Darłowo

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°25' N 16°25' E54.4166667 16.4166667 (Darłowo)

Darłowo
Herb Darłowa
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	sławieński
Gmina  - rodzaj	Darłowo miejska
Prawa miejskie	1312
Burmistrz	Arkadiusz Wojciech Klimowicz
Powierzchnia	19,93 km²
Położenie	54° 25' N 16° 25' E
Wysokość	1-5 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2008)  - liczba ludności  - gęstość	14 604 732 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	94
Kod pocztowy	76-150 i 76-153
Tablice rejestracyjne	ZSL
Położenie na mapie Polski Darłowo
TERC10 (TERYT)	4324413011
SIMC10	0949833
Miasta partnerskie	Nexø, Stary Hrozenkov, Gardelegen, Saint-Doulchard, Hässleholm
Urząd miejski3 pl. Kościuszki 9 76-150 Darłowo tel. 94 314-25-08; faks 94 314-23-33
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Darłowo (niem. Rügenwalde, pom. Dirlowo) – nadmorskie miasto w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, największe miasto powiatu sławieńskiego. Położone nad Bałtykiem, na Pobrzeżu Koszalińskim, w dolinie rzek Wieprzy i Grabowej.

Spis treści 1 Geografia 1.1 Demografia 2 Historia 3 Architektura 3.1 Zabytki 3.2 Obiekty turystyczne 4 Komunikacja 4.1 Drogi lądowe 4.2 Kolej 4.3 Przystań żeglarska 4.4 Rejsy turystyczne 5 Kultura 5.1 Instytucje 5.2 Atrakcje kulturalne 6 Turystyka 6.1 Atrakcje turystyczne 6.2 Szlaki turystyczne 7 Sport i rekreacja 7.1 Kluby sportowe 7.2 Obiekty sportowe 7.3 Imprezy i zawody cykliczne 8 Darłowianie 9 Administracja 9.1 Miasta partnerskie 10 Bibliografia 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Miasto położone na obszarze dwóch mezoregionów – Wybrzeża Słowińskiego oraz Równiny Słupskiej, które stanowią Pobrzeże Koszalińskie.

Darłowo posiada dwie wyróżniające się dzielnice: Darłówko i Racisław.

Według danych z roku 2002⁶, Darłowo ma obszar 19,93 km², w tym:

• użytki rolne: 71%
• użytki leśne: 2%

Miasto stanowi 1,91% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	14 604	100	7539	51,6	6828	48,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	732		378,3		342,6

Według danych z roku 2005⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 2057,89 zł.

[edytuj] Historia

Już w XI w. istniał gród lub warownia o nazwie Dirlov lub Dirlovo, którego mieszkańcy zajmowali się żeglarstwem, połowami i konserwowaniem ryb, tkactwem itp. Prawa miejskie nadane w roku 1312 (prawo lubeckie). Potem, po krótkim panowaniu Brandenburczyków, w 1347 miasto przeszło w ręce księcia wołogoskiego Bogusława V z dynastii Gryfitów, zięcia Kazimierza Wielkiego. W 1352 roku rozpoczęto budowę zamku, na ten okres datuje się też początek współpracy z Hanzą (pełnoprawnym członkiem Hanzy Darłowo zostało w roku 1412). W 1382 w Darłowie urodził się Eryk Pomorski, znany potem jako król Norwegii Eryk III i król Danii Eryk VII oraz król Szwecji. Po detronizacji, kolejno ze wszystkich tronów, wrócił do Darłowa i zaczął rozbudowywać miasto; tu został pochowany. Kolejnym władcą zasłużonym dla Darłowa i całego Pomorza Zachodniego był Bogusław X.

W latach 1497 i 1558 Darłówko i część Darłowa zalewały ogromne sztormy, które wyrzuciły statki w okolice centrum miasta. W latach 1589, 1624, 1648, 1679 i 1722 miasto było z kolei niszczone przez pożary. Pierwszą latarnię morską wybudowano około roku 1715.

Po przejęciu miasta przez Hohenzollernów przeżywało ono aż do połowy XVIII w. zastój gospodarczy; podczas blokady kontynentalnej Anglii w okresie wojen napoleońskich na początku XIX w. mieszkańcy Darłowa i okolic trudnili się przemytem brytyjskich towarów na kontynent.

Przed I wojną światową miasto liczyło 6 tys. mieszkańców, tuż przed II wojną światową – ok. 8 tys.; w czasach niemieckich nosiło nazwę (niem.) Rügenwalde.

W czasie II wojny światowej w Darłowie zmontowano i testowano dwa największe działa w historii świata, noszące nazwy Dora (od: Dorota) i Gustav. Kilkakrotnie na wizytację ich budowy przyjeżdżał Adolf Hitler. W 1945 miasto zostało włączone do Polski, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona. Pierwszą powojenną nazwą Darłowa był Dyrłów, następnie Darłów.

[edytuj] Architektura

[edytuj] Zabytki

Cały obszar Starego Miasta został wpisany do rejestru zabytków^[1]. Darłowo zachowało unikatowy średniowieczny układ urbanistyczny z rynkiem po środku, jako głównym placem w mieście. Gród był otoczony murami z basztami i bramami. Do dziś zachowała się tylko jedna brama. Zabytki chronione prawem w Darłowie:

• Zamek Książąt Pomorskich – jedyny w Polsce nadmorski gotycki zamek wybudowany na planie zbliżonym do kwadratu z wieżą wysokości 24 metrów. Budowę zamku rozpoczęto w 1352 roku za panowania Bogusława V, na ten okres datuje się też początek współpracy miasta z Hanzą. W XVIII i XIX wieku w zamku znajdowały się magazyny i więzienie, od 1930 roku muzeum.
• Kościół Mariacki – rozpoczęcie budowy kościoła datuje się na 1321 r. W roku 1394 z funduszy księcia Bogusław VIII wzniesiono wieżę kościelną, a następnie dobudowano zakrystię i kaplice boczne. W kościele znajdują się sarkofagi książąt pomorskich: Eryka I, Elżbiety (księżniczki duńskiej, żony ostatniego pomorskiego księcia Bogusława XIV, zmarłej w 1653 roku), księżnej Jadwigi (córki księcia Henryka Brunszwickiego i Elżbiety Duńskiej, żony Ulryka, brata Bogusława XIV).
• ratusz – barokowy, przebudowany w 1725 roku, obecnie siedziba władz miasta. Przed ratuszem stoi fontanna z 1919 roku z posągiem rybaka.
• Brama Wysoka z obwarowaniami miejskimi – jedyna brama miejska zachowana z pierwotnego założenia murów obronnych
• Kaplica św. Jerzego – piętnastowieczna gotycka jednonawowa budowla, wchodząca w skład dawnego szpitala św. Ducha dla trędowatych
• Kaplica św. Gertrudy – oryginalne (XV wiek) założenie gotyckiej architektury cmentarnej na planie sześcioboku z dwunastobocznym obejściem; całość nakryta dachem namiotowym z iglicą. Wnętrze z gwieździstym sklepieniem zdobi fresk patronki żeglarzy św. Gertrudy oraz godła cechów szewskiego i piwowarskiego. Przykład skandynawskiego gotyku, jedyny w Polsce. Okna kościoła są podobne do bulajów dawnych statków.Gotycka kaplica św, Gertrudy to jedyna w swoim rodzaju budowla w Polsce, nawiązująca do angielskich wzorców budownictwa.
• zabytkowy dom (Plac Kościuszki 17)
• zabytkowy dom (ul. Marii Curie-Skłodowskiej 23)
• zabytkowe kamienice (na ul. Powstańców Warszawskich 7, 15, 49, 51, 56)
• młyn wodny, nieopodal znajduje się także spichlerz
• rozsuwany most – jedyny w Polsce, most pomiędzy Darłówkiem Wschodnim, a Zachodnim z tzw. wieżą kontrolną.

[edytuj] Obiekty turystyczne

Pomnik Rybaka - Fontanna 

zaprojektowany został w roku 1919 przez znanego niemieckiego artystę Wilhelma Grossa, fundatorami figury rybaka, zdobiącej do dziś darłowski rynek byli Heptenmacherowie.

Latarnia Morska 

pochodzi z XIX w., wielokrotnie przebudowywana, obecnie wieża ma 22 m wysokości (w Darłówku) i jest to najniższa latarnia morska na polskim wybrzeżu.

Port 

oryginalna zabudowa portu rybackiego z XIX i XX wieku. Awanport w Darłówku Zachodnim – miejsce, w którym podczas II wojny światowej istniała stocznia statków żelbetonowych.

[edytuj] Komunikacja

[edytuj] Drogi lądowe

• Droga krajowa

DK37 – droga krajowa: o długości ok. 14,5 km. Trasa ta łączy port w Darłowie i jego nadmorską dzielnicę - Darłówko z centrum miasta, a dalej po najkrótszej możliwej trasie przez Domasławice i Słowino z drogą Krajową DK6 Szczecin - Gdańsk w okolicy Karwic.

• Droga wojewódzka

DW203 do Koszalina przez Dąbki (37 km) i dalej do Ustki przez Postomino (38 km)

DW205 do Sławna przez Krupy i Stary Jarosław (22 km) i dalej do miasta Polanów.

[edytuj] Kolej

• Darłowo uzyskało połączenie kolejowe w 1878 r. po doprowadzeniu linii z Korzybia przez Sławno. W 1991 r. cała linia została zamknięta. W 2005 r. otwarto ponownie odcinek Sławno - Darłowo, PKP uruchomiły przewozy towarowe i autobus szynowy.

[edytuj] Przystań żeglarska

Wszyscy żeglarze, którzy odwiedzają Port Morski Darłowo mogą skorzystać z kontenera sanitarnego, umiejscowionego za mostem, po wschodniej stronie portu. W kontenerze mieści się toaleta, prysznic i pomieszczenie rekreacyjne. Można również podłączyć się do energii elektrycznej oraz po uprzednim kontakcie z Zarządem Portu pobrać wodę słodką.

[edytuj] Rejsy turystyczne

• Latem rzeką Wieprzą z centrum do mostu rozsuwanego kursuje tramwaj wodny
• Latem kilka razy w tygodniu kursuje z Darłowa statek wycieczkowy na duńską wyspę Bornholm
• Rejsy na morski połów ryb dla wędkarzy

[edytuj] Kultura

[edytuj] Instytucje

• Darłowski Ośrodek Kultury
• Biblioteka miejska
• Kino "Bajka"
• Zamek Książąt Pomorskich

[edytuj] Atrakcje kulturalne

• Darłowski Festiwal Filmów Skandynawskich - impreza cykliczna w sezonie letnim.
• Europejskie Warsztaty Muzyczne i Operowe
• Gala operetkowa
• Festiwal organowy
• Międzynarodowy Zlot Historycznych Pojazdów Wojskowych (edycja zimowa i letnia)
• Czwartkowy Pociąg do Jazzu

[edytuj] Turystyka

[edytuj] Atrakcje turystyczne

• unikatowy średniowieczny układ urbanistyczny Starego Miasta.
• rozsuwany most: oryginalny mechanizm, przy ujściu Wieprzy do morza (w Darłówku);.
• Międzynarodowy Zlot Historycznych Pojazdów Wojskowych - impreza cykliczna w sezonie letnim
• elektrownia wiatrowa: elektrownia wiatrowa liczy obecnie 9 wiatraków (dużych) oraz 6 mniejszych. Obecnie są to jedne z największych wiatraków w Europie, o wysokości 118 m.
• betonowe podstawy wyrzutni V-1 i V-2 z czasów II wojny światowej.

[edytuj] Szlaki turystyczne

• szlak rezerwatów niebieski - 75 km na trasie Polanów-Darłowo
• szlak nadmorski czerwony - 100 km na trasie Mielno-Jarosławiec
• szlak turystyki wodnej rzeka Wieprza - spływ Kępice-Darłowo
• Szlak Zabytków Średniowiecza czarny - 104 km. Przebiega przez: Darłowo, Dąbki, Dobiesław, Jeżyce, Słowino, Boleszewo, Krupy, Stary Jarosław, Kowalewice, Barzowice, Cisowo, Dąbki. Na trasie: Zamek Książąt Pomorskich, średniowieczne kościoły, grodziska i zabytki budownictwa wiejskiego

[edytuj] Sport i rekreacja

[edytuj] Kluby sportowe

• MKS Darłovia Darłowo (męska sekcja piłki nożnej)
• KK Kross Ziemia Darłowska (kobieca sekcja kolarstwa szosowego)
• Klub Sportowy Ashihara Karate i Jiu – Jitsu
• Darłowski Klub Oyama Karate
• Yacht Club "Wiking"
• Klub Sportowy Stocznia Darłowo
• SKS "delfinek" sp3

[edytuj] Obiekty sportowe

• Ośrodek Sportu i Rekreacji
• Park wodny Jan
• Hala sportowa i kort tenisowy - Ośrodek Róża Wiatrów
• Siłownia "Atlas"
• Hala Sportowa Zespołu Szkół Morskich ul. Szpitalna 1
• ośrodek jeździecki (jazda konna) ul. O. D. Tynieckiego 20

[edytuj] Imprezy i zawody cykliczne

• Międzynarodowy Festiwal Latawców
• Ogólnopolski Bieg Eryka
• Ogólnopolskie Otwarte Zawody Wędkarskie o Puchar Królewskiego Miasta Darłowa "Darłowski Dorsz". Zawody są rozgrywane na morzu. Wędkarze poławiają dorsze z pokładów statków.
• Puchar Polski w kolarstwie szosowym kobiet.
• Międzynarodowy Zlot Historycznych Pojazdów Wojskowych

[edytuj] Darłowianie

Przemysław Gosiewski, Stanisław Gawłowski, Agnieszka Włodarczyk,

[edytuj] Administracja

Darłowo ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy Darłowa wybierają do swojej Rady Miasta 15 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest ratusz na Placu Kościuszki. W mieście znajduje się także siedziba wiejskiej gminy Darłowo.

Burmistrzowie Darłowa:

• Arkadiusz Wojciech Klimowicz (od 2002 r.)

Miasto utworzyło 4 jednostki pomocnicze gminy – osiedle nr 1, nr 2, os. Bema oraz os. nr 5. Każde z osiedli posiada własną radę osiedla oraz zarząd.

Darłowo należy do Związku Miast i Gmin Morskich, Nowej Hanzy, Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pomerania.

[edytuj] Miasta partnerskie

• Hässleholm,
• Nexø,
• Gardelegen
• Starý Hrozenkov,
• Saint-Doulchard.

[edytuj] Bibliografia

• „Z pamiętnika pierwszego burmistrza Darłowa Stanisława Dulewicza”. - Kazimiery Dulewicz.
• Album „Darłowo w Starej Fotografii”- L. Walkiewicza i M. Żukowskiego
• „Szkice Darłowskie” K. Kontowskiego.
• „Kościół Mariacki” oraz „Kościół Św. Gertrudy” – M. Żukowskiego
• „Eryk Pomorski” – L. Walkiewicza,
• „Krótki oddech wolności” M. Żukowskiego,
• „Kształtowanie się organów władzy na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1957 i jego rola w zwalczaniu opozycji” M. Żukowskiego,
• „Darłowo zarys dziejów” – L. Walkiewicza i M. Żukowskiego,
• „Ziemia Sławieńska” – Z. Mielczarski, J. Sroka, M. Żukowski,
• „Z dziejów portu nad Wieprzą” – L. Walkiewicza
• "Przejście Pana w miasteczku Darłowo" ks. Andrzej Kowalczyk wyd. Katolickie stowarzyszenie "Jezus Żyje" Gdańsk 1999

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

• Oficjalna strona miasta
• Portal informacyjny darlowo.info