16 Dnowsko-Łużycka Brygada Pancerna

Z Wikipedii

16 Dnowsko-Łużycka Brygada Pancerna (ros. 16 oтдельная Дновско–Лужыцкая Краснознаменная oтдельная танковая бригада) - wielka jednostka pancerna Armii Czerwonej w dniu 5 lutego 1945 r. włączona w skład Wojska Polskiego.

Spis treści 1 16 BPanc. w Armii Czerwonej, w latach 1941-1945 2 16 BPanc. w Wojsku Polskim, w latach 1945-1946 3 Obsada personalna 4 Źródła 5 Przeformowanie 6 Zobacz też

[edytuj] 16 BPanc. w Armii Czerwonej, w latach 1941-1945

16 Brygada Pancerna została sformowana z dniem 15 sierpnia 1941 r. we Włodzimierzu na bazie 34 Dywizji Pancernej 8 Korpusu Zmechanizowanego RKKA . Brygadzie nadano numer poczty polowej ( Войсковая часть полевая почта № ) „57908”.

W latach 1941-1945 brygada była podporządkowana następującym armiom i frontom ACz:

• 1 października 1941 r. w składzie 54 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 stycznia 1942 r. w składzie 54 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 kwietnia 1942 r. w składzie 54 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 lipca 1942 r. w składzie 54 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 października 1942 r. w składzie 8 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 stycznia 1943 r. w składzie 2 Armii Uderzeniowej Frontu Wołchowskiego,
• 1 kwietnia 1943 r. w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy Frontu Wołchowskiego,
• 1 lipca 1943 r. w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy Frontu Wołchowskiego,
• 1 października 1943 r. w składzie 59 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 stycznia 1944 r. w składzie 59 Armii Frontu Wołchowskiego,
• 1 kwietnia 1944 r. w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy Frontu Leningradzkiego,
• 1 lipca 1944 r. w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy Frontu Nadbałtyckiego,
• 1 października 1944 r. w składzie 67 Armii 3 Frontu Nadbałtyckiego,
• 1 stycznia 1945 r. w składzie Białorusko-Litewskiego Okręgu Wojskowego,
• 1 kwietnia 1945 r. w bezpośrednim podporządkowaniu dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego.

W dniu 24 lutego 1944 r. brygada, w ramach operacji leningradzko- nowogródzkiej uczestniczyła w walkach o wyzwolenie miasta Dno, w obwodzie pskowskim. Na podstawie rozkazu ND ACz brygada od dnia 24 lutego 1944 r. nosiła nazwę wyróżniającą „Dnowska”.

W dniu 1 lutego 1945 r. do Rembertowa z Białoruskiego Obozu Czołgowego w Bobrujsku ( Obwód mohylewski ), transportem kolejowym nr 10001, przybyło Dowództwo 16 BPanc. z kadrą podległych pododdziałów i trzema samochodami pancernymi BA-64, lecz bez batalionu piechoty zmotoryzowanej i czołgów. W dniu 2 lutego 1945 r. na stację kolejową Rembertów przybyły transporty nr 10477 i 10482 z 45 czołgami T-34-85 z Fabryki Nr 183 w Niżnym Tagilu i Fabryki Nr 112 w Gorki. Następnego dnia, na stację kolejową Rembertów dotarł transport nr 19474 z 20 czołgami T-34-85 z Fabryki Nr 183 w Niżnym Tagilu. Brygada zgrupowała się w rejonie Anina, gdzie przystąpiła do intesywnego szkolenia. Stany osobowe ( część załóg i batalion piechoty ) uzupełniono żołnierzami polskimi.

[edytuj] 16 BPanc. w Wojsku Polskim, w latach 1945-1946

5 lutego 1945 r. Naczelny Dowódca Wojska Polskiego, gen. broni Michał Rola-Żymierski wydał rozkaz nr 26/Org. o włączeniu w skład Wojska Polskiego radzieckiej 16 Brygady Pancernej, przydzieleniu jej na zaopatrzenie oraz podporządkowaniu dowódcy 2 armii WP. Podstawą wydania rozkazu było zarządzenie Nr 302010 Kwatery Głównej Naczelnego Wodza Armii Czerwonej z 3 października 1944 r.

16 BPanc. zorganizowana została na podstawie radzieckiego etatu wojennego brygady pancernej nr 010/500 – 010/506 o ogólnym stanie 1354 żołnierzy. Zgodnie z etatem w skład brygady wchodziły następujące pododdziały:

• dowództwo brygady wg etatu nr 010/500 o stanie 54 żołnierzy,
• 1 batalion czołgów wg etatu nr 010/501 o stanie 148 żołnierzy,
• 2 batalion czołgów wg etatu nr 010/501 o stanie 148 żołnierzy,
• 3 batalion czołgów wg etatu nr 010/501 o stanie 148 żołnierzy,
• zmotoryzowany batalion strzelców wg etatu nr 010/502 o stanie 507 żołnierzy,
• kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych wg etatu nr 010/503 o stanie 48 żołnierzy,
• kompania dowodzenia wg etatu nr 010/504 o stanie 164 żołnierzy,
• kompania technicznego zaopatrzenia wg etatu nr 010/505 o stanie 123 żołnierzy,
• pluton medyczno – sanitarny wg etatu nr 010/506 o stanie 14 żołnierzy,

W skład każdego batalionu czołgów wchodziły:

• dowództwo + załoga czołgu dowódcy batalionu,
• 1 kompania czołgów a. 3 plutony czołgów a. 3 załogi czołgów + załoga czołgu dowódcy kompanii,
• 2 kompania czołgów a. 3 plutony czołgów a. 3 załogi czołgów + załoga czołgu dowódcy kompanii,
• pluton technicznego zaopatrzenia o stanie 27 żołnierzy,
• drużyna gospodarcza o stanie 5 żołnierzy,
• batalionowy punkt medyczny o stanie 4 żołnierzy.

Struktura organizacyjna zmotoryzowanego batalionu strzelców ( w LWP nazywany batalionem fizylierów ) przedstawiała się następująco:

• dowództwo,
• 1 kompania desantu czołgowego o stanie 95 żołnierzy,
• 2 kompania automatczyków o stanie 101 żołnierzy,
• 3 kompania automatczyków o stanie 101 żołnierzy,
• kompania rusznic przeciwpancernych o stanie 52 żołnierzy,
• kompania moździerzy o stanie 42 żołnierzy,
• bateria armat przeciwpancernych o stanie 44 żołnierzy,
• pluton zaopatrzenia o stanie 44 żołnierzy,
• batalionowy punkt medyczny o stanie 6 żołnierzy.

Kompania dowodzenia liczyła pięć plutonów: łączności z 2 czołgami T-34/85, rozpoznawczy z 3 samochodami pancernymi BA-64, saperów, ochrony sztabu i gospodarczy.

Kompania technicznego zaopatrzenia liczyła cztery plutony: remontu maszyn bojowych i samochodów, pluton dowozu materiałów pędnych, pluton dowozu amunicji i robót specjalnych.

W dniu 23 lutego 1945 r. żołnierze złożyli przysięgę.

26 lutego, w ramach przegrupowania 2 armii WP, brygada otrzymała rozkaz przemieszczenia się w rejon Krzyża na Pomorzu Zachodnim. Przewieziono ją koleją, rozładowano na stacji Paczkowo i rozlokowano w rejonie Siedlisk. Stąd marszem przegrupowała się do Strzelc Krajeńskich trasą przez Wieleń i Drezdenko. 20 marca otrzymała rozkaz przemarszu pod Wrocław. Wyruszyła 29 marca ze stacji Stare Kurowo do Oleśniczki. Tam zajęła rejon ześrodkowania i przeprowadziła obsługę sprzętu bojowego. 5 kwietnia brygada wraz z całą 2 armią WP weszła w skład wojsk blokujących Wrocław na zewnętrznym pierścieniu okrążenia.

Tego dnia brygada liczyła 1.312 żołnierzy, w tym 250 oficerów, 559 podoficerów i 503 szeregowców. Na uzbrojeniu brygady znajdowało się 438 karabinów i 528 pistoletów maszynowych, 22 ręczne karabiny maszynowe, 4 ciężkie karabiny maszynowe, 9 przeciwlotniczych karabinów maszynowych, 4 armaty 76,2 mm, 18 rusznic przeciwpancernych, 83 samochody i 65 czołgów T-34-85.

W związku z przygotowaniami do operacji berlińskiej brygada została przesunięta w rejon lasów nad Nysą. Grupa oficerów sztabu brygady dokonała rozpoznania tras przyszłego działania i przypuszczalnych kierunków kontrataków nieprzyjaciela z rejonu Rothenburga. 15 kwietnia, na mocy rozkazu dowódcy wojsk pancernych 2 armii WP, brygada wymaszerowała z pozycji wyjściowych i skoncentrowała się w rejonie leśniczówki Haustern, z zadaniem sforsowania Nysy na odcinku Tormersdorf, Ober Vorwerk i wyjścia na zachodni brzeg kanału Neugraben. Po sforsowaniu Nysy, rano 17 kwietnia brygada osiągnęła wschodni brzeg rzeki Weisser Schops a następnie sforsowała ją w rejonie Uhsmannsdorf i opanowała Nieder Spreehammer. 19 kwietnia zajęła kolejno Klitten, Nieder Prauske, wieczorem osiągnęła Szprewę. Sforsowała ją 21 kwietnia , zajmując Lieske i Neudorf. 22 kwietnia brygada znalazła się w okrążeniu i poniosła ogromne straty w ludziach i sprzęcie. Po wyjściu z okrążenia zajęła stanowiska obronne w rejonie Klitten. 1 maja skoncentrowała się w rejonie Grube, Osfeid, a następnego dnia w Friedersdorf, gdzie do 4 maja odtwarzała zdolność bojową.

5 maja brygada otrzymała zadanie wzięcia udziału w operacji praskiej. Działając z 28 spas, wspólnie z 5 i 9 DP, 8 maja zajęła Schonberg, a następnego dnia osiągnęła Łabę w rejonie Bad Schandau. Swój szlak bojowy brygada zakończyła w czeskim Decinie.

W dniu 10 maja 1945 r. brygada liczyła 405 ( 31 % stanu z dnia 5 kwietnia 1945 r. ) żołnierzy, w tym 80 ( 32 % ) oficerów, 184 ( 33 % ) podoficerów i 141 ( 28 % ) szeregowców. Na uzbrojeniu brygady znajdowały się 72 ( 16 % ) karabiny i 116 ( 22 % ) pistoletów maszynowych, 26 ( 31 % ) samochodów i 20 ( 31 % ) czołgów T-34-85. Nie wykazano ręcznych, ciężkich i przeciwlotniczych karabinów maszynowych oraz armat 76,2 mm i rusznic przeciwpancernych, co jednoznacznie wskazuje, że zostały bezpowrotnie utracone.

Na podstawie rozkazu Nr 180 ND WP z 19 sierpnia 1945 16 Dnowska Brygada Pancerna otrzymała drugą nazwę wyróżniającą „ Łużycka”.

Na podstawie rozkazu Nr 00510/Org. ND WP z dnia 5 września 1945 r. brygada została podporządkowana dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego i dyslokowana do Szczecina.

Na podstawie rozkazu organizacyjnego Nr 0248/Org. ND WP z 14 września 1945 r. brygada została przeformowana na etat Nr 5/15 brygady pancernej (czasu pokojowego) o stanie 677 żołnierzy i 6 pracowników wojska. Siłę uderzeniową brygady stanowiły 4 kompanie czołgów zorganizowane w dwa bataliony. Oba bataliony czołgów wspierały kompanie: fizylierów, sztabowa i technicznego zaopatrzenia.

[edytuj] Obsada personalna

Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: za dużo spacji, zły zapis dat, nazwy obce piszemy kursywą. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

• dowódca brygady (командир бригады):
  • płk Iwan Cybin (полк. Иван Григорьевич Цибин) 15 września 1941 - 14 października 1941
  • płk Iwan Barysznikow (полк. Иван Николаевич Барышников) 15 października 1941 - 23 kwietnia 1942
  • ppłk Włodzimierz Pietrowski (подполк. Владимир Герасимович Петровский) 24 kwietnia 1942 - 24 września 1942
  • płk/gen. bryg. Korniej Iwanow (полк. / генерал-майор Корней Иванович Иванов) 25 września 1942 - 1 października 1943
  • płk Kirył Urwanow (полк. Кирилл Осипович Урванов) 02.10.1943 - 01.09.1944
  • płk Michał Kudriawcew (полк. Михаил Aгeевйч Кудрявцев) do 22.04.1945
  • ppłk Ławizin (подполк. Лавизин) od 22.04.1945
• zastępca dowódcy brygady do spraw liniowych (заместитель командира бригады по строевой части)
  • płk Piotr Biełow (полк. Петр Дмитриевич Белов)
  • płk Iwan Barysznikow (полк. Иван Николаевич Барышников)
  • ppłk Ławizin (подполк. Лавизин) do 22.04.1945
  • mjr Wsiewołod Gorczakow (Гoрчаков) od 28.04.1945
• komisarz wojskowy (военком бригады):
  • płk Aleksander Kuzniecow (полк. комиссар Александр Логинович Кузнецов)
• zastępca dowódcy brygady do spraw politycznych (заместитель командира бригады по политической части):
  • mjr Szatochin (майор Шатохин)
• zastępca dowódcy brygady do spraw technicznych (заместитель командира бригады по технической части):
  • ppłk Wiktor Demjanow (подполк. Виктор Михаилович Дэмянов) Дэймянов
• szef sztabu brygady (начальник штаба бригады)
  • mjr Mikołaj Makarow (майор Николай Константинович Макаров) do końca wojny
• pomocnik szefa sztabu brygady (помощник начальникa штаба бригады)
  • mjr Piotr Timczenko
• dowódca batalionu czołgów (командир батальонa)
  • mjr Wiktor Fiodorczenko

[edytuj] Źródła

• Jerzy Kajetanowicz, Polskie Wojska Lądowe w latach 1945-1960, Toruń 2004,
• Stanisław Komornicki, Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Tom 3. Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych, Warszawa 1987, ISBN 83-11-07419-4,
• Jerzy Magnuski, Wozy bojowe LWP 1943-1983, Warszawa 1985, ISBN 83-11-06990-5,
• Jarosław Piątek, 16 Dnowska Brygada Pancerna, Przegląd Wojsk Lądowych nr 11 z 1998 r,
• Paweł Piotrowski, Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, Warszawa 2003,
• Zbigniew Raźnikiewicz, Wojska pancerne 2 armii WP w operacji łużyckiej i praskiej, część I, WPH Nr 4 z 1974 r., zakończenie, WPH Nr 3 z 1976 r.,
• Franciszek Skibiński, Wojska pancerne w II wojnie światowej, Warszawa 1982, 83-11-06747-3.

[edytuj] Przeformowanie

Na podstawie rozkazu organizacyjnego Nr 033/Org. ND WP z dnia 6 lutego 1946 r. 16 Brygada Pancerna została przeformowana w 9 Pułk Czołgów Średnich.

[edytuj] Zobacz też

• 7 Brygada Obrony Wybrzeża
• 16 Brygada Pancerna (PSZ)