Krakowska Brygada Kawalerii

Z Wikipedii

Krakowska Brygada Kawalerii (Krakowska BK) – związek taktyczny kawalerii Wojska Polskiego.

Spis treści

1 Okres międzywojenny
2 Udział w wojnie obronnej 1939 r.
3 Obsada i skład 1 września 1939
4 Odtworzenie Brygady w ramach AK
5 Zobacz też:

[edytuj] Okres międzywojenny

Krakowska Brygada Kawalerii powstała 1 kwietnia 1937 z przeorganizowania Brygady Kawalerii Kraków. Jej dowództwo stacjonowało w Krakowie. Skład:

3 Pułk Ułanów Śląskich – Tarnowskie Góry; kadra szwadr. zapas. Bochnia
8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego – Kraków
5 Pułk Strzelców Konnych – Tarnów, od 1938 – Dębica
5 Dywizjon Artylerii Konnej – Kraków, od wiosny 1939 – Oświęcim
5 Szwadron Pionierów – Kraków
Szwadron Łączności – Kraków.

[edytuj] Udział w wojnie obronnej 1939 r.

Krakowska Brygada Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Zygmunta Piaseckiego wchodziła w skład Armii "Kraków". Broniła ona odcinka Ząbkowice–Częstochowa na prawym skrzydle Armii. W pierwszych dniach września niemiecki XV Korpus Armijny gen. piech. Hermanna Hotha przełamał jej obronę pod Woźnikami i Zawierciem.

1 września 3 Pułk Ułanów Śląskich bronił Koszęcina i Kalet przed niemiecką 2 Dywizją Lekką gen. por. Georga Stumme. Tego dnia Niemcom udało się zepchnąć pułk na pozycję pod Woźnikami. 2 września rano ponowiła natarcie niemiecka 2 Dywizja Lekka, wdzierając się w obronę Brygady na Floriańskiej Górze bronionej przez szwadron 3 Pułku Ułanów Śląskich. Tu kontratakiem zdołano odzyskać pozycję, ale pod Ligotą Woźnicką Niemcom udało się przełamać obronę 8 Pułku Ułanów. Pod naporem wroga Brygada rozpoczęła odwrót pod Zawiercie nad Wartą. 3 września 8 Pułk Ułanów oddzielił się od Brygady i walczył następnie pod Szczekocinami, a potem w ramach Armii "Lublin". 4 września Brygada otrzymała rozkaz odwrotu nad Nidę w kierunku Pińczowa i Miechowa. Cofająca się Brygada była często atakowana przez niemiecką 2 Dywizję Lekką. W dniach 5–6 września walczyła pod Pińczowem, po czym wycofała się ku Wiślicy. 7 września osłaniała w Nowym Korczynie sztab Armii. 10 września przeprawiła się prawy brzeg Wisły pod Baranowem Sandomierskim. Następnie wzięła udział w I bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. 14–15 września jednostki Armii "Kraków" i "Lublin" toczyły ciężkie walki w Puszczy Solskiej. 16 września Armia "Kraków" kontynuowała bitwę pod Biłgorajem. W walkach tych brała udział Brygada, broniąc rejonu silnie atakowanych przepraw na rzece Tanew pod Budziarzami i Księżpolem. 15 września o świcie na przeprawę przez Tanew pod Księżopolem wyszło silne uderzenie niemieckie. Po trzygodzinnej walce Niemcy zostali odrzuceni pod Tarnogród. Brygada zaatakowała Tarnogród, wdzierając się na północny skraj miasta i do rynku, ale przeciwuderzenie Niemców odrzuciło ją ponownie na linię Tanwi. 16 września walczyła pod Dereźnią Solską i Dereźnią Majdańską oraz Starym Majdanem i Nowym Majdanem. Nie udało się jej przebić z okrążenia w kierunku południowym. Skapitulowała wraz z resztą Armii.

[edytuj] Obsada i skład 1 września 1939

dowództwo i sztab:
- dowódca Brygady – gen. bryg. Zygmunt Piasecki;
- szef sztabu – ppłk dypl. Tadeusz Nalepa;
- kwatermistrz – rtm. dypl. Witold Piotr Sokolnicki;
- komendant Kwatery Głównej – rtm. w st. spocz. Franciszek Jakubowski;
Szwadron Sztabowy – dowódca por. rez. Kazimierz Chwirut;
3 Pułk Ułanów Śląskich – dowódca płk Czesław Chmielewski;
8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego – dowódca ppłk dypl. Włodzimierz Dunin-Żuchowski;
5 Pułk Strzelców Konnych – dowódca płk Kazimierz Kosiarski;
5 Dywizjon Artylerii Konnej – dowódca ppłk Jan Kanty Witowski;
51 Dywizjon Pancerny – dowódca mjr Henryk Świetlicki;
85 Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej – dowódca ppor. Stanisław Antoni Skowroński;
5 Szwadron Kolarzy – dowódca rtm. Antoni Starnawski;
5 Szwadron Pionierów – dowódca rtm. Jan Płosso;
5 Szwadron Łączności – dowódca por. Bohdan Chełmoński, a następnie por. Józef Burzawa;
5 Samodzielny Pluton ckm – dowódca NN;
5 Pluton Konny Żandarmerii – dowódca kpt. Zbigniew Kędzierski;
służby:
- Poczta Polowa nr 167
- Sąd Polowy nr 45 – szef kpt. Mieczysław Kaczorowski;
- Drużyna Parkowa Uzbrojenia nr 541
- Park Intententury nr 541
- 85 Pluton Sanitarny Konny
Zgrupowanie taborów:
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 541
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 542
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 543
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 544
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 545
- Kolumna Taborowa Kawalerii nr 546
- Warsztat Taborowy nr 541
pododdziały przydzielone:
- Batalion Obrony Narodowej "Koszęcin" (przydzielony do Brygady na okres wojny) – dowódca mjr Franciszek Żak;
- II pluton 26 Eskadry Obserwacyjnej – dowódca por. obs. Stanisław Król;
ośrodek zapasowy w Dębicy – dowódca mjr Jan Sroczyński.

[edytuj] Odtworzenie Brygady w ramach AK

W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych pod koniec lipca 1944 na terenie Okręgu Krakowskiego AK została sformowana Krakowska Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej AK "Bank", "B", "CC". W jej skład wchodziły:

dowództwo i sztab brygady (stan w dniu 20 października 1944 – 13 oficerów, 8 podoficerów i 42 szeregowców):
- dowódca Brygady – mjr Edward Kleszczyński ps. "Miechowita", "Dzik";
- szef sztabu – mjr Adolf Skorwid ps. "Dąb";
- adiutant – ppor. rez. Tadeusz Laskowski ps. "Skała I";
- I oficer sztabu – por. Wacław Hubicki ps. "Hubert";
- oficer wyszkolenia – por. rez. Zygmunt Kałwa ps. "Kamień"
- oficer łączności i dowódca plutonu łączności – ppor. Witold Sławeta ps. "Bystry";
- oficer broni – ppor. NN ps. "Żak";
- oficer inżynierii i dowódca plutonu saperów – ppor. NN ps. "Pal";
- kwatermistrz – kpt. NN ps. "Klon";
- szef intendentury – ppor. rez. Tadeusz Dziedzicki ps. "Krzywda";
- kapelan – ksiądz Mieczysław Skurczyński ps. "Miecz";
- szef kancelarii – plut. pchor. rez. Stanisław Skalski ps. "Śledź".
8 Pułk Ułanów AK "Ul", "B/U", "CC/U" (24 oficerów, 221 podoficerów i 1648 szeregowych) – dowódca mjr Józef Bokota ps. "Malina", następnie kpt. Kazimierz Tomczak ps. "Lubicz" ;
- I batalion – dowódca por. Franciszek Bednarski ps. "Zator", następnie por. Marian Puz ps. "Komar";
- II batalion – dowódca por. Bronisław Makowski ps. "Wyrwa", następnie ppor. Franciszek Kozera ps. "Karp";
- III batalion (początkowo batalion zapasowy Brygady) – dowódca por. Edmund Sienkowski ps. "Pik"
5 Pułk Strzelców Konnych AK "Pszczoła", "B/P", "CC/P" (25 oficerów, 269 podoficerów i 1818 szeregowych) – dowódca rtm. Jerzy Jasielski ps. "Jawa";
- I batalion – dowódca por. Stanisław Sierakowski ps. "Dołęga";
- II batalion – dowódca por. Otto Śmiałek ps. "Kalina";
- III batalion – dowódca kpt. Stefan Philipp ps. "Poraj" (początkowo jako IV batalion 116. Pułku Piechoty AK "Winiarnia");
Batalion Szturmowy "Skała".

Brygada posiadała także różnorodne jednostki specjalne, zaliczane do stanów liczbowych obwodów lub macierzystych oddziałów bojowych. Razem z 6 Dywizja Piechoty AK i 106 Dywizją Piechoty AK wchodziła w skład Grupy Operacyjnej "Garda" (nazywanej także "Kraków") pod dowództwem płk. Edwarda Godlewskiego ps. "Garda".

[edytuj] Zobacz też:

p • d • e

Kawaleria II RP

Dywizje jazdy: DJ • 1 • 2 • Brygady jazdy: I • II • III • IV • V • VI • VII • VIII • IX • X

Dywizje kawalerii: 1 • 2 • 3 • 4 • Samodzielne BK: 2 • 3 • 5 • 6 • 8 • 9 • Brygady kawalerii: I • IV • VII • VIII • X • XI • XII • XIII • XIV • XV • XVI • XVII • XVIII • Brygady kawalerii (1929-1936): Brygady 2 DK • BK Brody • BK Wilno • BK Kraków • BK Stanisławów • BK Rzeszów • BK Hrubieszów • BK Baranowicze • BK Białystok • BK Poznań • BK Równe • BK Suwałki • BK Toruń

Brygady kawalerii 1939: Mazowiecka BK • Kresowa BK • Wileńska BK • Suwalska BK • Krakowska BK • Podolska BK • Wielkopolska BK • Pomorska BK • Nowogródzka BK • Wołyńska BK • Podlaska BK

Jednostki improwizowane w 1939: DK Zaza • Zbiorcza BK • Rezerwowa BK • BK "Edward" • BK "Plis"

Pułki szwoleżerów: 1 • 2 • 3 • Pułki ułanów: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • Pułki strzelców konnych: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10