiego lotniska Stavanger-Sola. Zdobyczne egzemplarze Arado trafiły do Wielkiej Brytanii, USA, Związku Radzieckiego, prawdopodobnie także do Francji. Rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w nowatorskich i wyprzedzające ówczesny poziom rozwoju techniki niemieckich samolotach stały się wzorem przy projektowaniu nowych typów samolotów odrzutowych w tych krajach. Szczególną uwagę Aliantów poza konstrukcją zwróciło wyposażenie Ar 234, a przede wszystkim: silniki Junkers Jumo 004B-1, spadochron hamujący i celowniki peryskopowe RF2C.
[edytuj] Opis konstrukcji
Arado Ar 234B-2 – wersja produkowana seryjnie, był jednomiejscowym samolotem w układzie górnopłata, napędzanym dwoma turbinowymi silnikami odrzutowymi Junkers Jumo 004B-1 o ciągu 8,83 kN każdy (przy starcie wykorzystywano również dwa dodatkowe odrzucane silniki rakietowe Walter HWK 109-500 A-1 o ciągu 4,9 kN każdy). Konstrukcja samonośna, całkowicie metalowa (blacha duralowa); trójpodporowe podwozie z kołem przednim, wciągane w locie.
Płat jednoczęściowy, obrys skrzydeł trapezowaty z zaokrąglonymi końcówkami. Kabina pilota typu ciśnieniowego, konstrukcja z kroplową osłoną ze szkła organicznego zapewniającą doskonałą widoczność, zwłaszcza do przodu; w górnej części właz pilota, z możliwością awaryjnego odrzucania. Kabina wyposażona był w instalację tlenową, wykorzystywaną przy lotach na wysokości powyżej 4 500 m; niektóre egzemplarze miały zamontowane fotele wyrzucane i system automatycznego pilota nazywany Patin.
Za kabiną mieściła się komora koła przedniego. W przedniej i środkowej części kadłuba ulokowano samouszczelniające się po przebiciu zbiorniki paliwa o pojemność 1800 dm³ – przedni i 2000 dm³ – tylny (dodatkowo, na zaczepach pod gondolami silnika można było mocować odrzucane zbiorniki paliwa o pojemności 300 dm³ każdy); pomiędzy zbiornikami komora podwozia głównego. Z tyłu znajdował się zestaw kamer, służących do wykonywania zdjęć lotniczych: pionowych i skośnych, lub (w wersji nocnej) radar i fotel operatora radaru. Na samym końcu znajdował się spadochron hamujący, służący do skrócenia dobiegu (250 m, bez spadochronu 380 m); statecznik pionowy stanowił całość z kadłubem.
Instalacja radiowa składała się z radiostacji nadawczo-odbiorczej, radionamiernika, urządzenia radionawigacyjnego FuG 125 Hermine służącego do współpracy z naziemnymi radiolatarniami oraz systemu identyfikacji "swój - obcy" FuG 25a.
Uzbrojenie bombowe mogły stanowić bomby o łącznym wagomiarze 1 500 kg, podczepiane na wyrzutnikach pod kadłubem lub pod gondolami silników (w drugim przypadku zamiast dodatkowych zbiorników paliwa). Samolot w podstawowej wersji pozbawiony były uzbrojenia strzeleckiego.
[edytuj] Bibliografia
Bączkowski W., Samolot bombowo-rozpoznawczy Arado Ar 234, Bellona, Warszawa 1994.
Fleischer S., Ryś M., Arado Ar 234 Blitz, AJ-Press, Warszawa 2004.
Murawski M. J., Arado Ar 234 Blitz, KAGERO, Warszawa 2007.
Murawski M. J., Samoloty Luftwaffe. Cz. 1, LAMPART, Warszawa 1999.
Wołoszański B., Encyklopedia II wojny światowej. T. 1, Amber, Warszawa 1997.
|
Samoloty szkolne, łącznikowe i kurierskie
|
|
|
Samoloty doświadczalne i inne
|
|
|
Prototypy i projekty
|
Ao 225 • Ar 77 • Ar 80 • Ar 81 • Ar 195 • Ar 197 • Ar 198 • Ar 199 • Ar 340 • Ar 396 • Ba 349 • Bv 40 • Ha 137 • Ha 140 • Bv 142 • Bv 144 • Bv 155 • Bv 238 • Do 19 • DFS 228 • DFS 346 • Fi 98 • Fi 99 • Fi 256 • Fw 57 • Fw 159 • Ta 183 • Fw 191 • He 118 • He 280 • Ho 229 • Ju 85 • Ju 89 • Ju 187 • Ju 288 • Hs 122 • Hs 124 • Hs 125 • Hs 127 • Hs 128 • Hs 130 • Hs 132 • Ju 322 • Bf 161 • Bf 162 • Me 263 • Me 264 • Me 309 • Me 509 • Me 609 • Me P.1101
|
