T-72

Z Wikipedii

T-72
Czołg T-72 w Base Borden Military Museum
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	3
Historia
Prototypy	1967 – 1972
Produkcja	1973 do dzisiaj
Dane techniczne
Silnik	1 silnik wysokoprężny, 12-cylindrowy W-46 o mocy 780 KM (574 kW) przy 2000 obr./min.
Transmisja	mechaniczna ze wspomaganiem hydraulicznym
Poj. zb. paliwa	1590 l (ze dodatkowymi zbiornikami)
Pancerz	pancerz kompozytowy, reaktywny, spawany z płyt walcowanych, grubość: 200 mm
Długość	9,53 m (całkowita) 6,67 m (kadłuba)
Szerokość	3,46 m (kadłuba) 3,72 m (całkowita z osłonami przeciwkumulacyjnymi)
Wysokość	2,19 m
Prześwit	0,43 m
Masa	41 000 kg (bojowa)
Moc jedn.	19 KM/t
Nacisk jedn.	0,83 kg/cm²
Osiągi
Prędkość	60 km/h (po drodze) 45 km/h (w terenie)
Zasięg	450 – 600 km (na drodze)
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,20 m
Rowy (szer.)	2,80 m
Kąt podjazdu	30°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata 2A46M kal. 125 mm (zapas amunicji – 40 szt.) 2 karabiny maszynowe PKT kal. 7,62 mm (zapas amunicji – 2000 szt.) 1 wielkokalibrowy karabin maszynowy DSzK (lub NSW) kal. 12,7 mm (zapas amunicji – 299 szt.)
Wyposażenie dodatkowe
8 wyrzutni granatów dymnych 902B kal. 82 mm
Użytkownicy
Rzuty

T-72 to czołg konstrukcji radzieckiej wprowadzony na uzbrojenie wojsk radzieckich w początku lat 70. Produkowany w Niżnym Tagilu w Uralskiej Fabryce Wagonów (UWZ). Czołg ten posiada wielowarstwowy pancerz oraz wyposażony jest w automat ładowania (elektromechaniczny zespół automatycznego ładowania), pozwalający na zredukowanie załogi do trzech żołnierzy (dowódca, działonowy, kierowca-mechanik). Na wyposażenie Wojska Polskiego wszedł w 1978 roku. Do dziś stanowi podstawowy komponent polskich wojsk pancernych - według danych MON z 1 października 2005 w użyciu jest obecnie 597 takich wozów. ZSRR sprzedał licencje na jego produkcję do kilku krajów (Czechosłowacji, Indii, Jugosławii, Polski). W naszym kraju produkowany jest w gliwickim Bumarze. W Polsce występuje w następujących wersjach: T-72M, T-72M1 i T-72M1D. Jego daleko posuniętą modernizacją jest PT-91, których polskie wojska lądowe posiadają 233. Ogółem do połowy lat 90. zbudowano około 20 tysięcy tych czołgów w kilku krajach świata. T-72 używają armie kilkunastu państw. Dla przykładu - Armia Rosyjska posiada 2144 w czynnej służbie i 7800 w rezerwie czołgów T-72 kilku wersji, Bułgaria 430, Czechy 543, Słowacja 272, Ukraina ma ich 2200 egzemplarzy, Białoruś 1200, Indie 1700, Syria 1500, Kazachstan 600, Turkmenistan 500 (dane na rok 2003).

Spis treści 1 Uzbrojenie główne 2 Pancerz 3 Udział w konfliktach zbrojnych 4 Warianty 5 Dane techniczne 5.1 Plany i modele: 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Uzbrojenie główne

• armata gładkolufowa 125 mm różnych wersji:

- 2A26-M2 (D-81; montowana w T-72) kalibru 125 mm na pociski odłamkowo-burzące, kumulacyjne, podkalibrowe

- 2A46 (D-81T; montowana w T-72A i jego eksportowych wersjach)

- 2A46M (D-81TM; T-72B, czyli T-72M1M1, i jego eksportowe wersje np. T-72B1, wresja "uboga"), mogąca dodatkowo wystrzeliwać czołgowe ppk

Uzbrojenie dodatkowe

• sprzężony z armatą karabin maszynowy PKT kalibru 7,62 mm
• przeciwlotniczy karabin maszynowy (wkm) NSW kalibru 12,7 mm

[edytuj] Pancerz

• kadłub - 80 mm stali + 105 mm tekstolitu szklanego (STEF) + 20 mm stali pod kątem 22 stopni o (grubości przeliczeniowej 530 mm(T-72); 60 mm stali + 105 mm STEF + 50 mm stali o grubości przeliczeniowej - 550 mm (T-72A, T-72M); 16 mm stali o podwyższonej twardości + 60 mm stali + 105 mm STEF + 50 mm stali o grubości przeliczeniowej 580 mm (T-72A, T-72M1); wersje T-72B i T-72S wyposażone w nowy wielowarstwowy pancerz kadłuba, na wozach późniejszych serii instalowany pancerz reaktywny Kontakt-1; T-72BM chroniony integralnym pancerzem reaktywnym II generacji Kontakt-5
• wieża - odlew staliwny o grubości, około 280 mm (przód) (T-72) o grubości przeliczeniowej - <410 mm; odlew staliwny z integralnymi komorami mieszczącymi elementy ceramiczne (T-72A, T-72M1) o grubości przeliczeniowej - <530 mm; odlew staliwny z integralnymi komorami mieszczącymi elementy pancerza NERA (T-72B) o grubości przeliczeniowej <640 mm
• kadłub boki - 80 mm

[edytuj] Udział w konfliktach zbrojnych

Czołgi T-72 w momencie pojawienia się zadziwiły świat skutecznością armaty kalibru 125 mm, użyte w trakcie konfliktu w Libanie w 1982 roku walczyły z amerykańskimi M-60 i zdarzało się, że bezpośrednie trafienie zrywało wieżę trafionego czołgu. Jednak z drugiej strony pociski z armaty kalibru 105 mm dość łatwo przebijały pancerz T-72. Czołgi te stanowiły też wyposażenie armii irackiej, obok starych T-55, w trakcie konfliktu w Zatoce Perskiej w 1991 r. jednak używane przez Irakijczyków pierwsze, przestarzałe wersje tych czołgów nie mogły sprostać konstrukcjom zachodnim. Większość co prawda została zniszczona nie w trakcie pojedynków pancernych z czołgami aliantów a przez lotnictwo i śmigłowce szturmowe. Te które walczyły starły się z wczesnymi wersjami czołgów "Abrams" i "Challenger". Okazało się że pociski wystrzeliwane z T-72 były w stanie przebić pancerze czołgów alianckich z dystansu poniżej 1000 metrów, zaś te były w stanie zniszczyć czołgi irackie z dystansu do 1500 metrów pociskami rdzeniowymi lub bez ograniczeń używając pocisków kumulacyjnych. Wyszła też druga poważna wada: trafienie czołgu, często powodowało zapalenie ładunków miotających znajdujących się na dnie wieży i albo urywało wieżę w potężnym wybuchu (wybuch potrafił być tak silny, że jeden z czołgów "Abrams" znajdujący się w bezpośredniej bliskości eksplodującego T-72 został zniszczony), albo czołg palił się i nagrzewał do takiej temperatury, że topiły się na nim elementy.

[edytuj] Warianty

• T-72 Urał ("Ural"; Obiekt 172M; 1973 r.)
• T-72K - czołg dowodzenia na bazie T-72, dodatkowa radiostacja R-130M
• Obiekt 172-2M Bajwoł ("Bawół") - opracowana na początku lat 70. modernizacja T-72; armata 2A46M ze zmienionym systemem stabilizacji, pancerz kadłuba pod kątem 20 stopni, całkowicie metalowe fartuchy chroniące boki kadłuba, ekrany pancerne osłaniające wieżę, jednostka ognia zwiększona do 45 nabojów, zmodyfikowane zawieszenie, wyrzutnie granatów dymnych, silnik 840 KM
• T-72 (Obiekt 172M-E,-E1;) - wariant eksportowy, czasem określany jako T-72G
• T-72 Urał-1 ("Ural-1"; Obiekt 172M1; 1976 r.) - armata 2A46, nowy pancerz wieży z wkładami korundowymi
• T-72A (Obiekt 176; 1979 r.) - system kierowania ogniem i dalmierz laserowy TPD-K1, nowy pancerz wieży z wkładami piaskowymi ("Dolly Parton"); w latach 80. przód kadłuba wzmocniony 17 mm płytą ze stali o podwyższonej twardości
• T-72AK (Obiekt 176K) - czołg dowodzenia na bazie T-72A
• T-72AW - T-72A z pancerzem reaktywnym Kontakt-1
• T-72B (Obiekt 184; 1985 r.) - system kierowania ogniem 1A40-1, system 9K120 dający możliwość wystrzeliwania czołgowych ppk 9M119, nowa armata 2A46M i układ stabilizacji, wzmocniony pancerz wieży (w kodzie NATO określany jako "Super Dolly Parton") i kadłuba, silnik W-84-1 o mocy 618 kW/840 KM; kolejne serie wozów dopancerzane pancerzem reaktywnym Kontakt-1, czasem określane (niepoprawnie) jako T-72BW, oraz pancerzem reaktywnym Kontakt-5 (od 1988 roku), określane jako T-72BM lub T-72B(M)
• T-72B1 (Obiekt 184-1) - odmiana T-72B pozbawiona możliwości wystrzeliwania czołgowych ppk
• T-72B1K (Obiekt 184K-1) - czołg dowodzenia na bazie T-72B1
• T-72BK (Obiekt 184K) - czołg dowodzenia na bazie T-72B
• T-72BM (Obiekt 184M; 1988 r.) - 1) lub T-72B(M): częste określenie odmiany T-72B z pancerzem reaktywnym Kontakt-5 2)wersja rozwojowa T-72B
• T-72BU (Obiekt 188; 1993 r.) - pierwotne oznaczenie T-90
• T-72M (Obiekt 172M-E2,-E3,-E4; 1980 r.) - wariant eksportowy T-72A, system kierowania ogniem i dalmierz laserowy TPD-K1
• T-72M1 (Obiekt 172M-E5,-E6; 1981 r.) - wariant eksportowy T-72A, system kierowania ogniem i dalmierz laserowy TPD-K1, pancerz wieży z wkładami piaskowymi (w kodzie NATO określany jako "Dolly Parton"), przód kadłuba wzmocniony 17 mm płytą ze stali o podwyższonej twardości
• T-72M1M (Obiekt 172M-E8; 1987 r.)- 1) pierwotne oznaczenie T-72S 2) opracowana w Rosji w latach 90. na eksport modernizacja T-72M1 z systemem obrony aktywnej Arena
• T-72S (1987 r.; określany pierwotnie jako T-72M1M) - wariant eksportowy T-72B, pancerz reaktywny Kontakt-1

• M-84 (1983 r.) - jugosłowiańska odmiana T-72M, rodzimy system kierowania ognia
• M-84A (1988 r.) - modernizacja M-84 z warstwowym pancerzem wieży, pasywne nocne urządzenia celownicze
• M-92 Vihor (wcześniej określany jako V-2001) - opracowywany od końca lat 90. nowy jugosłowiański czołg
• M-84A4 Snajper (1997 r.) - chorwacka modernizacja M-84 z nowym systemem kierowania ogniem
• M-94 Degman - chorwacka propozycja modernizacji M-84
• M-84AB - 1) eskportowa wersja M-84A, w służbie w siłach pancernych Kuwejtu 2) serbska propozycja modernizacji T-72M i T-72M1
• M-84AB1 - serbska propozycja modernizacji czołgów rodziny T-72, z pancerzem reaktywnym II generacji Kontakt-5 i nowym systemem kierowania ognia
• T-72 Ajeya - indyjska wersja licencyjna T-72M1
• T-72 Asad Babyl ("Lew Babilonu") - iracka wersja licencyjna T-72M1
• T-72M1Cz - czechosłowacka modernizacja T-72M1, pancerz reaktywny Dyna-72
• T-72M1D - polskie oznaczenie dowódczej wersji T-72M1
• T-72M1S (określana także jako T-72M1A) - słowacka modernizacja T-72M1, pasywne nocne przyrządy celownicze, pancerz reaktywny Dyna-72
• T-72M1Z - polska modernizacja T-72M1, czołg doprowadzony do standardu PT-91 Twardy
• T-72M2 Moderna - słowacka modernizacja T-72M1, nowy system kierowania ogniem, silni, pancerz reaktywny Dyna-S
• T-72M4Cz - czeska modernizacja T-72M1, nowa armata, system kierowania ogniem, silnik, pancerz reaktywny Dyna-72
• T-72AG - ukraińska propozycja modernizacji czołgów rodziny T-72, opracowana z wykorzystaniem elementów T-80UD i T-84
• T-72MP - ukraińska propozycja modernizacji czołgów rodziny T-72
• T-72-120 (lub T-72AGM) - ukraińska propozycja modernizacji czołgów rodziny T-72 z armatą 120 mm, m.in. z magazynem amunicji w niszy wieży i nowym zmechanizowanym układem ładowania
• TR-125 - rumuńska wersja rozwojowa czołgu rodziny T-72

[edytuj] Dane techniczne

• masa czołgu - 41 500 kg (T-72M); 44 500 kg (T-72B)
• załoga - 3 żołnierzy
• długość całkowita - 9530 mm
• długość kadłuba - 6670 mm (z błotnikami)
• szerokość - 3460 mm (całkowita 3720 mm dla wersji z rozkładanymi ekranami)
• wysokość - 2370 mm
• prześwit - 430 mm
• maksymalna prędkość - 80 km/h (UWAGA: Wikipedia Angielska: 75 km/h ; książki wyd. Bellona: 60 km/h)
• zasięg 450 km (normalny); 600 km (z dodatkowymi zbiornikami)
• silnik wielopaliwowy W-46 o mocy 580 kW (780 KM) przy 2000 obr./min; UPM-Układ Przeniesienia Mocy: przekładnia pośrednia przyśpieszająca, oraz SB-MS (skrzynia biegów-mechanizm skrętu), mechaniczny z dwiema bocznymi skrzyniami biegów i współosiowymi przekładniami bocznymi typu planetarnego.
• zapas amunicji - działo 39 szt.

[edytuj] Plany i modele:

Mały Modelarz: nr 11-12/1985

[edytuj] Linki zewnętrzne

• opis 1,
• opis 2,
• zdjęcia