ZiS

Z Wikipedii

Nazwę ZiS nosiła przez 23 lata Awtomobilnoje Moskowskoje Obczestwo (AMO) - jedna z pierwszych wytwórni samochodowych w ZSRR powstała w 1924 roku. W 1933 roku fabrykę przemianowano na Zawod Imieni Stalina (ZIS), natomiast w 1956 roku ponownie, tym razem na Zawod Imieni Lichaczowa (ZiŁ).

Zakłady AMO/ZiS/ZiŁ były jednym z największych producentów samochodów ciężarowych i sprzętu wojskowego w Związku Sowieckim. Obok produkcji podstawowej począwszy od 1936 roku w specjalnie utworzonym dziale samochodów osobowych rozpoczęto małoseryjny montaż pojazdów o charakterze reprezentacyjnym.

Limuzyny ZiS 101/101A budowane były wyłącznie na potrzeby aparatu partyjnego i państwowego – nie były zatem dostępne w sprzedaży dla zwykłych śmiertelników. Większość limuzyn malowana była na oficjalny czarny kolor, ewentualnie srebrny lub granatowy – inne kolory stosowano wyjątkowo.

W okresie II wojny światowej zaprzestano produkcji samochodów osobowych – całą moc wytwórczą zakładów przestawiono na produkcję zbrojeniową.

W czasie sześciu lat wyprodukowano ogółem 8752 sztuk samochodu ZiS 101 ( łącznie z kabrioletem nazwanym ZIS 102).

W 1939 roku na bazie modelu 101/102 skonstruowano wersję sportową – dwumiejscowy, dwudrzwiowy cabriolet o nazwie 101A Sport. Samochód wyposażony w mocniejszą wersję silnika o pojemności 5766 cmcm³ (110 KM) osiągał prędkość maksymalną 162 km/h. Powstał zaledwie jeden egzemplarz tego pojazdu i nigdy nie doczekał się on produkcji na niewielką choćby skalę.

Najsłynniejszym produktem produkowanym pod marką ZiS była trzytonowa ciężarówka ZiS 5. Powstała na bazie produkowanej wcześniej AMO-3, wyposażona w silnik benzynowy o pojemności 5555 cm³ i mocy 73-76 KM przy 2400 obr/min. Dzięki swej prostej konstrukcji i niezłym osiągom szybko stała się najliczniej produkowanym samochodem ciężarowym w ZSRR. Tylko w Armii Czerwonej służyło przed II wojną ponad 100 tys. sztuk. Na bazie ZiS 5 budowano trzyosiowe samochody ZiS-6, półgąsienicowe ZiS-33, ZiS-35, ZiS-42, autobusu ZiS-12. Podwozie ZiS-5 i ZiS-6 posłużyło jako baza do budowy pierwszej wersji słynnych wyrzutni rakietowych BM-13 Katiusza. Ostatnia wersja rozwojowa tego samochodu pod nazwą UralZiS produkowana była aż do końca lat 50.