3 Pomorska Dywizja Piechoty
Z Wikipedii
3 Pomorska Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta - związek taktyczny ludowego Wojska Polskiego.
Dywizję formowano w Sielcach w okresie styczeń - marzec 1944 na podstawie rozkazu dowódcy 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR Nr 95 z 27 grudnia 1943 według etatu 04/500 do 04/215. Od dnia 16 marca 1944 weszła w skład 1 Armii Polskiej w ZSRR.
26 marca 1944 żołnierze dywizji złożyli w m. Lebowo n. Oką uroczystą przysięgę wojskową.
Spis treści |
[edytuj] Dowódcy:
- gen. bryg. Stanisław Galicki
- płk Zajkowski ( wrzesień 1944 rok )
- cz. p. o. płk Władysław Mikołajczak
- gen. bryg. Mieczysław Melenas
- płk Leon Sikorski
- ppłk/płk Wilhelm Stanisław Zitta
- płk Narcyz Rudziński
- płk Józef Bielecki
- płk Dymitr Szarówka
- płk Wacław Zwierzański
- płk Michał Pazowski
- płk Jan Piróg
- płk Jan Wyderkowski
- płk dypl. Florian (Józef) Siwicki
- płk Jan Piróg
[edytuj] Skład organizacyjny
- 7 Kołobrzeski Pułk Piechoty
- 8 Bydgoski Pułk Piechoty
- 9 Zaodrzański Pułk Piechoty
- 3 pułk artylerii lekkiej (od maja 1945 roku przemianowany na 5 pułk artylerii lekkiej)
- 3 Samodzielny Dywizjon Przeciwpancerny
- Pluton Dowodzenia Dowódcy Artylerii
- 3 Samodzielny Szkolny Batalion Piechoty
- 4 Samodzielny Batalion Saperów
- 3 Samodzielna Kompania Zwiadowcza
- 3 Samodzielna Kompania Łączności
- 3 Samodzielny Batalion Sanitarny
- 3 Szpital ( Ambulans ) Weterynaryjny
- 3 Samodzielna Kompania Chemiczna
- 3 Samodzielna Kompania Samochodowo-Transportowa
- Ruchomy Warsztat Taborowo-Mundurowy
- 3 Piekarnia Polowa
- 1942 Kasa Polowego Banku Polskiego
- Oddział Informacji Dywizji
- 2930 Wojskowa Stacja Pocztowa
[edytuj] Działania bojowe
W styczniu 1944 3 Dywizja Piechoty przegrupowana została w rejon Smoleńska , gdzie weszła w skład 1 Armii WP. W jej składzie uczestniczyła w wyzwoleniu ziem polskich oraz w operacji berlińskiej.
Swój szlak bojowy rozpoczęłą od walk na przyczółku warecko - magnuszewskim w sierpniu 1944. Niosąc we wrześniu 1944 pomoc powstańczej Warszawie, walczyła na przyczółku przy ul. Solec (z 873 żołnierzy, którzy przeprawili się na lewy brzeg Wisły, zginęło 485).
W styczniu 1945 uczestniczyła w walkach o Warszawę , zdobywała Bydgoszcz, przełamywała Wał Pomorski w rejonie Jastrowia oraz brała udział w wyzwalaniu Kołobrzegu .
Po ustawieniu słupów granicznych nad Odrą, dywizja zakończyła szlak bojowy walkami na polach Brandenburgii.
W końcu maja 1945 jednostki 3 Dywizji Piechoty rozpoczęły drogę powrotną do kraju .
[edytuj] Okres powojenny
W czerwcu 1945 roku po zakończeniu służby okupacyjnej w Niemczech dywizja powróciła do kraju. Weszła w podporządkowanie Okręgu Wojskowego Lublin. Jej sztab rozlokował sie w Lublinie. Wojska dywizji zostały wykorzystane do walki ze zbrojnym podziemiem (w tym do walki z UPA).
W związku z ogólną reorganizacją Wojsk Polskiego Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP Nr 046/Org. z 27 lutego 1946, Dowódca Okręgu Wojskowego Nr VII - do dnia 31 marca 1946 przeniósł dywizję istniejącą według etatów 04/500 - 04/512 - na etaty Nr 2/50 - 2/56 o stanie osobowym 5197 wojskowych i 35 kontraktowych. Część "wojennych" oddziałów rozformowano (m.in. batalion szkolny, kompanię zwiadu, batalion sanitarny).
Od 26 lutego 1946 do 14 czerwca 1946 Dywizja Piechoty ponownie przystąpiła do akcji przesiedlania ludności ukraińskiej z powiatu Tomaszów Lubelski.
W połowie czerwca 1946 dowództwo i sztab 3DP, wspólnie z pododdziałami dowodzenia, dyslokowano z Lublina do Zamościa.
Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP Nr 0208/Org. z 22 listopada 1946 przeformowano dywizję na nowe etaty DP typu B (5015 wojskowych i 51 pracowników kontraktowych). Zmniejszono stan osobowy pułków piechoty z 1310 żołnierzy do 1249 żołnierzy. Korekty etatów dokonano rozkazem Naczelnego Dowódcy WP Nr 052/Org. z 17 lutego 1947 (4500 żołnierzy)
W celu wprowadzenia jednolitej struktury organizacyjnej w dywizjach piechoty WP rozkazem Dowódcy Wojsk Lądowych z 30 października 1948 przeprowadzono reorganizację 3 Dywizji Piechoty przenosząc ją na nowe etaty Nr 2/76 , 2/77 , 2/78 , 2/79 , 2/80 i 2/81 (o stanie osobowym 3697 wojskowych i 25 kontraktowych).
Na podstawie rozkazu MON Nr 0046/Org. z 30 marca 1949 dowódca 3 DP przekazał dowódcy 14 DP 9 Pułk Piechoty z Hrubieszowa a od 14 DP przyjął 45 Pułk Piechoty z Siedlec.
Rozkazem MON Nr 0200/Org. z 14 września 1949 przeformowano 3 Dywizję Piechoty na nowe etaty Nr 2/94 do 2/99 (4050 wojskowych i 28 pracowników kontraktowych). W tym samym czasie sztab dywizji i 20 bł powrócił z Zamościa do Lublina (ul. Uniwersytecka 3).
Rozkazem MON Nr 0099/Org. z 2 września 1950 nakazano przeformować dywizję na etat Terytorialnej Dywizji Piechoty. Już w marcu 1951 zrezygnowano z tego zamiaru.
Jesienią 1952 dywizja przyjęłą w podporządkowanie z rozwiązywaniej 25 DP 83 Pułk Piechoty z Chełma. W krótkim czasie 83 pp jednak rozwiązano.
W połowie lat 50. sztab dywizji przedyslokowano z Lublina do Siedlec, by kilka lat później powrócić do Lublina. Jednocześnie rozkaz MON Nr 0026/Org. z 4 września 1956 rozformowuje dywizyjny batalion łączności, a nakazuje przyjąć w podporządkowanie lubelski 53 Batalion Łączności rozformowywanego 9 KA.
W kolejnych latach miały miejsce różne drobne przekształcenia organizacyjne. Jedno z ostatnich, wykonane Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 023/Org. z 7 marca 1962 przeformowało dywizję na etaty nr 5/323 - 5/337 skadrowanej DZ o stanie osobowym 2237 żołnierzy i 68 pracowników cywilnych.
[edytuj] Skład i rozmieszczenie (1949)
dowództwo - Zamość
- 7 pułk piechoty - Lublin
- 8 pułk piechoty - Zamość
- 9 pułk piechoty - Hrubieszów
- 5 pułk artylerii lekiej - Chełm
- 3 dywizjon artylerii przeciwpancernej - Lublin
- 4 batalion saperów - Zamość
[edytuj] W składzie 9 KA
Dowództwo - Lublin
- 7 pułk piechoty - Lublin
- 8 pułk piechoty - Hrubieszów
- 45 pułk piechoty - Siedlce
- 5 pułk artylerii lekiej - Chełm
- 3 dywizjon artylerii przeciwpancernej - Hrubieszów
- 18 dywizjon artylerii przeciwlotniczej - Lublin
- 20 batalion łączności - Lublin
- 4 bsap - Tomaszów Maz.
[edytuj] Przeformowanie
Na poczatku lat 60. ubiegłego wieku dywizje przeformowano na zmechanizowany związek taktyczny i głęboko skadrowano.
[edytuj] Tradycje
Obecnie tradycje 3 Dywizji Piechoty Legionów kontynuuje 3 Brygada Zmechanizowana Legionów im. Romualda Traugutta z Lublina, wchodząca w skład 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki.
[edytuj] Bibliografia
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego : formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1965
[edytuj] Zobacz też
Korpusy: 1 Korpus Piechoty • 2 Korpus Piechoty • 1 Korpus Armijny • 2 Korpus Armijny
Dywizje: 1 DP • 2 DP • 3 DP • 4 DP • 5 DP • 6 DP • 7 DP • 8 DP • 9 DP • 10 DP • Brygady: 1 BPZmot • 1 BZap • 2 BZap
Pułki : 1 pp • 2 pp • 3 pp • 4 pp • 5 pp • 6 pp • 7 pp • 8 pp • 9 pp • 10 pp • 11 pp • 12 pp • 13 pp • 14 pp • 15 pp • 16 pp • 17 pp • 18 pp • 25 pp • 26 pp • 27 pp • 28 pp • 29 pp • 30 pp • 32 pp • 33 pp • 34 pp • 35 pp • 36 pp • 37 pp • Batalion : 1 sbkob
Rodowód: Związek Patriotów Polskich * PSZ w ZSRR (1943-1944) * Armia Ludowa Instytucje centralne: Naczelne Dowództwo (1944) * Sztab Główny ND * Główny Sztab Formowania * Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień * Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy * Główne Kwatermistrzostwo Formacje: Piechota na froncie wsch. * Broń pancerna na froncie wsch. * Artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza * Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna: OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR * OdB WP wiosną 1945 * OdB WP w 1949 * OdB WP w okresie stalinizmu * OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. * OdB WP schyłku PRL
Działania bojowe: Bitwa pod Lenino * Przyczółek warecko-magnuszewski * Szarża pod Borujskiem * Bitwa o Kołobrzeg * GO Rzeszów * Akcja Wisła * GO Wisła * Operacja Dunaj
Stalinizm w wojsku: Główny Zarząd Informacji * Obława augustowska * Proces Tatar-Utnik-Nowicki * Proces generałów * Uroczysko Baran * Wojskowy Korpus Górniczy
Szkolnictwo wojskowe: ASG * WAP * WAT * WSOWOP * SOR * TOSWLot * COS WSW
Agenturalny Wywiad Operacyjny * Front Polski * Oddział II SG WP * Oficer polityczny * Viritim * Wojskowa Centrala Handlowa * Żołnierz Wolności