Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" w latach 1980-1989

Z Wikipedii

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" – ogólnopolski związek zawodowy, do 1989 pełniący również rolę masowego ruchu oporu przeciw rządom komunistycznym w okresie PRL-u.

"Solidarność" powstała 17 września 1980, w wyniku zawarcia porozumień sierpniowych, kończących falę strajków w czasie Sierpnia 1980. Utworzona została przez porozumienie licznych komitetów strajkowych, połączonych w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym (MKS), które z czasem przekształciły się w komisje założycielskie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". NSZZ "Solidarność" został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku.

Spis treści 1 Rok 1980 2 Rok 1981 3 Rok 1982 4 Rok 1983 5 Rok 1984 6 Rok 1985 7 Rok 1986 8 Rok 1987 9 Rok 1988 10 Rok 1989 11 Linki zewnętrzne

[edytuj] Rok 1980

• 8 - 11 lipca - z powodu podwyżek cen mięsa robotnicy z Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik rozpoczęli strajk. W następnych dniach dołączyli do nich pracownicy innych lubelskich zakładów pracy m.in. Fabryki Maszyn Rolniczych Agromet, Lubelskie Zakłady Naprawy Samochodów Ciężarowych, Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego oraz Lokomotywownia PKP (zobacz też: Strajki lubelskie 1980).
• 14 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej zorganizowanego przez Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża. Komitet strajkowy zażądał przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, wzniesienia pomnika ofiar 1970, gwarancji nierepresjonowania strajkujących, podwyżek płac o 2 tys. zł oraz zasiłków rodzinnych jak w MO. Dyrekcja stoczni wyraziła zgodę tylko na trzy pierwsze żądania. Rozpoczął się strajk okupacyjny.
• 16 sierpnia - dyrekcja stoczni zgodziła się na podwyżkę w wysokości 1500 zł. Ogłoszono zakończenie strajku. W stoczni pojawiła się delegacja 21 zakładów z Bogdanem Lisem i Andrzejem Gwiazdą. Zaapelowali o kontynuowanie strajku. Powstał Miejski Komitet Strajkowy z Wałęsą jako przewodniczącym.
• 17 sierpnia - przed bramą stoczni ksiądz Henryk Jankowski odprawił mszę świętą. Po mszy w miejscu, gdzie polegli robotnicy w 1970 r. został wkopany drewniany krzyż. Komitet Strajkowy przekształcił się w Międzyzakładowy. Została zredagowana ostateczna wersja 21 postulatów.
• 18 sierpnia - rozpoczął się strajk w Stoczni im. Adolfa Warskiego w Szczecinie
• 21 sierpnia - do Gdańska przybyła Komisja Rządowa z Mieczysławem Jagielskim, a do Szczecina z Kazimierzem Barcikowskim. Strajki rozszerzyły się na cały kraj.
• 23 sierpnia - powstała komisja ekspertów MKS. Wydrukowano pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego "Solidarność". Inż. Bogdan Pietruszka przedstawił projekt pomnika ku czci zabitych w 1970 roku. Wieczorem w małej sali BHP rozpoczęły się rozmowy z delegacją rządową.
• 26 sierpnia - odblokowano telefony i zostały wznowione rozmowy z delegacją rządową.
• 27 sierpnia - do strajku przyłączyły się kopalnie Górnego i Dolnego Śląska oraz szereg dużych zakładów przemysłowych w Polsce np. "Ursus"
• 30 sierpnia - w Szczecinie podpisano porozumienie. W Gdańsku uzależniono podpisanie od uwolnienia wszystkich więźniów politycznych.
• 31 sierpnia - do punktu 4. (zwolnienie więźniów politycznych) prezydium MKS dodało aneks z nazwiskami osób aresztowanych w ostatnich dwóch tygodniach. Jagielski wydał oświadczenie, że wszyscy w ciągu jednego dnia zostaną zwolnieni. O godzinie 17 zostało podpisane porozumienie między komisją rządową a MKS-em reprezentującym ponad 700 zakładów.
• 3 września - podpisano porozumienie w Jastrzębiu. Z Komitetu Strajkowego powstał Międzyzakładowy Komitet Robotniczy NSZZ. Niezależne podpisanie porozumień w FSM w Tychach, Hucie Katowice, Bytomiu, Siemianowicach Śląskich i Tarnowskich Górach. Na Śląsku powstało wówczas 6 wolnych międzyzakładowych organizacji związkowych, które w lipcu 1981 roku zjednoczyły się
• 17 września - w Gdańsku przedstawiciele MKZ i MKR z całej Polski powołali ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" oraz Krajową Komisję Porozumiewawczą. Nazwę zaproponował Karol Modzelewski.
• 24 września - "Solidarność" złożyła w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację i statut.
• październik władze komunistyczne rozpoczęły przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego
• 24 października - Sąd Wojewódzki w Warszawie wprowadził samowolnie zmiany w statucie "Solidarności". KKP ogłosiła gotowość strajkową na 12 listopada i złożyła odwołanie do Sądu Najwyższego.
• 31 października - w Warszawie odbyły się rozmowy z premierem Pińkowskim. Ustalono, że "Solidarność" uzyskała 24 października osobowość prawną. Władze obiecały, że do 10 listopada zostanie rozpatrzone odwołanie "Solidarności" dotyczące zmian w statucie oraz obiecały wyrazić zgodę na wydawanie ogólnokrajowego "Tygodnika Solidarność".
• 9 listopada - na posiedzeniu KKP w Gdańsku zgodzono się na kompromis w sprawie zmian w statucie. Andrzej Gwiazda zaproponował, aby zapis o kierowniczej roli partii znalazł się w aneksie obok fragmentów konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy.
• 10 listopada - Sąd Najwyższy zarejestrował statut NSZZ "S".
• 12 listopada - gen. Wojciech Jaruzelski ujawnił na posiedzeniu Komitetu Obrony Kraju, że przygotowany został zestaw niezbędnych aktów prawnych dotyczących stanu wojennego.
• 1 grudnia - władze radzieckie przekazały gen. Hupałowskiemu i płk. Puchale plany wkroczenia wojsk sowieckich do Polski w ramach ćwiczeń "Sojuz 81". Gotowość do przekroczenia granicy wyznaczono na 8 grudnia.
• 5 grudnia - na szczycie państw Układu Warszawskiego w Moskwie gen. Jaruzelski przedstawił koncepcję samodzielnego zlikwidowania "Solidarności" i opozycji, gdy tylko wystąpią pierwsze oznaki wyczerpania społeczeństwa. Natomiast Stanisław Kania ostrzegł Breżniewa, że interwencja spotka się "z gwałtowną reakcją społeczną, wręcz z powstaniem narodowym". Zbigniew Brzeziński doradca do spraw bezpieczeństwa prezydenta USA Jimmyego Cartera ostrzega Rosjan, że ich interwencja w Polsce spotka się z ostrą ripostą Stanów Zjednoczonych. Pomysł interwencji ostatecznie zarzucono.
• 16 grudnia - na uroczystość odsłonięcia pomnika Ofiar Grudnia w Gdańsku przybyły delegacje "Solidarności" z całego kraju. Mszę św. celebrował ks. arcybiskup Franciszek Macharski. Tłumaczenie fragmentu Biblii Czesława Miłosza recytował Daniel Olbrychski.
• 17 grudnia - odbyły się uroczystości w Gdyni - przy przystanku Gdynia Stocznia i przy urzędzie miasta. Odsłonięto tablicę pamiątkową na murze stoczni w Szczecinie.

[edytuj] Rok 1981

• 15 stycznia - delegacja "Solidarności" z Lechem Wałęsą spotkała się w Rzymie z papieżem Janem Pawłem II.
• 12 lutego - powołane zostało Tymczasowe Prezydium KKP w składzie: Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda, Ryszard Kalinowski, Zbigniew Bujak, Tadeusz Jedynak, Jan Rulewski, Andrzej Słowik i Stanisław Wądołowski. Rzecznikiem prasowym został Karol Modzelewski, a sekretarzem Andrzej Celiński.
• 16 lutego - grupa 45 wyższych oficerów MON i MSW oraz dwóch funkcjonariuszy Wydziału Propagandy KC PZPR rozpoczęła prace nad przygotowaniem planu wprowadzenia stanu wojennego.
• 17 lutego - minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki zarejestrował Niezależne Zrzeszenie Studentów.
• 19 marca - prowokacja bydgoska - podczas sesji WRN w Bydgoszczy protestującą delegację "Solidarności" milicja usunęła siłą z budynku. Związkowcy: Jan Rulewski, Mariusz Łabentowicz i Michał Bartoszcze zostali dotkliwie pobici.
• 23 marca - na posiedzeniu KKP ustalono termin czterogodzinnego strajku ostrzegawczego oraz ustalono termin rozpoczęcia strajku generalnego na 31 marca.
• 27 marca - w czterogodzinnym strajku ostrzegawczym wzięli udział prawie wszyscy ludzie pracy w Polsce.
• 30 marca - parafowano Porozumienia Warszawskie i odroczono strajk generalny. Jednym z warunków porozumienia było ujawnienie i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców prowokacji bydgoskiej. Kolejne terminy wyjaśnienia sprawy nie zostały dotrzymane (w przededniu I tury Krajowego Zjazdu "Solidarności" Prokuratura Generalna umorzyła śledztwo).
• 3 kwietnia - ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Solidarność".
• 12 maja - został zarejestrowany NSZZ Rolników Indywidualnych "Solidarność".
• 15 lipca - Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego wybrał Lecha Wałęsę na przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego "Solidarności".
• 5-10 września - I tura I Krajowego Zjazdu "Solidarności" w Gdańsku. W hali "Olivia" zasiadło 865 delegatów. m.in. wystosowano Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej oraz List do Polonii całego świata.
• 13 września - odbyło się posiedzenie Komitetu Obrony Kraju, na którym gen. Tadeusz Tuczapski przedstawił akty prawne stanu wojennego.
• 26 września - 7 października - II tura zjazdu "Solidarności", na której na przewodniczącego wybrano Lecha Wałęsę. Przyjęto program Związku pod nazwą Samorządna Rzeczpospolita.
• 31 października - gen. Jaruzelski podjął ostateczną decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego.
• 3-4 listopada - KK zobowiązała prezydium KK do podjęcia rozmów z władzami PRL w celu osiągnięcia porozumienia narodowego. Przegłosowano m.in. uchwałę w sprawie negocjacji z rządem, których celem powinno było być powołanie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i ustalenie kierunków reformy gospodarczej.
• 3 grudnia - prezydium KK i przewodniczący zarządów regionu na posiedzeniu w Radomiu zapowiedzieli 24-godzinny strajk protestacyjny w wypadku uchwalenia przez Sejm nadzwyczajnych pełnomocnictw dla rządu i strajk powszechny, gdyby zostały one wprowadzone w życie.
• 11-12 grudnia - KK na obradach w Stoczni Gdańskiej potwierdziła decyzję z Radomia o strajku generalnym w razie wprowadzenia stanu wojennego. Zapowiedziano, że do rozmów z rządem może dojść wtedy, gdy władza wyrzeknie się planów działania przemocą przeciw narodowi.
• 12 grudnia - o godzinie 23 zostały przerwane połączenia teleksowe i telefoniczne. Kilka minut po północy nagle przestało nadawać radio i telewizja.
• 12/13 grudnia - władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.
• 13 grudnia - Rada Państwa podpisała uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego.
• 14/15 grudnia - w całym kraju rozpoczęły się pacyfikacje wielkich zakładów. W nocy ZOMO spacyfikowało Stocznię Gdańską im. Lenina.
• 15 grudnia - rano do Stoczni Gdańskiej wrócili robotnicy. Studenci z Trójmiasta przenieśli się do stoczni. ZOMO opanowało kopalnię "Jastrzębie", "Moszczenica". Uprzedzona o ataku kopalnia "Manifest Lipcowy" przygotowała się do obrony. Strajk rozbił 16-osobowy oddział specjalny, który bez ostrzeżenia użył broni palnej. Czterech górników zostało rannych od kul.
• 16 grudnia - ZOMO ponownie spacyfikowało Stocznię Gdańską. Od godzin południowych rozpoczęły się na ulicach Gdańska starcia z milicją. Do walki z tłumem użyto helikopterów i czołgów. W stoczni władze zawiesiły pracę do początku stycznia. W czasie krwawej pacyfikacji kopalni Wujek zginęło 9 górników, 21 miało rany postrzałowe.
• 17 grudnia - ponowne starcia z ZOMO na ulicach Gdańska. Podczas ulicznych walk został zastrzelony Antoni Browarczyk, a dwie osoby zostały ranne. Także masowe demonstracje w Krakowie zostały rozbite przez ZOMO. Spacyfikowano ostatnie strajkujące zakłady we Wrocławiu.
• 20 grudnia - zakończył się najdłuższy w regionie gdańskim strajk w Porcie Gdańskim.
• 28 grudnia - po 14 dniach zakończył się - ostatni w całej Polsce - strajk okupacyjny w kopalni "Piast".

[edytuj] Rok 1982

• 25 stycznia - na posiedzeniu Sejmu uchwalono - przy jednym głosie sprzeciwu (poseł Romuald Bukowski z Gdańska) - ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, zatwierdzając tym samym dekret o stanie wojennym.
• 11 lutego - ukazał się z numerem 2. pierwszy numer "Tygodnika Mazowsze".
• 1 marca - gen. Kiszczak poinformował, że od 13 grudnia do 26 lutego 1982 r. internowano 6647 osób, a zwolniono już z internowania 2552 osoby.
• 12 kwietnia - w Warszawie została nadana pierwsza 5-minutowa audycja podziemnego Radia "Solidarność".
• 22 kwietnia - powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna w składzie: Zbigniew Bujak (Region Mazowsze), Bogdan Lis (Region Gdańsk), Władysław Frasyniuk (Region Dolny Śląsk), Władysław Hardek (Region Małopolska). W pierwszych oświadczeniach TKK wyraziła gotowość podjęcia negocjacji z władzą po zwolnieniu wszystkich internowanych oraz po ogłoszeniu amnestii dla aresztowanych i skazanych. Zapowiedziała także, że na delegalizację Związek odpowie strajkiem generalnym.
• 1 maja - w wielu miastach odbyły się wielotysięczne manifestacje i kontrpochody "S" (jedynie w Toruniu i Elblągu interweniowała milicja). W pochodzie w Gdańsku wzięło udział ponad 60 tys. osób.
• 3 maja - ZOMO brutalnie rozpędzało demonstracje używając pałek, armatek wodnych i gazów łzawiących. Do późnej nocy trwały walki uliczne m.in. w Gdańsku, Warszawie, Elblągu, Szczecinie, Krakowie i Toruniu. Wiele osób aresztowano.
• 6 maja - w Gdańsku powołano Regionalną Komisję Koordynacyjną NSZZ "S" w składzie: Bogdan Borusewicz, Aleksander Hall, Stanisław Jarosz, Bogdan Lis i Marian Świtek.
• 1 lipca - powołane zostało Biuro Koordynacyjne "S" za Granicą z siedzibą w Brukseli, którego zadaniem było reprezentowanie "S" w międzynarodowym ruchu związkowym i utrzymywanie stałej współpracy z władzami zagranicznych organizacji związkowych.
• 14 sierpnia - pobito uwięzionych w ośrodku dla internowanych w Kwidzynie. Na 150 uwięzionych zostało pobitych 81, w tym 38 ciężko.
• 31 sierpnia - masowe demonstracje w ponad 30 województwach. W Gdańsku i Gdyni starcia z milicją trwały do późnej nocy. W Gdańsku od uderzenia petardą zginął jeden z demonstrantów. W Lubinie milicjanci w cywilu zastrzelili trzy osoby (11 zostało rannych). Jedna osoba na skutek pobicia zmarła we Wrocławiu.
• 8 października - Sejm uchwalił ustawę o związkach zawodowych, na mocy której rozwiązano wszystkie związki zawodowe działające do 13 grudnia.
• 11 października - na wezwanie Stoczni Gdańskiej niektóre zakłady pracy Trójmiasta, wśród nich Gdańska Stocznia Remontowa, Stocznia Północna, Hydroster, Unimor, Elmor, Port Gdański, Stocznia Komuny Paryskiej w Gdyni, wzięły udział w proteście przeciwko rozwiązaniu NSZZ "S". Na wezwanie SKS NZS "Trójmiasto" zastrajkowali studenci Politechniki i Uniwersytetu Gdańskiego. Po południu bardzo ostre starcia z milicją w śródmieściu i we Wrzeszczu pod byłą siedzibą MKZ "S".
• 13 października - zmilitaryzowano stocznię i każdego przychodzącego do pracy informowano, że odmowa pracy grozi sądem. Do starć z milicją doszło m.in. w Nowej Hucie, Wrocławiu i Ursusie. W Nowej Hucie funkcjonariusz MO zabił 20-letniego Bogdana Włosika.
• 14 listopada - Wałęsa powrócił do Gdańska z internowania.
• 9 grudnia - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformowało, że w ciągu 1982 roku zlikwidowano 360 punktów produkcji nielegalnej literatury, przejęto 1196 różnego typu urządzeń powielaczowych i 468 maszyn do pisania. Skonfiskowano około 730 tys. ulotek, 340 broszur i wydawnictw, 4 tys. plakatów. Zlikwidowano 11 radiostacji Radia "S". Internowano łącznie 10 131 osób, a 8 grudnia w obozach przebywało jeszcze 317 osób. Pod zarzutem naruszenia dekretu stanu wojennego aresztowano 3616 osób.
• 18 grudnia - Sejm uchwalił ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie zawieszenia stanu wojennego. Dzień później Rada Państwa podjęła uchwałę zawieszającą stan wojenny od 31 grudnia 1982 roku.
• 27 grudnia - Rada Ministrów postanowiła, że majątek byłych związków zawodowych będzie przekazany związkom, które mają osobowość prawną i dalej rozwijają działalność.

[edytuj] Rok 1983

• 14 stycznia - Lech Wałęsa zgłosił się do pracy w Stoczni Gdańskiej. Nie wpuszczono go do stoczni twierdząc, że jego przepustka straciła ważność. Po oświadczeniu Wałęsy, że odda sprawę do sądu pracy pozwolono mu podjąć pracę.
• 9 marca - Anna Walentynowicz stanęła przed sądem w Grudziądzu oskarżona o organizowanie strajku w grudniu 1981 r. Na rozprawę przyjechał Lech Wałęsa. Walentynowicz skazano na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu.
• 22 kwietnia - aresztowano we Wrocławiu Józefa Piniora, który na kilka dni przed wprowadzeniem stanu wojennego podjął z konta "S" - 80 mln zł, ratując je w ten sposób przed konfiskatą.
• 1 maja - niezależne demonstracje i pochody "S" w całym kraju. W wielu miejscach doszło do starć z ZOMO.
• 12 maja - milicja zatrzymała na Rynku Starego Miasta w Warszawie Grzegorza Przemyka, który dwa dni później zmarł w wyniku pobicia. Władza próbowała obarczyć odpowiedzialnością pracowników pogotowia ratunkowego. Maturzyści warszawskich szkół odwołali bale maturalne, a uczniowie w szkołach nosili żałobę.
• 16 czerwca-23 czerwca - Jan Paweł II przybył z II Pielgrzymką do Polski.
• 22 lipca - zniesiono stan wojenny, który trwał 586 dni. Na następne 894 dni wprowadzono "Szczególną regulację prawną w okresie przezwyciężania kryzysu społeczno-ekonomicznego". Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego została rozwiązana. Postanowiono na mocy amnestii wypuścić niektórych uwięzionych działaczy "Solidarności".
• 28 lipca - Sejm uchwalił zmiany w kodeksie karnym, kodeksie wykroczeń i kodeksie postępowania karnego oraz w ustawie o cenzurze. Zmiany w kodeksie karnym zwiększyły represje karne (nawrót do przepisów tzw. małego kodeksu karnego, czyli znaczne rozszerzenie pojęcia czynów, które władza uznaje za przestępstwa polityczne), a w ustawie o cenzurze wycofano się ze zobowiązań podjętych w Porozumieniach Sierpniowych.
• 13 sierpnia - w rocznicę strajku sierpniowego w Gdańsku odbyły się uroczyste msze święte. Manifestację przy pomniku Poległych Stoczniowców rozbiło ZOMO.
• 19 sierpnia - rozwiązano Związek Literatów Polskich założony w 1920 r. przy współudziale Stefana Żeromskiego. Spotkało się to z protestami środowiska literackiego w kraju i za granicą.
• Odbyła się pierwsza ogólnopolska pielgrzymka robotników na Jasną Górę.
• 5 października - Lechowi Wałęsie przyznano Pokojową Nagrodę Nobla. Przewodniczący "Solidarności" oświadczył, że jest to "Nagroda dla ludzi i spraw, o które walczyliśmy w duchu pokoju i sprawiedliwości".
• 5 grudnia - pobito więźniów w Barczewie (m.in. Władysława Frasyniuka), niektórych polewano wodą na mrozie.
• 10 grudnia - żona Lecha Wałęsy, Danuta, odebrała w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla. Spotkała się m.in. z przywódcami związkowymi z całego świata.
• 12 grudnia - ks. Jerzy Popiełuszko został wezwany na przesłuchanie do prokuratury. Zarzucono mu wykorzystywanie zgromadzeń religijnych do celów politycznych. W tym czasie w jego mieszkaniu dokonano bezprawnej rewizji.
• 13 grudnia - Lech Wałęsa złożył na Jasnej Górze - jako votum - złoty medal Pokojowej Nagrody Nobla.
• 16 grudnia - w wielu miastach doszło do demonstracji.

[edytuj] Rok 1984

• 16 stycznia - w Genewie Międzynarodowa Organizacja Pracy rozpoczęła śledztwo przeciwko władzom PRL. Polskim władzom zarzucono naruszenie Konwencji 87 o wolności ruchu związkowego oraz Konwencji 98 o uprawnieniach świata pracy do zrzeszania się. Był to czwarty przypadek śledztwa MOP przeciw rządom naruszającym prawa pracownicze - po Boliwii, Argentynie i Urugwaju. Do Genewy nie przybyli zaproszeni przedstawiciele "S": Lech Wałęsa, Bogusław Chojna (lekarz z Gliwic), Edmund Bałuka, Andrzej Gwiazda, Marian Jurczyk, Anka Kowalska, Andrzej Milczanowski i Anna Walentynowicz. Jako świadkowie zeznawali członkowie "S" będący na emigracji.
• 7 lutego - w niewyjaśnionych okolicznościach został zamordowany działacz NSZZ RI "S" Piotr Bartoszcze.
• 24 lutego - zmarł w Gdańsku Lech Bądkowski. Na pogrzeb przybyło tysiące osób.
• 18 marca - Janusz Pałubicki przerwał trwającą blisko 100 dni głodówkę (był przymusowo dokarmiany) na wiadomość o czekającej go operacji wszczepienia rozrusznika serca.
• 5 kwietnia - ze względu na zły stan zdrowia oskarżonych sąd w Katowicach na czas nieokreślony odroczył proces Anny Walentynowicz i Ewy Tomaszewskiej aresztowanych pod zarzutem zorganizowania manifestacji w grudniu 1983 r. pod krzyżem przy kopalni "Wujek".
• 20 kwietnia - jedenastu więzionych przywódców "S" odrzuciło ofertę władz wynegocjowaną przez Kościół, a przedstawioną za pośrednictwem doradców Związku - zwolnienie z więzienia w zamian za wyrzeczenie się przez dwa lata działalności politycznej lub wyjazd za granicę.
• 17 czerwca - wybory do rad narodowych - najniższa frekwencja w historii PRL (wg niezależnych obliczeń frekwencja wyniosła: w Warszawie ok. 57 proc., a w Gdańsku ok. 51 proc.).
• 13 lipca - przed Sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego rozpoczął się proces czterech działaczy KSS KOR - Adamowi Michnikowi, Jackowi Kuroniowi, Zbigniewowi Romaszewskiemu i Henrykowi Wujcowi postawiono zarzut, że "począwszy od 1977 roku podjęli czynności przygotowawcze w celu obalenia przemocą konstytucyjnego ustroju i osłabienia mocy obronnej PRL". 18 lipca sąd odroczył rozprawę i nigdy już do niej nie powrócił.
• 21 lipca - Sejm uchwalił amnestię, która objęła wszystkich skazanych (58 osób) i aresztowanych tymczasowo (602 osoby) za czyny o charakterze politycznym.
• 22 lipca - zostało uwolnionych wielu działaczy "S", m.in. Gwiazda, Rulewski, Frasyniuk, Słowik, Kropiwnicki, Michnik i Jaworski. Wiele osób zdecydowało się na emigrację na Zachód. Bogdana Lisa i Piotra Mierzewskiego oskarżono o zdradę ojczyzny (postawiono im zarzut, którego amnestia nie objęła). Amnestia nie objęła skazanych za zabójstwo sierżanta Karosa, skazanych za wysadzenie makiety - godła ZSRR w Żorach i usiłowanie wysadzenia czołgu, skazanych za detonowanie materiałów wybuchowych w proteście przeciwko zabójcom demonstrantów w Lubinie.
• 31 sierpnia - uroczystości w rocznicę Sierpnia '80 przebiegły spokojnie. W Gdańsku obchody trwały już od 26 sierpnia: odbyły się wernisaże i koncerty. M.in. w kościele u o.o. Dominikanów zorganizowano wystawę "Artyści malarze - stoczniowcom", a Witold Lutosławski zaprezentował w kościele św. Michała w Sopocie III Symfonię.
• 19 października - został uprowadzony i zamordowany ks. Jerzy Popiełuszko.
• 23 października - aresztowano Adama Hodysza oraz Piotra Siedlińskiego - oficerów SB, którzy współpracowali z podziemną "S".
• 3 listopada - w uroczystościach pogrzebowych ks. Popiełuszki wzięło udział kilkaset tysięcy ludzi.

[edytuj] Rok 1985

• 13 lutego - SB zatrzymała w Gdańsku 7 działaczy "S". Aresztowano trzech z nich: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika. Natomiast Lecha Wałęsę, Stanisława Handzlika, Jacka Merkla, Janusza Pałubickiego, Krzysztofa Pusza i Mariusza Wilka uwolniono.
• 24 lutego - nieudany zamach na życie ks. Kazimierza Jancarza z nowohuckiego kościoła w Mistrzejowicach.
• 28 lutego - od tego dnia aż do połowy marca doszło do kilkakrotnych akcji strajkowych w zakładach im. Róży Luksemburg w Warszawie. Pracownice żądały podwyżek o 3 tys. zł.
• 9 marca - aresztowano 7 członków KPN, m.in. Leszka Moczulskiego.
• 14 kwietnia - w Krakowie ogłoszono deklarację założycielską Ruchu Wolność i Pokój.
• 1 maja - niezależne pochody 1-majowe "S" zostały zaatakowane przez ZOMO w Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Nowej Hucie i Wrocławiu. W Warszawie demonstracja przebiegła bez interwencji milicji.
• 15 maja - ks. Sylwester Zych (skazany na 6 lat "za udzielenie pomocy zabójcom sierż. Karosa") rozpoczął strajk głodowy w więzieniu w Braniewie - domagał się poprawy warunków i przeniesienia do celi z innymi więźniami politycznymi (przez 9 miesięcy był zamknięty w izolatce).
• 23 maja - rozpoczął się w Gdańsku proces Bogdana Lisa, Adama Michnika i Władysława Frasyniuka. Był to jeden z najbardziej skandalicznych procesów w okresie "zawieszenia stanu wojennego". Składowi sędziowskiemu przewodniczył prezes sądu wojewódzkiego w Gdańsku Krzysztof Zieniuk, który m.in. uniemożliwił kontakt oskarżonych z adwokatami. Protest przeciwko procesowi nadesłało m.in. 28 laureatów Nagrody Nobla. Lisa skazano na 2,5 roku, Michnika na 3 lata, a Frasyniuka na 3,5 roku więzienia.
• 24 lipca - Sejm znowelizował ustawę o związkach zawodowych, w której zapisano, że w jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna organizacja związkowa.
• 31 sierpnia - obchody podpisania Porozumień Sierpniowych ograniczyły się do uroczystych nabożeństw.
• 13 października - wybory do Sejmu. Niezależne demonstracje w Gdańsku i Nowej Hucie. W całym kraju akcja liczenia frekwencji wyborczej - w Gdańsku wyniosła ok. 52% (oficjalnie ok. 70%), a w kraju 66% (oficjalnie 78%).
• 2 listopada - w Olsztynie na skutek pobicia przez milicjantów zmarł student I roku Uniwersytetu Gdańskiego Marcin Antonowicz. Rektor UG, prof. Karol Taylor, za niezależną postawę i domaganie się ukarania winnych zbrodni, został odwołany.
• 19 listopada - w USA powołano Fundację "Solidarność". W skład jej Komitetu Doradczego weszli m.in. Edward Kennedy, Robert Davis, Jeanne Kirkpatrick, Alojzy Mazewski, Jerzy Giedroyć. Dyrektorem fundacji został Piotr Mroczyk.
• 16 grudnia - w czwartą rocznicę śmierci górników z "Wujka" po uroczystej mszy, na którą przybyły delegacje ze wszystkich miast regionu oraz z wielu miast Polski, pochód prowadzony przez robotników z Huty Katowice przemaszerował do kopalni. Przy krzyżu złożono wieńce i kwiaty, a Andrzej Rozpłochowski wygłosił okolicznościowe przemówienie. Rozchodzących się manifestantów zaatakowała milicja.

[edytuj] Rok 1986

• 9 stycznia - w Gdańsku aresztowano działającego w podziemiu od 13 grudnia Borusewicza, który w czasie aresztowania w drukarni próbował uciec i dlatego został przykuty do krzesła, na którym wyniesiono go do milicyjnej suki.
• 16 lutego - delegacje rolników z całej Polski zebrały się w Rzeszowie w piątą rocznicę podpisania Porozumień Ustrzycko-Rzeszowskich. Delegatów witał Józef Ślisz. Uchwalono apel o uwolnienie działaczy chłopskich: Józefa Teligi, Jana Beszty-Borowskiego, Janusza Szkutnika.
• 1 marca - rząd obniżył z 19 do 15% planowaną waloryzację emerytur tzw. starego portfela.
• 26 kwietnia - katastrofa w elektrowni atomowej w Czarnobylu. Władza z opóźnieniem poinformowała o tym społeczeństwo. Od tego czasu nasilały się wystąpienia polskich grup ekologicznych (szczególnie WiP) i protesty wobec budowy elektrowni w Żarnowcu.
• 28 kwietnia - w komunikacie "Sieć" podała, że wzrost cen w okresie od 15 grudnia 1985 r. do 15 marca 1986 r. - po uwzględnieniu korekty na sezonowe zmiany - wyniósł 5,1 proc. Koszt wegetacji, obliczony na podstawie badań budżetów niezamożnych rodzin, w IV kwartale 1985 r. wyniósł średnio 8477 zł, a w marcu 1986 r. - 9200 zł.
• 21 maja - przed sądem w Elblągu rozpoczął się proces Edmunda Krasowskiego, Marii Romanowskiej i Ryszarda Stolarowicza. Krasowski przed procesem przez 5 miesięcy prowadził głodówkę protestacyjną.
• 25 czerwca - sąd wojskowy w Warszawie skazał zaocznie na karę śmierci płk. Ryszarda Kuklińskiego.
• 31 sierpnia - po mszy w Bazylice Mariackiej upamiętniającej rocznicę Porozumień Gdańskich Wałęsa z grupą kilkudziesięciu osób złożył kwiaty pod pomnikiem Poległych Stoczniowców.
• 11 września - zwolniono z więzień m.in. Borusewicza, Lisa i Bujaka. Wraz ze zwolnionymi w lipcu więzienia opuściło 225 więźniów politycznych.
• 30 września - Wałęsa powołał pierwszą od początku stanu wojennego jawną i działającą otwarcie strukturę kierowniczą Związku - Tymczasową Radę NSZZ "S" w składzie: Borusewicz, Bujak, Frasyniuk, Jedynak, Lis, Pałubicki i Pinior. W następnych dniach ujawniły się regionalne struktury Związku w Warszawie, Lublinie, Katowicach i Łodzi. Zaczęły powstawać jawne struktury w zakładach pracy. Komisje zakładowe składały w sądach wnioski o rejestrację.
• 18 listopada - "S" została przyjęta do międzynarodowych central związkowych: Światowej Konfederacji Pracy i Międzynarodowej Konfederacji Wolnych Związków Zawodowych.
• 10 grudnia - powstała Komisja Interwencji i Praworządności NSZZ "S". Jej przewodnictwo objął Romaszewski.

[edytuj] Rok 1987

• 10 marca - Lech Wałęsa powierzył rzecznikowi prasowemu NSZZ "Solidarności" Januszowi Onyszkiewiczowi zadanie utworzenia Komisji Informacji.
• 28 marca - kolejne ustawowe podwyżki cen. Lech Wałęsa dzień później oświadczył: "Po sześciu latach po raz pierwszy mówię: dość! Po raz pierwszy jestem zdecydowanie przeciw! Podwyżka cen pozostaje nadal dla społeczeństwa jedyną oznaką reformy gospodarczej w naszym kraju".
• 29 marca - Tymczasowa Krajowa Rada Rolników "S" wybrała na swego przewodniczącego Józefa Ślisza, przewodniczącego Komisji ds. Realizacji Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich.
• 22 maja - przyleciał do Polski senator Edward Kennedy. Wręczył nagrodę Praw Człowieka im. J. F. Kennedy'ego Zbigniewowi Bujakowi i Adamowi Michnikowi. Złożył kwiaty na grobie ks. Popiełuszki. 24 maja przyjechał do Gdańska, gdzie w kościele św. Brygidy spotkał się z Lechem Wałęsą i mieszkańcami Trójmiasta.
• 1 czerwca - w Dzień Dziecka zainicjowała działalność wrocławska Pomarańczowa Alternatywa.
• 8-14 czerwca - Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Papież odwiedził Warszawę, Majdanek, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynię, Gdańsk, Jasną Górę i Łódź.
• 1 sierpnia - Lech Wałęsa poinformował, że komitet obchodów 200-lecia uchwalenia konstytucji amerykańskiej mianował go honorowym członkiem komitetu i zaprosił do udziału w obchodach rocznicy. W lipicu Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił przyznanie "Solidarności" na rok 1987 pomocy w wysokości jednego miliona dolarów.
• 31 sierpnia - po mszy w kościele św. Brygidy ok. 5-tysięczna manifestacja dotarła przed pomnik, gdzie została rozpędzona przez zomowców. Manifestacje odbyły się także w Warszawie, Wrocławiu, Lublinie i Bydgoszczy.
• 25 października - na wspólnym posiedzeniu TKK "S" i Tymczasowej Rady NSZZ "S" powołano jednolite kierownictwo - Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ "S".
• 27 października - z oficjalną wizytą przybył do Polski wiceprezydent USA George H. W. Bush. Spotkał się z Lechem Wałęsą i złożył kwiaty na grobie ks. Popiełuszki.
• 29 listopada - rządowe referendum w sprawie tempa i zakresu reform - po raz pierwszy władza przyznała się, że nie uzyskała większości. W skali kraju najniższą frekwencję odnotowano w Gdańsku (oficjalnie ok. 44%).

[edytuj] Rok 1988

• 1 stycznia - przestano zakłócać Radio Wolna Europa, a wcześniej inne zachodnie rozgłośnie nadające w języku polskim.
• 16 stycznia - w Ministerstwie Zdrowia został złożony do zaopiniowania statut Fundacji Społecznej "S", która miała się zająć rozdysponowaniem jednego miliona dolarów przyznanych "Solidarności" przez Kongres USA.
• 8 marca - we Wrocławiu aresztowano Waldemara Fydrycha "Majora" (twórca Pomarańczowej Alternatywy) za "zakłócanie porządku publicznego" (w czasie happeningu na Dzień Kobiet pt. "Martyrologia Matki Polki" we Wrocławiu rozdawano kobietom podpaski higieniczne).
• 13 marca - na obradach KKW wyrażono niepokój z powodu represji, które dotknęły studentów w 20. rocznicę Marca '68. Podano także aktualny skład KKW: Lech Wałęsa (przewodniczący), Zbigniew Bujak, Jerzy Dłużniewski, Władysław Frasyniuk, Stefan Jurczak, Bogdan Lis, Andrzej Milczanowski, Janusz Pałubicki, Antoni Stawikowski, Antoni Tokarczuk i Stanisław Węglarz.
• 21 kwietnia - na wiecu w Hucie Stalowa Wola zebrało się blisko 5 tys. pracowników. Żądali podwyżek płac o 20 tys. zł oraz zaprzestania represjonowania działaczy Komitetu Założycielskiego NSZZ "S".
• 26 kwietnia - początek strajków w Hucie im. Lenina w Nowej Hucie. Strajkujący zażądali zwiększenia rekompensat do 12 tys. zł. Akcja ZOMO przerwała strajk.
• 2 maja - początek strajku w Stoczni Gdańskiej. Po dwóch dniach stocznię otoczyły oddziały ZOMO i odcięto łączność telefoniczną. Nazajutrz do stoczni z pełnomocnikiem Episkopatu do podjęcia mediacji przyjechali Tadeusz Mazowiecki i Andrzej Wielowieyski. Ich rozmowy z dyrekcją nie dały żadnych rezultatów. Protest stoczniowców poparli strajkiem okupacyjnym jedynie studenci Uniwersytetu Gdańskiego.
• 5 maja - oddziały specjalne MO rozbiły strajk w Hucie im. Lenina w Krakowie. Dyrekcja "zawiesiła" działalność Stoczni im. Lenina w Gdańsku - wysłano pracowników na płatne urlopy. Zastrajkowała komunikacja miejska w Szczecinie.
• 10 maja - bez podpisania porozumień zakończył się strajk w Stoczni Gdańskiej. Strajkujący wyszli z zakładu i w pochodzie udali się do kościoła św. Brygidy.
• 19 czerwca - odbyły się wybory do rad narodowych - "Solidarność" wezwała do ich zbojkotowania. Według oficjalnych informacji frekwencja wyniosła 56%, w woj. gdańskim ok. 40%, a w samym Gdańsku ok. 27%.
• 15 sierpnia - rozpoczął się strajk w kopalni "Manifest Lipcowy" w Jastrzębiu.
• 16-20 sierpnia - strajki okupacyjne objęły kopalnie: "Moszczenica", "Jastrzębie", "XXX-lecia PRL", "Borynia", "ZMP", "Krupiński", "Andaluzja", "1 Maja", "Morcinek", "Brzeszcze", "Jaworzno" i inne. Głównym postulatem było przywrócenie "S".
• 22 sierpnia - początek strajku w Stoczni Gdańskiej i Stoczni Północnej. Powołano MKS. W następnych dniach zastrajkowały także stocznie: Remontowa, "Wisła" i "Radunia".
• 31 sierpnia - gen. Kiszczak spotkał się z Lechem Wałęsą w sprawie podjęcia rozmów przy Okrągłym Stole.
• 1 września - koniec strajków w stoczniach. Po ich zakończeniu powstał Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny "S", który był kontynuacją Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego.
• 29 października - rząd Rakowskiego podjął decyzję o likwidacji Stoczni Gdańskiej. Lech Wałęsa uznał tę decyzję za prowokację wymierzoną w ideę porozumienia.
• 30 listopada - telewizyjna debata Lech Wałęsa - Alfred Miodowicz (szef OPZZ). Wałęsa zdecydowanie pokonał swojego oponenta.
• 10 grudnia - Lech Wałęsa wraz z Bronisławem Geremkiem i Andrzejem Wielowieyskim udali się do Paryża na zaproszenie prezydenta Mitteranda, by wziąć udział w uroczystościach z okazji 40-lecia podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela.

[edytuj] Rok 1989

• 19 stycznia - zakończyły działalność Międzyzakładowy Komitet Organizacyjny NSZZ "S" w Gdańsku oraz Regionalna Komisja Koordynacyjna NSZZ "S", a na ich miejsce został utworzony Tymczasowy Zarząd Regionu pod przewodnictwem Bogdana Borusewicza.
• 21 stycznia - na plebanii kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie zamordowano ks. Stefana Niedzielaka.
• 30 stycznia - w Białymstoku zamordowano księdza Stanisława Suchowolca, duszpasterza miejscowej "S".
• 6 lutego - rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu. Negocjacje prowadzono w trzech zespołach: do spraw gospodarki i polityki społecznej, reform politycznych oraz pluralizmu związkowego.
• 3 kwietnia - o trzeciej nad ranem zakończyły się rozmowy w Magdalence.
• 5 kwietnia - zakończyły się obrady Okrągłego Stołu.
• 12 kwietnia - ukazał się ostatni numer "Tygodnika Mazowsze". Redakcja podjęła pracę w "Gazecie Wyborczej".
• 17 kwietnia - Sąd Wojewódzki w Warszawie wpisał po siedmiu latach, czterech miesiącach i czterech dniach ponownie do rejestru związków zawodowych NSZZ "Solidarność".
• 29 kwietnia - na posiedzeniu KKW NSZZ "S" postanowiono m.in. przyjąć w jej skład Bogdana Borusewicza, Lecha Kaczyńskiego i Henryka Wujca. Powołano Prezydium KKW w składzie: Bogdan Borusewicz, Zbigniew Bujak, Władysław Frasyniuk, Stefan Jurczak, Lech Kaczyński, Bogdan Lis, Jacek Merkel, Andrzej Milczanowski, Janusz Pałubicki, Alojzy Pietrzyk, Antoni Tokarczuk i Henryk Wujec.
• 8 maja - ukazał się pierwszy numer "Gazety Wyborczej".
• 2 czerwca - ukazał się pierwszy numer reaktywowanego "Tygodnika Solidarność". Redaktorem naczelnym został ponownie Tadeusz Mazowiecki.
• 4 czerwca - odbyła się pierwsza tura wyborów do Sejmu i Senatu. Kandydaci Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na możliwych do zdobycia 161) i 92 senatorskie.
• 19 czerwca - w drugiej turze wyborów wszyscy kandydaci "Solidarności" - poza jednym - wygrali w swych okręgach wybory. Reprezentacja parlamentarna "S" liczyła po obu turach wyborów 161 posłów i 99 senatorów, PZPR - 173 posłów, ZSL - 76, SD - 27, PAX - 10, UChS - 5, PZKS - 5. Frekwencja wyborcza w pierwszej turze wyniosła ok. 62%, a w drugiej ok. 26%.
• 23 czerwca - ukonstytuował się Obywatelski Klub Parlamentarny "S". Na przewodniczącego wybrano Bronisława Geremka.
• 11 lipca - w Krynicy Morskiej zamordowano ks. Sylwestra Zycha.
• 9 sierpnia - Lech Wałęsa zaproponował utworzenie rządu złożonego z przedstawicieli "S", ZSL i SD.
• 24 sierpnia - Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na urząd Prezesa Rady Ministrów.
• 6 października - wicepremier Leszek Balcerowicz objaśnił założenia reformy gospodarczej i zaznaczył, że "nieuniknione będą bankructwa i bezrobocie, na najbliższy rok nie możemy składać żadnych łatwych obietnic. Tylko taki program daje szansę na wsparcie gospodarcze Zachodu".

• 15 listopada - Wałęsa przemawiał w Kongresie Stanów Zjednoczonych, gdzie został odznaczony Medalem Wolności. Swoje przemówienie rozpoczął od słów rozpoczynających amerykańską konstytucję: We, the People - "My, Naród!", i kontynuował: "Oto słowa, od których chcę zacząć moje przemówienie. Nikomu na tej sali nie muszę przypominać, skąd one pochodzą, nie muszę też przypominać, że ja, elektryk z Gdańska, też mam prawo się nimi posługiwać." Przyjęto go z wielkim aplauzem.
• 28 grudnia - Sejm przyjął po trwającej zaledwie 11 dni pracy dziesięć ustaw gospodarczych, które w miejsce realnego socjalizmu wprowadzały podwaliny kapitalizmu.
• 29 grudnia - Sejm PRL uchwalił zmiany w konstytucji: nowa nazwa kraju - Rzeczpospolita Polska; nowy herb - orzeł w koronie; władza zwierzchnia należy do narodu a nie do "przewodniej siły".

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Solidarność w Regionie Toruńskim solidarnosc.of.pl