24 Pułk Artylerii Lekkiej

Z Wikipedii

24 Pułk Artylerii Lekkiej im. Króla Jana III Sobieskiego w Jarosławiu - polska jednostka wojskowa okresu międzywojennego i II wojny światowej.

Spis treści 1 Okres międzywojenny 2 Dowódcy pułku 3 Sztandar pułku 4 Udział w wojnie obronnej 1939 r. 5 OdeB we wrześniu 1939 r. 6 Obsada personalna we wrześniu 1939 r. 7 Źródła 8 Zobacz też

[edytuj] Okres międzywojenny

9 października 1921 r. w Jarosławiu sformowano 24 pułk arylerii polowej w składzie: dowództwo II dywizjonu artylerii konnej, III dywizjon 2 pułku artylerii polowej Legionów, III dywizjon 22 pułku artylerii polowej, bateria zapasowa 5 lwowskiego pułku atylerii polowej. Pułk przejął tradycje bojowe III dywizjonów. Święto pułkowe 4 maja - w rocznicę wjazdu w granice Polski oddziałów Wojska Polskiego powstałych we Francji. Pierwszy dywizjon dyslokowano w Radymnie, dwa następne w koszarach im. gen. Dąbrowskiego - ówcześnie Munina. W kwietniu 1922 r. całość została przeniesiona do koszar im. ks.Józefa Poniatowskiego w Jarosławiu. Z dniem 31 grudnia 1931 roku pułki artylerii polowej przemianowano na pułki artylerii lekkiej (Dz. Rozk. MSWojsk. nr 3, poz. 473 z 1931 roku) i pułk zmienił nazwę na: 24 Pułk Artylerii Lekkiej im. Króla Jana III Sobieskiego.

[edytuj] Dowódcy pułku

• ppłk Władysław Poray-Kuczewski
• ppłk A. Batory
• płk Edward d'Erceville
• płk dypl. Stefan Brzeszczyński
• ppłk Władysław Kaliszek
• ppłk Tadeusz Michałowski

[edytuj] Sztandar pułku

4 maja 1929 r. pułk otrzymał symboliczną „trąbkę" - dar od powiatu opatowskiego. Sztandar - ufundowany przez społeczeństwo Jarosławia, wręczył gen. Juliusz Rómmel w Krakowie dnia 29 maja 1938 r. Pocięty na kawałki, zakopany został we wrześniu 1939 r. w okolicach Trembowli.

[edytuj] Udział w wojnie obronnej 1939 r.

Mobilizację pułk rozpoczął 27 sierpnia 1939 r. Ze swego składu pułk zmobilizował dla rezerwowej 36 DP dowództwo i III dywizjon 40 pal, następnie własne 2 dywizjony armat 75 mm i jeden haubic 100 mm. Do macierzystej 24 DP pułk dołączył 6 i 7 września, bez II dywizjonu - w rejonie Dębicy.

II dywizjon nie dołączył do dywizji w ogóle - z powodu strat poniesionych podczas bombardowania w trakcie załadunku na stacji kolejowej w Jarosławiu. Po uzupełnieniu stanów dywizjon ten rozpoczął marsz w kierunku zachodnim i w dniu 9 września w rejonie Kańczugi rozbity został przez niemiecką 4 Dywizję Lekką. 5 bateria odeszła do Radymna, gdzie wspierała obronę Sanu do 11 września. Skierowana następnie na północ, dołączyła do 23 DP i wraz z 3 baterią 23 pal weszła w skład improwizowanego dywizjonu kpt. Kamińskiego. Dywizjon ten walczył jeszcze pod Tomaszowem Lubelskim 19 września 1939 r.

Dywizjony włączono do 17, 38 i 39 pułków piechoty, w których walczyły do 11 września w odwrocie znad Dunajca do linii Sanu. Stanowiska na wschodnim brzegu Sanu pułki 24 DP zajęły 10 września, ostrzeliwując nieprzyjaciela usiłującego odciąć oddziały 24 DP od przeprawy. 11 września odwrót w rejon Birczy. W okolicy Jawornika Ruskiego, podczas formowania kolumn marszowych pod ostrzałem artylerii niemieckiej 2 DG, były d-ca 24 pal ppłk. Wł. Kaliszek odebrał dywizjony artylerii z pułków piechoty i sformował grupę artylerii dywizyjnej. Po zajęciu stanowisk ogniowych grupa artylerii wspierała ogniem oddziały piechoty. Rano 12 września w rejonie Łodzinki Dolnej grupa artylerii została zaatakowana przez artylerię wroga. Grupa odpowiedziała huraganowym ogniem i powstrzymując niemiecką 2 DP, wsparła jednocześnie polski konratak. Bój ten przyniósł duże straty w ludziach i sprzęcie. Grupa artylerii przesunięta została do Niżankowic, gdzie zorganizowała obronę - 13 września odparła dwa ataki nieprzejaciela. 13/14 września przemarsz w rejon Tyszkowic, gdzie ponownie połączyły się wszystkie oddziały 24 DP, jednak wobec braku uzupełnień - w bardzo uszczuplonych stanach. W Tyszkowicach 24 pal ostrzeliwał podchodzącego nieprzyjaciela, ponosząc ciężkie straty. 24 DP działała wówczas w składzie grupy wojsk pod dowództwem gen. K. Sosnkowskiego. 15 września nastąpił odwrót na Mościska, po południu osiągnięto okolice Chorośnicy - cały czas wśród nieustannych nalotów i bombardowań. Wieczorem rozpoczęto marsz do Lasów Janowskich. 16 września rano, pod Boratyczami 24 DP w ciężkich walkach odrzuciła niemiecką 2 DG, do czego walnie przyczyniły się baterie 24 pal. Lasy Janowskie osiągnięto późnym popołudniem, forsownym marszem przez Nowosiółki, Mużyłowice, Berdychów i Mołoszkowice. 17 września pułk odpierał niemieckie ataki na oddziały 24 DP. 18 września marsz 24 DP do Rzęsnej Ruskiej został zatrzymany przez Niemców. W walkach wzięły udział resztki dywizyjnej grupy artylerii z 2 i 9 baterią 24 pal. Polski atak uzyskał początkowo powodzenie, jednak został zatrzymany zmasowanym ogniem niemieckim z udziałem lotnictwa. Dywizja nie posiadała żadnych rezerw. Wobec braku wsparcia ok. godz. 16.00 w Żorniskach gen. Sosnkowski formalnie rozwiązał 24 DP, polecając zniszczyć sprzęt i tabory. Resztki oddziałów artylerii pod dowództwem ppłk. Wł. Kaliszka podjęły nieudaną próbę przebicia się przez oddziały Armii Czerwonej w kierunku Żółkwi i zostały 21 września ostatecznie rozbite. Większość oficerów 24 pal umieszczono w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie i wiosną 1940 r. wymordowano w lasach katyńskich i więzieniach NKWD w Charkowie i Kalininie (obecnie Twer).

[edytuj] OdeB we wrześniu 1939 r.

[edytuj] Obsada personalna we wrześniu 1939 r.

• Dowódca pułku - ppłk Tadeusz Michałowski
• Adiutant - por. Bronisław Rębacz
• Łączność - por. Roman Chmielowski
• Zwiad - ppor. Witold Wyszyński

• Dowódca I dywizjonu - mjr Władysław Orzelski
  • dowódca 1 baterii - ppor. Wójcik - ppor. Aleksander Bartkowski
  • dowódca 2 baterii - ppor. Wacław Tomaszewski
  • dowódca 3 baterii - ppor. Aleksander Bartkowski
• Dowódca II dywizjonu - mjr Józef Krzeptowski
  • dowódca 4 baterii - ppor. Roman Woronicz
  • dowódca 5 baterii - kpt. Jan Bielecki
  • dowódca 6 baterii - por. Jan Roth
• Dowódca III dywizjonu - mjr Mieczysław Czech
  • dowódca 7 baterii - ppor. Jan Wiszniewski
  • dowódca 8 baterii - por. Miron Budzyński
  • dowódca 9 baterii - kpt. Adam Stabrawa
    • szef baterii - plut. Stanisław Galikowski
    • podoficer gospodarczy ba - plut. Kwiecień
    • podoficer zwiadu ba - pchor. rez. Dworak
    • oficer ogniowy - ppor. rez. Bagiński
    • d-ca I plutonu - ppor. rez. Keller
    • d-ca II plutonu - pchor. rez. Truszkiewicz

[edytuj] Źródła

• Dalecki Ryszard — Armia „Karpaty" w wojnie obronnej 1939 r., KAW Rzeszów 1989 r.

• Wikipedia: Zbrodnia katyńska

[edytuj] Zobacz też