4 Pomorska Dywizja Piechoty

Z Wikipedii

4 Pomorska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego - związek taktyczny ludowego Wojska Polskiego.

Spis treści 1 Formowanie 2 Działania bojowe 3 Ordre de Bataille w 1944 4 4 Pomorska Dywizja Piechoty 1945-1961 5 Dowódcy 6 Link zewnętrzny 7 Bibliografia 8 Zobacz też

[edytuj] Formowanie

1 kwietnia 1944 r. w Sumach na terenie ZSRR rozpoczęto formowanie 4 Dywizji Piechoty.

17 kwietnia nadano jej imię Jana Kilińskiego. Po czterech miesiącach szkolenia jednostkę przegrupowano w rejon Lublina, gdzie otrzymała sztandar i jako pierwsza jednostka ludowego Wojska Polskiego złożyła przysięgę na terytorium Polski. W sierpniu 1944 r. dywizja pełniła służbę garnizonową w Lublinie.

[edytuj] Działania bojowe

10 września 1944 r. jednostka przeszła chrzest bojowy podczas walk o Pragę, prawobrzeżną dzielnicę Warszawy. Do 16 września wraz z pozostałymi jednostkami 1 Armii Wojska Polskiego uczestniczyła w oczyszczaniu przedpola miasta, a następnie przeszła na pozycje obronne wzdłuż Wisły. Po upadku Powstania Warszawskiego jednostka pozostała na pozycjach aż do 14 stycznia 1945 r., kiedy wzięła udział w styczniowej ofensywie Armii Czerwonej. Do 17 stycznia brała udział w wyzwalaniu ruin Warszawy.

29 stycznia 1945 r., jako pierwsza jednostka w sile 9609 żołnierzy i oficerów nawiązała walkę w pasie przesłaniania Wału Pomorskiego. Do 5 lutego brała udział w walkach m.in. o Złotów, Jastrowie, Szwecję i Zdbice. 8 marca siły główne 4 DP rozpoczęły walki o Kołobrzeg. Po przełamaniu linii niemieckich w tym rejonie, 13 marca 2 batalion 12 pp, jako pierwszy pododdział Wojska Polskiego, wyszedł na plaże Bałtyku .

Po krótkim odpoczynku i przegrupowaniu 4 Dywizja Piechoty weszła 14 kwietnia 1945 r. do walki w II rzucie 1 Armii Wojska Polskiego w Operacji Berlińskiej. 17 kwietnia przekroczyła Odrę przez most pontonowy w okolicy Gozdowic. 19 kwietnia włamała się w obronę niemiecką w rejonie Wriezen. Od 20 kwietnia nacierała za wycofującym się nieprzyjacielem. 22 kwietnia całością sił wyszła nad Kanał Hohenzollernów. 24 kwietnia sforsowała Kanał i nacierała w kierunku zachodnim. Zdobyła Binkerwarder i w dalszych działaniach wyszła nad Łabę. Ostatnie walki dywizja stoczyła w tym rejonie 5 maja, a 15 maja zakończyła szlak bojowy w miasteczku Klietz. Od 1 czerwca rozpoczęło się wycofywanie jednostki do Polski.

Za walki o przełamanie Wału Pomorskiego w dniu 6 maja 1945 r. dywizja otrzymała miano "Pomorskiej" oraz została odznaczona Krzyżem Grunwaldu II kl.. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR odznaczyło dywizję Orderem Czerwonego Sztandaru.

Uchwałą Rządu Tymczasowego z dnia 26 maja 1945 roku skład osobowy i sprzęt 4 Dywizji Piechoty (z wyjątkiem artylerii i batalionu sanitarnego) posłużył jako zalążek do sformowania sztabu i niektórych oddziałów Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Dowódca dywizji zaś - gen Kieniewicz został dowódcą KBW.

[edytuj] Ordre de Bataille w 1944

• 10 Pułk Piechoty
• 11 Pułk Piechoty
• 12 Kołobrzeski Pułk Piechoty
• 6 Pułk Artylerii Lekkiej
• 4 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej
• 5 Batalion Saperów
• 4 Batalion Szkolny
• 4 kompania rozpoznawcza
• 4 kompania łączności
• 4 kompania chemiczna
• kompania samochodowo-transportowa

[edytuj] 4 Pomorska Dywizja Piechoty 1945-1961

W sierpniu 1945 roku odtworzono Dywizję formując ją w rejonie Poznania i Biedruska na bazie 3 i 5 Zapasowego Pułku Piechoty. Sztab dywizji stacjonował w tym okresie w Biedrusku.

W 1948 dywizja była rozlokowana w garnizonach:

• Dowództwo 4 DP - Kalisz
• 10 Pułk Piechoty - Ostrów Wielkopolski
• 11 Pułk Piechoty - Leszno
• 12 Pułk Piechoty - Pleszew
• 6 Pułk Artylerii Lekkiej - Krotoszyn
• 18 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej - Leszno
• 5 Batalion Saperów - Kalisz
• 21 kompania łączności - Kalisz

W 1949 roku dywizja weszła w skład 2 KP a następnie w 1952 do 2 KA.

Na podstawie rozkazu MON Nr 0045/0rg z dnia 17 maja 1951 r. dywizja została przeformowane na etaty 2/119-2/128 (typu A) o stanach liczebnych 8018 żołnierzy oraz 160 pracowników cywilnych (do końca 1951 r. miała funkcjonować w stanach zmniejszonych, 7857 żołnierzy i 160 pracowników cywilnych). Dywizję też wydatnie wzmocniono. W jej skład wszedł daplot z 18 armatami plot. W pułkach utworzono kompanię plot liczącą 12 km plot oraz baterię artylerii samobieżnej z 4 (czas "W" 6) działami SU-76 i baterię artylerii z 4 armatami ZiS-30. W batalionach utworzono pluton plot z 4 km plot oraz wprowadzono ponownie (wycofane w końcu lat czterdziestych) armaty 45 mm wz 37/42, zwiększono nasycenie bronią maszynową. Na etatowym wyposażeniu dywizji piechoty typu A było: 12 dział samobieżnych SU-76 (etat "W" - 18 sztuk), 78 dział, 18 armat plot, 99 moździerzy oraz 650 ciągników i samochodów (etat "W" 1154 pojazdy).

Jesienią 1958 r., w związku z następną decyzją o zmniejszeniu sił zbrojnych, Dywizję skadrowano redukując liczbę żołnierzy do 2,4 tys. W 1960 r., w związku z przezbrojeniem dywizjonu artylerii przeciwlotniczej w nowe armaty 57 mm, stan osobowy zwiększył się do 2,5 tys. żołnierzy.

W 1950 roku dywizję przedyslokowano na ziemię lubuską. Poszczególne oddziały zajęły kompleksy koszarowe po armii niemieckiej.

• Dowództwo 4 DP - Krosno Odrzańskie
• 36 Batalion Łączności - Krosno
• 11 Pułk Piechoty - Krosno
• 13 Pułk Piechoty - Cibórz
• 38 Pułk Piechoty - Kożuchów
• 22 Pułk Artylerii Lekkiej - Sulechów
• 18 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej - Krosno
• 19 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej - Krosno
• 5 Batalion Saperów

W wyniku rozformowania 5 Saskiej Dywizji Piechoty, 4 Dywizja przejęła część jej garnizonów i oddziałów.

• Dowództwo 4 DP - Krosno Odrzańskie
• 36 Batalion Łączności - Krosno Odrzańskie
• 11 Pułk Piechoty - Krosno Odrzańskie
• 12 Pułk Piechoty - Gorzów Wielkopolski
• 17 Pułk Piechoty - Międzyrzecz
• 22 Pułk Artylerii - Sulechów
• 6 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej - Skwierzyna
• 26 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej - Wędrzyn
• 41 Batalion Czołgów - Wędrzyn
• 5 Batalion Saperów - Krosno Odrzańskie

W marcu 1962 4 Dywizję Piechoty przeformowano na etat dywizji zmechanizowanej.

[edytuj] Dowódcy

• gen. bryg. Bolesław Kieniewicz 1944-1945
• płk Wasyl Korewski (AR) 1945-1946
• płk Stanisław Ziarkowski (AR) 1946-1947
• gen. bryg. Stanisław Habowski 1947-1948
• płk Henryk Bąkowski 1948-1950
• gen. dyw. Zygmunt Huszcza 1950-1952
• gen. bryg. Brunon Marchewka 1954-1955
• płk Tadeusz Nałogowski 1955-1957
• gen. bryg. Mieczysław Mazur 1957-1959
• gen. bryg. Leon Łapiński 1959-1964

[edytuj] Link zewnętrzny

• Walki 4 Dywizji Piechoty LWP na Wale Pomorskim

[edytuj] Bibliografia

• 4 Dywizja Piechoty - Zmechanizowana 1808-1994. Zarys dziejów, red. nauk. Grzegorz Nowik, Tadeusz Rawski, Ministerstwo Obrony Narodowej, Departament Stosunków Społecznych, Wydawnictwo "Bellona", Warszawa 1994, ISBN 83-11-08377-0.

[edytuj] Zobacz też

Dywizje polskie