Zambrów

Z Wikipedii

Współrzędne: 52°59' N 22°15' E52.9833333 22.25 (Zambrów)

Zambrów
Herb Zambrowa Flaga Zambrowa
Województwo	podlaskie
Powiat	zambrowski
Gmina  - rodzaj	Zambrów miejska
Burmistrz	Kazimierz Jan Dąbrowski
Powierzchnia	19,02 km²
Położenie	52° 59' N 22° 15' E
Wysokość	115 – 133 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2006)  - liczba ludności  - gęstość	22 724 1203,5 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	86
Kod pocztowy	18-300 do 18-301
Tablice rejestracyjne	BZA
Położenie na mapie Polski Zambrów
TERC10 (TERYT)	3202714011
Miasta partnerskie	Visaginas
Urząd miejski3 ul.  Fabryczna 3 18-300 Zambrów tel. 86 271-22-10; faks 86 271-21-17 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Zambrów – stare mazowieckie miasto, a obecnie miasto i gmina w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim leżące w północno-wschodniej Polsce. Zambrów leży nad rzeką Jabłonką. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa łomżyńskiego. Zambrów od południowego wschodu bezpośrednio graniczy z Wolą Zambrowską, a od północnego zachodu z miejscowością Nagórki Jabłoń. Najbliższe sąsiednie miasta to: Wysokie Mazowieckie, Łomża i Ostrów Mazowiecka.

Według danych z 30 czerwca 2006¹², miasto miało 22 700 mieszkańców.

Spis treści 1 Położenie miasta 2 Historia 2.1 1939 2.2 Po II wojnie światowej 3 Administracja 4 Turystyka 5 Struktura powierzchni 6 Gospodarka 6.1 Firmy 6.2 Instytucje 7 Demografia 8 Komunikacja 9 Tranzyt 9.1 Obwodnice Zambrowa 10 Bankomaty 11 Kościoły 12 Oświata 12.1 Przedszkola 12.2 Szkoły podstawowe 12.3 Gimnazja 12.4 Szkoły ponadgimnazjalne 13 Przypisy 14 Zobacz też 15 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie miasta

Zambrów leży w zachodniej części Niziny Północnopodlaskiej na Wysoczyźnie Wysokomazowieckiej. Teren jest lekko falisty i wznosi się 115-133 m n.p.m. Według Wł. Szafera, B. Pawłowskiego jest to prowincja Niżowo – Wyżynna Środkowoeuropejska, w której dominują lasy liściaste i mieszane z udziałem dębów, grabów, lip drobnolistnych.

Na wschód od miasta w odległości 3,5 km leży kompleks leśny "Grabówka", który jest przykładem lasu naturalnego pochodzenia reprezentującego zespół grądu. Dlatego w 1996 r. utworzono tu rezerwat Grabówka na powierzchni 60,80 ha.

W rezerwacie dominuje grab w wieku 70 lat i dąb szypułkowy odznaczający się dorodnością. W północnej części kompleksu rośnie dużo starych ponad stuletnich dębów a także osiki, brzoza brodawkowata oraz lipy. Warstwy krzewów tworzą: jarzębiny, lipy, leszczyny, głóg jednoszyjkowy, kalina, kruszyna. W warstwie ziół wiosną dominuje zawilec gajowy, a latem gwiazdnica wielkokwiatowa, kopytnik pospolity, jaskier kaszubski, fiołek leśny, gnieźnik leśny.

[edytuj] Historia

Pierwsze wzmianki o Zambrowie pochodzą z XIII w. – 4 maja 1283 r. erygowano kościół pw. św. Trójcy. Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego rzeczownika "ząbr" i oznacza "miejsce pobytu żubrów".

Miejscowość otrzymała przed 1430 r. prawa miejskie chełmińskie, a w 1538 król Zygmunt Stary je potwierdził. W latach 1443-1795 miasto było siedzibą powiatu (jednego z czterech tworzących dawną Ziemię Łomżyńską). Podczas najazdu szwedzkiego w XVII wieku miasto zostało zniszczone.

2 marca 1656 r. w Zambrowie wydano manifest, w którym żołnierze dywizji Aleksandra Koniecpolskiego oświadczyli, że porzucili służbę u króla szwedzkiego Karola X Gustawa na wieść o oblężeniu Jasnej Góry i wracają na służbę Jana Kazimierza.

W 1795 roku Zambrów znalazł się pod zaborem pruskim, a w 1807 roku był częścią Księstwa Warszawskiego i od 1815 Królestwa Polskiego.

W wyniku represji władz carskich w 1870 r. Zambrów utracił prawa miejskie, które odzyskał wraz z niepodległością Polski w 1919 r. W 1939 r. Zambrów zamieszkiwało 7500 osób (w tym ok. 50% stanowiła ludność żydowska).

[edytuj] 1939

Podczas kampanii wrześniowej w 1939, w Zambrowie doszło do masakry 200^[1] polskich żołnierzy, zastrzelonych przez straż niemiecką.

10-13 września 1939, w rejonie Zambrowa walki z siłami Niemieckimi (XIX Korpus Pancerny gen. Guderiana), toczyła 18 Dywizja Piechoty Wojska Polskiego, dowodzona przez płk. Stefana Kosseckiego. Znaczna przewaga wojskowa wroga spowodowała kapitulację dywizji, której pozostali żołnierze (kilka tysięcy ludzi z 33, 71 i 18 pułku piechoty 18 DP), zostało spędzonych na plac ćwiczebny koszar wojskowych w Zambrowie.

13 września Niemcy zgromadzili w ten sposób ok. 4 000 polskich żołnierzy, pilnowanych przez jednostki Wehrmachtu. W czterech rogach placu, oświetlanego w nocy przez reflektory, ustawiono karabiny maszynowe. Poza placem znajdowały się konie z rozbitych polskich oddziałów.

W nocy z 13 na 14 września Niemcy zakomunikowali polskim jeńcom iż każdy kto w nocy wstanie ze swego miejsca, zostanie natychmiast zastrzelony^[1]. Nieoczekiwanie w godzinach nocnych na plac wpadły przestraszone konie, w reakcji na to polscy żołnierze podrywali się z miejsc aby uniknąć stratowania i śmierci. Załoga niemiecka natychmiast otworzyła ogień, ostrzał trwał ok. 10 minut. 14 września rano okazało się iż zginęło w ten sposób 200^[1] żołnierzy polskich, a dalszych 100^[1] zostało rannych. Świadkowie, ocaleli z masakry, twierdzili iż konie zostały celowo przestraszone m.in. oślepiającym światłem z reflektorów i wpadły na plac w panice, a cały mord został w ten sposób celowo zaplanowany i zorganizowany^[1] przez Niemców.

Na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow Zambrów znalazł się pod koniec września 1939 pod okupacją sowiecką, we włączonym do Białorusi obwodzie białostockim. Nastąpiły masowe deportacje Polaków w głąb ZSRR. Po agresji Niemiec na ZSRR w 1941, Zambrów znajdował się do 1944 pod okupacją niemiecką. Od sierpnia 1941 roku do stycznia 1943 roku w Zambrowie znajdowało się getto dla Żydów, działały także obozy dla jeńców wojennych i robotników przymusowych. Po likwidacji getta w styczniu 1943 r. roku jego mieszkańcy zostali wysłani do obozu zagłady w Treblince.

Pod koniec 1944 Zambrów został wyzwolony przez oddziały II Frontu Białoruskiego.

[edytuj] Po II wojnie światowej

W 1946 roku Zambrów liczył 4130 mieszkańców. Zniszczenia wojenne szacowano na ok. 43%. Zaczęto odbudowę miasta. W 1954 roku uruchomiono zakłady przemysłu bawełnianego, zatrudniające przeszło 3000 osób. Była to jedna z większych inwestycji na terenie słabo uprzemysłowionej Białostoczyzny.

W latach 1955-1975 miasto było siedzibą powiatu. W tym okresie nastąpił szybki rozwój miasta. Powstało wiele zakładów przemysłowych, rozwinęło się przetwórstwo rolno-spożywcze i baza usługowa.

W roku 1991 nastąpił podział miasta i gminy na dwie odrębne jednostki administracyjne: miasto Zambrów i gminę Zambrów. Miasto spełnia od tego czasu rolę centrum administracyjnego, handlowego, gospodarczego i usługowego dla okolicznych gmin.

Od 1 stycznia 1999 roku Zambrów po raz kolejny stał się siedzibą powiatu.

[edytuj] Administracja

• Burmistrz – Kazimierz Jan Dąbrowski
• Zastępca burmistrza – Bogdan Kamiński
• Sekretarz miasta – Anna Wiśniewska
• Skarbnik miasta – Barbara Gardocka

[edytuj] Turystyka

• Atrakcje
  • Cmentarz założony w 1795 r.
    • grób powstańców z 1863-64 r.
    • pomnik nagrobny, wystawiony ofiarom zbrodni hitlerowskich z 1943 r.
  • Kapliczka z połowy XIX w.
    • drewniana kaplica cmentarna z 1795 r.
  • Kompleks koszar rosyjskich z lat 1885-1894
  • Kaplica grobowa Woyczyńskich, właścicieli Porytego Jabłoni z ok. 1870 roku
  • Kościół parafialny pw. Ducha Świętego z 1993 r.
  • Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej z 1879 r.
  • Pomnik Jana Pawła II na skwerku w pobliżu Kościoła św. Trójcy
  • Cmentarz Radziecki
  • Pływalnia miejska "Delfin"
  • Kompleks zieleni miejskiej nad zalewem

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Zambrów ma obszar 19,02 km², w tym:

• użytki rolne: 76%
• użytki leśne: 2%

Miasto stanowi 2,59% powierzchni powiatu.

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Firmy

• Zakład Spółdzielni Mleczarskiej Mlekpol
• Zambrowski Park Przemysłowy

[edytuj] Instytucje

• Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
• Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa
• Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
• ODR Zambrów
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
• Powiatowy Inspektorat Weterynarii
• Powiatowy Zarząd Dróg
• SANEPID
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych
• Powiatowy Urząd Pracy

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	22 891	100	11 829	51,7	11 063	48,3
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1203,5		621,9		581,6

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1344,65 zł.

[edytuj] Komunikacja

Połączenia autobusowe w Zambrowie i okolicach obsługuje miejscowe przedsiębiorstwo PKS. Posiada linie dalekobieżne do Warszawy, Białegostoku i Olsztyna. Pozostałe ważniejsze kierunki to Łomża, Wysokie Mazowieckie, Brańsk, Ciechanowiec, Czyżew, Ostrów Mazowiecka i Ostrołęka.

[edytuj] Tranzyt

Zambrów leży na trasach trzech dróg krajowych:

• DK8 zwana jako Via Baltica (Kudowa-Słone – Wrocław – Warszawa – Zambrów – Białystok – Budzisko)
• DK63 (Ruskie Pole – Węgorzewo – Kolno – Łomża – Zambrów – Siedlce – Sławatycze)
• DK66 (Zambrów – Wysokie Mazowieckie – Bielsk Podlaski – Połowce)

Dodatkowo z Zambrowa można dojechać do miejscowości:

• Wola Zambrowska (ulicą Wolską bądź też ulicą Kulbata)
• Wądołki-Bućki, Grzymały
• Cieciorki, Gać i Gronostaje-Puszcza
• Wola Zambrzycka i Szczodruchy
• Kołaki Kościelne (jadąc na Białystok i w Wiśniewie zjeżdżając na Ćwikły-Krajewo albo w Gosiach Małych na Kołaki)
• Grabówka

[edytuj] Obwodnice Zambrowa

[edytuj] Bankomaty

Wypłaty gotówki możliwe są w poniższych bankomatach:

• PKO BP – al. Wojska Polskiego 11
• PKO BP – Wyszyńskiego 1
• PEKAO S.A. – Podedwornego 5
• Kredyt Bank – Mazowiecka 2
• Bank Spółdzielczy – Białostocka 2
• Bank Spółdzielczy – Raginisa 10
• Bank Spółdzielczy – al. Wojska Polskiego 27
• Bank Spółdzielczy – Bema – Sklep Skibińscy
• Bank Spółdzielczy – Podedwornego 18 – Centrum Handlowe Gregorek
• Bank Spółdzielczy – Fabryczna 3 – Urząd Miasta
• Bank Spółdzielczy – Magazynowa 8 – market Eden II
• Bank Gospodarki Żywnościowej – al. Wojska Polskiego 25

[edytuj] Kościoły

W Zambrowie funkcjonują 3 Kościoły rzymskokatolickie.

• Kościół parafialny pw. Ducha Świętego (10 750 wiernych)
  • ul. Papieża Jana Pawła II 1A
  • tel. (0 86) 271 39 69

• Kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej (9030 wiernych)
  • ul. Cmentarna 2
  • tel. (0 86) 271 21 85

• Kościół parafialny pw. św. Józefa Rzemieślnika (6 050 wiernych)
  • Al. Wojska Polskiego 69B
  • tel. (0 86) 271 34 01

[edytuj] Oświata

W mieście funkcjonują dwa gimnazja. Jedno z nich jest prowadzone przez Miasto Zambrów, drugie natomiast przez Powiat zambrowski. Ponadto są tutaj trzy szkoły podstawowe oraz cztery przedszkola. Wszystkie szkoły podstawowe, przedszkola i gimnazjum miejskie są jednostkami finansowanymi z budżetu miasta.

[edytuj] Przedszkola

• Miejskie Przedszkole nr 1 w Zambrowie – Akademia Malucha ul. Sadowa 5
• Miejskie Przedszkole nr 3 w Zambrowie ul. Magazynowa 2 A
• Miejskie Przedszkole nr 4 w Zambrowie ul. Papieża Jana Pawła II
• Miejskie Przedszkole nr 6 w Zambrowie ul. 71 Pułku Piechoty 10

[edytuj] Szkoły podstawowe

• Szkoła podstawowa nr 3 im. Janusza Kusocińskiego w Zambrowie ul. Magazynowa 13
• Szkoła podstawowa nr 4 im. Władysława Broniewskiego w Zambrowie ul. Konopnickiej 13
• Szkoła podstawowa nr 5 im. Mikołaja Kopernika w Zambrowie ul. Obrońców Zambrowa 6

[edytuj] Gimnazja

• Miejskie Gimnazjum nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Zambrowie ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 6A
• Gimnazjum w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Zambrowie ul. Marii Konopnickiej 16,

[edytuj] Szkoły ponadgimnazjalne

• Zespół Szkół Ogólnokształcących w Zambrowie ul. M. Konopnickiej 16
  • Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego w Zambrowie
  • III Liceum Profilowane w Zambrowie
• Zespół Szkół Agroprzedsiębiorczości w Zambrowie aleja Wojska Polskiego 29
  • I Liceum Profilowane w Zambrowie
  • Technikum nr 2 w Zambrowie
  • II Liceum Ogólnokształcące w Zambrowie
• Zespół Szkół nr 1 im. Stefana Roweckiego "Grota" w Zambrowie aleja Wojska Polskiego 31
  • II Liceum Profilowane w Zambrowie
  • Technikum nr 1 w Zambrowie
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 w Zambrowie
• Zakład Doskonalenia Zawodowego w Zambrowie aleja Wojska Polskiego 5
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
  • Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące
  • Uzupełnijące Technikum Zawodowe dla Dorosłych
  • Technikum BHP
  • Policealne Studium Zawodowe Zaoczne
  • IV Liceum Profilowane dla Młodzieży w Zambrowie
• Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Ekonomicznej, Przedsiębiorczości i Rynku Pracy w Zambrowie aleja Wojska Polskiego 37C
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 dla Młodzieży w Zambrowie
  • II Uzupełniające Liceum Ogólokształcące dla Dorosłych w Zambrowie
  • Policealne Studium Informatyczne Zaoczne w Zambrowie
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Zambrowie
• Prywatne Liceum Zaoczne dla Dorosłych CKZ w Zambrowie (liceum mieści się w budynku Szkoły Podstawowej nr 3 przy ul. Magazynowej 13)
  • Europejska Prywatna Szkoła Policealna w Zambrowie

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• gmina Zambrów
• miasta w Polsce
• obwodnica Zambrowa
• Południowo-wschodnia obwodnica Zambrowa
• powiat zambrowski

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Urząd Miasta Zambrów

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

Portal zambrowski-www.zambrow.org