IV Brygada Jazdy

Z Wikipedii

IV Brygada Jazdy (IV BJ) – wielka jednostka kawalerii WP w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Spis treści 1 Działania bojowe IV Brygady Jazdy 2 Dowódcy IV Brygady Jazdy: 3 Szefowie sztabu IV BJ: 4 Pułki jazdy wchodzące w skład IV BJ: 5 Źródła: 6 Zobacz też

[edytuj] Działania bojowe IV Brygady Jazdy

IV Brygada Jazdy została utworzona w czerwcu 1919 na Wołyniu, w rejonie: Horodnica nad Słuczą - Korzec , w składzie: 8 i 9 Pułk Ułanów oraz 1 bateria 4 Dywizjonu Artylerii Konnej, rtm. Michała Beliny-Prażmowskiego.

Od 22 września do 8 października 1919 w skład brygady wchodził 1 Pułk Ułanów. W październiku 1919 ze składu brygady ubył 9 Pułk Ułanów mjr. Józefa Dunin-Borkowskiego (poległ 2 lipca 1920).

W kwietniu 1920 została zorganizowana Dywizja Jazdy gen. Jana Romera. W skład dywizji włączono IV i V Brygady Jazdy. Dowódcy IV BJ podporządkowano 8, 9 i 14 Pułk Ułanów oraz 1 i 2/4 DAK. W skład V Brygady Jazdy włączono 1 i 16 Pułk Ułanów oraz 2 Pułk Szwoleżerów . Cała dywizja wzięła udział w zagonie na Koziatyn.

W ostatniej dekadzie lipca i pierwszej dekadzie sierpnia brygada w składzie: 1 i 2 Pułki Szwoleżerów oraz 8 i 16 Pułki Ułanów walczy z 1 Armią Konną Budionnego między innymi pod Szczurowicami (26-28 lipca). 9 Pułk Ułanów odszedł do VII Brygady Jazdy.

Między 9 a 15 sierpnia brygada w składzie 3 i 7 oraz 16 Pułki Ułanów i 2 DAK została skoncentrowana w rejonie Lublina i Cycowa na północ od Rejowca.

16 sierpnia 1920 w czasie walki o Cyców brygadą kieruje mjr Cyprian Bystram, dowódca 3 Pułku Ułanów. 17 sierpnia dowództwo obejmuje ppłk SG Adam Nieniewski. Od 17 sierpnia brygada przeszła do pościgu. Działała na wewnętrznych skrzydłach 1 DP Legionów i 3 DP Legionów.

20 sierpnia pod Milejczycami 16 Pułk Ułanów mjr. Skrzyńskiego zniszczył uderzeniową grupę artylerii ciężkiej. Ułani zdobyli wszystkie działa (24 armaty i 13 haubic). Według danych sowieckich starty grupy wyniosły 49 dowódców i 1.613 żołnierzy oraz 1.441 koni (przed walką grupa liczyła 3.155 żołnierzy i 1.729 koni).

26 sierpnia w Dobrzyniewie zostaje zorganizowana Grupa Operacyjna ppłk. Nieniewskiego. IV BJ została podzielona na dwa oddziały: Brygadę „A” mjr. Bystrama (3 Pułk Ułanów i Kombinowany Pułk Ułanów utworzony ze szwadronów marszowych 5, 8 i 10 Pułku Ułanów oraz 2 Pułku Szwoleżerów) i Brygadę „B” mjr Kazimierza Piaseckiego (7 i 16 Pułk Ułanów oraz dywizjon rtm. Zapolskiego z Grupy mjr. Jaworskiego).

We wrześniu, w trójkącie Augustów – Sejny – Suwałki grupa wzmocniona 41 Pułkiem Piechoty przez 3 tygodnie toczyła walki z dwiema litewskimi dywizjami piechoty.

Od 22 września brygada razem z 1 DP Leg. i 1 Dywizją Litewsko-Białoruską oraz II Brygadą Jazdy, w ramach tzw. „grupy skrzydłowej” uczestniczy w działaniach 2 Armii przeciwko Litwinom i 3 Armii (bolszewickiej).

Od 30 września działając w ramach Grupy „Mir” płk. Dąb-Biernackiego (1 DP Leg., II i IV BJ) sforsowała Niemen i dotarła do Stołpców.

8 października 1920 w Nichniewiczach grupa ppłk Nieniewskiego została rozwiązana. Obie brygady ponownie utworzyły IV BJ w składzie 3, 7 i 16 Pułku Ułanów.

10 października 1920 obie brygady jazdy w ramach Grupy „Mir” zostały połączone w Północną Grupę Jazdy płk. Stefana Strzemieńskiego. IV BJ została wzmocniona Pułkiem Ułanów Obrony Wilna W skład II Brygady Jazdy wchodziły: 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich i 10 Pułk Ułanów Litewskich.

W dniach 10 – 14 października brygada przeprowadziła zagon na Krzywicze na północny-wschód od Mińska i zakończyła działania wojenne.

Od października 1920 brygada pełni służbę na linii demarkacyjnej. Jej pułki są rozlokowane w rejonie miejscowości: Łużki (7 Pułk) i Głębokie (3 i 16 Pułki).

Na początku grudnia 1920 16 Pułk Ułanów został dyslokowany do Bydgoszczy. IV Brygada Jazdy została rozformowana.

W lutym 1921 7 Pułk Ułanów został dyslokowany z Białorusi do tymczasowego garnizonu w Kraśniku.

Dopiero w połowie 1921 3 Pułk Ułanów został dyslokowany do Brzeźnicy, Oświęcimia i Dąbia pod Krakowem.

[edytuj] Dowódcy IV Brygady Jazdy:

• płk Roman Żaba od VII.1919
• płk Tadeusz Sulimirski od 20.XI.1919
• płk Gustaw Orlicz-Dreszer VII.1920
• płk Konstanty Plisowski
• ppłk SG Adam Nieniewski 16 sierpnia 1920 - 25 stycznia 1921 (równocześnie dowódca Grupy Operacyjnej swojego imienia 26 sierpnia - 8 października 1920)

[edytuj] Szefowie sztabu IV BJ:

• rtm. Jerzy Grobicki 24.VII – VIII.1920

[edytuj] Pułki jazdy wchodzące w skład IV BJ:

• 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
• 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich
• 1 Pułk Ułanów Krechowieckich
• 3 Pułk Ułanów Śląskich
• 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego
• 9 Pułk Ułanów Małopolskich
• 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich
• 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich

[edytuj] Źródła:

• Henryk Wielecki i Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki kawalerii, Wydawnictwo CREAR, Warszawa 1992, wyd. I, ISBN 83-900345-0-7, s. 19,
• Spis byłych oddziałów wojskowych WP, Przegląd Historyczno-Wojskowy, Nr 2 (183) z 2000 r., s. 66-113,
• Jan Karcz i Wacław Kryński, Zarys historii wojennej 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, Warszawa 1931,
• Aleksander Wojciechowski, Zarys historii wojennej 1. Pułku Ułanów Krechowieckich, Warszawa 1929,
• Bohdan Dobrzyński, Zarys historii wojennej 3. Pułku Ułanów, Warszawa 1929,
• Władysław Laudyn, Zarys historii wojennej 7. Pułku Ułanów Lubelskich, Warszawa 1931,
• Tadeusz Śmigielski, Zarys historii wojennej 8. Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego, Warszawa 1929,
• Jan Tatara, Zarys historii wojennej 9. Pułku Ułanów, Warszawa 1929,

Kosiarski Kazimierz, Zarys historii wojennej 16. Pułku Ułanów, Warszawa 1929,

• Janusz Odziemkowski, Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej, 7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego, zeszyt 2, Warszawa 1989, ISBN 83-00-03216-9,

[edytuj] Zobacz też