Ińsko

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: jezioro Ińsko.

Współrzędne: 53°26'12" N 15°33'07" E53.4366667 15.5519444 (Ińsko)

Ińsko

Gmina
- rodzaj

Ińsko
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

ok. 1300

Burmistrz

Andrzej Racinowski
(e-mail)

Powierzchnia

6,95 km²

Położenie

53° 26'12'' N
15° 33'07'' E

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

2013
269 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

73-140

Tablice rejestracyjne

ZST

Położenie na mapie Polski

Ińsko

TERC10
(TERYT)

4324314054

Urząd miejski³

ul. Bohaterów Warszawy 38
73-140 Ińsko
tel. 91 562-30-28; faks 91 562-30-63
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Ińsko (do 1945 Nörenberg) - to miasto w woj. zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ińsko, nad jeziorem Ińskim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 2002 mieszkańców.

Ośrodek turystyczny w centrum Pojezierza Ińskiego.

[edytuj] Historia

Prawa miejskie ok. 1300 r. W tym czasie zagarnięte przez Brandenburgię. Od 1350 do XVIII w. lenno Wedlów. Zachowały się domy z XIX w. Okolice Ińska zamieszkiwał człowiek już od najdawniejszych czasów. Liczne jeziora i rzeczki stanowiły doskonały teren dla osadnictwa, którego pierwsze ślady znajdowane są już w epoce kamiennej. Plemiona kultury łużyckiej dały początek ludności znanej pod nazwą kultury pomorskiej. Ludność ta zajmowała się głównie rolnictwem i hodowlą bydła. W wieku X-XII prawdopodobnie zaczęła się ona osiedlać na terenach dzisiejszego Pojezierza Ińskiego. W okresie kształtowania się państwa polskiego, za panowania Mieszka I (X wiek), okolice Ińska wraz z całym Pomorzem zostały włączone do Polski. Po śmierci Bolesława Chrobrego Pomorze przestało uznawać polskich władców. Dopiero w początkach XII wieku prężne państwo polskie przyłącza Pomorze do Polski. Książę zachodniopomorski Warcisław I w 1122 r. uznał zwierzchnictwo księcia polskiego Bolesława Krzywoustego. Po niedługim czasie (1181) książęta pomorscy złożyli hołd lenny cesarzowi Fryderykowi Rudobrodemu, później królestwu Danii (1185), a wreszcie Branderburgii (1231).

Margrabiowie branderburscy opanowali w latach 1260-1296 olbrzymi obszar ziemi pomorskiej. Tereny nowo zdobyte nazwano Nową Marchią. Ińsko znalazło się w jej granicach, z przynależnością do ziemi choszczeńskiej. Przybysze z Niemiec przynieśli ze sobą nowy porządek prawny i społeczny, organizując szeroko zakrojoną akcję kolonizacyjną i zakładając szereg miast na prawem magdeburskim. W tym to czasie założone zostało Ińsko i choć nie znamy dokładnej daty, to należy przypuszczać, że miasto zostało założone w II połowie XIII w. Potwierdza to zapis w dokumencie biskupim z roku 1300. Z początkiem XIV w. miasto otoczone zostało murem obronnym z dwiema bramami. W granicach miasta wybudowano kościół przy rynku oraz zamek właścicieli Ińska – rodu Wedlów (około 1375 r.). Wedlowie stali się właścicielami Ińska w roku 1354 za cenę 344 marek branderburskich w srebrze. Byli nimi aż do roku 1755, z wyjątkiem lat 1402-1454, kiedy to miasto przeszło we władanie zakonu krzyżackiego.

Nie licząc walk jakie prowadził Bogusław X o odłączenie Pomorza od Marchii Brandenburskiej, które zakończyły się zresztą jego klęską, aż do wybuchu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) Ińsko wraz z okolicznymi terenami wolne było od wojen. Pozwoliło to na spokojny rozwój gospodarczy i wzrost zaludnienia. Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem i handlem (w Ińsku odbywały się co roku wielkie targi bydłem). Rozpoczął się również rozwój rzemiosła: liczne były cechy piekarzy, młynarzy, kowali i tkaczy. Upadek miasteczka spowodowała wojna trzydziestoletnia i potop szwedzki (1655-1660). Względny spokój zapanował w mieście do okresu wojen napoleońskich. Pozwoliło to zabliźnić rany i odbudować zniszczoną gospodarkę. W dalszym ciągu Ińsko żyło z rolnictwa i rzemiosła. Dodatkowym źródłem pracy stał się browar i gorzelnia. Systematyczny wzrost liczby mieszkańców wymusił rozbudowę miasta. W latach 60. XVIII w. Ińsko miało 12 ulic, nowe budynki zaczęto kryć dachówką, co miało zapobiec pożarom. W mieście było 16 studni, we wschodniej części miasta postawiono młyn wodny na rzece Inie. Górującymi budynkami były XIV-wieczny kościół, który w 1770 r. znacznie rozbudowano oraz ratusz. Poza miastem wybudowano szpital św. Jerzego, który pełnił rolę hospicjum do roku 1939. Od roku 1785 w Ińsku pracował aptekarz. Okres wojen napoleońskich ponownie spowodował zubożenie miasta, głównie za sprawą wojsk francuskich, które wymuszały ogromne dostawy żywności.

Po klęsce Napoleona rozpoczyna się nowy okres w dziejach Ińska. W myśl reformy, przeprowadzonej przez władze pruskie w 1816 r., Ińsko staje się częścią powiatu szadzkiego z siedzibą w Stargardzie Szczecińskim. Nie ulegnie to zmianie aż do 1945 r. Źródłem utrzymania mieszkańców pozostaje w dalszym ciągu rolnictwo. Co raz większego znaczenia nabiera w tym okresie rybołówstwo. Ryby z jeziora Ińsko znane były w całym regionie. Handlowano również rakami, których było tu niezwykle dużo. Do dzisiejszych czasów zachowała się stara legenda o ogromnym raku siejącym strach wśród okolicznej ludności.

W dalszym ciągu rozwijają się w mieście rzemiosło i przemysł. W 1853 r. założono garbarnię i zakład garncarski, w 1867 r. otworzono fabrykę zapałek. W mieście pracowały 4 piekarnie, mleczarnia, młyn. Na obrzeżach miasta wybudowano gazownię, a na początku XX w. uruchomiono elektrownię. Mieszkańcy pracowali też w fabryce wydobywającej piaskowiec i produkującej cegłę, fabryce klamerek, drewniaków i w trzech tartakach. Od roku 1886 na terenie miasta działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Przełom XIX i XX w. obfitował w rozwój szlaków komunikacyjnych: wybudowano drogę do Chociwla, 14 stycznia 1895 uruchomiono Staragrdzką Kolej Wąskotorową łączącą Stargard Szczeciński z Ińskiem, a od 1910 r. z Drawskiem Pomorskim. Życie kulturalne miasteczka skupiało się wokół szkoły podstawowej i szkoły zawodowej. W latach 1907-1917 wychodziła w mieście Gazeta Codzienna. W okresie międzywojennym Ińsko stało się lubianym miastem letniskowym. Trzy hotele, kawiarnie, restauracje (w tym istniejąca do dziś "Srebrna Rybka"), biuro obsługi ruchu turystycznego, obiekty sportowe i siłownia służyły jako baza turystyczna. Wszystko to spowodowało wzrost liczby mieszkańców i rozbudowę miasta. W roku 1939 Ińsko liczyło ponad 3000 mieszkańców. Okres II wojny światowej charakteryzował się napływem licznych Polaków (roboty przymusowe) i nie zahamował rozwoju miasta. Dla przykładu w latach 1943-1944 wzniesiony został nowy budynek szkoły, który do dzisiejszego dnia jest wykorzystywany.

Ińsko zostało zajęte z 1 na 2 marca 1945 r. przez jednostki radzieckiej I Armii Pancernej dowodzonej przez płk. Grusakowskiego i płk. Timiniaka. W wyniku działań wojennych i pożaru zniszczone zostało w 60% centrum gospodarcze i ścisła zabudowa śródmieścia. Na mocy ustaleń konferencji poczdamskiej miasto zostało przejęte przez państwo polskie, zaś jego ludność wysiedlona do Niemiec.

Wraz z napływem osadników rozpoczął się nowy rozdział w dziejach miasta. Najwięcej przybyło Polaków z Syberii oraz przemyskiego, warszawskiego i poznańskiego. Dużą część stanowiła ludność pochodzenia ukraińskiego, przesiedlona w ramach akcji "Wisła". Opiekę nad miastem w dniu 25 marca 1945 przejął Zarząd Miejski z burmistrzem Mieczysławem Domańskim. Kolejnym burmistrzem był Leonard Konrad, a od 1948 Piotr Domański. Mieszkańcy Ińska zatrudnieni zostają w tartaku, mleczarni, Państwowych Gospodarstwach Rolnym i rybackim, Zakładzie Prefabrykatów Budowlanych. Uruchomiona zostaje kolej wąskotorowa. W 1948 r. rozpoczyna działalność biblioteka, a w latach następnych kino i Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury. Szkoła Podstawowa rozpoczyna działalność w styczniu 1946. Organizatorką i pierwszą nauczycielką była Janina Bielecka.

3 listopada 1945 Nörenberg decyzją Pełnomocnika RP na Okręg Pomorza Zachodniego otrzymało polską nazwę Ińsko. Nazwę utworzono od jeziora Intzke, wymienionego w dokumencie, w którym opisana jest granica Księstwa Pomorskiego za Barnima I w 1248 r. Herb miasta został zachowany, a jest to na białym tle czerwony orzeł brandenburski ze złotymi szponami i złotym dziobem. Herb miasta znany jest z pieczęci miejskiej z XVI w. Znaczne zmiany w miasteczku nastąpiły dopiero w latach 70.. Ulegają poprawie warunki mieszkaniowe, do mieszkań doprowadzona została woda i kanalizacja. W 1973 r. w Ińsku powołana została do życia Zbiorcza Szkoła Gminna, której dwa lata później nadano imię K. K. Baczyńskiego.

Przemiany ustrojowe na początku lat 90. dało się również odczuć w Ińsku. Samorząd terytorialny podjął wiele działań zmierzających do zmiany oblicza miasta. Wykonano m.in. remont wielu ulic, modernizację oświetlenia w mieście, rozpoczęto termomodernizację budownictwa wielorodzinnego, rozbudowę sieci telekomunikacyjnej, zakończono budowę oczyszczalni ścieków, itd.

Rozpoczęta w roku 1985 budowa nowej części szkoły miała swój finał w roku szkolnym 1994-1995, kiedy to powołano do życia Centrum Oświatowo-Kulturalne, skupiające pod jednym dachem szkołę podstawową, bibliotekę, przedszkole i ośrodek kultury. W ten sposób rozwiązano problem oświaty w całej gminie. W 1998 roku oddano do użytku nowoczesny Samodzielny Ośrodek Zdrowia.

Negatywnym wynikiem przemian ustrojowych był wzrost bezrobocia w gminie, spowodowany głównie upadkiem Państwowych Gospodarstw Rolnych. Obecne władze czynią jednak starania by zmienić taki stan rzeczy. Tworząc dogodne warunki dla inwestorów radni pragną przekształcić gminę w atrakcyjny ośrodek wypoczynku letniego. Od początku transformacji ustrojowej Ińskiem rządziło 4 burmistrzów: Jan Masznicz, Stanisław Zimnicki, Teresa Działoszewska (pierwszy burmistrz wybrany w wyborach bezpośrednich) oraz Andrzej Racinowski. Na początku obecnego stulecia gmina przeżyła okres swojej prosperity. Na miejskiej plaży wybudowano imponujące ponad 400 metrowe molo, gruntownie przebudowano kino, a w gminie swe zakłady zaczęli lokować liczni inwestorzy, co w zdecydowany sposób wpłynęło na spadek, dotychczas wysokiego, bezrobocia.

[edytuj] Ińsko dziś

Jeziora położone w obrębie gminy są dogodnym terenem dla rozwoju kajakarstwa, sportów wodnych i wędkarstwa. Atrakcją dla wodniaków są pokaźne długości jezior oraz liczne zatoki, półwyspy i wyspy spotykane na szlakach, lecz ze względu na nieoczekiwane głębokości i liczne głazy na płytkich dnach wymagają zachowania wszelkich środków ostrożności przy uprawianiu sportów wodnych. Łącznie na terenie gminy znajduje się 10 jezior, w tym największe i najczystsze – Ińsko – o powierzchni 650 ha, położone na wysokości 122 m n.p.m., z wodą I klasy czystości. Działalność kulturalna skupia się w obiekcie Centrum Oświatowo-Kulturalnego (COK). W ramach COK funkcjonują: Szkoła Podstawowa im. K. K. Baczyńskiego, Biblioteka Szkolno-Publiczna oraz Ośrodek Kultury i Sportu. COK jest organizatorem lub współorganizatorem szeregu imprez kulturalnych i sportowych jak: Ogólnopolskie Biegi Uliczne, Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej, Dni Ińska oraz Ińskie Lato Filmowe. Ta ostatnia impreza należy do najstarszych festiwali filmowych w Polsce i jest rok rocznie odwiedzana przez szereg znakomitości polskiego kina, takich jak chociażby Krzysztof Zanussi czy Cezary Pazura. W tym samym budynku co COK mieści się utworzone w 1999 roku Gimnazjum Publiczne. Około 40 osób wynajmuje dla turystów kwatery we własnych budynkach mieszkalnych, w łącznej liczbie ok. 250-350 miejsc. Są to przeważnie budynki jednorodzinne lub zaadaptowane na cele mieszkalne pomieszczenia gospodarcze przyległe do tych budynków. Na terenie gminy funkcjonują również liczne ośrodki wypoczynkowe i pola biwakowe. Największy ośrodek wypoczynkowy należy do PPUP Poczta Polska i stanowi jej główny, krajowy ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy. W ostatnich latach miasto Ińsko stanowi teren intensywnych gospodarczych. Od kilku lat na terenie miasta działa najnowocześniejszy w Polsce zakład produkcji węgla drzewnego, a w 2007 r. produkcję rozpocznie pierwszy w województwie zakład produkcji bioetanolu "Bioetanol" sp. z o.o.

[edytuj] Walory turystyczne

Osobliwością regionu są pływające wyspy na jeziorach Linówko i Kamienny Most. Przyroda jest tu wyjątkowo bujna. Lasy i roślinność łąk odznaczają się różnorodnością gatunków. Na terenie Parku i otuliny zinwentaryzowano do tej pory ok. 700 gatunków roślin naczyniowych. Okoliczne akweny: jeziora, oczka wodne, mokradła oraz torfowiska stwarzają doskonałe warunki do życia zwierząt. Spotkać tu można rzekotkę drzewną, żółwia błotnego, bielika, kanię rdzawą i czarną, orlika krzykliwego i bociana czarnego. Łącznie żyje tu 18 gatunków płazów i gadów oraz 142 gatunki ptaków lęgowych. Dla ochrony wartości przyrodniczych Ińskiego Parku Krajobrazowego utworzono na jego terenie dwa rezerwaty przyrody, siedem użytków ekologicznych i jeden zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Urozmaicony krajobraz Wyżyny Ińskiej oraz liczne jeziora i lasy sprzyjają wycieczkom pieszym i rowerowym po Ińskim Parku Krajobrazowym i okolicznych miejscowościach. Znajduje się tu wiele interesujących miejsc i obiektów, m.in. rezerwat głazów narzutowych, góra Głowacz, wzgórze zamczysko, trzy cmentarzyska kurhanowe w osadzie Storkowo, ślady słowiańskiego grodziska we wsi Linówko, kościółek z XVII w. we wsi Studnica oraz kościółek z XVIII w. we wsi Ciemnik.

Kamienna Buczyna rezerwat leśny o powierzchni 11,37 ha, powołany w 1985 r. Ochronie podlegają morenowe zbocza nad Jeziorem Ińskim z wykształconymi zbiorowiskami lasu bukowego i lasu mieszanego, na którym występują liczne głazy narzutowe.

rezerwat głazów narzutowych (2 km od Ińska), ciągnący się od brzegu jeziora w kierunku wschodnim na przestrzeni ok. 500 m. Najwięcej głazów leży na wzniesieniu, przez które prowadzi nadbrzeżna ścieżka, naprzeciw wyspy Sołtyski. Są to bloki skalne w przeważającej mierze pochodzenia magmowego przywleczone z dalekiej północy, z Półwyspu Skandynawskiego i dna Bałtyku przez lądolód skandynawski. Leżą one skupione na brzegu jeziora, osiągają średnio 1-1,5 m średnicy. Spotykamy tu przeważnie granity (czerwone, ceglaste, szaro-białe), porfiry (od czerwonych do szarych) oraz diabazy, dioryty i gnejsy; nie brak też wapieni, piaskowców i kwarcytów.

góra Głowacz (180 m n.p.m.) znajduje się u zachodnich krańców Zatoki Północnej jez. Ińsko; jej kopulasty kształt przypomina głowę cukru, cały szczyt porośnięty jest lasem bukowym o słabym poszyciu.

Głowacz – rezerwat krajobrazowy o powierzchni 78,70 ha, powołany w 1985 roku. Obejmuje porośnięte lasem wzgórza morenowe z Głowaczem (180 m n.p.m.). U jego podnóża rozpościerają się niedostępne torfowiska i zarośnięte zbiorniki wodne z ciekawą florą bagienną. Teren jest doskonałą ostoją zwierząt łownych i miejscem lęgowym wielu rzadkich gatunków ptaków m.in. orlika krzykliwego.

wzgórze Zamczysko (155 m n.p.m.) znajdujące się nad jez. Zamczysko, porośnięte lasem bukowym, na którym mieści się grodzisko słowiańskie. Ze wzgórza roztacza się widok na jezioro i miasteczko Ińsko oraz jez. Piesna, będące siedliskiem ptactwa wodnego.

wyspa Sołtyski rezerwat leśny o powierzchni 22,89 ha, powołany w 1994 roku. Rezerwat ten leży na porośniętej starym – ponad 150-letnim lasem bukowym i dębowym wyspie Jeziora Ińskiego.

osada Storkowo – znana jako dawny ośrodek kultury łużyckiej (1300-400 r. p.n.e.). Na niewielkim obszarze kilku kilometrów kwadratowych ujawniono obecność trzech cmentarzysk kurhanowych oraz wykryto jeden z najbogatszych skarbów pomorskich kultury łużyckiej. W okolicy Storkowa znajdują się dwa ciekawe jeziorka, a w wiosce – stary park z pałacykiem z XIX w. i z ciekawym drzewostanem składającym się z dębów, jesionów, buków i ciekawie poskręcanego kasztanowca. Rosną tam również wiązy, jawory, świerki oraz jodły: jednobarwna i górska.

wieś Linówko położona między Zatoką Południową jez. Ińsko a jez. Linówko. Od wschodniej strony jez. Linówko zachowały się ślady starego grodziska słowiańskiego. W wiosce przetrwał stary kościółek szachulcowy z drewnianą wieżą. Obok niego, wśród sędziwego drzewostanu, stoi niewielki pałacyk.