Kalendarium historii Polski

Z Wikipedii

Artykuł wymaga poszerzenia. Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, czego brakuje i uzupełnij braki, jeśli to możliwe.

Spis treści 1 Przed X wiekiem n.e. (prehistoria i prahistoria ziem polskich) 2 Wieki X-XII do roku 1138 (państwo pierwszych Piastów) 3 Wieki XII-XIV (czas rozbicia dzielnicowego) 4 Wieki XIV-XVI do roku 1572 (koniec rządów Piastów oraz czasy Andegawenów i Jagiellonów) 5 Wieki XVI-XVIII (czasy królów elekcyjnych) 6 Lata 1795-1918 (okres zaborów) 7 Lata 1919-1945 (II RP i II wojna światowa) 8 Lata 1945-1989 (okres PRL) 9 Od 1990 (początek nowej demokracji) 10 Przypisy 11 Zobacz też

[edytuj] Przed X wiekiem n.e. (prehistoria i prahistoria ziem polskich)

• ok. 450 tys. p.n.e. – pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod Wrocławiem i w Rusku pod Strzegomiem.
• ok. 300 – 100 tys. p.n.e. – neandertalska kultura aszelska czyli kultura pięściaków na terenach Śląska i Małopolski
• ok. 250 – 40 tys. p.n.e. – neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i kultura prądnicko-mikocka na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i całej Wyżynie Małopolskiej
• ok. 200 – 35 tys. p.n.e. – paleolityczne obozowiska łowców-zbieraczy z gatunku homo neandertalensis w Polsce – m.in. w okolicach dzisiejszego Radomia i Krakowa.
• ok. 70 – 35 tys. p.n.e. – zanik śladów pobytu człowieka wskutek silnego ochłodzenia klimatu.
• ok. 35 – 20 tys. p.n.e. – pierwsi przedstawiciele homo sapiens, zaludnienie Mazowsza, reprezentanci kultury oryniackiej i kultury graweckiej w Małopolsce.
• ok. 20 – 12 tys. p.n.e. – ostatnie zlodowacenie Wurm III i IV, inaczej zwane zlodowaceniem bałtyckim i ponownie wyludnienie ziem polskich.
• ok. 12 tys. p.n.e. – ocieplenie się klimatu po ostatnim zlodowaceniu. Ekspansja licznych grup łowców reniferów. Pojawienie się ludzi na Pomorzu i w Wielkopolsce
• ok. 8 tys. p.n.e. – początek mezolitu na ziemiach polskich, okresu pomiędzy wycofaniem się lodowca i pojawieniem rolnictwa; rozwój kultury komornickiej na Górnym Śląsku i w Wielkopolsce.
• ok. 7 – 4 tys. p..n.e. – późnomezolityczna kultura janisławicka i chojnicko-pieńkowska na terenach Pomorza, Kujaw i Mazowsza
• ok. 6 – 4 tys. p.n.e. – początek neolitu na ziemiach polskich. Przybyli pierwsi rolnicy i hodowcy.
• ok. 3,5 tys. p.n.e. – Neolit osiąga tereny całej Polski ,pojawia się kultura pucharów lejkowych, nazwana od kształtu naczyń o lejkowato pochylonych brzegach.
• ok. 2800 – 1800 r. p.n.e. – na ziemiach polskich pojawiła się kultura ceramiki sznurowej.
• ok. 2700 – 2000 p.n.e. pojawiła się kultura amfor kulistych.
• ok. 2200 – 1800 p.n.e. – początek epoki brązu na ziemiach Polskich
• 2200 – 1700 p.n.e. – rozwój kultury unietyckiej na Śląsku.
• 2000 – 1600 p.n.e. – rozkwit mierzanowickiej kultury brązu w rejonie górnej Wisły.
• ok. 1700 r. p.n.e. – epoka brązu osiąga tereny całej Polski.
• ok. 1700 – 300 p.n.e. – rozwój kultury łużyckiej zwanej także kulturą pól popielnicowych na ziemiach polskich.
• ok. 1000 p.n.e. – pierwsze grody obronne głównie na terenach Śląska.
• ok. 900 p.n.e. – pojawienie się ludów czarnomorskich na terenach Małopolski i Śląska.
• ok. 750 p.n.e. – początek epoki żelaza i kultury halsztackiej na ziemiach polskich.
• VIII w. p.n.e. – złoty wiek kultury łużyckiej czego przykładem jest np. powstały ok. 740 r. p.n.e. Biskupin.
• ok. 700 p.n.e. – początki handlu bursztynem.
• ok. 500 r. p.n.e. – kształtuje się kultura wejherowsko-krotoszyńska, zwana też pomorską.
• IV – II w. p.n.e. – na południowych ziemiach polskich pojawiają się Celtowie, obrawszy na swe ośrodki m.in. Ślężę, Święty Krzyż, Górę św. Anny.
• III w. p.n.e. – początek rozwoju kultury przeworskiej.
• I – V w. n.e. – wpływ cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskich.
• 54 – 68 r. n.e. – wyprawa rzymskiego ekwity po bursztyn nad Morze Bałtyckie, pierwsze wzmianki o Kaliszu.
• I – II w. n.e. – ziemie między Wisłą i Odrą zamieszkują według podań rzymskich Lugowie.
• I – III w. n.e. – szczyt rozkwitu kultury przeworskiej.
• I – IV w. n.e. – Wandalowie ze Skandynawi zajmują tereny między górną Odrą, a Dunajem, potem zostają wyparci przez Gotów.
• III – IV w. n.e. – przez tereny polskie przemieszczają się Goci.
• III – VI w. n.e. – okres wędrówek ludów, który przyczynił się do upadku kultury przeworskiej.
• IV – V w. n.e. – najazdy Hunów wyparły Gotów z ziem polskich.
• V w. n.e. – osiedlanie się pierwszych plemion słowiańskich przybyłych z terenów Ukrainy na ziemiach polskich.
• VIII w. n.e. – pierwsze organizacje państwowe (państwo Wiślan).
• II poł. IX w. – Śląsk i część Małopolski (tereny Wiślan) w granicach Państwa Wielkomorawskiego.
• koniec IX w. – pierwsze zapiski o plemionach zamieszkujących ziemie Polskie (gł.południowe i zachodnie tereny).
• II poł. IX w. – I poł. X w. – pierwsi, legendarni władcy Polan – Piastowie (Ziemowit, Lestek, Siemomysł).

[edytuj] Wieki X-XII do roku 1138 (państwo pierwszych Piastów)

• ok. 960-992 – panowanie Mieszka I.
  • 963-965 – dwukrotne zwycięstwo saskiego możnego Wichmana, sprzymierzonego z Wieletami, nad wojskami Mieszka I.
  • 964-965 – walki Mieszka I z Pomorzanami.
  • 965 – ślub Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy.
  • 965 – pierwsze informacje kupca żydowskiego Ibrahima ibn Jakuba o mieście "Karako" – Krakowie, należącym do Czech.
  • 966 – chrzest Polski.
  • 967 – zwycięstwo Mieszka I nad Wichmanem; początek podboju Pomorza^[1].
  • 967 – narodziny Bolesława Chrobrego.
  • 968 – utworzenie biskupstwa misyjnego w Poznaniu z pierwszym biskupem Jordanem.
  • 972 – bitwa pod Cedynią.
  • 973 – sąd cesarski między Mieszkiem i Hodonem. Bolesław Chrobry zakładnikiem w Niemczech.
  • 974 – poparcie przez Mieszka Henryka Kłótnika w walce o tron niemiecki.
  • 977 – śmierć Dobrawy.
  • 979 – nieudana wyprawa cesarska na Mieszka.
  • 978-980 – ślub Mieszka i Ody.
  • 981 – książę kijowski Włodzimierz Wielki zajął Grody Czerwieńskie.
  • 983 – śmierć Ottona II i elekcja Ottona III na króla Niemiec. Mieszko ponownie popiera jego kontrkandydata, Henryka Kłótnika.
  • 985 – Mieszko posiłkował wyprawę niemiecką przeciwko Wieletom.
  • 986 – Mieszko uznał zwierzchność Ottona III.
  • 987-989 – ślub Chrobrego z Emnildą.
  • 990 – odebranie Czechom Śląska, przyłączenie Małopolski do państwa Mieszka I.
  • 990 – narodziny Mieszka II Lamberta.
  • ok. 991 – Dagome iudex.
  • 992 – śmierć Mieszka.
• 992-1025 – panowanie Bolesława Chrobrego.
  • 995 – książę polski Bolesław Chrobry wsparł cesarza Ottona III w jego wyprawie przeciwko Obodrytom.
  • 997 – Misja i śmierć św. Wojciecha.
  • 999 – papież Sylwester II kanonizował biskupa Pragi Wojciecha i ustanowił arcybiskupstwo w Gnieźnie. Pierwszym arcybiskupem został Radzim Gaudenty.
  • 1000, 7 marca – zjazd gnieźnieński
  • 1002 – śmierć Ottona III i wybór Henryka II na króla Niemiec.
  • 1002-1018 – wojny z Cesarstwem Niemieckim:
    • 1002-1005 – pierwsza wojna
      • 1002 – Bolesław Chrobry zajął Milsko, Łużyce i Miśnię (z której ustąpił).
      • 1002 – zjazd w Merseburgu i zamach na Bolesława Chrobrego.
    • 1007-1013 – druga wojna
    • 1015-1018 – trzecia wojna
      • 1017 – bezskuteczne oblężenie Niemczy przez cesarza Henryka II.
      • 1018, 30 stycznia – pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko i Łużyce pozostały przy Polsce.
  • 1003 – interwencje Bolesława Chrobrego w Pradze.
  • 1003-1004 Bolesław Chrobry księciem Czech. Unia personalna z Czechami.
  • 1007 lub 1018 – uniezależnienie się Pomorza Zachodniego.
  • 1013 – wyprawa Chrobrego na Ruś Kijowską.
  • 1013 – Mieszko II składa hołd Henrykowi II i poślubia Rychezę.
  • 1016 – narodziny Kazimierza Odnowiciela.
  • 1018 – udana wyprawa na Kijów, przyłączenie Grodów Czerwieńskich.
  • 1025, 18 kwietnia – koronacja Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski.
  • 1025, 17 czerwca – śmierć Bolesława Chrobrego.
• 1025-1031 – pierwsze panowanie Mieszka II Lamberta.
  • 1025, 25 grudnia – koronacja królewska Mieszka II.
  • 1026 – oddanie Kazimierza Odnowiciela do szkoły klasztornej.
  • 1029 – Mieszko II po zawarciu sojuszu z Wieletami zwanymi też Lucicami (poganami zamieszkującymi Połabie) odparł atak cesarza niemieckiego Konrada II.
  • 1029-1031 – utrata na rzecz księcia czeskiego Udalryka (Oldrzycha) zajętych przez niego Moraw^[2] i Słowacji^[3]
  • 1030 – najazd odwetowy Mieszka II na Saksonię za atak Konrada II dokonany w 1029 r.
  • 1031 – jednoczesne najazdy cesarza niemieckiego Konrada II (utrata Milska i Łużyc) i księcia ruskiego Jarosława Mądrego (utrata Grodów Czerwieńskich), ucieczka Mieszka II do Czech, na tronie polskim zasiadł popierany przez Jarosława Mądrego brat Mieszka II – Bezprym.
• 1031-1032 – panowanie Bezpryma (Mieszko II siedział wtedy w więzieniu w Czechach).
  • 1032 – zabójstwo popełnione na Bezprymie.
• 1032 – zjazd w Merseburgu.
  • Mieszko II zrzekł się tytułu królewskiego i złożył hołd cesarzowi Konradowi II.
  • podział Polski na dzielnice.
• 1032-1034 – drugie panowanie Mieszka II.
  • 1032 – powrót Mieszka II do kraju.
  • 1033 – Mieszko II zjednoczył Polskę.
  • 1034 – Kazimierz Odnowiciel powrócił do Polski.
  • 1034, 10 maja – śmierć Mieszka II
• 1034 – prawdopodobnie krótkie rządy Kazimierza I Odnowiciela zakończone ucieczką na Węgry.
• 1034-1039 – rozpad Państwa Polskiego.
• 1037 – wybuch powstania przeciwko duchowieństwu i możnym, oraz Reakcja pogańska.
• 1038 – najazd Brzetysława I.
• 1039-1058 – panowanie Kazimierza I Odnowiciela.
  • 1039 – powrót do kraju Kazimierza I Odnowiciela, odtworzenie Państwa Polskiego (składającego się z Wielkopolski, Małopolski, Kujaw oraz ziem: sieradzko-łęczyckiej i lubuskiej).
  • 1040 – Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę Polski z Gniezna do Krakowa.
  • 1041 – małżeństwo Kazimierza z Dobroniegą.
  • 1041 – pierwsza wspólna polsko-ruska wyprawa na Mazowsze.
  • około 1042 – urodził się Bolesław II Szczodry
  • około 1043 - Władysław I Herman.
  • 1046 – odnowienie biskupstwa w Krakowie.
  • 1047 – pokonanie Miecława (Masława), przyłączenie Mazowsza i być może Pomorza Gdańskiego.
  • 1050 – odzyskanie Śląska oraz Pomorza^[4] (powrót do granic zbliżonych do roku 992).
  • 1054 – mediacja cesarska w Kwedlinburgu w sprawie Śląska. Henryk III orzekł pozostanie Śląska przy Polsce w zamian za coroczny trybut na rzecz Czech.
  • 1058 – śmierć Kazimierza Odnowiciela.
• 1058-1079 – panowanie Bolesława II Szczodrego.
  • 1058 – Władysław objął władzę nad dzielnicą mazowiecką.
  • 1060 – Bolesław II wsparł księcia Belę w powrocie na Węgry i uderzył na Czechy.
  • 1060 – Pomorze Gdańskie zrzuciło zależność od Polski.
  • 1063 – druga interwencja Śmiałego na Węgrzech na rzecz Béli.
  • 1064 – odbudowa katedry gnieźnieńskiej.
  • 1069 – Bolesław II Szczodry zbrojnie wprowadził na tron kijowski wygnanego z Rusi księcia Izjasława.
  • 1069 – udział polskich oddziałów w wyprawie duńskiego króla Swena Estrydsena na Anglię.
  • 1069 – narodziny syna Bolesława Szczodrego – Mieszka.
  • 1070 – konflikt z Czechami.
  • po 1070 – narodziny Zbigniewa.
  • 1071 – zjazd w Miśni. Henryk IV nakazał Bolesławowi II ponowić płacenie Czechom trybutu ze Śląska.
  • 1072 – atak Bolesława na Czechy
  • 1076, 25 grudnia – koronacja królewska Bolesława Szczodrego.
  • 1077 – wyprawy na Węgry i Ruś. Początek niepokojów wewnętrznych w Polsce.
  • 1079 – śmierć biskupa Stanisława.
  • 1079 – bunt przeciwko Bolesławowi Szczodremu; wygnanie króla na Węgry.
• 1079-1102 – panowanie Władysława I Hermana.
  • około 1080 – ślub Władysława Herman z Judytą, córką księcia Czech Wratysława II.
  • 1081 lub 1082 – śmierć Bolesława II Szczodrego.
  • 1088 – ślub Władysława Herman z Judytą Marią niemiecką.
  • 1093 – pierwszy bunt Zbigniewa.
  • 1097 – bunt Zbigniewa i Bolesława przeciw ojcu, Hermanowi.
  • 1100 – drugie wystąpienie braci przeciw ojcu.
  • 1102, 4 czerwca – śmierć Władysława Hermana.
• 1102-1106 – panowanie Bolesława Krzywoustego na południu (Śląsk i Małopolska) i Zbigniewa na północy (Wielkopolska, Kujawy i Mazowsze).
• 1106-1138 – panowanie Bolesława Krzywoustego.
  • 1113-1116 – powstanie kroniki Galla Anonima.
  • 1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego. Testament Krzywoustego spowodował dwuwiekowe rozbicie dzielnicowe Polski

.

[edytuj] Wieki XII-XIV (czas rozbicia dzielnicowego)

• 1138-1146 – Władysław II Wygnaniec princepsem.
• 1146 - Bunt juniorów i wypędzenie Władysława Wygnanca, godność princepsa przejmuje Bolesław IV Kędzierzawy.
• 1146-1173 – Bolesław IV Kędzierzawy princepsem.
• 1150 - Książę Albrecht Niedźwiedź tworzy Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskim
• 1152 - Biskup płocki Aleksander z Malonne funduje Drzwi Płockie
• 1154 - Wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Jerozolimy.
• 1157 - Wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca, Bolesław Kędzierzawy składa cesarzowi hołd lenny.
• 1173-1177 – Mieszko III Stary princepsem.
• 1177-1194 – Kazimierz II Sprawiedliwy princepsem.
• 1180 - Zjazd książąt piastowskich w Łęczycy.
• 1194 - Śmierć Karzimierza Sprawiedliwego.
• 1195 - Panowie małopolscy odpierają pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na Kraków.
• 1198 - Ugoda Mieszka Starego z możnowładcami małopolskimi, na mocy której kśiążę przejmuje tron krakowski.
• 1202 - Śmierć Mieszka Starego władze w Krakowie przejmuje na krótko jego syn Władysław Laskonogi, ale traci tron na rzecz Leszka Białego.
• 1202-1238 - Rządy Henryka I Brodatego na Śląsku
• 1211 - Książę Henryk Brodaty lokuje na prawie magdeburskim Złotoryję, pierwsza na ziemiachpolskich lokacja na prawie niemieckim.
• 1215 - Przywilej wolborski książąt dzielncowych dla duchowieństwa.
• 1220 - Wielki najazd Prusów na Mazowsze i ziemię chełmińską
• ok. 1220 – kronika Wincentego Kadłubka.
• 1222-1223 - Wyprawy krzyżowe Leszka Białego, Henryka Brodatego i książąt pomorskich na Prusów.
• 1223 - Klęska książąt ruskich w bitwie z Mongołami nad rzeką Kałką.
• 1224 - Król węgierski Andrzej II wypędza Krzyżaków z ziemi Borsa.
• 1226 – Poczatek rokowań Konrada I mazowieckiego z Krzyżakami w sprawie ich osiedlenia na pograniczu mazowiecko-pruskim
  • 1228 - Konrad I mazowiecki nadaje Krzyżkom ziemię chełmińską
• 1227 – zjazd w Gąsawie, zamordowanie Leszka Białego przez ludzi księcia Władysław Odońca
• 1228 – Władysław Laskonogi wydaje pierwszy przywilej dla rycerstwa małopolskiego (uważany za pierwszy przywilej nadany rycerstwu na ziemiach polskich).
• 1230 - bulla papieża Grzegorza IX potwierdzająca nadania i przywileje dla Krzyżaków, którzy osiedlają się nad Wisłą.
• 1232-1238 - panowanie Henryka I Brodatego w Małopolsce.
• 1232-1234 - we Wrocławiu powstaje pierwszy w Polsce klasztor Franciszkanów.
• 1234 - wielka wyprawa krzyżacko-polska na Prusów. Krzyżacy fałszuja tak zwany dokument kruszwicki,twerdząc, że Konrad I mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznę.
• 1236 - Bitwa pod Szawlami, klęska wojsk zakonu kawalerów mieczowych w starciu z Litwinami.
• 1237 - połaczenie zakonu kawalerów mieczowych z Krzyżakami.
• 1237-1240 - najazd mongołów na Ruś, mongołowie narzucają zwierzchnictwo książętom ruskim.
• 1238-1241 - panowanie Henryka Pobożnego na Śląsku i w Małopolsce.
• 1241 - Najazd Mongołów na Małopolskę i Śląsk.
  • 1241 (9 IV) - w bitwie pod Legnicą ginie Henryk Pobożny.
• 1242 - klęska Krzyżaków w bitwie z siłami Nowogrodu wielkiego na jeziorze Pejpus.
• 1247 - śmierć Konrada mazowieckiego.
• 1248-1255 - wojny Śląskie między synami Henryka Pobożnego, podział dzielnicy na kilka księstw.
• 1249-1252 - Marchia Brandenburska przejmuje ziemię lubuską.
• 1251-1255 - książę Mendog jednoczy państwo litewskie.
• 1253 (8 IX) - papież Innocenty IV kanonizuje biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa zamordowanego w 1079 roku na rozkaz króla Bolesława Szczodrego.
• 1259-1260 - drugi najazd mongołów (tatarów) na ziemie polskie.
• 1267 - papież Klemens IV kanonizuje księznę śląską Jadwigę, żonę Henryka Poboznego.
• 1295 – koronacja królewska Przemysła II.
• 1296 – przyłączenie Pomorza Gdańskiego do Wielkopolski.
• 1300 – koronacja na króla Polski króla czeskiego Wacława II.
• 1305 – śmierć Wacława II i wybuch powstania przeciwko niemu, na którego czele stanął wypędzony wcześniej Władysław Łokietek.
• 1308-1309 – zajęcie przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego.
• 1311 – wybuch buntu przeciwko Władysławowi Łokietkowi w Krakowie.
• 1320 – koronacja Władysława Łokietka (ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego).

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Wieki XIV-XVI do roku 1572 (koniec rządów Piastów oraz czasy Andegawenów i Jagiellonów)

• 27 września 1331 – bitwa pod Płowcami.
• 1333 – śmierć Władysława Łokietka.
• 1333 – koronacja królewska Kazimierza Wielkiego.
• 1335 – zjazd w Wyszehradzie.
• 1340-1366 – podbój Rusi Halickiej.
• 1343 – pokój kaliski z Krzyżakami.
• 1364 – założenie Akademii Krakowskiej.
• 1364 – zhołdowanie Wołynia i Podola.
• 1370 – śmierć Kazimierza Wielkiego (ostatniego z Piastów).
• 1370 – koronacja Ludwika Węgierskiego.
• 1374 – przywilej w Koszycach.
• 1382 – śmierć króla Węgier Polski Ludwika Węgierskiego.
• 1384-1399 – Jadwiga Andegaweńska na tronie polskim.
• 1385 – unia polsko-litewska w Krewie.
• 1386 – chrzest, koronacja, ślub Władysława Jagiełły z Jadwigą.
• 1398 – odsprzedanie Krzyżakom Żmudzi przez Witolda.
• 1402 – odkupienie od Brandenburczyków Nowej Marchii
• 1409-1411 – Wielka wojna.
  • 1410, 15 lipca – bitwa pod Grunwaldem.
  • 1411, 1 lutego – I pokój toruński.
• 1435 – pokój w Brześciu Kujawskim.
• 1454 – przywilej cerekwicko-nieszawski.
• 1466 – II pokój toruński (koniec wojny trzynastoletniej).
• 1492-1501 – panowanie Jana Olbrachta.
• 1501-1506 – panowanie Aleksandra Jagiellończyka.
• 1505 - Przyjęcie przez sejm konstytucji Nihil novi.
• 1506-1548 – panowanie Zygmunta Starego.
• 1512-1522 – wojna litewsko-moskiewska.
  • 1514, 8 września – bitwa pod Orszą.
  • 1517, 31 października - Wystąpienie Marcina Lutra
• 1525 – hołd pruski, traktat krakowski
• 1545-1563 – sobór trydencki.
• 1561 – hołd lenny zakonu kawalerów mieczowych, złożony Zygmuntowi II Augustowi.
• 1563-1570 - wojny o inflanty
• 1569 – zawarcie unii lubelskiej pomiędzy Polską i Litwą.
• 1572, 7 lipca – śmierć Zygmunta Augusta.
• 1572, 23/24 sierpnia – noc św. Bartłomieja.

[edytuj] Wieki XVI-XVIII (czasy królów elekcyjnych)

• 1573, 6-28 stycznia – sejm konwokacyjny w Warszawie.
• 1573, 28 stycznia – uchwalenie konfederacji warszawskiej.
• 1573, czerwiec-maj – pierwsza wolna elekcja (koniec dynastii Jagiellonów na polskim tronie).
• 1573, 11 maja – królem wybrany został Henryk Walezy.
• 1574, 21 lutego – koronacja Henryka Walezego.
• 1574, 18-19 czerwca – ucieczka Henryka Walezego do Francji.
• 1574, 24 sierpnia – zjazd senatorów w Warszawie, decyzja o odebraniu Henrykowi Walezemu korony polskiej, jeśli ten nie wróci do Polski do 12 maja 1575.
• 1575, 7 listopada-15 grudnia – sejm elekcyjny.
• 1575, 15 grudnia – królem zostaje Anna Jagiellonka i Stefan Batory.
• 1576, 1 maja – koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki.
• 1578 – ustanowienie Trybunału Koronnego.
• 1578 – utworzenie piechoty wybranieckiej.
• 1581 – ustanowienie Trybunału Litewskiego.
• 1582 – pierwszy sejm zakończony uwzględnieniem sprzeciwu nielicznej mniejszości(17 posłów).
• 1586, 12 grudnia – śmierć króla Stefana Batorego.
• 1587, sierpień – sejm elekcyjny.
• 1587, 19 sierpnia – królem wybrany został Zygmunt Waza.
• 1587, 27 grudnia – koronacja Zygmunta III Wazy.
• 1591, grudzień – powstanie kozackie Krzysztofa Kosińskiego.
• 1593 – pogrom wojsk Kosińskiego pod Piątkiem, koniec powstania.
• 1594, 19 lutego – koronacja Zygmunta na króla Szwecji.
• 1595, 9 czerwca – narodziny królewicza Władysława.
• 1595 – wybuch kozackiego powstania Semena Nalewajki.
• 1595 – założenie Akademii Zamojskiej.
• 1596 – przenosiny dworu z Krakowa do Warszawy.
• 1596 – unia brzeska.
• 1597 – pierwsze wydanie Kazań Sejmowych Piotra Skargi.
• 1599, lipiec – detronizacja Zygmunta Wazy przez sejm szwedzki.
• 1652 – pierwszy sejm zerwany za pomocą liberum veto, początki rządów oligarchii magnackiej w Polsce.
• 1655-1660 – potop szwedzki.
• 1683 – bitwa z Turkami pod Wiedniem.
• 1772 – I rozbiór Polski.
• 1788-1792 – Sejm Czteroletni (Wielki).
  • 1791, 3 maja – uchwalenie pierwszej polskiej konstytucji (Konstytucja 3 maja).
• 1793 – II rozbiór Polski.
• 1794 – insurekcja kościuszkowska.
• 1795 – III rozbiór Polski.

[edytuj] Lata 1795-1918 (okres zaborów)

• 1797 – utworzenie Legionów Polskich we Włoszech.
• 1806 – powstanie wielkopolskie.
• 1807 – powstanie Księstwa Warszawskiego.
• 1830, 29 listopada – "Noc Listopadowa", początek powstania listopadowego.
• 1846, 19 lutego - rozpoczęcie masowej rzezi galicyjskiej.
• 1846, 21 lutego - początek powstania krakowskiego.
• 1863 - 22 stycznia – początek powstania styczniowego.
• 1882 – utworzenie Wielkiego Proletariatu.
• 1914 – początek I wojny światowej.
• 1918, 11 listopada – odzyskanie niepodległości przez Polskę. Koniec I wojny światowej.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Lata 1919-1945 (II RP i II wojna światowa)

• 1920, 10 stycznia – Gdańsk stał się Wolnym Miastem według postanowień traktatu wersalskiego.
• 1920, 10 lutego – gen. Józef Haller w Pucku dokonał zaślubin Polski z morzem.
• 1920 – wojna polsko-bolszewicka.
• 1939-1945 – II wojna światowa (zobacz: Kalendarium II wojny światowej w Polsce):
  • 1939, 1 września – hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim napadły na Polskę, początek II wojny światowej. Kampania wrześniowa w Polsce, zakończona IV rozbiorem Polski.
  • 1939, 7 września – kapitulacja Westerplatte.
  • 1939, 9-18 września – bitwa nad Bzurą.
  • 1939, 17 września – agresja ZSRR na Polskę.
  • 1939, 28 września – podpisanie przez Niemcy i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału terytorium Polski.
  • 1939, 12 października – utworzenie niemieckiej administracji na obszarze środkowej Polski, tzw. Generalnego Gubernatorstwa.
  • 1939, 6 listopada – początek Sonderaktion Krakau, akcji niemieckiej skierowanej przeciwko inteligencji krakowskiej.
  • 1940, 6 stycznia – masowa egzekucja Polaków w Poznaniu przeprowadzona przez hitlerowców.
  • 1940, 20 maja – początek budowy obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, największego obozu zagłady na ziemiach polskich.
  • 1940, 16 października – utworzenie getta żydowskiego w Warszawie.
  • 1941, 15 lutego – pierwszy zrzut cichociemnych.
  • 1941, 30 czerwca – wkroczenie wojsk hitlerowskich do Lwowa.
  • 1941, 4-26 lipca – we Lwowie hitlerowcy aresztowali i w nocnej egzekucji, bez sądu, rozstrzelali na Wzgórzach Wuleckich 25 polskich uczonych, kilkunastu członków ich rodzin i domowników.
  • 1942, 14 lutego – przekształcenie Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Armię Krajową (AK).
  • 1943, 26 marca – akcja pod Arsenałem w Warszawie – odbicie więźniów z rąk Gestapo przez AK.
  • 1943, 19 kwietnia – początek powstania w getcie warszawskim.
  • 1943, 8 maja – koniec powstania w getcie warszawskim.
  • 1943, 4 lipca – śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod Gibraltarem.
  • 1943, 31 grudnia – utworzenie Krajowej Rady Narodowej.
  • 1944, 1 lutego – zamach na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim, przeprowadzony przez żołnierzy AK.
  • 1944, 20 lipca – z inicjatywy Józefa Stalina w Moskwie delegaci komunistycznej KRN i ZPP powołali PKWN. PKWN w tajnym porozumieniu zgodził się na nową polsko-sowiecką granicę, rezygnując z terenów na wschód od Linii Curzona.
  • 1944, 22 lipca – utworzenie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Początek walk o Lwów – oddziały 5. Dywizji Kresowej Armii Krajowej i 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich zajęły miasto. Po aresztowaniu przez Sowietów, część z nich została zesłana do łagrów w ZSRR.
  • 1944, 1 sierpnia – początek powstania warszawskiego.
  • 1944, 1-7 sierpnia – w obozie niemieckim Sachsenhausen został zamordowany Komendant Główny Armii Krajowej gen. Stefan Rowecki.
  • 1944, 12 września – bitwa pod Ewiną.
  • 1944, 2/3 października – podpisano honorowy akt o kapitulacji powstania warszawskiego.
  • 1944, 21 sierpnia – bitwa z oddziałami sowieckimi pod Surkontami na Nowogródczyźnie, w której poległ płk Maciej Kalenkiewicz.
  • 1944, 31 sierpnia – PKWN wydał dekret "o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy" i "zdrajców narodu polskiego", na mocy którego w następnych latach skazano na śmierć wielu polskich patriotów, m. in. Emila Fieldorfa "Nila".
  • 1944, 7-8 października – oddziały Armii Krajowej podjęły nieudaną próbę rozbicia więzienia UB w Rzeszowie.
  • 1944, 12 października – premier rządu RP, Stanisław Mikołajczyk złożył wizytę w Moskwie. Jednocześnie przedstawiciel delegacji komunistów polskich, Bolesław Bierut, potwierdził gotowość oddania ZSRR terenów wschodnich II Rzeczypospolitej (pozostających na wschód od Liniii Curzona).
  • 1944, październik – obława NKWD na członków podziemia niepodległościowego na Białostoczczyźnie, aresztowano 2 tysiące żołnierzy, których wywieziono do obozów w głąb ZSRR.
  • 1944, listopad – powstała silna organizacja antykomunistyczna Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, powstała z połączenia NOW i NSZ, oraz niektórych oddziałów AK.
  • 1944, 29 listopada – dymisja Stanisława Mikołajczyka, Tomasz Arciszewski z PPS został nowym premierem rządu RP.
  • 1944, 31 grudnia – Krajowa Rada Narodowa powołała Rząd Tymczasowy, przeciwko czemu zaprotestował rząd RP na uchodźstwie.
  • 1945, 12 stycznia – Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę, dzięki której zajęła tereny Polski na zachód i północ od Wisły i Narwi, dotychczas okupowane przez III Rzeszę.
  • 1945, 17 stycznia – wkroczenie 1 Armia Wojska Polskiego do Warszawy.
  • 1945, 19 stycznia – komendant główny gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek", wydał rozkaz o rozwiązaniu struktur Armii Krajowej.
  • 1945, 4-11 lutego – podczas konferencji jałtańskiej, USA i Wielka Brytania pod naciskiem Stalina zgodziły się na oddanie ZSRR wschodnich terenów II Rzeczypospolitej, zagarniętych przez Związek Sowiecki po 17 września 1939 na mocy paktu Ribbentrop Mołotow, decyzję oprotestował rząd RP na uchodźstwie.
  • 1945, 27-28 marca – pod pretekstem rozmów, NKWD aresztowało w Pruszkowie 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, których wywieziono do moskiewskiego więzienia na Łubiance a następnie poddano śledztwu.
  • 1945, 11 kwietnia – ucieczka 48 członków AK z obozu NKWD w Skrobowie, w 10 dni później z obozu w Skrobowie do łagru w Stalinogorsku wywieziono 350 żołnierzy AK.
  • 1945, 19 kwietnia – Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysław Anders, powołał Delegaturę Sił Zbrojnych na czele z płk. Janem Rzepeckim (istniejącą do 8 sierpnia 1945).
  • 1945, 21 kwietnia – polsko-radziecki układ o przyjaźni i współpracy.
  • 1945, 3 maja – marszałkiem Polski został agent NKWD, Michał Żymierski.
  • 1945, 7-8 maja – bitwa pod Kuryłówką na Lubelszczyźnie, stoczona pomiędzy oddziałami NZW płk. Franciszka Przysiężniaka a oddziałami sowieckimi.
  • 1945, 8 maja – kapitulacja III Rzeszy. Koniec II wojny światowej w Europie. W obozach NKWD w Polsce więziono 25 000 Polaków.

[edytuj] Lata 1945-1989 (okres PRL)

• 1945, 18-21 czerwca – w Moskwie odbył się proces szesnastu, pokazowy proces polityczny 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.
• 1945, 28 czerwca – utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.
• 1945, 1 lipca – została rozwiązana Rada Jedności Narodowej, wydając odezwę programową do narodu polskiego – Testament Polski Walczącej, w której zażądała opuszczenia Polski przez wojska sowieckie i zakończenia prześladowań politycznych.
• 1945, 5 lipca – USA i Wielka Brytania wycofały uznanie dla rządu RP na uchodźstwie (pozostającego de iure nadal jedyną legalną władzą RP), tym samym usankcjonowały działalność Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej
• 1945, 17-2 sierpnia – na konferencja poczdamskiej ustalono kształt zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie Zachodnie weszły w skład państwa polskiego.
• 1945, 10-25 lipca – obława augustowska, zorganizowana przez oddziały NKWD w okolicach Augustowa. Aresztowano ok. 2000 członków podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, z czego 600 zamordowano (ich ciał do 2007 nie odnaleziono).
• 1946, 5 lipca – utworzenie Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, organu cenzury.
• 1947, 19 stycznia – wybory do Sejmu Ustawodawczego.
• 1947, 6 lutego – powołanie Józefa Cyrankiewicza na funkcję premiera.
• 1947, 8 lutego – odwołanie rządu Edwarda Osóbki-Morawskiego.
• 1947, 19 lutego – ogłoszenie Małej Konstytucji.
• 1947, 2 lipca – ustawa o Planie Trzyletnim.
• 1948, 31 sierpnia – powołanie Bolesława Bieruta na funkcję I sekretarza KC PPR.
• 1948, 12 października – mianowanie Stefana Wyszyńskiego Prymasem Polski.
• 1948, 22 grudnia – zjednoczenie PPR i PPS w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR).
• 1950, 26 kwietnia – pierwsza polska audycja Radia Wolna Europa.
• 1950, 6 lipca – układ o przyjaźni pomiędzy Polską a NRD.
• 1950, 21 lipca – ustawa o Planie Sześcioletnim.
• 1952, 5 kwietnia – polsko-radziecka umowa o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.
• 1952, 22 lipca – przyjęcie konstytucji PRL.
• 1952, 26 października – wybory do Sejmu.
• 1952, 20 listopada – złożenie urzędu premiera przez Józefa Cyrankiewicza i dymisja rządu.
• 1952, 21 listopada – Bolesław Bierut premierem PRL.
• 1954, 12 marca – odwołanie Bolesława Bieruta z funkcji premiera.
• 1954, 18 marca – powołanie na urząd premiera Józefa Cyrankiewicza.
• 1954, 7 grudnia – rozwiązanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
• 1955, 14 maja – utworzenie Układu Warszawskiego.
• 1956, 12 lutego – śmierć Bolesława Bieruta.
• 1956, 19-21 października – VIII plenum KC PZPR. Władysław Gomułka zostaje powołany na stanowisko I sekretarza KC PZPR.
• 1956, 28 listopada – przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez MSW; utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).
• 1961, 15 lipca – przyjęcie ustawy o systemie oświaty wprowadzającym ośmioletnią szkołę podstawową.
• 1964, 22 lipca – obchody XX-lecia PRL; amnestia dla więźniów.
• 1966 – obchody 1000-lecia Państwa Polskiego.
• 1968 – protesty studentów w związku z administracyjnym zakazem wystawiania "Dziadów"
• 1970, 12 grudnia – podwyżka cen produktów żywnościowych.
• 1970, 14-22 grudnia – tzw. wydarzenia grudniowe – wiece protestacyjne, demonstracje i strajki robotnicze przeciwko podwyżce cen żywności, szczególnie nasilone w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie. Zginęły co najmniej 44 osoby, a 1160 zostało rannych.
• 1970, 20 grudnia – odsunięcie Władysława Gomułki od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek.
• 1970, 23 grudnia – odwołanie premiera Józefa Cyrankiewicza; premierem rządu został Piotr Jaroszewicz.
• 1975, 28 maja – uchwalenie ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym, likwidującej powiaty i wprowadzającej podział na 49 województw.
• 1975, 5 grudnia – otwarcie Dworca Centralnego w Warszawie.
• 1976 – protesty robotnicze w Radomiu i Ursusie, powstanie KOR
• 1977, 25 marca – powstał Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
• 1978, 16 października – wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł II
• 1981, 13 grudnia – wprowadzono stan wojenny
• 1989, 4 czerwca – odbyła się pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół "Solidarności"; datę tę uważa się najczęściej za koniec reżimu komunistycznego w Polsce.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Od 1990 (początek nowej demokracji)

• 1990, 25 listopada i 9 grudnia – odbyły się pierwsze w historii Polski powszechne wybory prezydenckie.
  • 25 listopada – I turę wyborów wygrał Lech Wałęsa (39,7%) przed Stanem Tymińskim (23,1%), który niespodziewanie wyprzedził Tadeusza Mazowieckiego.
  • 9 grudnia – Prezydentem RP został Lech Wałęsa zdobywając w II turze wyborów ponad 74%.
• 1991, 27 października – pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne – zwycięstwo Unii Demokratycznej (12,32%).
• 1993, 19 września – wybory parlamentarne, w których wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (20,41%).
• 1995, 1 stycznia – denominacja złotego (w stosunku 1:10 000).
• 1995, 7 kwietnia – w Warszawie oddano do użytku pierwszy w Polsce odcinek metra.
• 1995, 5 i 19 listopada – odbyły się wybory prezydenckie.
  • 5 listopada – I tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (35,11%) przed Lechem Wałęsą (33,11%).
  • 19 listopada – II tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (51,72%).
• 1996, 18 lutego – referendum uwłaszczeniowe (32% frekwencji).
• 1996, 3 października – Wisława Szymborska laureatką Literackiej Nagrody Nobla.
• 1997, 2 kwietnia – uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez Zgromadzenie Narodowe.
• 1997, 21 września – wybory parlamentarne; zwycięstwo AWS (33,83%).
• 1999, 1 stycznia – wprowadzenie nowego podziału administracyjnego państwa: 16 województw o nazwach nawiązujących do nazw regionów, w obrębie województw przywrócono powiaty.
• 1999, 12 marca – przyjęcie Polski do NATO.
• 2000, 2 kwietnia – Andrzej Wajda otrzymał Oscara za całokształt twórczości filmowej.
• 2000, 8 października – wybory prezydenckie; ponownie wygrał Aleksander Kwaśniewski (53,3%).
• 2001, 23 września – wybory parlamentarne; wygrana SLD (41,04%).
• 2002, 2 maja – pierwszy w Polsce przypadek tzw. choroby szalonych krów (BSE), stwierdzony w ubojni w Mochnaczce Wyżnej koło Krynicy.
• 2003, 7-8 czerwca – ogólnopolskie referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.
• 2004, 1 maja – przyjęcie Polski do Unii Europejskiej.
• 2005, 2-8 kwietnia – żałoba narodowa po śmierci papieża Jana Pawła II.
• 2004, 21 września – naturalne trzęsienie ziemi o sile 4,5 stopnia skali Richtera w północno-wschodniej części kraju.
• 2005, 25 września – wybory parlamentarne; zwycięstwo Prawa i Sprawiedliwości.
• 2005, 9 i 23 października – wybory prezydenckie.
  • 9 października – I tura wyborów wygrana przez Donalda Tuska (36,33%) przed Lechem Kaczyńskim (33,10%).
  • 23 października – II tura wyborów wygrana przez Lecha Kaczyńskiego (54,04%).
• 2006, 28 stycznia – katastrofa budowlana na Śląsku. Zginęło 65 osób, 140 zostało rannych.
• 2006, 5 marca – w Toruniu wykryto wirusa ptasiej grypy H5N1 u łabędzia; pierwszy przypadek w Polsce i pierwszy w Europie w dużym mieście.
• 2006, 24 marca – metropolita krakowski, arcybiskup Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI.
• 2006, 2 maja – wprowadzenie nowego wzoru tablic rejestracyjnych; jedyną zmianą jest dodanie eurobandu – symbolu Unii Europejskiej.
• 2006, 25-28 maja – I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVI.
• 2006, 8 września – Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.
• 2006, 21 listopada – wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górników.
• 2007, 10 stycznia – zakończyła się 6-letnia kadencja prezesa NBP Leszka Balcerowicza.
• 2007, 11 stycznia – Sławomir Skrzypek został zaprzysiężony na stanowisko prezesa NBP.
• 2007, 7 września – rząd przyjął ustawę o samorozwiązaniu sejmu
• 2007, 21 października – wybory parlamentarne; zwycięstwo Platformy Obywatelskiej
• 2007, 21 grudnia - przystąpienie Polski do strefy Schengen
• 2008, 23 stycznia - katastrofa samolotu wojskowego w Mirosławcu. Zginęło 20 żołnierzy. Żałoba narodowa.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• historia Polski
• Polska