10 Dywizjon Artylerii Konnej
Z Wikipedii
10 Dywizjon Artylerii Konnej w Jarosławiu - samodzielny pododdział artylerii konnej Wojska Polskiego II RP.
Spis treści |
[edytuj] Geneza
1 kwietnia 1922 roku ukazał się rozkaz dzienny, nakazujący formowanie się 10 dywizjonu artylerii konnej - Rozkaz Ministerstwa Spraw Wojskowych (L. dz. 1901/1020. Art. Org. Mob.). 11 kwietnia 1922 roku przybyło do Jarosławia 2 oficerów, 12 podoficerów, 97 kanonierów i 131 koni - 3 bateria 7 dywizjon artylerii konnej, 14 kwietnia - 3 oficerów, 8 podoficerów, 72 kanonierów i 90 koni - 3 bateria 1 dywizjon artylerii konnej i 22 kwietnia - 3 oficerów, 9 podoficerów, 87 szeregowych i 128 koni - 1 bateria 8 dywizjon artylerii konnej. Baterie otrzymały następującą numerację:
- 3 ba 7 dak - 1 bateria 10 dywizjonu artylerii konnej,
- 3 ba 1 dak - 2 bateria 10 dywizjonu artylerii konnej,
- 1 ba 8 dak - 3 bateria 10 dywizjonu artylerii konnej.
Pierwszym dowódcą i jednocześnie organizatorem był ppłk. Witold Poray-Kuczewski,
- adiutant - ppor. Władysław Grzębski,
- d-ca 1 baterii - kpt. Michał Śliwiński,
- d-ca 2 baterii - por. Józef Szilagyi,
- d-ca 3 baterii - kpt. Karol Jankowski.
3 lipca 1924 roku 3 bateria odeszła do Lwowa, wchodząc w skład nowo formowanego 13 dywizjonu artylerii konnej. Odchodzą: d-ca 3 baterii - kpt. W. Brzozowski, oficerowie - por. A. Bensdorff, por. J. Dłużniewski, chor. I. Argasiński, 3 podoficerów, 83 szeregowych i 122 konie.
[edytuj] Skład dywizjonu
- dowództwo
- sztab dowódcy dywizjonu
- sekcja administracyjno-taborowa
- 3 baterie
- dowództwo baterii
- sekcja łączności
- oddział zwiadowczy
- 2 plutony ogniowe
- sekcja administracyjno-taborowa
- kadra baterii zapasowej
Etat pokojowy z 1924 roku przewidywał 428 żołnierzy (w tym 17 oficerów). Dowódca dywizjonu artylerii konnej (na prawach dowódcy pułku), podlegał bezpośrednio dowódcy X Brygady Jazdy, do której organizacyjnie dywizjon należał (wraz z 20, 22 i 24 Pułkiem Ułanów). Dowódca kadry baterii zapasowej dywizjonu podlegał bezpośrednio szefowi artylerii Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu. Zasady organizacji służby sanitarnej, weterynaryjnej i gospodarczej były analogiczne jak w pułkach jazdy i piechoty.
Od października 1933 roku dywizjon przeniesiono do Rzeszowa, do koszar kawaleryjskich Poniatowskiego przy ul. Lwowskiej. W związku z kilkakrotną reorganizacją dużych jednostek kawalerii dokonywano różnych zmian w etacie dywizjonu. I tak w 1935 roku dywizjon otrzymał organizację typu I. Skład wyglądał następująco:
- dowództwo
- kwatermistrzostwo
- pluton łączności
- pluton gospodarczy
- 2 baterie (w składzie 10 BK pozostały 2 pułki kawalerii).
W wyniku kolejnej reorganizacji 10 Brygady Kawalerii, przeprowadzonej od kwietnia 1937 roku, dywizjon został rozformowany. Poszczególne baterie zasiliły 11 i 13 dak. Bateria przydzielona do 13 dak opuściła Rzeszów dopiero wiosną 1938 roku.
[edytuj] Uzbrojenie
Dywizjon wyposażony był w rosyjskie armaty 75 mm wz. 02/26. Uzbrojenie strzeleckie stanowiły karabiny Mosin, w połowie lat trzydziestych zastąpione karabinami Mauser wz. 98A. Wymieniono również ckm Hotchkiss wz. 25 na ckm Maxim wz. 10/28.
[edytuj] Tradycje
Dywizjon został sformowany po wojnie polsko-bolszewickiej, i udziału w niej nie miał. Jednak poszczególne baterie, z których dywizjon powstał - posiadały już swoje tradycje bojowe w ramach dywizjonów artylerii konnej, do których należały przed przybyciem do Jarosławia.
[edytuj] Święto
15 września - na pamiątkę zwycięskich walk na froncie bolszewickim, zakończonych zdobyciem Sejn i Chodorowa wraz z 1 Brygadą Jazdy. Uroczyście obchodzone od 1925 roku.
3 sierpnia - święto artylerii konnej.
[edytuj] Odznaka pamiątkowa artylerii konnej
Odznaka - jednakowa dla wszystkich dak-ów, upamiętniała 3 historyczne okresy artylerii konnej:
- okres Księstwa Warszawskiego - biały Krzyż Maltański. Jego kawalerem był porucznik Włodzimierz Potocki, fundator i dowódca najstarszej baterii artylerii konnej,
- okres Królestwa Kongresowego - orzełek z armatami, noszony na czapce przez całą artylerię konną,
- okres międzywojenny - proporczyk czarno-szkarłatny.
Oficjalnie zatwierdzona została w dniu 20 maja 1922 roku - pismem szefa Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych Nr. 9043/22 G. M. I.
[edytuj] Dowódcy
- ppłk. Witold Poray-Kuczewski
- ppłk. Henryk Kreiss
- ppłk. Gustaw Trzos
- ppłk. dypl. Tadeusz Sheybal
- ppłk. Jan Woźniakowski
[edytuj] Bibliografia
- Giętkowski Mirosław: Artyleria konna Wojska Polskiego 1918-1939. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001. ISBN 83-7174-823-X
- Praca zbiorowa: Almanach oficerski na rok 1923/24, Wojskowy Instytut Naukowo - Wydawniczy, Warszawa 1923.
- Korpus przemyski 1918-1928, Dowództwo Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu, 1929.
[edytuj] Zobacz też:
Artyleria ciężka: 1 pan • 1 pac • 2 pac • 3 pac • 4pac • 5 pac • 6 pac • 7 pac • 8 pac • 9 pac • 10 pac • 1 pam*
Artyleria lekka: 1 pal • 2 pal • 3 pal • 4 pal • 5 pal • 6 pal • 7 pal • 8 pal • 9 pal • 10 pal • 11 pal • 12 pal • 13 pal • 14 pal • 15 pal • 16 pal • 17 pal • 18 pal • 19 pal • 20 pal • 21 pal • 22 pal • 23 pal • 24 pal • 25 pal • 26 pal • 27 pal • 28 pal • 29 pal • 30 pal • 31 pal • 33 pal • 38 pal • 40 pal • 51 pal • 54 pal • 55 pal • 61 pal • 65 pal 1 pam*
Artyleria konna: 1 dak • 2 dak • 3 dak • 4 dak • 5 dak • 6 dak • 7 dak • 9 dak • 10 dak • 11 dak • 12 dak • 13 dak • (8)14 dak
Artyleria przeciwlotnicza: pułk: 1 • baterie: 1 • 2 • 3 • 16 • 17 • 86 • 87
75 mm wz. 1897 • 76,2 mm wz. 1902 • 75 mm wz. 02/26 • 105 mm wz. 13 • 105 mm wz. 29 • 120 mm wz. 1878/09/31
100 mm wz. 1914/1919 • 155 mm wz. 1917
40 mm wz. 36 • 75 mm wz. 1897/14/17 • 75 mm wz. 1922/1924 • 75 mm wz.36/37
220 mm wz. 32 • 81 mm wz. 31
47 mm wz. 39 • 155 mm wz. 39
Dywizje jazdy: DJ • 1 • 2 • Brygady jazdy: I • II • III • IV • V • VI • VII • VIII • IX • X
Dywizje kawalerii: 1 • 2 • 3 • 4 • Samodzielne BK: 2 • 3 • 5 • 6 • 8 • 9 • Brygady kawalerii: I • IV • VII • VIII • X • XI • XII • XIII • XIV • XV • XVI • XVII • XVIII • Brygady kawalerii (1929-1936): Brygady 2 DK • BK Brody • BK Wilno • BK Kraków • BK Stanisławów • BK Rzeszów • BK Hrubieszów • BK Baranowicze • BK Białystok • BK Poznań • BK Równe • BK Suwałki • BK Toruń
Brygady kawalerii 1939: Mazowiecka BK • Kresowa BK • Wileńska BK • Suwalska BK • Krakowska BK • Podolska BK • Wielkopolska BK • Pomorska BK • Nowogródzka BK • Wołyńska BK • Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939: DK Zaza • Zbiorcza BK • Rezerwowa BK • BK "Edward" • BK "Plis"
Pułki szwoleżerów: 1 • 2 • 3 • Pułki ułanów: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • Pułki strzelców konnych: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10
Dywizjony Artylerii Konnej 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • (8)14
