T-26

Z Wikipedii

T-26
Fińska modyfikacja - zdobyczny ChT-26 wyposażony we wczesny typ wieży czołgu BT-5 w muzeum Panssarimuseo
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ pojazdu	czołg lekki
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4
Historia
Prototypy	1931
Produkcja	1931 – 1941
Wyprodukowano	ok. 12 000
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, 4-cylindrowy GAZ T-26 o mocy 90 – 95 KM
Transmisja	mechaniczna
Pancerz	grubość: 6 – 10/11/13/16/20 mm (zależnie od wersji)
Długość	4,62 m
Szerokość	2,44 m
Wysokość	2,33 – 2,41 m (w zależności od wersji)
Prześwit	0,37 – 0,38 m (w zależności od wersji)
Masa	8 200 (T-26 mod. 1931) – 10 250 kg (T-26-1)
Moc jedn.	7,5 – 10,2 KM/t
Osiągi
Prędkość	31 km/h (po drodze)
Zasięg	130 – 140 km (późniejsze wersje 220 – 240 km) (po drodze) 70 – 80 km (późniejsze wersje 130 – 140 km) (w terenie)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata wz. 1932 kal. 45 mm 1 lub 2 karabiny maszynowe DT kal. 7,62 mm
Użytkownicy
ZSRR, Hiszpania, Finlandia
Rzuty

T-26 - radziecki czołg lekki wsparcia piechoty.

Czołgi T-26 były oparte na licencji brytyjskiego czołgu Vickers 6-Ton (Mk.E). W toku produkcji jego konstrukcja była rozwijana w ZSRR. Od 1931 do 1940 roku zbudowano około 12 000 czołgów w różnych wersjach.

[edytuj] Wersje

W latach 1931-1941 zbudowano kilkadziesiąt, ponad sześćdziesiąt, wersji czołgu T-26 oraz pojazdów na jego bazie, jednak stosunkowo niewiele z nich produkowanych było seryjnie. Wymienić można z nich:

• T-26 model 1931 - wariant dwuwieżowy.
• T-26 model 1932 - wariant dwuwieżowy ze zmodyfikowanym kadłubem i zbiornikami paliwa oraz oleju, a także przesuniętym silnikiem (model 1932 często opisywany jest jako uzbrojony w armatę 37 mm w prawej wieży i karabin maszynowy DT w lewej; ogółem armatę posiadała ok. 1/5 czołgów dwuwieżowych).
• T-26 model 1933 - wariant jednowieżowy, uzbrojony w 45 mm armatę czołgową wz. 1932 i 1-3 km DT - najliczniejszy wariant czołgu.
• T-26-4 - wersja jednowieżowa, z 76,2 mm armatą czołgową wz. 1927/32 lub PS-3. Zbudowano tylko 5 (6?) sztuk.
• T-26 model 1938 - nowa wieża z pochyłymi ściankami, wyłącznie spawany kadłub, 45 mm armata czołgowa wz. 1932/38 i 1-3 km DT.
• T-26 model 1939 (T-26-1) - wieża oraz kadłub z pochyłymi ściankami, spawany kadłub, 45 mm armata czołgowa wz. 1932/38 i 1-2 km DT.
• ChT-26 (BChM-3) - czołg jednowieżowy z miotaczem ognia, na bazie czołgu dwuwieżowego.
• ChT-130 - czołg z miotaczem ognia zamiast armaty, na bazie modelu 1933.
• ChT-133 - czołg z miotaczem ognia zamiast armaty, na bazie modelu 1939.
• ST-26 - czołg mostowy, 71 szt. (w tym dwa UST-26) zbudowanych w l. 1932-39.
• TU-26 i TT-26 - czołgi odpowiednio zdalnego sterowania i zdalnie sterowane, uzbrojone w miotacz ognia, budowane w l. 1936-37 na bazie T-26 mod. 1933 oraz ChT-130, łącznie 65 sztuk TT-26 i 66 TU-26.

[edytuj] Użycie bojowe

Po raz pierwszy zostały użyte przeciwko wojskom japońskim podczas incydentów granicznych w Mandżurii w 1934 i 1935, oraz na dużą skalę w 1938 i 1939 roku w walkach nad jeziorem Chasan i rzeką Chałchin-Goł.

Podczas wojny domowej w Hiszpanii, republikanie otrzymali 362 czołgów T-26 model 1933, które okazały się górujące nad niemieckimi czołgami PzKpfw I.

W 1939-1940 czołgi T-26 zostały użyte w wojnie zimowej. Dużo czołgów tego typu zostało wówczas zdobytych przez Finów i następnie używanych przez nich do końca wojny. Podczas walk w Hiszpanii i Finlandii okazało się, że pancerz czołgów T-26 jest niewystarczający przeciw armatom przeciwpancernym.

Wielkie ilości radzieckich czołgów T-26 zostały zniszczone lub porzucone w 1941, podczas ataku Niemiec na ZSRR. Od 1942 ten typ używany był już tylko w niewielkich ilościach, na pomocniczych kierunkach działań. Ostatnie użycie bojowe nastąpiło w sierpniu 1945 r. w trakcie rozbicia Japońskiej Armii Kwantuńskiej w Mandżurii. Zdobyte przez Finów czołgi były używane do lat 60, natomiast Hiszpańska armia eksploatowała je do lat 50.

• Encyklopedia II WŚ. Poznań: Amercom, 2006. ISBN 1-48:978-83-7425-265-2.