2 Pułk Strzelców Podhalańskich

Z Wikipedii

2 Pułku Strzelców Podhalańskich
Odznaka Pułkowa - wzór i regulamin odznaki zatwierdzono Dz. Rozk. MSWojsk nr 32, poz. 312 z 16 października 1929
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	31 października 1918
Rozformowanie	10 września 1939
Tradycje
Święto	26 maja
Nadanie sztandaru	{{{sztandar}}}
Kontynuacja tradycji	21 Brygada Strzelców Podhalańskich
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Stanisław Wróblewski
Ostatni	płk Stefan Szlaszewski
Działania zbrojne
wojna obronna 1939r., wojna polsko-bolszewicka, wojna polsko-ukraińska
Organizacja
Numer	{{{numer}}}
Dyslokacja	Sanok
Podporządkowanie	Odwody Naczelnego Wodza
Rodzaj wojsk	piechota
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Skład	22 Dywizja Piechoty Górskiej

2 Pułk Strzelców Podhalańskich wchodził w skład 22 Dywizji Piechoty Górskiej, stacjonował do 1939 w Sanoku. Formowanie rozpoczęto 31 października 1918 na bazie batalionu zapasowego austriackiego 32 Pułku Obrony Krajowej. Następnie oddział ten został przemianowany na 2 Pułk Strzelców Podhalańskich. 9 grudnia 1918 został utworzony I batalion. II batalion powstał w połowie grudnia w Bochni, a III – wiosną 1919 w Nowym Targu. Kolejni dowódcy pułku: ppłk Stanisław Wróblewski (1919–1920), płk Gustaw Truskolaski (1920–1922), płk Franciszek Stutzman, (1922–1925), ppłk Marian Suda (1925–1928), płk Janusz Sęp-Dłużniakiewicz (1928–1932), ppłk Karol Swinarski (1932–1935), płk Zygmunt Csadek (1936–1938) i ostatni płk Stefan Szlaszewski (1938–1939).

Spis treści 1 Szlak bojowy 2 Kampania 1939 3 Insygnia pułkowe 4 Odtworzenie pułku w ramach AK 5 Tradycje 6 Przypisy 7 Zobacz też 8 Publikacje

[edytuj] Szlak bojowy

13 grudnia 1918 I batalion pod dowództwem por. Karola Matzenauera udał się na front ukraiński i przeszedł "chrzest bojowy" opodal wsi Krościenko nad Strwiążem, II batalion po pobycie na Spiszu w połowie stycznia 1919 udał się również na front ukraiński. III batalion został skierowany na granicę czeską. Wiosną 1920 Pułk połączył wszystkie bataliony i wszedł w skład 1 Brygady Górskiej. W 1920 Pułk wziął udział w "wyprawie kijowskiej". W czasie odwrotu bronił Brześcia na Bugiem, a w kontrofensywie sierpniowej zdobył Kock, Łuków, Siedlce i 23 sierpnia wszedł do Białegostoku.

Szlak bojowy zakończył pod Kuźnicą 23 września.

[edytuj] Kampania 1939

W 1939 pułk w składzie macierzystej dywizji miał przydział mobilizacyjny do Armii Łódź, następnie od 28 sierpnia 1939 przydzielony do Odwodu Naczelnego Wodza. 3 września wraz z całą 22 Dywizją Piechoty Górskiej zajął pozycje obronne w rejonie Olkusza na linii Klucze-Bolesław.

W nocy 4 września rozpoczął odwrót przez Wolbrom, Działoszyce, Skalbmierz nad rzekę Nidę. Pierwszą walkę stoczył pod Mękarzowicami na rzeką Nidą 7 września. 9 września, będąc w składzie 22 Dywizji Piechoty Górskiej pod dowództwem płk. dypl. Leopolda Engela-Ragisa Pułk stoczył cięzki bój we wsi Bronina, po którym Pułk wraz z Dywizją przemieściły się w okolice Stopnicy. Tu doszło do kolejnego starcia z oddziałami niemieckimi, po którym dywizja dotarła w okolice Rytwian z zamiarem wykonania natarcia pozorującego na Staszów. 10 września, Dywizja została rozbita przez niemiecką 5 Dywizję Pancerną. Po przegranej bitwie 2 Pułk Strzelców Podhalańskich przebił się do lasu mokrzańskiego, zbierając po drodze część żołnierzy z przemyskiego 5 Pułku Strzelców Podhalańskich. Tu w lesie sztab jednostki zakwaterował się w leśniczówce zwanej "Grzybowska" u gajowego Józefa Jedynaka i tu niebawem Pułk został okrążony przez niemieckie oddziały i zmuszony do kapitulacji. Oficerowie i podoficerowie zostali wzięci do niewoli, żołnierze rozpuszczeni do domów. Niemcy przejęli broń i wyposażenie jednostki.^[1]

[edytuj] Insygnia pułkowe

• Odznaka Pułkowa - wzór i regulamin odznaki zatwierdzono Dz. Rozk. MSWojsk nr 32 poz. 312 z 16 października 1929. Odznaka o wymiarach 37x37 mm w kształcie krzyża greckiego o łamanych ramionach (swastyka) z granatową obwódką z okrągłą tarczą emaliowana na biało. Była nadawana zgodnie z zasadami ustalonymi przez Ministerstwo Spraw Wojskowych w 1928 roku.

• Sztandar Pułkowy - w dniu 15 lipca 1923 pułk otrzymał sztandar, który osobiście wręczył gen. Lucjan Żeligowski.

W trakcie kampanii wrześniowej 1939 , po przegranej bitwie 10 września 1939 r. 2 Pułk Strzelców Podhalańskich przebił się w lasy mokrzańskie, gdzie sztab zakwaterował się w leśniczówce u gajowego Józefa Jedynaka. Tu niebawem Pułk został okrążony przez niemców i skapitulował. Korzystając z panującego zamieszania gajowy Józef Jedynak, za zgodą szefa sztabu, ukrył sztandar Pułku. W obawie przed rewizjami, na wiosnę 1941 sztandar 2PSP został przewieziony do Sichowa i zdeponowany u rodziny Pikulów. Następnie, od 1943 sztandar był ukrywany u rodziny Witków w Wilkowej. W sierpniu 1944 sztandar powrócił do gajówki Józefa Jedynaka w lasach mokrzańskich. W 1957 za odmowę wstąpienia do partii, rodzina Jedynaków została wyeksmitowana z gajówki i wraz z dobytkiem i ukrytym sztandarem wywieziona do Staszowa. Tam, w domu państwa Strojnych, Jedynakowie i Sztandar znaleźli tymczasowe schronienie. W 1960 przenieśli się, ze sztandarem, do swojego pobudowanego domu przy ul. Oględowskiej 19. Dopiero w 1963 Józef Jedynak, mimo obaw, poinformował władze wojskowe w Kielcach o przechowywanym Sztandarze. W ślad za iformacją do domu Jedynaków w Staszowie przybył osobiście gen. Mieczysław Moczar z asystą. Gdy Józef Jedynak znosił ze strychu ukrywany przez lata sztandar 2 psp, padła komenda baczność i oddane zostały honory wojskowe Sztandarowi. Następnie Sztandar został przewieziony do Warszawy, gdzie w Sztabie Generalnym WP w obecności przedstawicieli Wojska Polskiego i władz PZPR Warszawy Józef Jedynak, po 24 latach przechowywania, przekazał sztandar 2 psp do Muzeum Wojska Polskiego^[2].

• Orle pióra przy czapkach pułków podhalańskich stosuje się od czasu bitwy pod Kuźnicą.

[edytuj] Odtworzenie pułku w ramach AK

W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych Komenda Obwodu Sanok postawiła za cel odbudowanie 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w sile 1500 ludzi, gotowych na rozkaz przystąpić do walki powstańczej. W tym celu końcem maja 1943 powołano na terenie obwodu 10 placówek, oznaczonych cyframi rzymskimi od I do X. Pułk został rozwiązany po zajęciu terenu jego działania przez oddziały Armii Czerwonej w sierpniu 1944, większość kadry oficerskiej w tym dowódca wstąpiła jeszcze tego samego miesiąca do Wojska Polskiego.

[edytuj] Tradycje

Z pozostałych po II wojnie światowej oddziałów podhalańskich do chwili obecnej tradycje jednostek górskich kontynuuje powołana w 1994 21 Brygada Strzelców Podhalańskich.

Święto 21. BSP: 26 maja.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Strzelcy podhalańscy
• Józef Kuraś - żołnierz 2 pułku, partyzant ps. "Ogień"
• OP-23 (oddział partyzancki AK)

[edytuj] Publikacje

• Andrzej Romaniak, "Pamiątki po 2 Pułku Strzelców Podhalańskich z Sanoka - katalog zbiorów", redakcja: Ewa Kasprzak, Wiesław Banach, Sanok 2003 r. ISBN 83-919305-0-5

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Wojskiem Polskim. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.