19 Dywizja Piechoty (II RP)
Z Wikipedii
19 (Wileńska) Dywizja Piechoty (19 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.
W okresie II RP sztab 19 DP i jej oddziały stacjonowały m.in. w Wilnie.
Spis treści |
[edytuj] Formowanie
W związku z reorganizacją Wojska Polskiego, w 1921 likwidowane Wojsko Litwy Środkowej wydzieliło z siebie dwie dywizje : 19. i 29 DP. W skład 19 DP weszły: 85 (wileński) pp, 86 (miński) pp z 1 D L-B oraz 77 (kowieński) pp z 2 D L-B
[edytuj] Działania zbrojne w wojnie obronnej 1939
19 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. bryg. Józefa Kwaciszewskiego wchodziła w skład północnego zgrupowania Armii "Prusy" gen. Stefana Dęba-Biernackiego.
5 września osłaniała Piotrków Trybunalski przed wojskami niemieckiej 10 Armii. Jej 86 Pułk Piechoty odparł tego dnia pierwsze ataki niemieckiej 1 DPanc., lecz pod wieczór pod dalszym naporem musiał wycofać się z Piotrkowa. Następnie dywizja cofała się na przeprawy na Wiśle.
Pod wieczór 7 września jej pododdziały - podobnie jak 13 DP i 29 DP - uległy panice, koncentrując się następnie w lesie brudzewickim i 8 września daleko jeszcze były od Wisły. Niezorganizowane oddziały dywizji ruszyły w stronę Radomia, ale na wieść, że jest on w rękach niemieckich, z powrotem skierowały się w kierunku Wisły. Przez rzekę przeprawiły się tylko nieliczne pododdziały bez broni ciężkiej w dniach 11-13 września. Tym samym dywizja jako zwarta wielka jednostka przestała istnieć.
Po przekroczeniu Wisły, na Lubelszczyźnie z jej ocalałych oddziałów utworzono 19 Brygadę Piechoty pod dowództwem płk. dypl. Jana Korkozowicza, która wzięła udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Brygada formowała się w Dorohusku.
Ośrodek Zapasowy dywizji stacjonował w Lidzie. 17 września, na wieść o agresji sowieckiej zdemobilizowano w Lidzie liczący 4,5 tys. ludzi pułk ppłk. Zygmunta Blumskiego z OZ 19 DP. Z części żołnierzy utworzono 150 osobową "kompanię szturmową", która po zapadnięciu zmroku wyruszyła w kierunku Wilna. Następnie zmieniono kierunek marszu na Grono. Kompania wzięła udział w obronie tego miasta a następnie w działaniach nad granicą litewską.
[edytuj] Skład dywizji
- 77 Pułk Piechoty
- 85 Pułk Strzelców Wileńskich- ppłk dypl. Jan Kruk-Śmigla
- 86 Pułk Piechoty - ppłk Walenty Peszek
- 19 Pułk Artylerii Lekkiej – ppłk Leon Pilch
- 19 Dywizjon Artylerii Ciężkiej typ B z plutonem taborów nr 19
- 19 Batalion Saperów
- bateria artylerii przeciwlotnicza motorowa typ A nr 19
- kompania telefoniczna
- szwadron kawalerii nr 19
- dowódca szwadronu – mjr Mieczysław Gawryłkiewicz
- dowódca plutonu - ppor. Witold Pilecki
- kompania kolarzy
- kompania przeciwpancerna nr 19
- samodzielna kompania karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
- służby
[edytuj] Dowódcy
- gen. bryg. Michał Tokarzewski-Karaszewicz 1924-1926
- gen. bryg. Józef Kwaciszewski - 1939
[edytuj] Bibliografia
- "Księga chwały piechoty": komitet redakcyjny pod przewodnictwem płk. dypl. Bolesława Prugara Ketlinga, Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1992
- Tadeusz Jaruga: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 7, Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939 : organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975.
[edytuj] Zobacz też
Centrum Wyszkolenia Piechoty • Departament Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych * Szkoła Podchorążych Piechoty
Dywizje piechoty: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21G • 22G • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30
Rezerwowe dywizje piechoty: 33 • 35 • 36 • 38 • 39 • 41 • 44 • 45 • 50 • 55 • 60
Pułki piechoty: 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • 71 • 72 • 73 • 74 • 75 • 76 • 77 • 78 • 79 • 80 • 81 • 82 • 83 • 84 • 85 • 86 • 1 psph • 2 psph • 3 psph • 4 psph • 5 psph • 6 psph
Rezerwowe pułki piechoty: 93 • 94 • 95 • 96 • 97 • 98 • 114 • 115 • 116 • 133 • 134 • 135 • 144 • 145 • 146 • 154 • 155 • 156 • 159 • 163 • 164 • 165 • 178 • 179 • 180 • 182 • 183 • 184 • 201 • 202 • 203 • 204 • 205 • 206 • 207 • 208 • 209 • 216
kb wz. 98/kb wz. 98a • kbk wz. 29 • Vis wz. 35 • pm Mors • kbsp wz. 38M
ckm wz. 30 • rkm wz. 1928 • kb ppanc wz. 35 • wkm wz. 38FK • granatnik wz. 1936
