Stanisław Sitek

Z Wikipedii

Stanisław Sitek (ur. 17 listopada 1890 w Warszawie, zamordowany w kwietniu lub maju 1940 w Twerze) - pułkownik żandarmerii Wojska Polskiego.

Spis treści 1 Działalność niepodległościowa 2 Służba w Wojsku Polskim 3 Awanse: 4 Ordery i odznaczenia: 5 Zobacz: 6 Źródła: 7 Przypisy

[edytuj] Działalność niepodległościowa

Urodził się w Warszawie, w rodzinie mieszczańskiej Walentego i Wiktorii z Kurzelów. Był uczniem Szkoły Technicznej Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej w Warszawie przy ul. Chmielnej (obecne Technikum Kolejowe im. Jana Rabanowskiego). Po ukończeniu szkoły podjął pracę w charakterze pomocnika technika kolejowego. W wieku 15 lat wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej i jej Organizacji Bojowej. W czasie rewolucji 1905-1907 zajmował się kolportażem nielegalnej literatury na Woli i Powązkach. Od grudnia 1905 jako członek OB PPS uczestniczył w następujących akcjach terrorystycznych:

• rozbijanie monopoli na ul. Wroniej, Lesznie, Żytniej i Chłodnej,
• zamach bombowy na Urząd Naczelnika Straży Ziemskiej,
• zabicie żandarma w Alejach Jerozolimskich,
• zabójstwo dwóch żandarmów przy ul. Wolskiej,
• zamach na Urząd Gminny w Sorosach.
• drugi zamach na rosyjskiego generała gubernatora warszawskiego, Gieorgija Skałona.

W czerwcu 1909 w obawie przed aresztowaniem wyjechał do Krakowa, a następnie do Lwowa, gdzie działał w Związku Walki Czynnej, w plutonie "Kuby". W 1910 wyjechał do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Od września tego roku działał Oddziale Praca Związku Socjalistów Polskich, a następnie w Komitecie Obrony Narodowej w Chicago. Pod koniec stycznia 1915 z grupą ochotników powrócił do Europy i wstąpił do Legionów Polskich, w stopniu szeregowca. Następnie awansował na podoficera. W 1917 został przeniesiony z 1 Pułku Piechoty Legionów do żandarmerii. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. W lutym i marcu 1918 w Ostrowi Mazowieckiej kierował trzytygodniowym kursem szkoleniowym żandarmerii.

[edytuj] Służba w Wojsku Polskim

11 listopada 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego. Pełnił funkcję powiatowego oficera żandarmerii kolejno w Ostrowie, Łomży, Warszawie, Sokółce i Bobrujsku. W maju 1921 skierowany został na Górny Śląsk z zadaniem zorganizowania i wyszkolenia żandarmerii powstańczej. Następnie przeniesiony do 3 Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie, w którym dowodził Kadrą Szwadronu Zapasowego. W międzyczasie (1922-1923) był słuchaczem IV Kursu Oficerów Młodszych w Centralnej Szkole Żandarmerii w Grudziądzu. W grudniu 1927 mianowany został dowódcą 3 Dywizjonu Żandarmerii. obowiązki przyjmował od płk Jana Jura-Gorzechowskiego. W grudniu 1929 zarządzeniem ministra spraw wojskowych przeniesiony został do Grudziądza na stanowisko dowódcy Dywizjonu Szkolnego Żandarmerii. ^[1] Obowiązki objął w dniu 30 stycznia 1930. W międzyczasie (z dniem 1 stycznia 1930) Dywizjon Szkolny Żandarmerii przeformowany został w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii. Stanowisko komendanta CWŻ zajmował do września 1939.

25 sierpnia tego roku na czele batalionu szkolnego i pozostałości centrum, transportem kolejowym, udał się do Staszowa. Tam, w koszarach I batalionu 2 Pułku Piechoty Legionów organizuje Ośrodek Zapasowy Żandarmerii. W nocy z 4 na 5 września 1939 ewakuuje ośrodek do Tarnobrzegu. Wisłę przekracza w Baranowie. Porusza się łazikiem kierowanym przez plut. Kuczyńskiego, w towarzystwie mjr. Kazimierza Rembacza. W samochodzie znajdował się sztandar CWŻ. 9 września był widziany przez kpt. Leona Terleckiego, dowódcę nadwyżek 5 Dywizjonu Żandarmerii, na polanie w lesie koło Kolbuszowej. 12 września około godz. 17 por. rez. Kazimierz Biliński widział go na rynku w Zamościu, w towarzystwie adiutanta, por. Zygmunta Mazura.

27 września dowódca Okręgu Korpusu Nr IX, gen. bryg. Franciszek Kleeberg dokonał reorganizacji podległych mu oddziałów i nadał im nazwę Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie”. Szefem żandarmerii SGO "Polesie” mianowany został ppłk Stanisław Sitek. Tego samego dnia sztab gen. Kleeberga przeniósł się z Szacka do folwarku Adampol (6 km na zachód od Włodawy). Nie wiadomo, czy pułkownik objął to stanowisko, a jeżeli tak, to kiedy i gdzie. Nie jest także znany czas i miejsce oraz okoliczności, w jakich dostał się niewoli sowieckiej. Wiadomo, że był więziony w Ostaszkowie. Zamordowany przez NKWD w kwietniu lub maju 1940 i pochowany w Miednoje. Jego nazwisko figuruje na Liście Ostaszkowskiej Straceń nr 05/2 z 5 kwietnia 1940.

W 2007 został mianowany pośmiertnie do stopnia pułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W 1994 ppłk Stanisław Sitek został patronem Szkoły Podstawowej Nr 5 w Grudziądzu.

[edytuj] Awanse:

• kapral
• wachmistrz
• starszy wachmistrz
• chorąży
• podporucznik
• rotmistrz - 1920
• major - 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 6 lokatą w Korpusie Oficerów Żandarmerii ^[2] (w 1932 zajmował 2 lokatę)
• podpułkownik - 12 marca 1933 ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 i 1 lokatą w Korpusie Oficerów Żandarmerii ^[3]
• pułkownik - 2007 pośmiertnie

[edytuj] Ordery i odznaczenia:

• Krzyż Niepodległości z Mieczami w 1931 za działalność w OB PPS
• Krzyż Walecznych dwukrotnie - 15 marca 1923 za czyny dokonane w czasie służby w Legionach Polskich
• Złoty Krzyż Zasługi - 11 listopada 1928
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

[edytuj] Zobacz:

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• Zbrodnia katyńska
• Polscy oficerowie i policjanci zamordowani w Katyniu, Miednoje i w Charkowie oraz obywatele RP z tzw. Ukraińskiej Listy Katyńskiej

[edytuj] Źródła:

• "Kalendarz Grudziądzki 2005", Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, Grudziądz 2004, ISBN 1427-700X.
• Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
• Jan Wróblewski, Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1989, ISBN 83-11-07699-6.
• Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie żandarmerii Kawalerowie Krzyża i Medalu Niepodległości, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 24 z 2001 r., s. 104.
• Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie i podoficerowie Wojska Polskiego - kawalerowie Krzyża i Medalu Niepodległości, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 19 z 1996 r., s. 65.
• Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Dom Wydawniczy DUET, Toruń 2004, ISBN 83-89706-20-2.
• Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa 2003, ISBN 83-912638-5-1.
• Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Warszawa, Drukarnia WOW, 1994.
• Jan Suliński, Historia szkół Żandarmerii w latach 1918-1995. Rys historyczno-organizacyjny, Warszawa 1996.
• Jan Suliński, Ośrodek Zapasowy Żandarmerii II RP w Staszowie, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (197) z 2003 r., ss. 215-222.
• Rocznik oficerski 1924, s. 961, 965.
• Rocznik oficerski 1928, s. 668, 674.
• Rocznik oficerski 1932, s. 287, 824.

Przypisy