Kalendarium historii Krakowa

Z Wikipedii

Kalendarium historii Krakowa.

Spis treści 1 Prehistoria 2 Starożytność 3 Lata 800-1137 – okres powstawania państwa polskiego 3.1 Przypisy 4 Lata 1138-1319 – okres rozbicia dzielnicowego 4.1 Przypisy 5 Lata 1320-1385 – okres Zjednoczonego Królestwa Polskiego 6 Lata 1386-1453 – okres panowania pierwszych Jagiellonów 7 Lata 1454-1795 – okres I Rzeczypospolitej 7.1 Przypisy 8 Lata 1795-1917 – okres rozbiorów Polski 9 Lata 1918-1939 – okres II Rzeczypospolitej 10 Lata 1939-1945 – okres II wojny światowej 11 Lata 1946-1989 – okres PRL 12 Lata od 1990 – III Rzeczpospolita 13 Zobacz też

[edytuj] Prehistoria

• 200 000 lat p.n.e.
  • Pierwsze ślady człowieka w grotach w okolicy Ojcowa.
  • Ślady człowieka w jaskiniach Jury Krakowsko-Częstochowskiej, do których należą także jaskinie pod wzgórzem wawelskim.
  • Przejście od formy stada ludzkiego do wspólnoty pierwotnej.
  • Z tego okresu znaleziono narzędzia przy ul. Królowej Jadwigi, na Sowińcu i na wzgórzu wawelskim.
• 90 000 – 40 000 lat p.n.e.
  • Środkowa epoka kamienia łupanego.
  • Pojawienie się plemion zbieracko-łowieckich.
  • Ślady bytności człowieka z tego okresu odkryto w Borku Fałęckim.
• 40 000 lat p.n.e. – Ślady osad paleolitycznych na terenie Wawelu i Zwierzyńca.
• 40 000 – 8 000 lat p.n.e.
  • Młodsza epoka kamienia łupanego.
  • Początki rolnictwa, garncarstwa, tkactwa.
  • Obozowiska łowców mamutów w rejonach między Zwierzyńcem, a Laskiem Wolskim.
  • Osadnictwo schyłkowo-paleolityczne w rejonie Borku Fałęckiego, Kobierzyna, Tyńca.
• 8 000 – ok. lat p.n.e. – Osady zaliczane do "kultury komornickiej" w Borku Fałęckim i Zakrzówku.
• 5 300 – ok. 2 200 lat p.n.e. – Osady neolityczne na terenach Mogiły, Nowej Huty, Bieńczyc, Wyciąża.
• XVIII – VIII w. p.n.e.
  • Epoka brązu, rozwija się przemysł hutniczy i ceramiczny.
  • Z tego okresu w wykopaliskach znaleziono formy do wytapiania narzędzi i ozdób.
  • Wzrost znaczenia starszyzny rodowej w kulturze wspólnoty pierwotnej.
• XIV w. p.n.e.
  • Początek okresu kultury łużyckiej związanej z ludami prasłowiańskimi.
  • Osady rolniczo-hodowlane m.in. na Wawelu.
  • Rejon Krakowa jest już stosunkowo gęsto zaludniony.
  • Cmentarz grobów ciałopalnych oraz osada w Prokocimiu.
• VIII – V w. p.n.e.
  • Epoka żelaza, w początkowym tzw. Halsztackim okresie.
  • Początek upadku kultury łużyckiej. Prawdopodobną przyczyną był najazd Scytów i Celtów.
• V w. p.n.e. – Pojawienie się ludności kultury pomorskiej w Małopolsce.

[edytuj] Starożytność

• IV w. p.n.e.
  • Ślady kultury celtyckiej na terenie Polski południowej; osady rolnicze.
  • Prawdopodobne wprowadzenie koła garncarskiego.
  • Początek rozwoju przemysłu hutniczego – z tego okresu pochodzą dymarki w Igołomii, Podłężu i Wyciążu.
• III – V w. p.n.e. – Osada kultury mierzanowickiej i trzcinieckiej w Mogile.
• I – IV w. – Kontakty handlowe z kupcami rzymskimi (w wykopaliskach z tego okresu znajdowane są m.in. monety rzymskie).
• I – V w. – Silny ośrodek przemysłu hutniczego w okolicach Krakowa – Igołomia, Tropiszów oraz tereny dzisiejszej Nowej Huty.
• III – V w. – Zakłady garncarskie w rejonie Igołomi i Tropiszowa.
• IV – VII w. – Wyludnienie terenów dzisiejszej Małopolski i upadek kultury, związane z najazdem Hunów i wędrówkami ludów.
• VI – VII w. – Opanowanie terenów Małopolski przez Słowian.
• VII – VIII w. – Prawdopodobne powstanie kopców Krakusa i Wandy.
• VIII w. – Osadnictwo na Wawelu.

[edytuj] Lata 800-1137 – okres powstawania państwa polskiego

• 801–850 – Powstanie pierwszej osady otoczonej palisadą.
• 955–965 – Kraków znalazł się pod panowaniem czeskim.
• 965/966 – Najstarsza wzmianka o Krakowie, wypowiedziana przez arabskiego podróżnika Ibrahima ibn Jakuba.
• 986–989 – Kraków wchodził w obręb państwa Piastów.
• 990–992 – Mieszko I, wraz z żoną Odą, poddał opiece Stolicy Apostolskiej swoje państwo.
• 1000 – Podporządkowanie biskupa krakowskiego Poppona arcybiskupowi gnieźnieńskiemu podczas wizyty cesarza Ottona III w Polsce.^[1]
• 1013 – Prowincja krakowska oddana przez Bolesława I Chrobrego synowi Mieszkowi II. Budowa rezydencji książęcej i nowych obiektów sakralnych na Wawelu.
• 1020 – Bolesław Chrobry rozpoczął budowę pierwszej Katedry Wawelskiej.
• 1025, 17 czerwca – Śmierć Bolesława I Chrobrego, pierwszego koronowanego władcy Polski, panującego również nad Małopolską.
• 1039 – Kazimierz Odnowiciel zajął Wielkopolskę i dawną ziemię Wiślan wraz z Krakowem.
• 1040 – Kraków zaczął pełnić funkcję stolicy Polski, po zrujnowanym przez Brzetysława I Poznaniu.
• 1041 – Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę ze zniszczonego Gniezna do Krakowa (Kraków stał się oficjalnie stolicą Polski).
• 1044 – Fundacja pierwszego klasztoru na ziemiach polskich w Tyńcu pod Krakowem.
• 1046 – Pierwszy metropolita Polski Aaron, którego siedziba znajduje się w Krakowie.
• 1. połowa XI w. – Budowa drewnianego kościoła św. Wojciecha.
• 1072 – Biskupem Krakowa został Stanisław ze Szczepanowa.
• 1076
  • 25 grudnia – koronacja na króla Polski Bolesława II Śmiałego w Katedrze Gnieźnieńskiej.
  • Powołanie mennicy państwowej w Krakowie.
• 1079
  • Rozpoczęcie budowy Kościoła św. Andrzeja, z fundacji palatyna Sieciecha. Kościół ten był główną świątynią osady Okół. Budowę ukończono w roku 1098.
  • 11 kwietnia – zabójstwo biskupa Stanisława ze Szczepanowa przez króla Bolesława II Śmiałego.
  • Ucieczka Bolesława II Śmiałego na Węgry związana z zabójstwem biskupa Stanisława oraz buntem możnych przeciw prowadzonej przez niego polityce.
  • Objęcie tronu przez Władysława I Hermana. Kraków przestał być stolicą państwa na rzecz Płocka.
• 1085 – Początek budowy kościoła św. Idziego.
• 1088 – Przeniesienie ciała biskupa Stanisława ze Skałki do Katedry Wawelskiej.
• ok. 1090 – Król Władysław I Herman rozpoczął budowę drugiej, romańskiej katedry na Wawelu.
• 1102 – Zajęcie Krakowa przez Bolesława III Krzywoustego.
• 1113 – Gall Anonim rozpoczął pisanie pierwszej kroniki polskiej, w której przedstawił dzieje Polski od początku dynastii Piastów po czasy mu współczesne. Kronikę ukończył w 1116 r.
• 1115 – Konsekracja krypty św. Leonarda w Katedrze Wawelskiej przez biskupa krakowskiego Maura.
• 1123 – Pierwsza historyczna wzmianka o Prądniku Białym, nosił nazwę Prutnic i należał do biskupów krakowskich.
• 1125 – Pierwszy udokumentowany pożar miasta.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Na prawdopodobieństwo istnienia biskupstwa krakowskiego przed rokiem 1000 wskazują wzmianki o biskupach Prohoriuszu (970 r.) i Prokulfie (986 r.).

[edytuj] Lata 1138-1319 – okres rozbicia dzielnicowego

• 1138
  • Bolesław III Krzywousty ustanowił, w statucie sukcesyjnym, Kraków stolicą dzielnicy senioralnej i siedzibą księcia zwierzchniego (princepsa). Kraków odzyskał status stolicy Polski.
  • 28 października – śmierć Bolesława III Krzywoustego, księciem zwierzchnim został Władysław II Wygnaniec. (Polska w okresie rozbicia dzielnicowego)
• 1142 – Konsekracja drugiej Katedry Wawelskiej (Hermanowskiej) przez biskupa krakowskiego Roberta.
• 1146
  • Ucieczka do Niemiec Władysława II Wygnańca po klęsce w wojnie z "juniorami".
  • Władzę w Krakowie przejął Bolesław IV Kędzierzawy, książę mazowiecki.
• 1162
  • Sprowadzone zostały z Czech do Krakowa siostry zakonu Norbertanek. Jaksa z Kopanicy ufundował dla nich klasztor.
  • Jaksa z Kopanicy, zamożny szlachcic, późniejszy założyciel zakonu bożogrobców, podarował klasztorowi norbertanek łąkę między Zwierzyńcem a Łobzowem – dzisiejsze Błonia.
• 1173, 5 stycznia – zmarł w Krakowie Bolesław IV Kędzierzawy, pierwszy władca z dynastii Piastów pochowany w Krakowie na Wawelu. Księciem zwierzchnim został Mieszko III Stary, książę Wielkopolski.
• 1177 – W Małopolsce wybuchł bunt możnowładztwa przeciwko Mieszkowi III Staremu. Mieszko Stary został wygnany z kraju, a na tron krakowski powołany Kazimierz II Sprawiedliwy, najmłodszy syn Bolesława III Krzywoustego, który łamiąc postanowienia senioratu zalegalizował swe rządy na zjeździe w Łęczycy.
• 1184 – Sprowadzenie do Krakowa ciała św. Floriana.
• 1185 – Rozpoczęcie budowy kościoła św. Floriana. W 1216 roku kościół konsekrował biskup krakowski i kronikarz Wincenty Kadłubek.
• 1191 – Tymczasowe opanowanie Krakowa przez Mieszka III Starego.
• 1194 – Władzę w Krakowie przejął małoletni Leszek Biały, książę krakowski. W rzeczywistości rządy sprawowała regencja, na której czele stanęła Helena znojemska. Współregentami zostali wojewoda krakowski Mikołaj i biskup krakowski Pełka.
• 1198
  • Na mocy porozumienia o opiece nad Leszkiem Białym, władzę przejął Mieszko III Stary.
  • Pierwsza pisana wzmianka o wsi Bawół obok kościoła św. Wawrzyńca. Wieś ta stała się jednym z zalążków późniejszego miasta Kazimierz.
• 1200, 5 maja – trzęsienie ziemi w Krakowie.
• 1202, 13 lub 14 marca – śmierć Mieszka III Starego w Kaliszu. Objęcie rządów przez jego syna Władysława III Laskonogiego.
• 1202 lub 1206 – Obalenie przez możnych Władysława III Laskonogiego. Powołanie na tron krakowski Leszka Białego.
• 1208 – Wincenty Kadłubek, autor Kroniki Polskiej (Chronica Polonorum), wybrany został na biskupa krakowskiego. Był pierwszym biskupem powołanym na to stanowisko z wyboru kanonicznego.
• 1210, 9 czerwca – Mieszko I Plątonogi objął rządy, po przywróceniu przez papieża Innocentego III zasady senioratu.
• 1212, 11 maja – pierwsza udokumentowana wzmianka o Bieżanowie. Był to rodzinny zapis testamentowy mówiący o rycerzu Radwanie, który swej bratowej zwraca dobra Bieżanowa.
• 1218, 29 września – Iwo Odrowąż, po wyborze przez kapitułę, został zatwierdzony na biskupa krakowskiego przez papieża Honoriusza III.
• 1220
  • Biskup krakowski Iwo Odrowąż założył, na Prądniku Białym, pierwszy szpital na terenie dzisiejszego Krakowa, prowadzony przez Zakon Kanoników Ducha Świętego (De Saxia, Duchacy), przeniesiony do Krakowa w 1244 r.
  • Poświadczony po raz pierwszy włodarz Krakowa. Oznacza to początki organizacji krakowskiej gminy miejskiej.
• 1222
  • Powstanie w Krakowie zgromadzenia dominikanów. Ten pierwszy polski zakon wziął w posiadanie kościół św. Trójcy (obecny dominikanów), parafia miejska została przeniesiona do kościołów, Mariackiego i Wszystkich Świętych.
  • Biskup krakowski Iwo Odrowąż sprowadził cystersów i osadził ich we wsi Mogiła, ufundował również kościół. Powstało tam, istniejące do dziś, opactwo z klasztorem i kościołem.
• 1223 – Z inicjatywy biskupa Iwo Odrowąża, powstała pierwsza w mieście szkoła parafialna.
• 1225 – Nieudana próba opanowania Krakowa przez Henryka Brodatego.
• 1227
  • 24 listopada – Zbrodnia gąsawska. Książę Leszek Biały został zamordowany w Gąsawie.
  • Pierwsza lokacja, w czasie swego panowania (1194–1198, 1199, 1206–1210 i 1211–1227) Leszek Biały nadał prawa miejskie rejonowi między Wawelem, a obecnym placem Wszystkich Świętych.
• 1228
  • Początek walk o Kraków książąt Konrada mazowieckiego, Władysława Laskonogiego i Henryka Brodatego.
  • Z tytułu opieki nad małoletnim Bolesławem V Wstydliwym władzę przejął Władysław Laskonogi. Osłabiony konfliktem w Wielkopolsce, przekazał rządy Henrykowi Brodatemu.
• 1229 – Krótkotrwałe opanowanie Krakowa przez Konrada I mazowieckiego.
• 1230 – Pożar kościoła katedralnego.
• 1237
  • Książę Henryk Pobożny sprowadził franciszkanów z Pragi.
  • Doprowadzenie do Krakowa w okolice dzisiejszego klasztoru oo. reformatów wody rzeki Rudawa, za pomocą koryta Młynówki Królewskiej.
  • Powstały Górne Młyny Królewskie, przedsiębiorstwo działające w rejonie rozwidlenia dzisiejszych ulic Łobzowskiej i Garbarskiej.^[1]
• 1238, 19 marca – śmierć Henryka I Brodatego w Krośnie Odrzańskim, władzę przejął jego syn Henryk Pobożny.
• 1239 – Kunegunda (Święta Kinga), córka króla Węgier Beli IV została zaślubiona księciu Bolesławowi Wstydliwemu według kanonicznej formy sponsalia de futuro.
• 1241
  • 18 marca – bitwa z Tatarami pod Chmielnikiem, zakończona klęską rycerstwa krakowskiego i sandomierskiego.
  • 28 marca – Tatarzy zdobyli i ograbili Kraków.
  • 31 marca – spalenie Krakowa. Ocalał jedynie kamienny kościół św. Andrzeja i Wawel. Zginęło ok. 3 tys. ludzi.
  • 1 kwietnia – połączenie sił tatarskich w rejonie Krakowa – Batu-chan ruszył na Śląsk (Bitwa pod Legnicą).
  • 9 kwietnia – Książę Henryk Pobożny zginął w bitwie pod Legnicą.
  • 10 lipca – Książę Konrad mazowiecki wkroczył do zniszczonego przez Tatarów Krakowa.
• 1244 – Z Prądnika pod Krakowem do Krakowa, za sprawą biskupa Jana Prandoty, zostali sprowadzeni "Duchacy" (Zakon Kanoników Ducha Świętego).^[2]
• 1243, 25 maja – Małopolanie pobili pod Suchodołem upominającego się o Kraków Konrada mazowieckiego. Władzę nad Małopolską objął syn Leszka Białego, Bolesław Wstydliwy.
• 1246 – Ostatni, nieudany najazd na Kraków pod wodzą Konrada mazowieckiego.
• 1249 – Konsekracja kościoła św. Franciszka w Krakowie.
• 1254
  • Biskup Jan Prandota powitał na Błoniach poselstwo z Asyżu przekazujące bullę kanonizacyjną biskupa Stanisława ze Szczepanowa, zamordowanego w 1079 r. przez króla Bolesława II Śmiałego.
  • maj – Uroczystości kanonizacyjne biskupa Stanisława w Krakowie. Na uroczystości przybyło wielu książąt piastowskich, wśród nich książę krakowski Bolesław Wstydliwy, książę wielkopolski Przemysł I, książę kujawski Kazimierz, książę mazowiecki Siemowit oraz książę opolski Władysław. W związku z kanonizacją katedra wawelska otrzymała szereg przywilejów odpustowych.
• 1257
  • Przed 1257, a więc przed lokacją – Budowa fundamentów murowanego kościoła Najświętszej Panny Marii, na miejscu przyszłego Rynku.
  • Przed 1257, a więc przed lokacją – Powstanie ul. Grodzkiej, wychodzącej z Rynku nie pod kątem prostym, czyli niezgodnie z zasadami prawa lokacyjnego.
  • Przed 1257, a więc przed lokacją – Powstanie ul. Brackiej, Kanoniczej, Mikołajskiej. Ulice te zachowały krzywizny w celu uniknięcia już istniejących obiektów, czyli niezgodne z zasadami prawa lokacyjnego.
  • Przed 1257, a więc przed lokacją – Powstanie kościołów św. Jana i św. Wojciecha, stojących ukośnie do wszystkich osi, czyli niezgodnie z zasadami prawa lokacyjnego.
  • 5 czerwca – lokacja Krakowa na prawie magdeburskim. Książę sandomierski i krakowski, Bolesław zwany Wstydliwym, ogłosił uroczyście akt lokacji Krakowa, w przytomności matki księcia, Grzymisławy, jego świątobliwej małżonki Kunegundy, duchownych i świeckich dostojników…
  • Wytyczenie Rynku krakowskiego.
  • Z inicjatywy Bolesława Wstydliwego sprowadzeni zostali do Polski zakonnicy reguły św. Augustyna – "Markowie".
• 1259
  • 31 stycznia – trzęsienie ziemi w Krakowie.
  • Początek budowy na wzgórzu wawelskim zamku kamiennego.
  • Drugi najazd tatarski, pod wodzą chana Burondy, na Polskę, Kraków zdobyty, ocalał tylko Wawel. Książę Bolesław V Wstydliwy schronił się na Węgrzech przed najeźdźcami. Walki trwały do 1260 r.
• 1265 – Początek budowy drewnianego grodu na wzgórzu wawelskim.
• 1267 – Zaczęto prowadzić Rocznik kapituły krakowskiej – bezcenne źródło informacji o tym okresie.
• 1270, 17 sierpnia – rozpoczęła się trzydniowa pielgrzymka króla węgierskiego Stefana V do Krakowa.
• 1282 – Biskup Paweł z Przemiankowa i wojewoda sandomierski Janusz Starży stanęli na czele buntu możnowładztwa przeciw Leszkowi Czarnemu.
• 1285
  • Drugi bunt możnowładztwa przeciw Leszkowi Czarnemu.
  • Z inicjatywy Leszka Czarnego, Kraków zaczęto otaczać fortyfikacjami obronnymi w postaci fos oraz budowli drewniano-ziemnych.^[3]
• 1287 – Trzeci najazd Tatarów pod wodzą Tole Buki i Nogaj-chana. Dzięki wybudowanym fortyfikacjom miasto nie zostało zdobyte. Oblężenie trwało do 1288 r.
• 1288
  • 30 września – władca Polski książę Leszek Czarny zmarł bezpotomnie w Krakowie.
  • Zajęcie Krakowa przez księcia wrocławskiego Henryka IV Prawego, który był desygnowany przez Leszka Czarnego, jego rządy trwały do 1290 r.
• 1290
  • Za panowania Przemysława II Kraków na krótko stracił status stolicy, stolicę stanowił ponownie Poznań.
  • Na miejscu drewnianej świątyni, rozpoczęto budowę Kościoła Mariackiego, kościół został ukończony w roku 1300.
  • Wacław II Czeski, późniejszy król polski, wybrany został przez możnowładztwo na tron krakowski.
  • Władysław Łokietek, na krótko, zajął Kraków.
• 1291 – Kraków został zajęty przez wojska czeskie na okres 15 lat.
• 1294 – Jan Muskata, poplecznik czeskich królów i zagorzały przeciwnik Władysława Łokietka, objął biskupstwo w Krakowie.
• 1296 – Za panowania Wacława II Czeskiego, Kraków stał się ponownie stolicą Polski.
• 1298 – Z inicjatywy Wacława II Czeskiego rozpoczęto budowę murowanych z kamienia fortyfikacji oraz poszerzono miasto ku północy, do dzisiejszej Bramy Floriańskiej (wzmiankowane w 1306).
• 1299 – Liczba mieszkańców Krakowa wynosiła około 2 000.
• 1300
  • sierpień – Koronacja na króla polskiego, Wacława II Czeskiego w katedrze gnieźnieńskiej. Koronacji dokonał arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka, dotychczasowy przeciwnik rządów czeskich w Polsce.
  • Podjęto prace przy rozbudowie zamku wawelskiego.
  • Pierwsze wzmiankowanie Rynku krakowskiego pod nazwą Ring.^[4]
• 1304 – Pierwsza wzmianka o Żydach zamieszkujących Kraków i o ulicy Żydowskiej, obecnie ul. św. Anny.
• 1305
  • 21 czerwca – w Pradze zmarł Wacław II Czeski, objęcie rządów przez jego syna Wacława III Czeskiego (tytularny król polski – niekoronowany).
  • Pożar strawił katedrę wawelską.
• 1306
  • 4 sierpnia – Wacław III Czeski został zamordowany w Ołomuńcu.
  • Zajęcie Krakowa przez Władysława Łokietka, który nadał miastu przywileje podatkowe i handlowe (m.in. prawo składu), oraz potwierdził autonomiczność miasta.
• 1311
  • Bunt wójta Alberta przeciw Władysławowi Łokietkowi.
  • Połączenie podgrodzia Okół z resztą miasta Krakowa, po rozebraniu murów od strony Wawelu. Stopniowo nowe mury podciągnięto po Wawel tworząc miasto i zamek.
• 1312 – Po stłumieniu buntu niemieckiego mieszczaństwa pod wodzą wójta Alberta, Władysław Łokietek cofnął przywileje nadane Krakowowi w 1306 r. i ograniczył samorząd miejski.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Późniejszy system wodny młynówek założony został za czasów panowania króla Władysława Łokietka. System ten został zniszczony w okresie najazdów szwedzkich na Kraków.
2. ↑ Zbudowane przez nich szpitale i Kościół na Placu św. Ducha przetrwały aż do drugiej połowy XIX wieku.
3. ↑ Jest też możliwe, że już wtedy postawiono część murów Krakowa, ale za czas budowy właściwych murów miejskich przyjmuje się okres rządów Wacława II Czeskiego, króla Czech i Polski.
4. ↑ Później używana była także nazwa Circulum Forum. Od 1882 pod obecną nazwą.

[edytuj] Lata 1320-1385 – okres Zjednoczonego Królestwa Polskiego

• 1320
  • 20 stycznia – w ocalałej po pożarze części katedry wawelskiej, ma miejsce koronacja Władysława Łokietka i jego żony, Jadwigi. Od tego momentu Kraków stał się miejscem koronacji królów Polski – koronacja ta kończy okresu rozbicia dzielnicowego.
  • Z inicjatywy biskupa Nankiera, rozpoczyna się budowa nowej gotyckiej trzeciej z kolei katedry wawelskiej (1 – przedromańska, 2 – romańska, 3 – gotycka). Budowa została zakończona w 1364.
• 1322 – Sąd ziemski przysądził kapitule katedralnej wieś Bawół, której grunty weszły później w obręb miasta Kazimierz.
• 1324 – Umowa handlowa z Koszycami.
• 1331 – Władysław Łokietek nadał Krakowowi przywileje wolności od ceł na terenie całego państwa.
• 1333
  • 2 marca – zmarł Władysław Łokietek. Jako pierwszy władca Polski został pochowany w katedrze na Wawelu, która od tego momentu stała się nekropolią królewską.
  • 25 kwietnia – Kazimierz Wielki i jego żona Aldona Anna Giedyminówna zostali koronowani w katedrze na Wawelu.
• 1335 – Kazimierz Wielki założył przy Krakowie miasto, któremu nadał własne imię (Kazimierz).
• 1338 – Przywilej królewski dla kupców krakowskich.
• 1342
  • Król wydał dokument określający zasady sprzedaży sukna w mieście. Mocą którego, przywożone sukno mogło być sprzedawane tylko w kramach później zwanych sukiennicami.
  • Król sprowadza z Czech do Krakowa zakon augustianów. Augustianie objęli później kościół św. Katarzyny.
• 1345 – Pod Kraków podeszły wojska Jana Luksemburczyka, króla czeskiego, ale zostały odrzucone od miasta i pobite.
• 1347 – Król wydał dekret, regulujący przemysł górniczy zwany "Statutem Żup Krakowskich".
• 1348 – Epidemia dżumy (czarnej śmierci), która trwała do 1351.
• 1349, 13 grudnia – Kazimierz Wielki nakazał utopić w Wiśle, kaznodzieje i wikarego katedry wawelskiej, księdza Marcina Baryczkę. Król został za ten czyn obłożony klątwą przez papieża Klemensa VI.
• 1350 – Papież nakazuje Kazimierzowi Wielkiemu, w celu zdjęcia klątwy rzuconej za zabójstwo księdza Baryczki, budowę szeregu kościołów. I tak powstały na Kazimierzu kościoły św. Katarzyny i Bożego Ciała.
• 1352 – Król pożyczył od rajców wielką kwotę 1600 kop groszy.
• 1353 – Dekret królewski zabraniający korzystania z drogi na Ruś obcym kupcom. Dekret ten stworzył monopol krakowianom na handel.
• 1354 – Dekret królewski zabraniający handlu w Krakowie pomiędzy kupcami nie krakowskimi (tzw. Dekret handlu "gościa gościem").
• 1355 – Z fundacji Mikołaja Wierzynka (starszego) rozpoczęto budowę prezbiterium Kościoła Mariackiego w Krakowie – budowę zakończono w 1365.
• 1356
  • 5 października – Kazimierz Wielki powołał do życia Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego na zamku krakowskim.
  • 5 października – król ustanawia Sąd Sześciu Miast, w którym ławnicy z Wieliczki zasiadają na równi z ławnikami z Krakowa, Olkusza, Kazimierza, Sącza i Bochni.
• 1357 – Na terenach podkrakowskiej wsi Łobzów, król Kazimierz Wielki, wzniósł zamek, przekształcony później przez Stefana Batorego w renesansowy pałac.
• 1358
  • Nadanie miastu przez Kazimierza Wielkiego, przywileju, regulującego zasady funkcjonowania instytucji miejskich.
  • Król zrzekł się na rzecz miasta prawa do większości należących do króla obiektów na Rynku krakowskim.
• 1360 – Zaraza i głód w Krakowie.
• 1362 – Książę austriacki Rudolf IV uzgodnił z Kazimierzem Wielkim warunki kontaktów handlowych pomiędzy Krakowem i Wiedniem.
• 1363 – Poselstwo polskie w Awinionie przedstawiło papieżowi Urbanowi V prośby króla Kazimierza Wielkiego, a wśród nich postulat założenia w Krakowie uniwersytetu.
• 1364
  • 28 marca – w obecności króla Kazimierza Wielkiego dokonano uroczystej konsekracji katedry wawelskiej, co kończyło rozpoczętą 44 lata wcześniej budowę.
  • 12 maja – Kazimierz Wielki powołał do życia Akademię Krakowską.
  • 1 września – papież Urban V wydał bullę powołującą do życia Akademię Krakowską.
  • wrzesień – zjazd monarchów w Krakowie, na którym miano rozstrzygnąć konflikt pomiędzy Habsburgami i Andegawenami dotyczącego patriarchatu akwilejskiego. W zjedzie udział wzięli: cesarz Karol IV, król Węgier Ludwik Andegaweński, Waldemar Duński, król Cypru Piotr, Rudolf IV książę Austrii, Siemowit III książę mazowiecki, Władysław Opolczyk książę opolski, Bogusław V Pomorski książę słupski oraz książę Bolko Świdnicki. Według legendy monarchów miał podejmować ucztą patrycjusz krakowski Mikołaj Wierzynek (młodszy), bankier króla Kazimierza Wielkiego.
  • Król nadał prawa miejskie Skawinie.
• 1366
  • Kazimierz Wielki założył przy Krakowie miasto na prawie magdeburskim, któremu nadał nazwę Florencja od wezwania kościoła parafialnego. W XV w. dotychczasową nazwę wypiera określenie Kleparz (Clepardia).
  • Siostry Norbertanki, zawierając umowę z magistratem, zamieniły ziemię, dzisiejsze Błonia, na kamienicę na ulicy Floriańskiej.
• 1367
  • Król przeprowadza reformę monetarną, wprowadza do obiegu grosz krakowski.
  • Król Kazimierz Wielki nadał przywileje Żydom małopolskim.
  • Wielki pożar Krakowa.
• 1368 – Król mianował bankiera żydowskiego Lewko, na żupnika największego zakładu przemysłowego w ówczesnej Europie – Żupy krakowskiej.
• 1370
  • 5 listopada – król Kazimierz Wielki umarł o wschodzie słońca.
  • 17 listopada – Ludwik Andegaweński został koronowany na Wawelu na króla Polski (Polska Andegawenów).
  • Zaraza morowa.
• 1373 – Władze miejskie wydają zarządzenie o obowiązku utrzymywaniu czystości na ulicy przez właścicieli przyległych kamienic.
• 1374 – Rada miejska uchwaliła pierwszy porządek ogniowy obowiązujący w mieście.
• 1376 – Pierwsza pisana wzmianka o osadzie Stradom.
• 1378
  • Ludwik Andegaweński potwierdza przywileje miasta w zamian za prawo do sukcesji tronu polskiego.
  • Biskup krakowski Jan, konsekruje kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i św. Małgorzaty.
• 1380 – Rozpoczęto przebudowę Sukiennic, które powstały w latach panowania w Krakowie księcia Bolesława Wstydliwego. W 1400 zakończono prace, Sukiennice uzyskały charakter budowli gotyckiej.
• 1382, 10 września – w Trnawie, zmarł król Polski i Węgier, Ludwik Andegaweński.
• 1383 – Ukończono budowę Wieży Ratuszowej.
• 1384, 15 października – Jadwiga została koronowana na króla Polski, na zamku w Krakowie, przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzantę.
• 1385 – Przybycie poselstwa wielkiego księcia litewskiego Jagiełły z prośbą o rękę Jadwigi (Unia w Krewie).

[edytuj] Lata 1386-1453 – okres panowania pierwszych Jagiellonów

• 1386
  • 15 lutego – Władysław Jagiełło ze swoim bratem Wiguntem przyjęli chrzest w kościele św. Franciszka z Asyżu.
  • 18 lutego – Jadwiga i Jagiełło uroczyście zawarli związek małżeński w katedrze na Wawelu.
  • 4 marca – koronacja Jagiełły na króla Polski, przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzantę.
• 1387 – Kraków jest poświadczony jako miasto członkowskie Hanzy.
• 1388 – Miasto zakupiło wieś Grzegorzowice (Grzegórzki), a w roku następnym wieś Dąbie.
• 1389 – Z inicjatywy Kongregacji Kupieckiej, został ustanowiony pierwszy w mieście cennik na towary rzemieślnicze.
• 1392 – Rozpoczęto przebudowę bryły kościoła Wniebowzięcia Maryi Panny (Kościół Mariacki) z typu halowego na bazylikowy – budowę ukończono w 1397.
• 1393 – Królowa Jadwiga założyła przy katedrze bractwo psałterzystów.
• 1394 – Mieszczanin Piotr Gerardorf nabył kamienicę zwaną Lapidea Magna, prawdopodobnie na zlecenie króla. Kamienica ta uwolniona od długów i zobowiązań wobec żydowskich sąsiadów, stała się zalążkiem i siedzibą Collegium Maius.
• 1395
  • Władysław Jagiełło i jego żona Jadwiga, fundują kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny z klasztorem Karmelitów Trzewiczkowych na Garbarach.
  • Kulminacja sporu między Krakowem a Lwowem.
• 1397
  • 11 stycznia – dzięki staraniom Jadwigi Andegaweńskiej, Akademia Krakowska uzyskała zezwolenie papieskie na organizację wydziału teologicznego.
  • Jadwiga Andegaweńska i Władysław Jagiełło, sprowadzają do Krakowa zakon Karmelitów.
• 1399
  • 17 lipca – na skutek komplikacji poporodowych zmarła Jadwiga Andegaweńska, królowa Polski. Na krótko przed śmiercią bawiącemu w Krakowie krzyżackiemu komturowi powiedziała: Dokąd ja żyję, potrwa pokój, ale kiedy umrę, macie pewną wojnę z Polską. (kanonizowana 8 czerwca 1997 przez papieża Jana Pawła II).
  • Pierwsza pisemna wzmianka o miejskim wodociągu "rurmusie", zasilanym wodami rzeki Rudawy.
• 1400
  • 24 lipca – w Collegium Maius odbyły się pierwsze wykłady akademickie.
  • 26 lipca – Władysław Jagiełło nadał przywilej Akademii Krakowskiej, reaktywując działalność uczelni. Fundusze na uczelnię pochodziły ze sprzedaży klejnotów zmarłej królowej Jadwigi.
• 1402 29 stycznia – w katedrze odbył się ślub Władysława Jagiełły z Anną Cylejską.
• 1403
  • 25 lutego – koronacja Anny Cylejskiej, drugiej żony Władysława Jagiełły.
  • Trzęsienie ziemi w Krakowie.
• 1405 – Władysław Jagiełło, sprowadził z Kłodzka zakon Kanoników Regularnych i osadził ich przy Kościele Bożego Ciała w podkrakowskim Kazimierzu.
• 1406 7 grudnia – ścięto oskarżonego o kradzież pieniędzy miejskich Andrzeja Wierzynka, rajcę, potomka znanej i bogatej rodziny kupieckiej Wierzynków.
• 1407 – Kraków stał się widownią zajść antyżydowskich.
• 1409
  • Przybyły z Pragi w roku 1400, Mikołaj Isner, uczony i pedagog, zakłada bursę dla ubogich studentów z Litwy i Rusi.
  • Delegacja Uniwersytetu Krakowskiego bierze udział w soborze w Pizie.
• 1410
  • Król opuścił Kraków, udając się na wojnę z Zakonem krzyżackim (Bitwa pod Grunwaldem).
  • Kongregacja Kupiecka, składająca się w większości z osadników niemieckich, wspiera finansowo wyprawę króla.
• 1411 – W katedrze zawieszono chorągwie zdobyte podczas wojny z Zakonem Krzyżackim.
• 1414 – Słynne wystąpienie Pawła Włodkowica, rektora Akademii Krakowskiej na soborze w Konstancji.
• 1417
  • 19 grudnia – koronacja Elżbiety Pileckiej, trzeciej żony Władysława Jagiełły.
  • Decyzja króla o rozbudowie Akademii Krakowskiej.
  • Całkowite zaćmienie słońca widoczne w Krakowie.
• 1418 – Król nadał prawo patronatu nad kościołem św. Anny, mistrzom Akademii Krakowskiej oraz opatowi mogilskiemu. Od tego moment kościół ten stał się kościołem akademickim.
• 1419 – Wielka powódź, która rozniosła drewno składowane w krakowskim porcie rzecznym.
• 1420 – Powstanie najstarszej udokumentowanej pieczęci Akademii Krakowskiej.
• 1422
  • 27 września – Kraków świadkował na akcie pokoju melneńskiego, zawartego z Zakonem Krzyżackim.
  • 4 października – akt fundacyjny Kapituły Krakowskiej, ustanawiający parafię w Bieżanowie. Dokument ten mówi o budowie kościoła drewnianego i wyznacza dochód dla plebana.
  • Władysław Jagiełło zezwolił na budowę fosy wokół Kazimierza.
• 1423 – Biskupem krakowskim został Zbigniew Oleśnicki, znany ze wzmacniania wpływów kościoła na politykę państwa.
• 1424
  • 12 lutego – koronacja Zofii Holszańskiej, czwartej żony Władysława Jagiełły.
  • 31 października – urodził się syn Władysława Jagiełły, Władysław zwany później Warneńczykiem.
• 1425 – Chrzest syna Jagiełły, Władysława Warneńczyka w Katedrze.
• 1427, 30 listopada – urodził się syn Władysława Jagiełły – Kazimierz.
• 1428, 14 lutego – odbył się chrzest syna Władysława Jagiełły, Kazimierza zwanego później Jagiellończykiem.
• 1431
  • Przedstawiciele środowiska uniwersyteckiego, prowadzą kilkudniową dysputę z husytami na Zamku Wawelskim.
  • Zmarł Stanisław ze Skalbmierza, pierwszy rektor odnowionej w 1400 roku Akademii Krakowskiej, prawnik, kanonik kapituły katedralnej na Wawelu.
• 1432
  • Król nadał przywilej, zezwalający Radzie Miejskiej Krakowa ustanowić trzy jarmarki, w maju, w czerwcu i wrześniu.
  • Ukończono budowę fosy wokół Kazimierza.
• 1433
  • 9 stycznia – król ogłasza w Krakowie tzw. drugi wielki przywilej dla szlachty.
  • Grzegorz z Sanoka, prowadzi humanistyczne wykłady na Akademii Krakowskiej.
• 1434
  • 1 czerwca – w Gródku Jagiellońskim zmarł Władysław Jagiełło.
  • czerwiec – uroczystości pogrzebowe króla Władysława Jagiełły. Król został pochowany na Wawelu.
  • 25 lipca – koronacja Władysława III Warneńczyka na króla Polski, przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wojciecha Jastrzębca.
• 1435
  • Król Władysław III Warneńczyk zatwierdził Krakowowi zwolnienia podatkowe z lat 1428 i 1431.
  • Zmarł Paweł Włodkowic, rektor Akademii Krakowskiej.
• 1438 – Przyjazd poselstwa czeskiego z wiadomością o elekcji nieletniego Kazimierza IV Jagiellończyka na tron czeski.
• 1439 – Spłonęły ulice św. Anny, Szewska, Szczepańska i św. Mikołaja.
• 1440 – Poselstwo węgierskie powołało uroczyście Władysława III Warneńczyka na króla Węgier.
• 1443, 5 czerwca – Kraków dotknięty trzęsieniem ziemi. Między innymi, zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny.
• 1444, 10 listopada – śmierć Władysława III Warneńczyka w bitwie pod Warną nad Morzem Czarnym.
• 1447
  • 25 czerwca – po trzyletnim bezkrólewiu, odbywa się koronacja Kazimierza IV Jagiellończyka, przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wincentego Kota, na króla Polski.
  • Jan z Ludziska, profesor katedry wymowy Akademii Krakowskiej (był oficjalnym mówcą uniwersyteckim), wygasza mowę w obronie chłopów.
• 1448 – Marcin Król z Żurawicy ufundował na Uniwersytecie pierwszą kolegiatę astrologii.
• 1449 – Działał Jędrzej Gałka – zwolennik poglądów Jana Husa, autor Pieśni o Wiklefie i traktatów łacińskich.
• 1451 – Wybuch epidemii w Krakowie.
• 1452 – Kraków nawiedziła wielka epidemia zarazy.
• 1453 – Jan Kapistran, franciszkanin, włoski kaznodzieja, wygłasza kazania wzywające do walki z innowiercami.

[edytuj] Lata 1454-1795 – okres I Rzeczypospolitej

• 1454
  • 10 lutego – koronacja Elżbiety Rakuszanki, żony Kazimierza IV Jagiellończyka.
  • 6 marca – ogłoszenie przez króla, Kazimierza IV Jagiellończyka, aktu inkorporacji Prus. Początek wojny trzynastoletniej.
  • Kazimierz IV Jagiellończyk wydał przywilej cerekwicko-nieszawski. (I Rzeczpospolita)
  • Pożar w Krakowie.
• 1455 – Wielki pożar w Krakowie.
• 1456 – Zbigniew Oleśnicki, ufundował bursę Jeruzalem.
• 1457
  • 21 września – Urodziła się Jadwiga Jagiellonka – królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska.
  • Król zabronił kupcom polskim i ruskim omijania Krakowa, a kupcom norymberskim i innym obcym handlowania w Krakowie poza jarmarkami.
• 1461 – Mieszczanie zamordowali szlachcica A. Tęczyńskiego.
• 1462 – Pożar miasta strawił część Collegium Maius gdzie mieściła się Stuba Communis (Izba Wspólna).
• 1464 – Wobec przygotowywanej krucjaty przeciw Turkom, doszło do wystąpień antyżydowskich.
• 1466 – Zaraza morowa w Krakowie.
• 1467
  • Kazimierz IV Jagiellończyk, ustanowił Jana Długosza wychowawcą swoich synów.
  • Znów wybuchła zaraza. Król z królową udali się na Litwę, dzieci królewskie przebywały w klasztorze tynieckim.
  • Powstał tryptyk Trójcy Świętej w katedrze wawelskiej.
• 1469 – Jan Thurzo założył hutę miedzi i srebra w podkrakowskiej Mogile.
• 1470
  • Wybuch epidemii w Krakowie.
  • Po pożarze podjęto odbudowę części Collegium Maius i rozbudowę budynków uniwersyteckich, prace trwały do 1491.
• 1472 – Wybuch epidemii w Krakowie.
• 1473
  • Jan Długosz nabył dom, w którym powstała nowa Bursa Kanonistów.
  • Ukazał się pierwszy druk wykonany przez Kaspra Straube "Almanach na rok 1474".
  • Śmierć Jana z Kęt – beatyfikowanego w 1680, kanonizowanego w 1764.
  • Pożar w Krakowie.
• 1475
  • Rada Miejska wykupiła wójtostwo krakowskie, pozostające dotąd – jako dziedziczne – w rękach prywatnych.
  • Wydrukowano pierwszą na ziemiach polskich książkę "Explanatio in psalterium".
  • Szczytowy okres rozwoju Akademii Krakowskiej, trwający do 1525, zwłaszcza dla katedry matematyki i astronomii.
  • Pożar – spłonęło ponad 100 domów.
• 1476 – Pożar kościoła św. Franciszka.
• 1477
  • Przybyły z Norymbergii Wit Stwosz (Veit Stoss) stworzył, we współpracy z rzemieślnikami krakowskimi, Ołtarz Mariacki – prace trwały do 1489.
  • Burmistrzem został Jan Thurzo – kupiec, przedsiębiorca i patrycjusz z węgierskiego rodu von Bethlemhalva (z Betlanovców).
• 1480
  • Polski historyk Jan Długosz, Filip Kallimach – włoski humanista i pisarz piszący w języku łacińskim, Konrad Celtis – niemiecki humanista, założyli "Sodalitas Litterarum Vistulana" (Nadwiślańskie Towarzystwo Literackie), pierwsze w Polsce towarzystwo literackie.
  • Wybuch epidemii.
• 1482
  • Wybuch epidemii.
  • 18 lipca – zmarł św. Szymon z Lipnicy, w czasie wybuchu epidemii zarazy pomagał dotkniętym chorobą. Wkrótce sam zachorował i zmarł. W 1685 roku został beatyfikowany przez papieża Innocentego IX. Kanonizacja odbyła się w Watykanie 3 czerwca 2007.
• 1483 – Szwajpolt Fiol założył drukarnię, w której po raz pierwszy na świecie drukowano cyrylicą (były to księgi liturgiczne w języku cerkiewnosłowiańskim).
• 1485 – Gmina żydowska wyrzekła się uprawiania handlu i pośrednictwa w Krakowie, z wyjątkiem sprzedaży rzeczy zastawionych.
• 1489 – Adam z Bochynia, lekarz, humanista, profesor Akademii Krakowskiej, opublikował prace przyrodniczą i medyczną "Fundamentum scienciae nobilissimae secretorum naturae".
• 1491
  • W Krakowie rozpoczął studia Mikołaj Kopernik.
  • Na zebraniu doktorów i magistrów uchwalono, że studenci mają mieszkać w bursach, a nie w kwaterach mieszczan.
• 1492
  • 7 czerwca – w Grodnie zmarł Kazimierz IV Jagiellończyk.
  • Pogrzeb Kazimierza IV Jagiellończyka na Wawelu.
  • 23 września – odbyła się koronacja Jana Olbrachta na króla Polski, którą poprowadził arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Zbigniew Oleśnicki.
  • Ponowny pożar budynku Collegium Maius.
• 1493
  • Hartmann Schedler wydał w Norymberdze "Chronicon mundi" (Kroniki świata) z widokami miast europejskich, między innymi pierwszym najstarszym znanym widokiem miasta Krakowa.
  • Król Jan Olbracht potwierdził prawa miejskie Krakowa.
  • Zmarł Marcin Bylica, astronom, astrolog i lekarz.
• 1494
  • W murze Collegium Maius odkryto skarb: monety, pierścienie i inne kosztowności.
  • Dekretem króla Jana I Olbrachta, żydzi zamieszkujący do tej pory rejon Placu Szczepańskiego, zostali przesiedleni do wschodniej części miasta Kazimierza.
  • Wybuchł pożar, który spalił 8 ulic.
• 1495
  • Mikołaj Kopernik ukończył studia na Uniwersytecie Krakowskim.
  • Zmarł Wojciech Brudzewski, astronom, filozof, matematyk, profesor Akademii Krakowskiej. Jego uczniem był prawdopodobnie Mikołaj Kopernik.
  • Pogrom Żydów, jakiego dopuścili się zebrani w Krakowie uczestnicy krucjaty antytureckiej, spowodował usuwanie się ludności żydowskiej do Kazimierza.
  • Pierwszy przypadek choroby wenerycznej.
• 1496 – Wybuch epidemii.
• 1497
  • Wybuch epidemii.
  • Na kopcu Krakusa odbyły się tajemne obrzędy zaduszek wiosennych, z ucztą pogrzebową i paleniem ogni – krytykowane w "Kazaniach trzemieśniańskich" Michała z Żarnowca.
• 1498 – Na przedpolu Bramy Floriańskiej wzniesiono Barbakan – najpotężniejsze umocnienie Krakowa.
• 1499
  • Populacja miasta wynosiła około 10 000
  • Pożar na Zamku Wawelskim.
  • W Krakowie sejm.
• 1500 – Na Wawelu rozpoczęto przebudowę w stylu renesansowym zamku, po ogromnych zniszczeniach spowodowanych pożarem.
• 1501
  • Przybył do Krakowa Franciszek Florentczyk, sprowadzony do przebudowy zamku wawelskiego.
  • 17 czerwca – w Toruniu zmarł Jan I Olbracht.
  • Pogrzeb w katedrze wawelskiej Jana I Olbrachta.
  • 12 grudnia – koronacja Aleksandra Jagiellończyka na Wawelu przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski kardynała Fryderyka Jagiellończyka.
• 1503
  • Kasper Hochfeder założył pierwszą stałą drukarnię.
  • Ukazał się najstarszy krakowski druk Kaspra Hochfedera.
• 1505
  • Piorun uderzył w wieżę zamku wawelskiego zwaną Lubranką.
  • Powstał Kodeks Baltazara Behema.
  • Wybuch epidemii w Krakowie, epidemia powtarzała się co roku aż do 1508.
  • Utworzenie instytucji lekarza miejskiego.
• 1506
  • 27 stycznia – drukarnia Jana Hallera wydrukowała Statut Łaskiego, zawierający m.in. tekst Bogurodzicy. Status został rozesłany do wszystkich sądów polskich, stał się fundamentalnym źródłem prawa aż do rozbiorów.
  • 19 sierpnia – w Wilnie zmarł Aleksander Jagiellończyk.
• 1507
  • 24 stycznia – koronacja Zygmunta I Starego przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Andrzeja Boryszewskiego.
  • 11 lutego – zmarł w Krakowie Jan z Głogowa, astronom, matematyk i filozof scholastyczny, przedstawiciel przyrodoznawczego nurtu albertyzmu.
  • Zostało opublikowane dzieło filozoficzne Adama z Bochynia, w którym jako niekonwencjonalny myśliciel wysunął hipotezę nieśmiertelności ludzkości jako gatunku.
• 1512
  • 8 lutego – koronacja Barbary Zápolya, pierwszej żony Zygmunta I Starego.
  • Wybuch epidemii.
• 1513 – Drukarnia Floriana Unglera wydrukowała pierwszą książkę w języku polskim "Raj duszny", autorstwa Biernata z Lublina.
• 1514 – Triumfalny wjazd do miasta, kniazia, hetmana wielkiego litewskiego, Konstantego Ostrogskiego po zwycięstwie nad Moskwą.
• 1515
  • Na zamku wawelskim rozpoczął obrady sejm walny.
  • Wybuchła zaraza.
• 1517
  • Powstała drukarnia Hieronima Wietora.
  • Na Rynku odbył się turniej rycerski, w obecności króla i posła cesarskiego, po którym przyjmowano monarchę na ratuszu.
  • Wybuch epidemii.
• 1518
  • 18 kwietnia – koronacja księżniczki mediolańskiej Bony Sforzy, na królową Polski i jej zaślubiny z Zygmuntem I Starym w katedrze wawelskiej.
  • Król zezwolił zamieszkać w Polsce emigrantom żydowskim wygnanym z miast czeskich i morawskich. Osiedlali się oni licznie w Kazimierzu.
• 1519 – Wybuch epidemii.
• 1520 – Na Akademii Krakowskiej odbył się pierwszy wykład z języka greckiego.
• 1521
  • 9 lipca – na wieży katedralnej zawieszono Dzwon Zygmunta. Według legendy, dzwon ten został odlany z dział zdobytych w bitwie pod Orszą. Głos tego dzwonu towarzyszy odtąd doniosłym wydarzeniom.
  • Powstała instytucja kontrolna złożona z 32 mężów, a od 1548 z 40 osób, mająca za zadanie łagodzenia konfliktów między patrycjatem a pospólstwem.
• 1522 – w Krakowie odbył się pierwszy proces przeciw luteranom.
• 1523
  • 8 września – zmarł Maciej Miechowita, wielokrotny rektor Akademii Krakowskiej, lekarz, historyk, geograf.
  • Wybuch epidemii.
• 1525
  • 10 kwietnia – koniec wojny z zakonem krzyżackim, książę pruski Albrecht Hohenzollern złożył na Rynku hołd lenny królowi Zygmuntowi I Staremu.
  • Pierwsze przejawy działalności reformatorskiej wśród rzemieślników Krakowa.
  • Wybuch epidemii.
• 1526 – Dwukrotnie wybuchła epidemia.
• 1528
  • Pożar Kościoła św. Ducha, należącego do zakonu duchaków. Pożar strawił również pobliskie zabudowania.
  • Na uniwersytecie odbyły się pierwsze wykłady z prawa rzymskiego i języka hebrajskiego, do tej pory wykładano tylko prawo kanoniczne.
• 1530
  • 20 lutego – Arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował dziesięcioletniego Zygmunta Augusta, vivente rege, na króla Polski w katedrze wawelskiej.
  • Zmarł Jan ze Stobnicy, astronom i geograf, autor globusa z zaznaczoną Ameryką.
  • Powstała pierwsza w Europie Środkowej żydowska, Drukarnia Haliczów. Drukowano w niej książki po hebrajsku i w jidysz.
• 1533
  • Ukończono kaplicę Zygmuntowską, według projektu Bartłomieja Berrecciego.
• 1534
  • Zakaz królewski, studiowania w niektórych miastach niemieckich, objętych luteranizmem.
  • Drukarnia Haliczów wydrukowała przetłumaczony na jidysz, Nowy Testament.
  • Katastrofalny wylew Wisły.
  • 9 listopada – zmarł Michał Wrocławczyk, profesor Akademii Krakowskiej, filozof, astronom i matematyk. Jego wykładów słuchał prawdopodobnie Mikołaj Kopernik.
• 1535
  • Zygmunt I Stary nadał szlachectwo wszystkim profesorom i doktorom Akademii Krakowskiej, którzy przez 20 lat prowadzili zajęcia.
  • Kościół św. Anny podniesiony został do godności kolegiaty.
  • Just Ludwik Decjusz wybudował renesansowy pałacyk znajdujący się na terenie Woli Justowskiej, zwany Willą Decjusza.
  • Powstał Park Decjusza.
• 1536
  • Zmarł Marcin Biem z Olkusza, profesor Akademii Krakowskiej, astronom i matematyk, reformator kalendarza.
  • Na uniwersytecie został zreformowany wydział filozoficzny, filozofia chrześcijańska, a właściwie katolicka, stała się podstawą wykładów.
  • Pożar zamku królewskiego.
• 1537
  • Ponowny pożar zamku królewskiego.
  • Zmarł Bartolommeo Berrecci, królewski architekt i rzeźbiarz.
• 1539
  • Wyrokiem sądu biskupiego, spalono na stosie oskarżoną o herezję, Katarzynę Melcherową.
  • Pożar Kleparza.
• 1540 – Zygmunt I Stary ufundował kapelę Rorantystów.
• 1541 – Zmarł Stanisław Samostrzelnik, malarz epoki renesansu, autor wielu malowideł ściennych, cysters.
• 1542 – Do Kazimierza napłynęła kolejna po 1518 fala wypędzonych z Pragi emigrantów żydowskich.
• 1543
  • 8 maja – koronacja Elżbiety Habsburżanki, pierwszej żony Zygmunta II Augusta.
  • Wybuch epidemii.
  • W Krakowie wydane zostały dzieła: Mikołaja Reja – "Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem i Plebanem", Stanisława Orzechowskiego – "Fidelis subditus", Andrzeja Frycza Modrzewskiego – "O karze mężobójstwa".
• 1546 – Andrzej Trzecieski, jeden z tłumaczy Biblii Brzeskiej, założył "kółko" różnowiercze.
• 1547 – Na Prądniku Białym biskup krakowski Samuel Maciejowski zbudował pałac stanowiący letnią rezydencje biskupów krakowskich.
• 1548
  • 1 kwietnia – w Krakowie zmarł Zygmunt I Stary.
  • Na Wawelu odbył się pogrzeb króla Zygmunta I Starego, królem Polski został Zygmunt II August, ostatni król z dynastii Jagiellonów.
  • Zygmunt II August zakupił pierwsze z flamandzkich arrasów, król wzbogacał kolekcję gobelinów do roku 1553.
• 1549
  • Rozruchy studenckie spowodowane śmiercią jednego ze scholarów, spory między scholarami a strażą miejską i demonstracyjne wyjście żaków z Krakowa.^[1]
  • Wykonano karę śmierci na dziewczynie lekkich obyczajów, która zabiła matkę. Najpierw była "kleszczami targana", potem zaś zaszyto ją w worku razem z psem i kotem i utopiono.
  • Pożar części zamku królewskiego.
• 1550
  • 4 grudnia – koronacja Barbary Radziwiłłówny, drugiej żony Zygmunta II Augusta.
  • Włoch Franciszek Stankar, wykładowca języka hebrajskiego na Akademii Krakowskiej, został aresztowany i osadzony w więzieniu na zamku Lipowieckim za szerzenie poglądów heretyckich.
• 1551
  • 8 maja – zmarła królowa Polski Barbara Radziwiłłówna.
  • Według tradycji mistrz czarnoksięstwa Twardowski wywołał na zamku wawelskim ducha zmarłej królowej Barbary Radziwiłłówny i ukazał go królowi.
  • W Krakowie ukazało się dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego "De Republica emendanda" (O poprawie Rzeczypospolitej), oraz "Kronika wszystkiego świata" Marcina Bielskiego.
  • Konrad Krupka, został pozwany przed sąd przez biskupa Andrzeja Zebrzydowskiego. Pozwany został oskarżony o organizowanie nabożeństw, podawanie komunii pod dwoma postaciami i demoralizowanie otoczenia.
  • Miasta Kraków i Kazimierz nawiedzone są przez zarazę, epidemia trwa do 1552.
• 1552
  • Pierwsze w Krakowie jawne nabożeństwo ewangelickie, zorganizowane przez syna Justa Decjusza w willi ojca na Woli Justowskiej.
  • Rozpoczął swą działalność w Krakowie Grzegorz Paweł z Brzezin, pisarz i teolog ariański, jeden z głównych twórców i propagatorów radykalnego nurtu braci polskich. Działał w mieście do roku 1561.
  • Wykładowca Akademii Krakowskiej Franciszek Stankar, po ucieczce z więzienia, wydał dzieło o reformie kościoła w Polsce.
• 1553
  • 30 czerwca – koronacja Katarzyny Habsburżanki, trzeciej żony Zygmunta II Augusta.
  • Powiększenie obszaru Miasta Żydowskiego na Kazimierzu, o tereny odkupione od chrześcijan.
  • Na Kazimierzu powstał najstarszy istniejący do dziś w Krakowie cmentarz żydowski Remuh.
• 1554 – Szczyt produkcji materiałów budowlanych w cegielniach miejskich Krakowa wyprodukowano 383.000 cegieł, 11.500 dachówki okrągłej, 9.000 dachówki szerokiej oraz 59.000 płyt posadzkowych.
• 1555
  • Powstał pierwszy zbór ewangelicki.
  • Pożar zniszczył znaczną część Sukiennic.
• 1556
  • 1 lutego – królowa Bona Sforza opuściła Kraków i udała się do dziedzicznego księstwa Bari we Włoszech.
  • Pożar części zamku królewskiego i wieży ratuszowej.
  • Odbudowa spalonych Sukiennic przez Jana Marię Padovano.
  • Powstała drukarnia innowiercza Macieja Wirzbięty.
  • Jerzy Izrael minister braci czeskich wizytuje miasto.
• 1557
  • 19 października – rozruchy na pogrzebie innowierczyni Filipowskiej i kontrdemonstracja różnowiercza.
  • Pożar części miasta żydowskiego wraz z drewnianą wówczas synagogą Remuh.
  • Jan Łaski, ksiądz katolicki, biskup wesprymski, następnie pastor i teolog protestancki, polski działacz reformacji, humanista i dyplomata, nauczał w kamienicy Jana Bonera.
• 1558
  • Początek prac budowlanych przy nowej, murowanej synagodze Remuh, w miejscu spalonej drewnianej.
  • Powstała Poczta Polska. Król nadał przywilej na organizację pierwszej na ziemiach polskich poczty, łączącej Kraków z Wenecją. Organizatorem jest Włoch P. Provana, a od 1569 przywilej królewski został przeniesiony na Waleriana Montelupiego.
• 1559
  • czerwiec – król Zygmunt II August na zawsze opuścił Kraków. Za jego panowania rezydencjalny charakter Krakowa zaczął wyraźnie zanikać.
  • Andrzej Patrycy Nidecki skorzystał z gościny Piotra Myszkowskiego, chroniąc się w okresie szalejącej w mieście zarazy w jego rezydencji w Bieżanowie.
• 1561 – W Krakowie odbył się synod, na którym doszło do ostrej dyskusji pomiędzy zwolennikami kalwinizmu i arianizmu.
• 1562 – W Krakowie zmarł Jan Boner, patron kalwinów.
• 1564
  • Powstała szkoła kalwińska.
  • Zmarł Mikołaj z Szadka Prokopowicz, profesor astrologii, kustosz biblioteki uniwersyteckiej, autor oficjalnych kalendarzy w języku polskim, z których jeden został wydrukowany przez Hieronima Wietora w 1528.
• 1565
  • Zygmunt II August podarował Bractwu Kurkowemu, słynnego srebrnego kura.
  • Dochodzi do rozłamu zboru małopolskiego, na większy czyli kalwiński i mniejszy, ariański.
• 1566
  • Na terenie Rynku znajdowały się 342 kramy. Handlowe życie Rynku i obyczaje przekupniów opisał Mikołaj Rej w "Zwierciadle".
  • Maciej Wirzbięta wydrukował dzieło "Dworzanin polski", autorstwa Łukasza Górnickiego.
• 1568 – W drukarni Macieja Wirzbięty wykonano z pięknymi drzeworytami "Zwierciadło" Mikołaja Reja.
• 1569 – Król wyraził zgodę na budowę szkoły i szpitala dla wyznawców protestantyzmu, powstał również cmentarz różnowierczy (Borg).
• 1571
  • Otwarcie stałego zboru ewangelickiego zwanego Brogiem, przy obecnej ulicy Szpitalnej.
  • Klęska głodu.
• 1572, 7 lipca – w Knyszynie zmarł Zygmunt II August.
• 1574
  • Pogrzeb na Wawelu ostatniego władcy z dynastii Jagiellonów – Zygmunta II Augusta.
  • Uroczysty wjazd króla Henryka Walezego, wybranego na elekcji w Warszawie.
  • 21 lutego – koronacja Henryka Walezego na Wawelu.
  • 18 czerwca / 19 czerwca – Henryk Walezy, w nocy, potajemnie, w przebraniu, opuścił Wawel i udał się pospiesznie w kierunku granicy.
  • 10 października – wielki tumult na tle religijnym i pierwsze zburzenie zboru ewangelickiego (zbór został odbudowany). Początki kontrreformacji w Krakowie.
• 1575, 16 czerwca – tzw. "tumult cmentarny" w Krakowie – zajścia na tle religijnym, w trakcie których wykopane zostały zwłoki ewangelika Stanisława Myszkowskiego, wojewody krakowskiego, oraz innych osób. Wykopane zwłoki włóczone były przez uczestników zajść po mieście i stawiane pod murem nogami do góry.
• 1576
  • Do Krakowa przybyła Anna Jagiellonka, aby tu oczekiwać na ślub ze Stefanem Batorym.
  • 1 maja – koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki.
• 1577
  • Sprofanowanie nagrobków na cmentarzu innowierczym.
  • Przy utrzymującym się konflikcie religijnym, król ostro monituje o utrzymanie porządku.
• 1579 – Przybycie pierwszych jezuitów – dwaj Włosi założyli placówkę misyjną. Zatrzymali się przy parafii św. Szczepana.
• 1584, 26 maja – ścięcie banity Samuela Zborowskiego na zamku wawelskim.
• 1586 – Powstała pierwsza świecka szkoła średnia Kolegium Nowodworskiego.^[2]
• 1587
  • 14 października – 29 listopada – oblężenie Krakowa przez wojska arcyksięcia austriackiego Maksymiliana Habsburga, w związku z jego pretensjami do korony polskiej.
  • Udział młodzieży akademickiej w obronie miasta przed wojskami Maksymiliana.
  • 24 listopada – generalny szturm na Kraków wojsk arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Atak wojsk arcyksięcia został odparty.
  • 29 listopada – wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga zostały pobite i odrzucone od murów miejskich Krakowa.
  • Uroczysty wjazd króla-elekta Zygmunta III Wazy.
  • 27 grudnia – koronacja Zygmunta III Wazy na króla Polski.
  • Przysięga wierności królowi złożona przez mieszczan na Rynku.
  • Rozruchy antyprotestanckie, napaść i podpalenie zboru protestanckiego.
  • Pożar Kleparza i Garbar.
• 1588
  • Jan Zamoyski wyruszył z Krakowa na ostateczną rozprawę z arcyksięciem Maksymilianem (Bitwa pod Byczyną).
  • Przy Akademii Krakowskiej postanowiono powołać do życia tzw. szkoły prywatne.
  • Wybuch epidemii.
• 1589 – Pożar kramów w Rynku i spłonął cały Kleparz.
• 1591
  • Kulminacja działań kontrreformatorskich w Krakowie.
  • Ponowne rozruchy antyprotestanckie, zakończone spaleniem borgu ewangelickiego i zniszczeniem cmentarza.
  • Zbór ewangelicki przeniesiono do Aleksandrowic.
  • Wybuch epidemii i pożar na Stradomiu.
• 1592
  • 31 maja – koronacja Anny Austriaczki, żony Zygmunta III Wazy.
  • Wybuch epidemii i dwukrotny pożar na Rynku.
• 1593 – Dwukrotna powódź.
• 1594 – Uroczysty wjazd Zygmunta III Wazy, wracającego ze Szwecji po koronacji na króla szwedzkiego.
• 1595
  • Powstał plan budowy Kościoła św. św. Piotra i Pawła, prawdopodobnie autorstwa Giovanniego de Rossie.
  • Pożar części Wawelu.
• 1596 – Zygmunt III Waza wyjechał na sejm do Warszawy. Historycy warszawscy uznali to za datę "przeniesienia stolicy do Warszawy".
• 1597
  • Poświęcenie kamienia węgielnego pod jezuicki kościół św. św. Piotra i Pawła. Budowę rozpoczął Józef Brizio.
  • Pożar na Kazimierzu.
• 1598 – Dwukrotny wylew Wisły.
• 1599
  • Wybuch epidemii.
  • Liczba mieszkańców Krakowa wynosiła około 30 000.
• 1601 – Wybuch epidemii.
• 1603
  • Rozpoczął obrady ostatni zwołany do Krakowa sejm zwyczajny.
  • Marszałek wielki koronny Mikołaj z Podhajec Wolski sprowadził zakon Kamedułów.
  • Ukazał się pierwszy drukowany przewodnik po krakowskich kościołach: "Przewodnik albo kościołów krakowskich krótkie opisanie".
  • Wydanie pierwszego indeksu ksiąg zakazanych przez biskupa Bernarda Maciejowskiego.
• 1604
  • Do Krakowa przybył Dymitr Samozwaniec, podający się za syna Iwana IV Groźnego, pretendenta do tronu moskiewskiego. Był to powód do interwencji militarnej. W wyniku tego polskie wojska zdobywają Moskwę.
  • Pożar Kazimierza.
  • Początek budowy Klasztoru Kamedułów i kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Prace trwały do 1630 r.
• 1605
  • Giovanni Trevano rozpoczął ostatnią fazę budowy kościoła św. św. Piotra i Pawła, nadającą ostateczny kształt. Był to pierwszy barokowy kościół w Krakowie. Budowę rozpoczęto ok. 1595, a ukończono w 1619 r.
  • Katastrofalny wylew Wisły.
  • 28 listopada – przybycie do Krakowa karmelitów bosych.
  • 11 grudnia – koronacja Konstancji Habsburżanki, żony Zygmunta III Wazy.
• 1606 – Ponowny katastrofalny wylew Wisły.
• 1609
  • 25 maja – po pożarze Wawelu, Zygmunt III Waza opuścił wraz z rodziną Wawel i przeniósł się do Warszawy, która od tego momentu stopniowo przejmuje funkcje stolicy.
  • Mieszczanin krakowski i kupiec Walerian Montelupi sprowadził z Włoch do Krakowa zakon Bonifratrów.
• 1611
  • Pożar Stradomia.
  • Rozpoczęcie przebudowy kościoła św. Wojciecha, prace trwały do 1618 r. Po przebudowie kościół uzyskał kształt wczesnobarokowy.
• 1612, 27 września – zmarł Piotr Skarga, jezuita, kaznodzieja królewski. Został pochowany w kościele św. św. Piotra i Pawła.
• 1617 – Pierwszy zapis fundacyjny Bartłomieja Nowodworskiego na rzecz tzw. szkół prywatnych, przygotowujących do studiów uniwersyteckich; następny w 1619 r.
• 1620 – Kupiec Wolf Popper ufundował synagogę Poppera przy ul. Szerokiej na Kazimierzu (istniejąca do dziś).
• 1621 – Uroczysty wjazd do Krakowa królewicza Władysława po zwycięstwie nad Turkami pod Chocimiem. Królewicz odbył pielgrzymkę do siedmiu kościołów krakowskich.
• 1623 – Wybuch epidemii i głód.
• 1625
  • W Krakowie osiedlili się bracia zakonu Reformatów.
  • Na rynku spalono skonfiskowany nakład antyjezuickiego druku "Gratis".
• 1626
  • Dekret królewski kładący kres długiemu sporowi między radą miejską i pospólstwem.
  • 7 grudnia – zmarł Sebastian Petrycy z Pilzna, lekarz, filozof, tłumacz. Zwolennik umiarkowanego racjonalizmu i empiryzmu.
• 1627 – Utworzenie zgromadzenia "Prezentek".
• 1632 30 kwietnia – w Warszawie umiera król Zygmunt III Waza.
• 1633
  • Pogrzeb króla Zygmunta III Wazy i królowej Konstancji Habsburżanki. Zostali pochowani w podziemiach kaplicy Wazów w Katedrze Wawelskiej.
  • 6 lutego – koronacja Władysława IV Wazy na Wawelu.
• 1635
  • Profesor Akademii Krakowskiej, Stanisław Rudłowski, po otrzymaniu probostwa św. Mikołaja na Wesołej, urządził tam pracownię fizyczną i obserwatorium astronomiczne.
  • Powódź.
• 1636 – Jan Fox, archidiakon katedry krakowskiej, przeznaczył cały swój majątek na budowę murowanego kościoła w Bieżanowie.
• 1637 – Dobudowano do Ratusza na Rynku, spichlerz, jatki szewskie i jatki garbarskie, prace trwały do 1640 r.
• 1638 30 kwietnia – rozpoczęto budowę, w żydowskiej części Kazimierza, synagogi Izaaka (Ajzyka), której fundatorem był kupiec Izaak Jakubowicz. Budowę ukończono w 1644.
• 1640 – Jan Sobieski, późniejszy król polski, przyjechał do Krakowa, po nauki. Kształcił się w Kolegium Nowodworskim, podległym Akademii Krakowskiej.
• 1642 – Konsekracja kościoła Kamedułów na Bielanach.
• 1646, 15 lipca – koronowana została Ludwika Maria Gonzaga, żona Władysława IV Wazy, potem Jana Kazimierza.
• 1647
  • Powstała Synagoga Kupa. Jest ona ostatnią synagogą powstałą w okresie istnienia miasta żydowskiego.
  • Ukazał się drukowany przewodnik po Krakowie "Klejnoty stołecznego miasta Krakowa", zawierający opis 59 kościołów miasta.
• 1649
  • Pogrzeb w Katedrze Wawelskiej zmarłego Władysława IV Wazy.
  • 17 stycznia – koronacja Jana Kazimierza na Wawelu.
  • Pożar zamku królewskiego.
• 1650, 17 stycznia – zmarł Tomasz Dolabella, malarz włoski, jeden z głównych twórców malarstwa barokowego.
• 1651
  • lipiec – stracenie na Krzemionkach przywódców powstania chłopskiego na Podhalu: Aleksandra Kostkę Napierskiego, Stanisława Łętowskiego i Marcina Radockiego.
  • Do Krakowa dotarła ze wschodu wielka epidemia "czarnej śmierci", prawdopodobnie czarnej ospy lub dżumy, która zdziesiątkowała ludność miasta.
• 1652
  • Wybuch epidemii.
  • lipiec – wylew Wisły, zalany zostaje Kazimierz i część Krakowa.
  • 21 listopada – zmarł Jan Brożek z Kurzelowa, matematyk i astronom, rektor Akademii Krakowskiej.
• 1654 – W Krakowie osiedlił się zakon "Pijarów".
• 1655
  • Potop szwedzki.
  • 19 września – do Krakowa przybył Jan Kazimierz wraz z kilkoma tysiącami żołnierzy oraz pospolitym ruszeniem.
  • 20 września – odbyła się rada senatu, na której król i senatorowie zapewnili się o wytrwałości wobec niebezpieczeństw. Początkowo król polski Jan Kazimierz myślał nawet o pozostaniu w mieście i obronie Krakowa jednak pomysł ten wyperswadowali mu senatorowie.
  • 24 września – nocą Jan Kazimierz opuścił Kraków, powierzając obronę miasta Stefanowi Czarnieckiemu. Marszałek wielki koronny Jerzy Lubomirski wywiózł insygnia koronacyjne i inne klejnoty Skarbca Koronnego do swego zamku w Lubowli na Spiszu.
  • 25 września – wojska szwedzkie zajęły przedmieścia oraz Kazimierz i rozpoczęły oblężenie Krakowa. Miasta bronią mieszczanie, młodzież akademicka i nieliczne oddziały pod dowództwem hetmana Stefana Czarnieckiego.
  • 13 października – decyzja o kapitulacji i zakończenie oblężenia.
  • 17 października – formalna kapitulacja miasta.
  • 19 października – wymarsz wojsk polskich.
  • 19 października – po południu król Karol Gustaw wjechał do zdobytego miasta, rozpoczęła się okupacja Krakowa.
  • Wojska szwedzkie niszczą wiele budynków w Krakowie, rabują też wiele cennych dzieł sztuki.
  • Zniszczenia i pożary spowodowane wojną, trwają do 1657.
• 1656 – Próba odbicia miasta – Jerzy Lubomirski rozpoczął oblężenie Krakowa.
• 1657
  • Najazd Jerzego Rakoczego na Kraków.
  • Okupacja szwedzko – siedmiogrodzka.
  • 23 sierpnia – Szwedzi podpisali akt kapitulacji i opuścili miasto.
  • Król Jan Kazimierz wjechał do Krakowa.
• 1659 – Rektor Akademii Krakowskiej, polecił wykonać dwie nowe pieczęcie uniwersytetu, poprzednie zaginęły podczas wojny ze Szwedami. Do herbu z dwóch bereł dodano koronę.
• 1661
  • Wychodzi pierwsza polska gazeta periodyczna "Merkuriusz Polski".
  • Rektor Akademii Krakowskiej Adam Rosczewicz zarządził ponowne otwarcie uczelni.
• 1667 – Król Jan Kazimierz wystawił akt fundacyjny kaplicy Wazów w Katedrze Wawelskiej.
• 1668, 16 września – abdykacja Jana Kazimierza.
• 1669
  • 30 kwietnia – król Jan Kazimierz, wyjeżdżając z Polski do Francji, zatrzymał się na dłużej w Krakowie, gdzie zamieszkał w Pałacu "Krzysztofory".
  • 29 września – koronacja nowo obranego króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego na Wawelu.
• 1671 – Wylew Wisły.
• 1674 – Powstał zalążek drukarni uniwersyteckiej.
• 1676
  • Nowy Król Jan III Sobieski odprawił uroczysty wjazd do Krakowa.
  • 31 stycznia – przed koronacją Jana III Sobieskiego na Wawelu pochowano jego dwóch poprzedników: Jana Kazimierza oraz Michała Korybuta Wiśniowieckiego.
  • 2 lutego – koronacja Jana III Sobieskiego i jego żony Marii Kazimiery na Wawelu.
  • Król Jan III Sobieski odebrał od mieszczan krakowskich przysięgę wierności.
• 1677
  • Przywilej Jana III Sobieskiego, nadający radzie miejskiej prawo wyboru nowych członków.
  • Przez cztery lata z przerwami wybuchała epidemia, zmarło 22 tys. osób.
• 1680, 23 maja – spłonęła wieża ratuszowa, od uderzenia pioruna. Odbudowywano ją w latach 1683 - 1686, twórcą nowego hełmu był budowniczy królewski Piotr Beber.
• 1682 – Początek poważnych rozruchów antyżydowskich.
• 1683
  • Piotr Beber, królewski architekt, rozpoczął odbudowę wieży ratuszowej po pożarze. Prace trwały do 1686 r.
  • Katastrofalna powódź. Król Jan III Sobieski przeznaczył 6.000 talarów na regulacje Wisły.
  • 29 lipca – Jan III Sobieski wyruszył z Krakowa kierując się w stronę Wiednia (Bitwa pod Wiedniem).
  • grudzień – Jan III Sobieski wjechał uroczyście do Krakowa. Następnego dnia zawiesił przy grobie św. Stanisława na Wawelu zdobytą chorągiew turecką.
• 1685 – Zamknięcie mennicy na Wawelu.
• 1687 – Powódź.
• 1689 – Wyburzono stary gotycki kościół św. Anny i zastąpiono obecnym, wykonanym według projektu Tylmana z Gameren. Uchodzi za jedną z najpiękniejszych budowli barokowych w Polsce. Budowę zakończono w 1703 r.
• 1695
  • W mieście rozpoczął działalność barokowy rzeźbiarz i sztukator pochodzenia włoskiego, Baltazar Fontana.
  • Przybycie do Krakowa kapucynów.
• 1696, 17 czerwca – zmarł w Wilanowie Jan III Sobieski.
• 1697
  • 15 września – koronacja Augusta II Sasa. Koronacji dokonał biskup kujawski Stanisław Dąmbski, gdyż prymas Michał Radziejowski był zwolennikiem wybranego przez większość księcia Ludwika Franciszka Conti.
  • Obraduje ostatni w Krakowie sejm koronacyjny.
• 1698 – Wychodzi czasopismo "Mercurius Polonicus".
• 1702
  • 7 sierpnia – do Krakowa wkroczyły wojska szwedzkie Karola XII. Gubernatorem został generał Magnus Stenbock.
  • 10 sierpnia – żołdacy szwedzcy zdewastowali Wawel. Wzniecony przez nich pożar zamku trwa cztery dni.
  • Wojska szwedzkie opuściły Kraków.
• 1703 – Kolejne konsekracje przebudowanych kościołów: Kapucynów, kościoła św. Józefa przy klasztorze Bernardynek, kościoła akademickiego św. Anny.
• 1704
  • początek marca – król August II Sas uciekł z miasta przed wojskami szwedzkimi do Niepołomic. Szwedzi pod wodzą gen. Renskjölda ponownie okupują Kraków.
  • 14 marca – wojska szwedzkie wycofały się z Krakowa.
• 1705
  • Po raz trzeci oddziały szwedzkie wkraczają do Krakowa.
  • Koronacja Stanisława Leszczyńskiego w Warszawie, na którą Kraków musiał pod naciskiem Szwedów wysłać swoich reprezentantów. Była to pierwsza nowożytna koronacja króla poza Krakowem.
• 1707 – Wybuch epidemii tyfusu, trwającej do 1708 r. W Krakowie zmarło 7.223, w okolicy Krakowa – 12.047 osób.
• 1709 – Szwedzi czwarty raz okupują miasto.
• 1711 – Do Krakowa wkraczyły oddziały rosyjskie. Garnizon rosyjski stacjonuje na Wawelu do roku 1716 r.
• 1713 – Na uniwersytecie wprowadzono kursy języków nowożytnych (francuskiego i niemieckiego).
• 1722 – Odnowienie Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej na podstawie przywileju Augusta II.
• 1729 – Po wielu latach próżnego domagania się na sejmach wyznaczenia odpowiednich sum na odbudowę zniszczonego podczas pożaru w 1702 zamku wawelskiego, uzyskano fundusze i rozpoczęto restaurację gmachu (ukończono ją w 1731 r.).
• 1732 – Powstał projekt przebudowy gotyckiego kościoła Paulinów na Skałce.
• 1733 – Rozpoczyna się przebudowa, w stylu późnobarokowym, kościoła na Skałce. Budowa kościoła została ukończona w stanie surowym w 1742 r.
• 1734
  • Uroczysty wjazd nowo obranego króla polskiego Augusta III.
  • 17 stycznia – August III i jego żona Maria Józefa, koronują się na Wawelu. Jest to ostatnia koronacja w Krakowie.
  • 19 stycznia – zwołany w Krakowie ostatni sejm koronacyjny, nie odbył się z powodu zbyt małej liczby zebranych.
  • Ostatnie pogrzeby królewskie na Wawelu – w podziemiach Katedry pochowano, Marię Kazimierę, Jana III Sobieskiego oraz Augusta II.
• 1735 – Przez Kraków przemaszerowały wojska rosyjskie by wziąć udział w wojnie o sukcesję polską.
• 1745
  • Akademia Krakowska roztacza opiekę nad artystami, otwiera szkołę rysunku i rzeźby. Powstał zalążek Akademii Sztuk Pięknych.
  • Na potrzeby Akademii Krakowskiej zakupiono teleskop astronomiczny.
• 1747 – Władze kościelne wprowadzają zakaz urządzania w kościołach widowisk jasełkowych.
• 1748 – Andrzej Stanisław Załuski, biskup krakowski podejmuje próbę reformy Akademii Krakowskiej.
• 1755 – Wielki pożar Kleparza. Spłonęły m.in. kościoły św. Walentego, św. Floriana i św. św. Filipa i Judy.
• 1759 – Wojna siedmioletnia. Przez Kraków przechodziły na Śląsk wojska austriackie, które wzięły udział w III wojnie śląskiej.
• 1760 – W katedrze wawelskiej ukończono wykonanie okazałych pomników nagrobnych Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, według projektu Franciszka Placidiego, fundacji Michała Kazimierza Radziwiłła, hetmana wielkiego litewskiego.
• 1762 – Wojska pruskie podeszły do przedmieść miasta.
• 1763 – Oblężenie miasta przez wojska rosyjskie.
• 1764 – Uroczystości religijne związane z kanonizacją Jana z Kęt.
• 1765
  • Mandat królewski o przeniesieniu z Wawelu do Warszawy archiwum koronnego, tzw. Archiwum Skarbca Koronnego.
  • Do roku 1768, po raz drugi, na Wawelu działała mennica.
• 1768
  • Większość szlachty województwa krakowskiego przystępuje do Konfederacji Barskiej.
  • Opanowanie Krakowa przez konfederatów przy poparciu mieszczan.
  • 27 lipca – odparcie pierwszego ataku wojsk rosyjskich.
  • 27 lipca–17 sierpnia – oblężenia Krakowa przez wojska rosyjskie – załoga miasta liczyła około 2 tys. żołnierzy.
  • 17 sierpnia – kapitulacja Krakowa.
  • Wojska rosyjskie opuszczają Kraków.
• 1769
  • Ponowne zajęcie Krakowa przez Rosjan.
  • Zaczął ukazywać się periodyk "Krakowskie Kointelligencje".
• 1771 – W Tyńcu powstał obóz warowny konfederatów barskich.
• 1772
  • Atak konfederatów barskich i zdobycie Zamku Wawelskiego zajmowanego przez wojska rosyjskie.
  • Powrót wojsk rosyjskich, walki z konfederatami.
  • 24 kwietnia – kapitulacja konfederatów w Krakowie.
  • lipiec – obóz warowny konfederatów barskich w Tyńcu zostaje zdobyty przez wojska rosyjskie.
  • Wojska austriackie wkraczają na Kazimierz.
  • 5 sierpnia – I rozbiór Polski.
  • Austriacy, wykonując postanowienia traktatu rozbiorowego, zajęli prawy brzeg Wisły.
• 1773
  • 15 lutego – do Krakowa wkroczyły oddziały austriackie. Do roku 1778 w mieście pozostawał jeszcze garnizon rosyjski.
  • Władze austriackie dokonały kasaty budynku Collegium Jezuitów przy ul. Grodzkiej 52. W latach 1815–1846 mieścił się tutaj Senat Wolnego Miasta Krakowa.^[3]
• 1774 – Wielki wylew Wisły.
• 1776
  • Na mocy konwencji granicznej Kazimierz powrócił do Rzeczypospolitej.
  • Powstała Komisja Dobrego Porządku (Boni Ordonis) – pierwsza próba reformy administracji miejskiej (analogiczne komisje dla Kleparza i Kazimierza powstały w 1779).
• 1777 – Hugo Kołłątaj, wydelegowany przez Komisje Edukacji Narodowej do przeprowadzenia reformy Szkół Nowodworskich, ogłosił nowe zasady nauczania.
• 1778
  • Powstanie pierwszej w Krakowie loży masońskiej "Korona pod Trzema Hełmami".
  • Hugo Kołłątaj, wskazuje drogi rozwoju Akademii Krakowskiej.
• 1779 – Zlikwidowano karę kuny – wystawiania zakutych w rodzaj kajdan ludzi w miejscu publicznym.^[4]
• 1780
  • Założenie pierwszego w Polsce szpitala klinicznego.
  • Ogłoszenie uroczyste aktu reformy Uniwersytetu. W ramach reformy Akademia Krakowska została przemianowana na Szkołę Główną Koronną, wprowadzono wykłady w języku polskim i nowe przedmioty nauczania.
• 1781, 17 października – początek działalności Teatru Starego. Przedstawienia odbywały się w budynku Pałacu Spiskiego przy Rynku Głównym.
• 1782 – Utworzenie w Szkole Głównej Koronnej pierwszej w Polsce katedry naukowej.
• 1783
  • Założenie Ogrodu Botanicznego w Krakowie.
  • Epidemia febry.
• 1784
  • 17 stycznia – rozpoczęły się w Wesołej udane eksperymenty ze wzlotem balonu. Inicjatorami byli krakowscy uczeni: Jan Śniadecki, Jan Jaśkiewicz, Franciszek Scheidt i Jan Szaster. Balon wzniósł się na wysokość około 4.700 m i utrzymywał się w powietrzu przez 33 minuty.
  • Cesarz austriacki Józef II na prawym brzegu Wisły założył konkurencyjne względem Krakowa miasto Podgórze.
  • Dekretem cesarskim, Podgórze zostało podniesione do rangi wolnego miasta i uzyskało liczne ulgi podatkowe.
  • Zaczął ukazywać się tygodnik "Zbiór wiadomości Tygodniowych". Wychodził do roku 1785.
  • Epidemia ospy.
• 1785 – Z inicjatywy Hugo Kołłątaja opracowano plan miasta Krakowa zwany kołłątajowskim.
• 1786
  • Założona została lożę wolnomularską "Przesąd Zwyciężony".
  • Dwukrotne trzęsienie ziemi (27 lutego i 3 grudnia).
• 1787
  • Dominik Merlini przeprowadził częściową restaurację Zamku Wawelskiego.
  • Z inicjatywy Jana Śniadeckiego powstało obserwatorium astronomiczne na Wesołej.
  • Na uniwersytecie, Jan Śniadecki, rozpoczął wykłady algebry po polsku.
  • Król Stanisław August Poniatowski wizytował miasto.
  • Nalot szarańczy na Kraków.
• 1789
  • Wykład profesora Józefa Bogucickiego o husytyzmie, w którym pochwalił on wolność wyznaniową w Polsce. Stał się jednak celem ataków fanatycznych teologów.
  • Epidemia zimnicy i ospy.
• 1790 – Powtórny nalot szarańczy na Kraków.
• 1791
  • marzec – Tadeusz Czacki, wizytował Wawel, otworzył groby Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, dokonał spisu klejnotów znajdujących się w skarbcu królewskim.
  • sierpień – starania o rozszerzenie Krakowa przez przyłączenie Kazimierza, Kleparza i okolicznych wsi, rozpoczęte w oparciu o dzieło Komisji Dobrego Porządku.
  • Otwarcie pierwszej w Krakowie wypożyczalni książek i czytelni.
  • Uporządkowanie administracji miasta.
  • Liczba mieszkańców Krakowa wynosiła około 24 000.
• 1792
  • Po zajęciu Krakowa przez wojska rosyjskie odbyła się w kościele Mariackim uroczysta wotywa dla uczczenia zwycięstwa Targowicy.
  • Miasto zostało podzielone na cztery cyrkuły: Śródmieście, Kleparz z Krowodrzą, Kazimierz, Garbary.
  • Na terenie Ogrodu Botanicznego powstała jedna z najstarszych stacji meteorologicznych na terenie Polski.^[5]
• 1793
  • 23 stycznia – II rozbiór Polski. Doszło do podpisania traktatu podziałowego między Katarzyną Wielką a Fryderykiem Wilhelmem II, po podpisaniu którego wojska pruskie weszły do Wielkopolski, a rosyjskie do wschodniej Polski.
  • Okupacja Krakowa przez wojska rosyjskie.
• 1794
  • Wojska rosyjskie opuściły Kraków w związku z działaniami brygady kawalerii gen. Antoniego Madalińskiego (początek insurekcji kościuszkowskiej).
  • 24 marca – około godziny 10 na rynku krakowskim pojawił się Tadeusz Kościuszko, po czym odczytano akt powstania, a Kościuszko złożył przysięgę.
  • 1 kwietnia – wymarsz korpusu Kościuszki w kierunku Kielc.
  • 4 kwietnia – Bitwa pod Racławicami. Wojska powstańcze pod wodzą Tadeusza Kościuszki stoczyły zwycięską bitwę z wojskami rosyjskimi.
  • 5 kwietnia – Tadeusz Kościuszko ogłosił w obozie pod Słomnikami Raport narodowi polskiemu o zwycięstwie pod Racławicami.
  • 8 kwietnia – Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich.
  • Wyszły dwa numery "Gazety Krakowskiej".
  • Leżące w skarbcu uniwersyteckim od czasów średniowiecznych kosztowności, zostały oddane na cele powstania.
  • 15 czerwca – Prusacy zajęli Kraków.
  • 30 czerwca – korpus austriacki wkroczył do województwa krakowskiego, sandomierskiego i lubelskiego.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Temat słynnego obrazu Jana Matejki.
2. ↑ Tradycję szkoły kontynuuje I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego.
3. ↑ Od 1971 r. Collegium Broscianum.
4. ↑ Pozostałości takich kun do dziś można zobaczyć przy wrotach południowych kościoła Mariackiego.
5. ↑ Stacja meteorologiczna w krakowskim ogrodzie botanicznym posiada nieprzerwaną serię pomiarową od 1825 r.

[edytuj] Lata 1795-1917 – okres rozbiorów Polski

• 1795
  • 24 października – III rozbiór Polski. Polska na 123 lata przestaje istnieć jako samodzielne państwo.
  • Na rozkaz króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II najeźdźcy zrabowali z Zamku Królewskiego na Wawelu insygnia królewskie, które przewieziono do Berlina, a w roku 1807 przetopiono na złoto.
  • Wchodzi w życie przepis zabraniający grzebania zmarłych na cmentarzach przykościelnych w obrębie murów miejskich.
  • Cmentarze przy kościołach śś. Filipa i Jakuba na Kleparzu oraz Św. Piotra na Garbarach, zaczynają pełnić funkcję cmentarzy komunalnych.
  • Wychodzi periodyk "Monitor Różnych Ciekawości".
• 1796
  • 4 stycznia – opuszczenie Krakowa przez wojska pruskie.
  • Wkroczenie do Krakowa wojsk austriackich, przyłączenie miasta do monarchii habsburskiej.
  • 27 kwietnia – Austriacy uroczyście przejęli rządy w Krakowie. Prezydent miasta Filip Lichocki odczytał pod ratuszem patent cesarski, który potwierdzał objęcie przez Austrię przypadających jej polskich ziem.
  • Po raz pierwszy młodzież polska jest powoływana do służby w armii austriackiej.
  • Wychodzi czasopismo "Gazeta Krakowska", ukazuje się do roku 1849.
• 1798 – Wychodzi periodyk "Wiadomości Cudzoziemskie z Krakowa".
• 1799 – Jacek Kluszewski otrzymał przywilej cesarki na uruchomienie pierwszego stałego teatru w Krakowie. Teatr Stary przeniósł się do budynku u zbiegu ul. Jagiellońskiej i Placu Szczepańskiego, w którym siedziba teatru znajduje się do dziś.
• 1800
  • Rezydująca w Wiedniu Kancelaria Nadworna Galicyjska wydała dekret o przyłączeniu do Krakowa Kazimierza i wyznaczeniu nowych granic miasta.
  • Decyzją senatu, ludności pochodzenia żydowskiego, pozwolono osiedlać się w całym Krakowie.
  • Odebranie Uniwersytetowi autonomii i nadzoru nad szkołami średnimi.
  • Władze austriackie rozpoczęły adaptacje Wawelu na koszary dla wojska.
  • Z przyczyn zdrowotnych, zamknięto żydowski cmentarz Remuh.
  • Założono nowy cmentarz żydowski, poza Kazimierzem (obecnie ul. Miodowa).
• 1801
  • Kraków stał się formalnie stolicą Galicji Zachodniej.
  • Dekret o likwidacji samorządu miejskiego.
  • Miasto otrzymuje nowy miejski cmentarz zwany odtąd Cmentarzem Rakowickim na wykupionych pokarmelitańskich gruntach. Pierwszą pochowaną osobą jest Apolonia z Lubowieckich Bursikowa – styczeń 1803.
  • Likwidacja cmentarzy przykościelnych (proces ten trwa do 1803).
  • Nowo utworzony Urząd Budownictwa Miejskiego zainicjował likwidację średniowiecznych fortyfikacji, zasypywanie fos, burzenie zniszczonych kaplic i kościołów.
• 1802
  • Otwarto stary drewniany most na Wiśle u wylotu ul. Mostowej, łączący Kraków z Podgórzem. Nazwano go mostem Karola na cześć arcyksięcia.
  • Likwidacja cmentarza przy kościele Mariackim.
• 1803
  • Połączenie Galicji Wschodniej i Zachodniej w jedną prowincję ze stolicą we Lwowie; Kraków przestał być siedzibą władz krajowych, tracąc tym samym status stolicy Galicji Zachodniej. Zachował jednak dawny tytuł miasta stołecznego.
  • Wprowadzenie w Szkole Głównej Koronnej (Akademia Krakowska) łaciny jako języka wykładowego, zamiast polskiego. Stopniowa germanizacja uczelni.
• 1804
  • Antoni Zieleniewski czeladnik warszawskiego cechu kowali, przeniósł się do Krakowa, rozpoczyna pracę w Kuźni. Kuźnia ta to zalążek zakładów Zieleniewskiego.
  • Kraków ogłoszono miastem otwartym. Stało się to przyczyną do wyburzenia średniowiecznych murów obronnych.
• 1805 – Połączenie na mocy dekretu cesarskiego Szkoły Głównej Koronnej z uniwersytetem we Lwowie i przekształcenie jej w prowincjonalną uczelnię austriacką.
• 1806
  • Z inicjatywy Feliksa Radwańskiego wychodzi "Dziennik Gospodarski Krakowski", ukazuje się do 1807.
  • Nieznana epidemia przywleczona przez rannych żołnierzy (100 osób umiera dziennie).
• 1807 – Rozpoczęto burzenie dawnych fortyfikacji.
• 1808
  • Powstał szpital żydowski.
  • Na trasie Kraków – Warszawa zaczęły kursować dyliżanse.
• 1809
  • 15 lipca – od strony bramy Floriańskiej wkroczyły do Krakowa oddziały polskie, dowodzone przez gen. Rożnieckiego, wkrótce wjechał uroczyście książę Józef Poniatowski.
  • lipiec – repolonizacja Uniwersytetu Krakowskiego, do miasta przybywa Hugo Kołłątaj. Zaznacza się świeckość uniwersytetu.
  • 13 sierpnia-8 października – Teatr Narodowy Wojciecha Bogusławskiego występuje w Krakowie.
  • 14 października – na mocy traktatu z Schönbrunn Kraków i Podgórze zostają przyłączone do Księstwa Warszawskiego.
  • 18 grudnia – język polski wprowadzono do urzędów i sądownictwa.
• 1810
  • 10 kwietnia – formalne przyłączenie Krakowa do Księstwa Warszawskiego. Odebranie od władz administracyjnych i sądowych przysięgi wierności Fryderykowi Augustowi, królowi saskiemu i księciu warszawskiemu.
  • 7-12 maja – Kraków wizytuje Książę Warszawski Fryderyk August.
  • 6 czerwca – Kraków uzyskuje status wolnego miasta handlowego.
  • lipiec – reorganizacja administracji – powstanie departamentu z siedzibą prefekta w Krakowie.
  • Przywrócono zwyczaj grania hejnału z wieży Mariackiej.
  • Bezmyślna i wielce tragiczna w skutkach decyzja Rady Miasta nakazująca wyburzenie średniowiecznych murów obronnych miasta.
  • Populacja miasta wynosiła około 24 000.
• 1811
  • Po wyburzeniu gotyckich kościołów: Św. Szczepana, Św. Mateusza i Św. Macieja, oraz rozebraniu budynków koszarowych powstał Plac Szczepański. Wcześniej na krótko plac ten nosił nazwę Placu Gwardii.
  • Wielka posucha i głód.
• 1812
  • Mały Rynek zwany w przeszłości: Vandetą, Tandetą, Rynkiem Rzeźniczym po wyburzeniu szkoły Panny Marii i zlikwidowaniu jatek nabiera wyglądu jakim go dziś możemy podziwiać.
  • Wychodzi "Dziennik Departamentowy Krakowski", ukazuje się do 1820.
• 1813
  • Wobec zajęcia znacznej części księstwa Warszawskiego przez wojska rosyjskie, najwyższe władze oraz resztki armii Księstwa pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego przeniosły się do Krakowa.
  • Wymarsz oddziałów polskich, wojska rosyjskie rozpoczynają dwuletnią okupację Krakowa.
  • 26 sierpnia – ogromna powódź, Wisła zalała Stradom, Kazimierz i Podgórze, zrywając dwa mosty (Most Karola i Most Stradomski). Była to największa powódź jaką odnotowały kroniki miejskie Krakowa.
• 1814 – Wychodzi periodyk "Miscellanea Cracoviensia".
• 1815
  • lipiec – po uzyskaniu zgody władz, zwłoki księcia Józefa Poniatowskiego zostały przeniesione z kościoła św. Krzyża w Warszawie do Krakowa i uroczyście złożone w katedrze na Wawelu.
  • Rosja, Austria i Prusy podpisały w Wiedniu tzw. traktat dodatkowy, tworzący z Krakowa i okolic wolne miasto (Rzeczpospolita Krakowska).
  • Powołanie Senatu Wolnego Miasta Krakowa.
  • Populacja miasta wynosiła około 23 000.
• 1816
  • 27 lipca – Senat Wolnego Miasta Krakowa przekazał gminie ewangelickiej kościół św. Marcina oraz budynki poklasztorne. Była to pierwsza od 1591 roku świątynia tego wyznania w mieście.
  • Założono Krakowskie Towarzystwo Naukowe.
  • Utworzenie Towarzystwa Dobroczynności.
  • Wychodzi "Dziennik Rozporządzeń Rządowych", ukazuje się do 1846.
  • Wychodzi "Dziennik Rządowy", ukazuje się do 1855.
• 1817
  • 13 stycznia – profesor Feliks Radwański wywalczył w senacie Rzeczypospolitej Krakowskiej decyzję o pozostawieniu dla potomnych fragmentów średniowiecznej fortyfikacji. Zachowały się, więc części murów, a mianowicie Barbakan i Brama Floriańska.
  • Rząd austriacki rozwiązuje zakon Benedyktynów w Tyńcu.
  • Powstało Krakowskie Towarzystwo Miłośników Muzyki, początki filharmonii w Krakowie.
  • Uchwalono "statut organiczny Uniwersytetu Krakowskiego", który wprowadził nazwę Uniwersytet Jagielloński.
  • Zostaje rozebrany ratusz miejski na Rynku Głównym, pozostaje tylko wieża ratuszowa.
  • Wychodzi "Rocznik Towarzystwa Naukowego", ukazuje się do 1872.
• 1818
  • 15 lipca – uroczyste wręczenie Senatowi i Zgromadzeniu Reprezentantów konstytucji Wolnego miasta Krakowa.
  • Sprowadzenie zwłok z Szwajcarii i pogrzeb Tadeusza Kościuszki w Katedrze Wawelskiej.
  • Epidemia ospy (śmiertelność u dzieci dochodziła do 80%).
  • Do struktur Uniwersytetu Jagiellońskiego dołączono Szkołę Rysunku i Malarstwa. Zalążek Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
• 1819
  • Wychodzi czasopismo "Pszczółka Krakowska", ukazuje się do roku 1822.
  • Katastrofalny wylew Wisły.
• 1820
  • 15 września – uroczyste rozpoczęcie sypania kopca Kościuszki.
  • Decyzją senatu Wolnego Miasta Krakowa rozpoczęto wyburzenie miejskich murów obronnych i zasypanie fos (proces ten trwa do 1830).
• 1821
  • Wychodzi periodyk "Telegraf".
  • Sebastian Sierakowski odnowił salę auli uniwersyteckiej, oraz polecił wymalować Michałowi Stachowiczowi sceny z dziejów Uniwersytetu.
• 1822
  • Rozpoczynają się prace przy zakładaniu "ogrodów miejskich", czyli Plant Krakowskich.
  • Wychodzi periodyk "Krakus".
• 1823
  • 25 października – zakończono budowę kopca Kościuszki.
  • Wychodzą periodyki: Muza Nadwiślańska, Pszczółka Polska, Pielgrzym z Tenczyna, Kronika Codzienna.
• 1824
  • Likwidacja cmentarza przy kościele Dominikanów.
  • Przebicie ulicy Dominikańskiej do Plant. (Ostateczna regulacja Placu Dominikańskiego następuje po 1850 roku).
• 1825 – Umarł najstarszy obywatel Rzeczypospolitej Krakowskiej Piotr Librowski, który przeżył 124 lata i 6 miesięcy.
• 1826 – Wychodzą periodyki, "Flora Polska" i "Rozrywki Przyjemne i Pożyteczne", oba ukazują się do 1827.
• 1827
  • Otwarcie klinik uniwersyteckich wydzielonych ze Szpitala Św. Łazarza.
  • Początek klinik uniwersyteckich przy obecnej ul. Kopernika.
  • Wychodzi czasopismo "Kurier Krakowski".
• 1828 – Wychodzą periodyki, "Rozmaitości Naukowe" i "Goniec Krakowski", oba ukazują się do 1831.
• 1829 – Wychodzi czasopismo "Dziennik Ogrodniczy", ukazuje się do roku 1835.
• 1830
  • 29 listopada – wybuch powstania listopadowego.
  • listopad – całe społeczeństwo Krakowa ogarnięte zostało rewolucyjnym wrzeniem i entuzjazmem wobec powstania w Królestwie.
  • 4 grudnia – na wieść o powstaniu, powołano Gwardię Narodową. Jej uczestnicy wzmacniają odziały polskie w Warszawie.
  • Rzeczpospolita Krakowska zachowuje neutralność polityczną.
  • Wychodzi czasopismo "Pamiętnik Krakowski".
  • Powołanie Komitetu Reparacji Zamku Krakowskiego – apel Senatu Miasta o składki na restaurację Wawelu.
  • Na dziedzińcu wawelskim odbył się nieudany pokaz lotu balonem.
  • Biblioteka Czartoryskich posiada około 70000 druków i 3000 rękopisów.
  • W całej Małopolsce klęska nieurodzaju.
• 1831
  • 2-3 maja – pożar Tyńca, spłonęły m.in. zabudowania klasztorne i kościół.
  • 18 czerwca – pierwsza epidemia cholery. W mieście zmarło 1417 osób.
  • 27 września-24 listopada – wojska rosyjskie okupują miasto.
  • Ustąpienie Stanisława Wodzickiego ze stanowiska prezesa Senatu.
  • Do miasta przybywa gen. Józef Chłopicki, były dyktator powstania listopadowego, aby tu spędzić resztę życia.
  • Wychodzi czasopismo "Tandeciarz Krakowski".
  • Reaktywowana zostaje działalność Bractwa Kurkowego w Krakowie.
• 1832
  • Józef Czech wydał pierwszy rocznik "Kalendarza Krakowskiego".
  • Utworzenie przez Senat Komitetu Cenzury.
  • Oświadczenie rezydentów mocarstw opiekuńczych o podjęciu "bezpośredniego i skutecznego czuwania nad utrzymaniem porządku i spokojności".
• 1833
  • Zgromadzenie Reprezentantów podjęło decyzje o wprowadzeniu do obiegu monety krajowej.
  • Z Galicji wyruszyły oddziały Józefa Zaliwskiego z zamiarem wywołania powstania w Królestwie Polskim.
  • Zmiana, pod naciskiem Austrii, konstytucji Rzeczypospolitej krakowskiej – ograniczenie swobód obywatelskich.
  • Tajny traktat w Munchengraitz dopuszczający aneksję Rzeczypospolitej Krakowskiej przez Austrię w razie wystąpienia ruchów niepodległościowych.
• 1834
  • Powstał Instytut Techniczny.
  • Wychodzą czasopisma, "Tygodnik Krakowski" i "Rozmaitości Krakowskie".
  • Wychodzą periodyki, "Themis" i "Pamiętnik Farmaceutyczny", oba ukazują się do 1836.
• 1835
  • Założenie w Krakowie Stowarzyszenia Ludu Polskiego.
  • Rozpoczyna działalność polityczne ugrupowanie "Młoda Polska".
  • Wychodzą periodyki: Pamiętnik Powszechny Nauk i Umiejętności, Przewodnik Wiejski.
  • Wychodzi "Kwartalnik Naukowy", ukazuje się do 1836.
  • Populacja miasta wynosiła około 36 000
• 1836
  • W Ogrodzie Strzeleckim przy ul. Lubicz rozpoczęto budowę strzelnicy.
  • Wychodzi czasopismo "Zbieracz Naukowy Krakowski", ukazuje się do roku 1837.
  • Rozpoczęcie okupacji Krakowa przez wojska 3 zaborców.
• 1837
  • Wychodzi czasopismo "Pamiętnik Naukowy Krakowski", ukazuje się do roku 1838.
  • 15 października – Uroczyste otwarcie strzelnicy Bractwa Kurkowego w Ogrodzie Strzeleckim przy ul. Lubicz.
• 1838
  • 28 lipca – urodził się Jan Matejko.
  • Rozebrano kościół Wszystkich Świętych, w miejscu kościoła powstał plac o tej samej nazwie.
  • Piotr Steinkeller uruchamia kurierskie połączenie dyliżansami z Warszawą.
• 1839
  • Kraków opuściły wojska pruskie i rosyjskie, było to skutkiem protestu Anglii i Francji. Pozostały wojska austriackie.
  • Wychodzi czasopismo "Zbieracz Umysłowych Rozrywek".
• 1840 – Jan Schindler, austriacki ksiądz, prezes senatu Wolnego Miasta Krakowa, profesor UJ, rozpoczyna przebudowę architektoniczną uczelni. Do tego roku budynek Collegium Maius pozostawał w niezmienionej średniowiecznej formie. Prace trwają do 1848.
• 1841
  • Wyburzono mur łączący Barbakan z Bramą Floriańską.
  • Powstała olejarnia Brzeskiego.
  • Kraków opuściły wojska austriackie.
  • Wychodzi czasopismo "Rozrywki Umysłowe", ukazuje się do roku 1843.
• 1844
  • Lekkie trzęsienie ziemi.
  • Wychodzi czasopismo "Kurierka Krakowska".
  • Wychodzi "Dwutygodnik Literacki", ukazuje się do 1845.
  • Obrady ostatniego sejmu Rzeczypospolitej Krakowskiej.
• 1846
  • 19 lutego-marzec – rzeź galicyjska, wystąpienia chłopów galicyjskich o charakterze pogromu.
  • 21 lutego-4 marca – Powstanie krakowskie.
  • 22/23 lutego – ogłoszenie Manifestu Rządu Narodowego.
  • 24 lutego – ogłoszenie ustawy rewolucyjnej, Jan Tyssowski ogłasza się dyktatorem powstania.
  • 26 lutego – Bitwa pod Gdowem.
  • 27 lutego – ginie Edward Dembowski, gdy wojska austriackie ostrzelały procesję patriotyczną zmierzającą z Podgórza do Krakowa, na moście.
  • Ukazuje się "Dziennik Rządowy Rzeczypospolitej Polskiej".
  • marzec – Kapitulacja oddziałów powstańczych, które wycofały się z Krakowa, na granicę pruską.
  • Do Krakowa wkraczają wojska austriackie i pruskie.
  • kwiecień – Decyzja trzech państw zaborczych o likwidacji Wolnego Miasta Krakowa i włączeniu jego terenu do monarchii austriackiej.
  • Podpisanie przez cesarza Ferdynanda I aktu wcielenia Rzeczypospolitej Krakowskiej do Austrii.
  • Epidemia duru brzusznego. W mieście zmarło 3900 osób.
• 1847
  • 17 października – została otwarta linia kolejowa krakowsko-górnośląską, która połączyła Kraków przez Wrocław z Berlinem.
  • Ponowna germanizacja UJ na podstawie dekretu Ferdynanda I.
  • Zmarł Florian Straszewski, obywatel ziemski, społecznik, współtwórca krakowskich Plant, współinicjator usypania kopca Kościuszki.
  • Populacja miasta wynosiła około 40 000.
• 1848
  • 17 marca – masowe demonstracje ludności żądającej uwolnienia więźniów politycznych i demokratyzacji życia.
  • 25 marca – przybycie ok. 150 amnestionowanych więźniów i emigrantów politycznych.
  • 26-27 kwietnia – zamieszki na ulicach. Wojska austriackie bombarduj Kraków z Wawelu, w wyniku tych działań zginęły 32 osoby. Kapitulacja miasta.
  • 29 kwietnia – manifestacyjny pogrzeb ofiar.
  • 3 listopada – ukazał się pierwszy numer dziennika informacyjno-politycznego "Czas" (od roku 1935 do 1939 redagowany w Warszawie).
  • Wychodzą periodyki: Jutrzenka, Polska, Przegląd.
  • Zniesienie w Galicji pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów otwiera nowe, dodatkowe perspektywy przed produkcją sprzętu rolniczego w zakładzie Zieleniewskiego.
  • Po ukończeniu prac przy budynku Collegium Maius, profesor Ferdynand Kojsiewicz ogłasza publiczny list oskarżający architekta Kremera, działającego na zlecenie Jana Schindlera o zaniechania konserwatorskie budynków podczas przebudowy.
  • Rozpoczęto prace przy regulacji Wisły, prace te trwają do roku 1850.
• 1849
  • 6 lipca – powstało Starostwo Grodzkie.
  • Wprowadzenie w Galicji i okręgu krakowskim stanu wojennego (w Krakowie trwał do maja 1854).
• 1850
  • 18 lutego – powstało Muzeum Archeologiczne.
  • 12 kwietnia – ogłoszono decyzję Franciszka Józefa I o budowie Twierdzy Kraków. Jednocześnie ruszyły prace na kopcu Kościuszki i przy rogatce warszawskiej.
  • 18 lipca – wybuchł największy w XIX wieku Pożar Krakowa (spłonęło 160 domów, 4 kościoły i 2 klasztory).
  • 14 listopada – powołanie Izby Handlowej i Przemysłowej.
  • 30 grudnia – otwarcie mostu Podgórskiego na kamiennych filarach, zwanego później mostem Franciszka Józefa.
• 1851
  • 10-13 października – po raz pierwszy cesarz Franciszek Józef I wizytuje Kraków.
  • Fabryka Ludwika Zieleniewskiego, syna Antoniego Zieleniewskiego, posiada pierwszy w obrębie miasta kocioł parowy i pierwszą maszynę parową.
• 1852, 27 grudnia – wprowadzenie języka niemieckiego do urzędów i na UJ.
• 1853
  • 29 lutego – z struktur UJ wyodrębnia się Towarzystwo Naukowe Krakowa.
  • Fabryka Ludwika Zieleniewskiego otrzymuje nazwę "C.K. Uprzywilejowana Krajowa Fabryka Maszyn Rolniczych i Narzędzi Ludwika Zieleniewskiego".
• 1854 – Zapoczątkowało działalność Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych.
• 1855
  • 3 marca – pojawiły się jednokonne dorożki, zw. cypserówkami.
  • 26 grudnia – Krakowianie po raz pierwszy zaznajomili się ze światłem elektrycznym. Miało to miejsce na premierze opery "Prorok" gdzie pojawiło się jako "słońce elektryczne".
• 1856
  • Otwarcie linii kolejowej Kraków-Dębica (przedłużona w 1860 do Przemyśla).
  • Powstanie Biblioteki Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.
• 1857
  • 27 października – założenie Gimnazjum Św. Jacka.
  • 1 listopada – uruchomiono gazownię miejską.
  • Zainstalowano oświetlenie gazowe. Początkowo lampy gazowy były na: Rynku Głównym, na ul. Stradom, na Kazimierzu oraz przy dworcu na ul. Lubicz.
  • Wprowadzono wiedeński system miar i wag.
  • Przemysłowiec Ludwik Zieleniewski, po uzyskaniu najlepszych wyników w strzelaniu do kura zostaje królem najstarszej polskiej organizacji paramilitarnej – Bractwa Kurkowego.
  • Populacja miasta wynosiła około 41 000
• 1858 – Powstała fabryka wyrobów stolarskich Muranyego.
• 1860
  • 14 stycznia – pogrzeb gen. Jana Skrzyneckiego, zapoczątkował manifestacje niepodległościowe w Krakowie.
  • 14 maja – przywrócenie języka polskiego w szkolnictwie (z wyjątkiem UJ).
  • Rozpoczęto burzenie północnych fasad budynku Collegium Maius, prace trwają do 1870.
  • Zakłady Zieleniewskiego wykonują pierwszy kocioł parowy dla korpusu kadetów w Łobzowie. W fabryce przy ul. św. Marka 31 rozpoczyna działalność Kasa Chorych.
  • Rozporządzenie cesarskie zniosło rząd w Krakowie. Cały obszar Galicji podporządkowano bezpośrednio Namiestnictwu we Lwowie, a niektóre urzędy tam przeniesiono.
• 1861
  • styczeń – język polski wprowadzono do magistratu.
  • 23 lutego – początki repolonizacji UJ, częściowe przywrócenie języka polskiego.
  • 8 czerwca – otwarto gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń od Szkód, popularnie zwanego Florianką przy ul. Basztowej.
  • 4 listopada – zaczyna funkcjonować połączenie kolejowe z Lwowem.
  • W Zakładach Zieleniewskiego skonstruowano pierwszą maszynę parową w Krakowie.
• 1862
  • 28 lutego – otwarcie synagogi postępowej tzw. Tempel przy ul. Miodowej. Nabożeństwom przewodzili kaznodzieje o wykształceniu akademickim, przemawiający po polsku lub niemiecku.
  • 25 września – obniżenie diecezji krakowskiej do rangi wikariatu apostolskiego.
  • Powstało "Uprzywilejowana Fabryka Maszyn i Urządzeń Rolniczych Marcina Peterseima".
• 1863
  • 22 stycznia – wybuch powstania styczniowego.
  • Dyrekcja Policji w Krakowie wydała zakaz uczestnictwa w powstaniu na terenie Królestwa.
  • 31 stycznia – nocny wymarsz ochotników, pod dowództwem gen. Zygmunta Jordana, do obozu powstańczego w Ojcowie.
  • 17 lutego – klęska ochotników pod Miechowem.
  • Z Krakowa wyruszył oddział ochotników pod dowództwem Józefa Grekowicza. Po przekroczeniu granicy został rozbity. Podobnie skończyły się następne wyprawy.
  • 8-9 marca – narada w Hotelu Saskim, powierzenie dyktatury Marianowi Langiewiczowi.
  • 21 marca – odezwa o przejęciu władzy przez Rząd Narodowy.
  • sierpień – do Krakowa przybywa Romuald Traugutt, ostatni dyktator powstania.
  • W Zakładach Zieleniewskiego wyprodukowano armaty dla powstańców styczniowych. Władze carskie na kilka lat zamykają przed Ludwikiem Zieleniewskim rynek Królestwa Polskiego.
• 1864
  • 29 lutego – w całej Galicji ogłoszono stan oblężenia. Zakazano posiadania broni i amunicji, odbywania zgromadzeń, wspomagania zbiegów. Cudzoziemcy musieli uzyskiwać pozwolenia na pobyt, a wielu przebywających w Krakowie wydalono.
  • 5 lipca – otwarcie mostu kolejowego na Wiśle.
  • W Zakładach Zieleniewskiego wyprodukowano pierwszą na ziemiach polskich maszynę parową dla kopalni węgla w Tenczynku.
  • Po powstaniu styczniowym, liczba studentów na UJ wynosiła – 371.
• 1865
  • 20 lutego – Sejm Krajowy Galicyjski uchwalił tymczasowy statut gminny dla miasta Krakowa, przywracający samorząd miejski.
  • 15 kwietnia – urodziła się Olga Boznańska, krakowska malarka okresu Młodej Polski.
  • 18 kwietnia – odwołanie stanu oblężenia w Galicji.
  • 1 sierpnia – wybory do Rady Miejskiej.
  • 7 października – Helena Modrzejewska występuje w Teatrze Starym.
  • 1 września – rozpoczęło działalność Krakowska Kasa Oszczędności.
  • 1 listopada – powstało Towarzystwo Muzyczne "Muza".
  • Dekret cesarza o amnestii dla więźniów politycznych, co umożliwiło powrót do Krakowa wielu przetrzymywanych w więzieniach austriackich.
  • Zieleniewski rozpoczął wyroby sprzętu dla powstającego na Podkarpaciu polskiego przemysłu naftowego. Klientem firmy jest m.in. konstruktor lampy naftowej i posiadacz pierwszej w świecie kopalni ropy naftowej w Bóbrce Ignacy Łukasiewicz.
  • Utworzenie ochotniczej straży pożarnej.
  • Powstało Towarzystwo Lekarskie w Krakowie.
• 1866
  • 13 września – wybór Józefa Dietla na prezydenta miasta.
  • Mieszkańcy Krakowa dowiedzieli się o wojnie prusko-austriackiej, co nie wzbudziło wielkich emocji, mimo zbliżania się Prusaków.
• 1867
  • kwiecień – założenie Czytelni Akademickiej im. Adama Mickiewicza.
  • 1 listopada – otwarcie zakładu fotograficznego Rzewuskiego.
  • W mieście kursują pierwsze konne omnibusy.
  • Galicja otrzymuje z rąk cesarza Franciszka Józefa I autonomię.
  • Równouprawnienie Żydów, zniesienie ograniczeń wyznaniowych.
• 1868
  • 3 sierpnia – zmarł Ambroży Grabowski, historyk, księgarz, kolekcjoner, archeolog i antykwariusz, autor podstawowych przewodników po Krakowie.
  • 25 listopada – powstały Wyższe Kursy dla Kobiet.
• 1869
  • 19 marca – urodził się Józef Mehoffer, artysta malarz, witrażysta, grafik, jeden z najbardziej wyrazistych przedstawicieli Młodej Polski.
  • 8 lipca – powtórny pogrzeb na Wawelu odnalezionych w Katedrze zwłok króla Kazimierza III Wielkiego.
  • 24 lipca – rozruchy w miście wywołane doniesieniami prasowymi o sprawie Barbary Ubryk.
  • 8 listopada – otwarcie Szkoły Przemysłowej.
  • 9 listopada – w kościele Mariackim odsłonięto po remoncie ołtarz Wita Stwosza.
  • Wychodzi czasopismo "Kraj", ukazuje się do roku 1874.
  • PowstałBank Galicyjski dla Przemysłu i Handlu.
  • Publikacja pamfletu politycznego Teka Stańczyka.
• 1870
  • Zostaje wydany zakaz chodzenia "na pueri" (Pucheroki).
  • Zmarł Dow Beer Meisels, rabin krakowski, senator. W żydowskich szkołach wyznaniowych wprowadził język polski.
  • Populacja miasta wynosiła około 50 000
• 1871
  • 30 kwietnia – postanowienie cesarskie o przywróceniu języka polskiego na wszystkich wykładach uniwersyteckich.
  • Powstałaządowa Fabryka Tytoniu – "Cygarfabryka".
  • Na Grzegórzkach wybudowano Miejską Rzeźnię wg projektu Macieja Moraczewskiego.
• 1872
  • 16 lutego – zatwierdzenie statutu Akademii Umiejętności.
  • 29 kwietnia – powstała zawodowa Straż pożarna.
  • 1 maja – przejęcie pod zarząd miasta Kasy Oszczędności.
  • 7 maja – oficjalna inauguracja działalności Akademii Umiejętności.
  • 24 października – pierwsze wybory do wiedeńskiej Rady Państwa.
  • Zapada decyzja o zasypaniu tzw. Starej Wisły na odcinku od Wisły do Blichu, wzdłuż dzisiejszej ul. Dietla i ul. Grzegórzeckiej.
  • Ukazał się pierwszy tom Bibliografii Polskiej Karola Estreichera.
• 1873
  • 19 stycznia – urodził się Adam Krzyżanowski, ekonomista, profesor i rektor UJ, prezes Polskiej Akademii Umiejętności.
  • Mają miejsce pierwsze prace restauracyjne grobów królewskich na Wawelu.
  • Rozpoczęto budowę gmachu Collegium Novum według projektu Feliksa Księżarskiego, budowa trwa do 1884, gmach uroczyście otwarty w 1887.
  • Szkoła Sztuk Pięknych uzyskuje pełną niezależność. Pierwszym dyrektorem uczelni zostaje malarz Jan Matejko.
• 1874 – Rozpoczęcie budowy kolei transwersalnej Żywiec – Chabówka – Nowy Sącz – Krosno – Sanok – Stanisławów – Husiatyń (750 km); rosnące zamówienia na urządzenia, konstrukcje i sprzęt dla zakładów Zieleniewskiego.
• 1875
  • 25 maja – Krakowski Instytut Techniczny został przekształcony w C.K. Instytut Techniczno-Przemysłowy. W latach 1897-1913 zbudowano dla niego nowy gmach przy alei Mickiewicza.
  • 24 listopada – urodził się Xawery Dunikowski, pedagog, rzeźbiarz i malarz.
  • Architekt Tomasz Pryliński rozpoczął prace przy restauracji Sukiennic, prace te trwają do 1879.
• 1876 1 grudnia – otwarcie Muzeum Czartoryskich.
• 1877 – Leon Wyczółkowski, studiuje w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Jana Matejki.
• 1878
  • 18 stycznia – zmarł Józef Dietl, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa.
  • Uroczystość wręczenia Janowi Matejce berła na znak jego panowania w sztuce. Aktu dokonał prezydent Mikołaj Zyblikiewicz.
  • Powstało Archiwum Aktów Dawnych miasta Krakowa.
• 1879
  • 17 lipca – otwarcie gmachu Szkoły Sztuk Pięknych. Pseudorenesansowy gmach Akademii przy pl. Matejki zaprojektował Maciej Moraczewski.
  • 3 października – otwarcie przebudowanych Sukiennic.
  • 7 października – uchwałą Rady Miasta Krakowa, w Sukiennicach, powstało Muzeum Narodowe w Krakowie (otwarte 11 września 1883).
• 1880
  • 16 lutego – 16 kwietnia – proces Ludwika Waryńskiego.
  • 18 maja – obradował pierwszy zjazd historyków polskich im. Jana Długosza, zorganizowany przez Akademię Umiejętności.
  • 19 maja – przeniesienie prochów Jana Długosza na Skałkę – początek Krypty Zasłużonych.
  • 1-4 września – druga wizyta w Krakowie Franciszka Józefa I.
  • Populacja miasta wynosiła około 60 000.
• 1882
  • 31 października – oddano do użytku linię "konnej kolei żelaznej zwanej tramwajem".
  • Wychodzi czasopismo "Nowa Reforma", ukazuje się do roku 1926.
• 1883
  • 28 lipca – zmarł Władysław Ludwik Anczyc, właściciel drukarni w Krakowie, pisarz i wydawca. W 1876 wydał dramat Emigracja chłopska, a w 1881 Kościuszko pod Racławicami.
  • 3 września – otwarcie Gimnazjum Jana III Sobieskiego.
  • 11-13 września – pierwsze przykłady zastosowania energii elektrycznej, iluminacja Rynku Głównego z okazji 200-lecia odsieczy wiedeńskiej.
  • Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego, Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia azotu i tlenu.
• 1884
  • 3 stycznia – rozpoczęcie działalności Biura Statystycznego Miejskiego.
  • 25 maja – rozpoczął się ogólnopolski zjazd historyczno-literacki im. Jana Kochanowskiego.
  • 12 sierpnia – Towarzystwo Telefonów w Krakowie otrzymało zgodę na instalację pierwszych telefonów.
• 1885
  • 23 lutego – rozpoczęcie działalności Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".
  • 23 czerwca – urodził się Juliusz Osterwa, aktor i reżyser.
  • Nieudany eksperyment z oświetleniem, przy pomocy energii elektrycznej, wnętrz Sukiennic i Magistratu.
  • Istnieją wewnętrzne, niepubliczne sieci telefoniczne: wojskowa sieć Twierdzy Kraków, połączenia kolei, straży pożarnej, policji, magistratu.
  • Śmierć Ludwika Zieleniewskiego. Nowymi współdyrektorami fabryki zostają jego starannie przygotowani, wykształceni i doświadczeni synowie inżynierowie Leon i Edmund.
  • Założenie Parku Krakowskiego. W parku, z inicjatywy rajcy miejskiego S. Rehmana, otwarto mały ogród zoologiczny.
• 1886
  • 17 czerwca – uchwała Rady Miejskiej o budowie Teatru Miejskiego przy pl. Św. Ducha.
  • Uroczystości z okazji otwarcia Collegium Novum.
  • Pożar w fabryce Zieleniewskiego przy ul. św. Marka. Płonie warsztat mechaniczny i stolarnia. Magistrat zatwierdza plany budowy nowego zakładu przy ul. Krowoderskiej, wyposażonego w maszynę parową o mocy 50 KM.
  • Jan Matejko zostaje honorowym doktorem UJ.
• 1887
  • 5 kwietnia – uroczysty pogrzeb Józefa Ignacego Kraszewskiego na Skałce.
  • 16 maja – zmarł Mikołaj Zyblikiewicz, prezydent Krakowa, inicjator Krypty Zasłużonych na Skałce.
  • 14 czerwca – poświęcenie nowo otwartego gmachu Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Novum.
  • Na UJ, reaktywowano pieczęć uniwersytecką, pochodzącą z 1420 roku.
  • Odbyła się Wystawa Krajowa w Krakowie.
  • Rozpoczęła się budowa kolei obwodowej (zwanej: cirkumwallacyjną), łączącej Dworzec Główny z dworcem w Płaszowie. Budowę zakończono w 1888.
  • Wychodzi czasopismo "Kurier Krakowski", ukazuje się do roku 1889.
  • Rozpoczęcie porządkowania terenów koryta Starej Wisły, zw. Plantami Dietlowskimi.
  • Powstanie Zakładu Surowic Leczniczych i Szczepionek Odo Bujwida.
• 1888
  • 7 lutego – z inicjatywy Władysława Żeleńskiego powstało Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego (Akademia Muzyczna w Krakowie).
  • 25 sierpnia – Adam Chmielowski zakłada Zgromadzenie Albertynów w Krakowie.
• 1889
  • Zbudowano klinikę chirurgiczną UJ oraz Collegium Medicum.
  • Rozpoczęto restauracje kościoła Mariackiego według projektu architekta Tadeusza Stryjeńskiego, polichromie wykonał Jan Matejko w 1891.
  • Z inicjatywy dr. Henryka Jordana stworzono park (Park Jordana) na terenie błoń czarnowiejskich w miejscu byłej wystawy rolniczo-przemysłowej zorganizowanej dwa lata wcześniej.
• 1890 4 lipca – uroczysty pogrzeb Adama Mickiewicza (Pochowany w Krypcie Wieszczów Narodowych na Wawelu).
• 1891
  • 2-3 maja – obchody 100-lecia Konstytucji 3 Maja.
  • 2 czerwca – położenie kamienia węgielnego pod Teatr Miejski. (Teatr im. Juliusza Słowackiego)
  • 6 czerwca – powstanie Towarzystwa Ratunkowego Ochotniczego, późniejszego Pogotowia Ratunkowego.
  • 24 listopada – urodziła się Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka dwudziestolecia międzywojennego, jej ojcem był Wojciech Kossak, a dziadkiem – Juliusz. Siostra Magdaleny Samozwaniec.
  • Założenie Towarzystwa Szkoły Ludowej.
  • Wychodzi czasopismo "Naprzód", ukazuje się do roku 1939.
• 1892
  • 1 maja – pierwsze obchody święta robotniczego w Krakowie.
  • Ukończenie wyburzania kompleksu budynków klasztorno-szpitalnych, obok kościoła św. Krzyża na Placu św. Ducha, należących w przeszłości do Kanoników Ducha Świętego (Duchacy).
• 1893
  • 21 października – został otwarty Teatr Miejski, nową scenę narodową w Krakowie dla zespołu występującego przy ul. Jagiellońskiej – zaprojektował Jan Zawiejski. (dopiero w 1909 r. teatr otrzymał imię Juliusza Słowackiego)
  • 1 listopada – umiera Jan Matejko, jego zwłoki spoczęły na środku alei zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
  • Powstała elektrownia Teatru Miejskiego; była to druga elektrownia teatralna na ziemiach polskich. (budynek istnieje do dziś – teatr Miniatura)
  • Wychodzi czasopismo "Głos Narodu", ukazuje się do roku 1939.
  • Oficjalne otwarcie sieci telefonicznej.
• 1894
  • 14 stycznia – zmarł Antoni Hawełka, restaurator. Założona przez niego restauracja w 1876 roku, istnieje do dzisiaj w Rynku Głównym.
  • 18 kwietnia – prezentacja kurtyny Henryka Siemiradzkiego.
  • Dopuszczenie kobiet do studiów na UJ, początkowo jedynie na Wydziale Farmacji.
  • E. Hutten-Czapski sprowadził zbiory muzealne do Krakowa – początek Muzeum Czapskich.
• 1895
  • kwiecień – Julian Fałat, został dyrektorem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych.
  • Powstanie Drukarni Narodowej.
  • Rozpoczęła działalność kawiarnia Jama Michalika.
  • Oddano do użytku monumentalny gmach Collegium Medicum UJ.
  • Stanisław Wyspiański przeprowadza prace przy wykonaniu polichromii w kościele franciszkanów.
  • Rozpoczęto Restauracje Katedry Wawelskiej pod kierunkiem Sławomira Odrzywolskiego. Od 1904 prace te są prowadzone pod kierunkiem Zygmunta Hendla i trwają do roku 1910.
• 1896
  • 19 lipca – w Podgórzu powstał park im. Bednarskiego.
  • 21 listopada – powstanie Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
  • Dyrektor handlowy fabryki Zieleniewskiego, Leon Zieleniewski, zostaje Królem Kurkowym Krakowskiego Towarzystwa Strzeleckiego.
  • Na Czerwonym Prądniku i na Dąbiu zawiązało się stowarzyszenie robotnicze o orientacji katolicko-narodowej pod nazwą "Przyjaźń".
  • Wychodzi czasopismo "Prawo Ludu", ukazuje się do roku 1928.
• 1897
  • lipiec – pierwsze kobiety uzyskały stopień magistra farmacji na UJ.
  • 6 sierpnia – uroczysty pogrzeb Adama Asnyka (pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce).
  • Wychodzi czasopismo "Życie", ukazuje się do roku 1900.
  • Otwarto pierwsze gimnazjum żeńskie.
  • Powstanie Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka"
• 1898
  • 22 lutego – urodził się Karol Bunsch, pisarz historyczny, publicysta i tłumacz literatury angielskiej i niemieckiej. Zasłynął serią powieści z czasów piastowskich.
  • 6 marca – otwarcie Domu Matejki.
  • 26 czerwca – w stulecie urodzin Adama Mickiewicza na Rynku odsłonięto pomnik poety.
  • Uliczne demonstracje robotników Zieleniewskiego, Rożena i Peterseima domagających się od władz miejskich składania zamówień na roboty publiczne przedsiębiorstwom miejscowym.
  • Rozpoczęła się budowa "Pałacu Sztuki", gmach oddano do użytku w roku 1901.
  • Powstała elektrownia stacji kolejowej Płaszów.
• 1899
  • 3 lutego – w Krakowie zmarł Juliusz Kossak.
  • 2 lipca – powstanie krakowskiego oddziału Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza.
  • 25 października – otwarto linię kolejową do Zakopanego.
  • Powstało Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
  • Wychodzi czasopismo "Krytyka", ukazuje się do roku 1914.
  • Odbył się Zjazd Dziennikarzy Słowiańskich.
• 1900
  • 24 lutego – przekształcenie Szkoły Sztuk Pięknych w Akademię Sztuk Pięknych.
  • 20 listopada – w podkrakowskich Bronowicach odbyło się słynne wesele młodopolskie Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny. Wydarzenie to stanowi temat słynnego dramatu Stanisława Wyspiańskiego "Wesele".
  • Zawodową elektrownię komunalną jako pierwsze zakłożyło Podgórze, powstała ona przy ul. Nadwiślańskiej 4.
  • Powstała sieć oświetlenia ulicznego w Podgórzu. (napięcie użytkowe 150V)
  • Z okazji 500 lat istnienia uniwersytetu, na UJ, zorganizowano uroczystości.
  • Aktor Stanisław Knake-Zawadzki otworzył Teatr Ludowy. Przedstawienia odbywały się w sali Strzeleckiej, w ujeżdżalni Pod Kapucynami, w hali fabryki Peterseima przy ul. Krowoderskiej 32 i w Parku Krakowskim.
  • Zakończenie wprawiania witraży Stanisława Wyspiańskiego w kościele Franciszkanów.
  • Populacja miasta wynosiła około 85 300.
• 1901
  • 14 lutego – otwarto wodociągi miejskie.
  • 16 marca – w Teatrze Miejskim odbyła się premiera Wesela Wyspiańskiego.
  • 8 czerwca – założenie Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana.
  • 17 października – zmarł Michał Bałucki, związany z Krakowem powieściopisarz i komediopisarz.
  • Powstała wytwórnia sody Libana, przejęta w 1909 przez koncern Solvaya.
  • Wprowadzono nowy "Statut gminny dla Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa".
  • Powstała elektrownia Krakowskiej Spółki Tramwajowej w zajezdni przy ul. Św. Wawrzyńca.
  • W mieście kursują pierwsze elektryczne wąskotorowe tramwaje.
• 1902
  • Powstała idea tzw. Wielkiego Krakowa.
  • Rozpoczęło nieformalną działalność Muzeum Etnograficzne. Jego siedzibą od 1947 roku jest ratusz kazimierski przy Placu Wolnica.
• 1903
  • 12 marca – przejęcie przez miasto Muzeum Czapskich.
  • 12-13 lipca – największa od 1813 powódź.
  • Rozpoczął działalność, z inicjatywy Wincentego Lutosławskiego, krakowski oddział organizacji wychowania narodowego "Eleusis" propagującej wstrzemięźliwość: od alkoholu, tytoniu, hazardu i swobody seksualnej.
  • Witold Wojtkiewicz, malarz, rysownik, rozpoczął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.
  • Kraków stał się obok Londynu, druga siedzibą Komitetu Zagranicznego Polskiej Partii Socjalistycznej. Tu przeniesiono część archiwum PPS oraz redakcję pisma "Przedświat" (pismo wychodzi od 1903 do 1920).
  • Powstała fabryka produktów chemicznych.
• 1904
  • 12 września – Prezydent miasta Juliusz Leo wprowadza w życie ideę Wielkiego Krakowa.
  • Muzeum Narodowe przejęło Dom Matejki który, nabyty w 1895 od rodziny artysty przez Towarzystwo Jana Matejki, został otwarty w 1898.
  • Na zjeździe w Krakowie powołano ogólnoaustriacką żydowską partię robotniczo-syjonistyczną Poale-Sjon.
  • Stanisław Wyspiański projektuje strój dla słynnego krakowskiego Lajkonika.
• 1905
  • 18 lutego – uruchomienie Zawodowej Elektrowni Miejskiej w Krakowie.
  • 7 sierpnia – przekazanie władzom cywilnym Zamku Wawelskiego, początek prac remontowych i restauracji.
  • październik – powstanie kabaretu Zielony Balonik.
  • Umiera przedsiębiorca, syn Ludwika, Michał Zieleniewski.
  • Uruchomienie Zakładów Sodowych w Borku Fałęckim.
  • Strajk generalny w Krakowie i w Podgórzu pod hasłami walki o reformę prawa wyborczego.
• 1906
  • Tadeusz Boy-Żeleński – rozpoczął współpracę z kabaretem Zielony Balonik.
  • Ustawa wiedeńskiej Rady Państwa o budowie kanału łączącego Dunaj z Wisłą, z portem rzecznym w Krakowie.
  • Przekształcenie fabryki działającej na zasadach spółki rodzinnej w towarzystwo akcyjne (C.K. Uprzywilejowana Fabryka Maszyn L. Zieleniewski Towarzystwo Akcyjne) z kapitałem 1,5 mln koron.
  • Powstały dwa towarzystwa sportowe, rozpoczynające swą działalność od piłki nożnej: "Cracovia" i "Wisła".
• 1907
  • 28 listopada – umiera Stanisław Wyspiański, został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce. Jego pogrzeb stał się manifestacją narodową.
  • Można obejrzeć filmy w pierwszym stałym kinie zwanym Cyrkiem Edisona.
  • C.K. Uprzywilejowana Fabryka Maszyn L. Zieleniewski Towarzystwo Akcyjne, rozpoczęła budowę dużej, nowoczesnej fabryki na Grzegórzkach, z bocznicą kolejową i dostępem do Wisły.
  • Założenie spółdzielni pod nazwą Pierwsza Spółka Spożywcza członków Stowarzyszeń Katolickich.
• 1908
  • 30 września – zmarł Karol Józef Teofil Estreicher, historyk literatury i teatru, krytyk literacki, bibliograf, wieloletni dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, nazywany "ojcem bibliografii polskiej".
  • 3 listopada – przyjęcie przez Sejm Krajowy ustawy o utworzeniu Wielkiego Krakowa.
  • 5 grudnia – powstanie Akademickiego Związku Sportowego.
• 1909
  • 17 lipca – pogrzeb Heleny Modrzejewskiej na Cmentarzu Rakowickim.
  • Stocznia Zieleniewskiego przekazuje austriackiej policji i straży granicznej statek-holownik bocznokołowiec "Melsztyn" uzbrojony w działo 75 mm. Statek wykorzystała armia polska w wojnie polsko-bolszewickiej. Dwukrotnie zatapiany i wydobywany pływał do 1970 r.
  • Czasopismo "Architekt" ogłosiło konkurs urbanistyczny na plan Wielkiego Krakowa.
• 1910
  • 1 kwietnia – przyłączenie do Krakowa: Zakrzówka, Dębnik, Półwsia Zwierzynieckiego, Zwierzyńca, Czarnej Wsi, Nowej Wsi, Łobzowa, Krowodrzy, Grzegórzek, Piasków, Olszy, oraz części Prądnika Białego i Czerwonego.
  • 1 kwietnia – Rada Miejska zakupiła grunty na Grzegórzkach w celu wybudowania Hali Targowej, wokół której rozbudowały się sklepiki i kramy tworzące plac handlowy nadal prężnie działający.
  • 23 kwietnia – rejestracja "Strzelca".
  • 15 lipca – uroczyste odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego.
  • 13 grudnia – pierwszy numer "Ilustrowanego Kuriera Codziennego", pismo wychodzi do 1939.
  • Zmiana koryta Rudawy, płynącej dzisiejszymi ul. Piłsudskiego i Retoryka, prace trwają do 1912.
  • Pod Krakowem w Niepołomicach powstał 14 metrowy kopiec. Usypano go z okazji 500 lecia zwycięstwa pod Grunwaldem. Prace trwają do 1915.
  • Powstały Zakłady Cukiernicze Piaseckiego.
  • Populacja miasta wynosiła około 137 600.
• 1911
  • 29 stycznia – strajk studentów UJ przeciw powierzeniu katedry socjologii Kazimierzowi Zimmermannowi (tzw. zimmermaniada).
  • 1 kwietnia – Beszcz, Głębinów, Ludwinów i Dąbie przyłączone do Krakowa.
  • 6 października – powstanie pierwszej drużyny skautowej.
  • "Pierwszy zjazd miłośników ojczystych zabytków", na którym sformułowano nowoczesne poglądy konserwatorskie.
• 1912
  • 1 kwietnia – do Krakowa przyłączono Płaszów.
  • W specjalnie wzniesionym budynku przy ul. św. Gertrudy 5 otwarto pierwsze w Krakowie nowoczesne kino "Wanda", w tym samym roku otwarto także kino "Uciecha".
  • Towarzystwo Akcyjne Zieleniewski buduje odlewnię, bocznice kolejową i buduje stocznię rzeczną na Wiśle do produkcji parostatków i pogłębiarek.
  • Budowa kolejnych 3 parostatków dla Wisły i Sanu: "Tyniec", "Wanda" i "Kopernik".
  • Zakłady Zieleniewskiego biorą udział w remoncie więźby dachowej wykupionego z rąk austriackich Zamku Królewskiego na Wawelu.
  • W związku z rozwojem lotnictwa Austro-Węgier powstało Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny.
  • Ukończenie budowy Szkoły Przemysłowej według projektu Sławomira Odrzywolskiego.
• 1913
  • Włodzimierz Lenin wygłosił w lokalu Uniwersytetu Ludowego przy ul. Szewskiej 16 odczyt pt. "Ruch robotniczy w Rosji a socjalna demokracja".
  • Powstała sieć oświetlenia ulicznego w Krakowie. (napięcie użytkowe 200V)
  • Zakup Fabryki Maszyn księcia Lubomirskiego we Lwowie; fuzja z Pierwszym Galicyjskim Towarzystwem Akcyjnym dla Budowy Wagonów i Maszyn w Sanoku. S. A. L. Zieleniewski staje się pierwszym w zaborze austriackim przedsiębiorstwem wielozakładowym typu koncernowego.
  • Koncern Zieleniewskiego rozpoczął produkcję silników dwusuwowych "Elzeta" konstrukcji Edmunda Zieleniewskiego.
  • Wojciech Kossak, malarz, syn Juliusza Kossaka, został przewodniczącym Sekcji Samochodowej przy Krajowym Związku Turystycznym.
• 1914
  • Zebranie Rady Miejskiej nowej kadencji. W jej skład weszło 67 chrześcijan i 20 Żydów.
  • Magistrat wydał "regulamin dla komunikacji w stołecznym królewskim mieście Krakowie". Przewidywał on ruch lewostronny. Zakazywano przejazdy "wszelkimi wozami i automobilami ciężarowymi" w obrębie Plant (z wyjątkiem ul. Franciszkańskiej i Dominikańskiej).
  • 28 lipca – wybuch Pierwszej Wojny Światowej.
  • Ciała ofiar zamachu w Sarajewie: następcy tronu Austro-Węgier arcyksięcia Ferdynanda i jego małżonki Zofii transportowane są do Wiednia wagonem-lodówką firmy "L. Zieleniewski".
  • 3 sierpnia – powstała Pierwsza Kompania Kadrowa.
  • Józef Piłsudski ogłosił mobilizację polskich sił strzeleckich.
  • 6 sierpnia – wymarsz z krakowskich Oleandrów Pierwszej Kompanii Kadrowej, w tym 13.pułk piechoty złożony z miejscowych rekrutów ("krakowskie dzieci").
  • 13 sierpnia – Władysław Belina-Prażmowski, członek Związku Walki Czynnej, późniejszy prezydent Krakowa, stworzył pierwszy szwadron w sile 140 ludzi.
  • 16 sierpnia – powołano Naczelny Komitet Narodowy – reprezentację polityczną polskich stronnictw z Galicji i niektórych z Królestwa Polskiego.
  • listopad-grudzień – walki o Twierdzę Kraków. Ewakuacja urzędów i części ludności.
  • 30 listopada / 1 grudnia – po wkroczeniu wojsk rosyjskich w nocy do Wieliczki rozpoczęła się bitwa pod Krakowem.
• 1915
  • 19 maja – zatwierdzenie statutu Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy.
  • 1 lipca – przyłączenie Podgórza, zakończenie procesu tworzenia Wielkiego Krakowa, miasto obejmowało 46,9 km² i liczyło ponad 180 tys. mieszkańców.
  • 1 grudnia – pod obeliskiem wzniesionym na wzgórzu Kaim pod Wieliczką dla uczczenia odparcia wojsk rosyjskich odbyła się uroczystość w rocznicę tego wydarzenia.
• 1916
  • Utworzono miejski urząd opieki socjalnej dla inwalidów oraz wdów i sierot po poległych.
  • Powstała w Krakowie Krajowa Komisja Związków Zawodowych, podległa swojej centrali w Wiedniu.
  • 25 grudnia – zmarł Adam Chmielowski, powstaniec, zakonnik, malarz, opiekun ubogich.
• 1917
  • Na Wawelu podczas prac konserwatorskich, odkryto najstarszą świątynię na ziemiach polskich. Świątynia św. Feliksa i św. Adaukta pochodzi z przełomu X i XI w i wykonana była z surowego łupanego kamienia.
  • Teren Lasku Wolskiego został wykupiony przez Komunalną Kasę Oszczędności i zostaje ofiarowany miastu.
  • Powstała na Dębnikach filia lwowskiej spółki "Automotor".

[edytuj] Lata 1918-1939 – okres II Rzeczypospolitej

• 1918
  • luty-kwiecień – rozpoczęły się trwające kilka dni burzliwe demonstracje antyniemieckie i antyaustriackie, dla których stłumienia władze sprowadziły z Wiednia pułki tyrolskie, uchodzące za najwierniejsze monarchii.
  • 28 października – utworzenie w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej.
  • 31 października – wczesnym rankiem żołnierze Polscy, pod dowództwem porucznika Antoniego Stewarza, rozbili Niemców w koszarach w Podgórzu, a następnie – przypiąwszy orzełek i kokardy narodowe – pomaszerowali przez Rynek Główny. Za ich przykładem poszli inni polscy żołnierze.
  • 31 października – w budynku magistratu Austriacy oddali władze w mieście i twierdzy w ręce pułkownika Bolesława Roi, mianowanego przez Komisję Likwidacyjną komendantem wojska polskiego. Kraków jako pierwsze z miast polskich zrzucił obce panowanie i stał się cząstką niepodległego państwa polskiego (II Rzeczpospolita).
  • Edmund Paweł Zieleniewski jr. – szef Sekcji Handlu i Przemysłu Polskiej Komisji Likwidacyjnej – przejmuje z rąk kapitulujących Austriaków fort na Kopcu Kościuszki.
  • 2 listopada – utworzenie Straży Obywatelskiej, rozwiązanej 9 października 1919.
  • 3 listopada – rozpoczęcie formowania Batalionu Akademickiego.
  • listopad – Rada Miejska uchwaliła ostry protest przeciw warunkom pokoju brzeskiego, na mocy którego włączono do Ukrainy ziemie Królestwa Polskiego (gubernia chełmska). W mieście odbyła się wielka manifestacja ludności, porządku pilnowała straż obywatelska.
  • Marian Dąbrowski, wydawca i redaktor krakowskiego "Ilustrowanego Kuryera Codziennego" zainicjował powstanie teatru Bagatela.
• 1919
  • 26 stycznia – pierwsze wybory do Sejmu Ustawodawczego w niepodległej Polsce; w Krakowie prawica zdobyła 45%, lewica – 30%, stronnictwa żydowskie – 17% głosów.
  • 20 marca – otwarcie Giełdy Pieniężnej w Krakowie.
  • 8 kwietnia – powołanie Akademii Górniczej.
  • Rada Miejska uchwaliła rezolucję domagającą się przyznania Polsce Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy. Identyczną rezolucję uchwalił wiec na Rynku Głównym.
  • 8 czerwca – Krakowski Komitet Walki z Lichwą zaapelował do producentów i kupców by bezzwłocznie obniżyli ceny.
  • 16 lipca – na Błoniach odbyła się rewia wojskowa z udziałem przebywających w mieście oddziałów armii gen. Józefa Hallera. Rewia była częścią obchodów rocznicy grunwaldzkiej.
  • 21-29 lipca – na Wawelu rokowania polsko-czeskie w sprawie podziału Śląska Cieszyńskiego.
  • 26 lipca – lotnicy z wojskowego lotniska w Czyżynach zorganizowali wycieczkowe przeloty nad Krakowem. Jeden przelot kosztował 1000 marek. Dochód przeznaczy był na sfinansowanie wyjazdu polskich sportowców na igrzyska do Antwerpii.
  • 7 września – wystawa Formistów Polskich w Pałacu Sztuki.
  • 19 października – święto zjednoczenia armii, symboliczne połączenie trzech formacji wojskowych walczących o niepodległość.
  • 20 października – oficjalna inauguracja roku akademickiego na Akademii Górniczej.
  • 25 października – inauguracja działalności Teatru Bagatela.
  • Śmierć dyrektora naczelnego Koncernu Zieleniewskiego, Edmunda Zieleniewskiego.
  • Koncern "S. A. L. Zieleniewski" udanie debiutuje na giełdzie. Rozkwit przedsiębiorstwa.
  • Powstała fabryka maszyn "Labor".
  • Na UJ, zezwolono kobietom studiować prawo.
• 1920
  • Studenci podjęli decyzje o przerwaniu zajęć i wstąpieniu do wojska (Wojna polsko-bolszewicka).
  • 29 lutego – w ramach “Tygodnia obrony Kresów Zachodnich” rozpoczęto w Krakowie zbiórkę pieniędzy, którą poparli wspólną odezwą prezes PAU prof. K. Morawski, dowódca frontu śląskiego gen. F. Latnik oraz posłowie śląscy do Sejmu Ustawodawczego.
  • 28 marca – w ujeżdżalni wojskowej przy ul. Zwierzynieckiej odbyły się zapasy atletyczne oraz pierwszy w Polsce mecz bokserski.
  • 17 sierpnia – na stacji Grzegórzki biskup Adam Sapieha poświęcił pociąg pancerny "Śmierć". Tuż po uroczystości pociąg odjechał na front, a na jego wieżyczce powiewała flaga z trupią głową i napisem: "Śmierć komunie".
  • 24 sierpnia – w polskim przytułku św. Kazimierza w Paryżu zmarł Edward Goldstein, uczestnik powstania styczniowego, kolekcjoner dzieł sztuki. Bogate zbiory ofiarował krakowskiemu Muzeum Narodowemu.
  • 30 listopada – przy ul. Sławkowskiej otwarto kawiarnię pod nazwą "Renaissance". Powstała ona z inicjatywy grupy ziemian kresowych i miała stać na poziomie warszawskiej cukierni "Ziemiańskiej". Obsługę stanowiły wyłącznie osoby z "towarzystwa".
• 1921
  • 16 marca – powstał Kabaret Literacki, działał do 1922.
  • 28 kwietnia – wydział prawa UJ nadał Józefowi Piłsudskiemu doktorat honoris causa.
  • 4 maja – odbyło się nadzwyczajne posiedzenie rady miejskiej. Powołano na nim komitet pomocy dla kresów śląskich i przekazano mu 1 mln marek.
  • 4 maja – na UJ miał miejsce wiec młodzieży, popierający walkę ludu śląskiego o połączenie z macierzą. Powołano Akademicki Komitet Obrony Górnego Śląska. Wiec zakończył się pod pomnikiem Mickiewicza.
  • 29 maja – konsekracja kościoła Jezuitów na Wesołej.
  • 8 czerwca – rozpoczął się strajk służby hotelowej, żądającej między innymi ośmiogodzinnego dnia pracy.
  • 30 września – ogłoszenie wyników pierwszego po wojnie spisu ludności Krakowa. Kraków liczy 183 751 mieszkańców.
  • 6 listopada – otwarcie Studium Pedagogicznego UJ.
  • listopad – ukazała się jednodniówka futurystów "Nuż w brzuchu" (red. Bruno Jasieński i Anatol Stern).
  • listopad – otwarcie kina Warszawa.
  • Amerykańska misja ratunkowa otwarła przy ul. św. Krzyża 7 kuchnię dla ubogiej inteligencji.
• 1922
  • 18 marca – powstało Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego.
  • 30 kwietnia – pierwsza seria arrasów i głów wawelskich, rewindykowanych z Rosji, powróciła na Wawel.
  • 4 maja – w kinie "Sztuka" rozpoczęto wyświetlanie filmu "Chłopi" wg powieści Władysława Reymonta.
  • 25 maja – Krakowianie przyjmują uroczyście Władysława Mickiewicza. Pod pomnikiem Adama Mickiewicza przedefilowała przed nim młodzież UJ. UJ nadał mu doktorat honoris causa za zasługi w propagowaniu twórczości ojca.
  • 28 maja – "Ilustrowany Kurier Codzienny" zorganizował Pierwszy Bieg Okrężny.
  • lipiec – kierownictwo i pracownicy Wojskowego Magazynu Pościeli w Krakowie-Grzegórzkach ufundowali trzytysięczną cegiełkę wawelską.
  • 6 sierpnia – powstał w Krakowie Związek Legionistów.
  • 15 grudnia – powstało Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie.
• 1923
  • 17 lutego – otwarcie Fabryki Czekolady i Cukrów "Optima".
  • 20 kwietnia – obok domu rektora UJ Władysława Natansona, na ulicy Studenckiej 3, eksplodowała bomba. Obyło się bez ofiar w ludziach, zniszczone zostały drzwi i szyby w sąsiednich budynkach.
  • 11 maja – wizyta w Krakowie francuskiego marszałka Ferdynanda Focha.
  • 11 maja – przy ul. Krowoderskiej uruchomiono fabrykę Kapeluszy Słomkowych i Filcowych Samuela Weinera. Fabryka zatrudniała 120 osób.
  • 15-16 czerwca – Miasto wizytował prezydent RP Stanisław Wojciechowski, który położył kamień węgielny pod budowę gmachu Akademii Górniczej.
  • wrzesień – powstała Fabryka Wyrobów Czekoladowych O. Pischingera.
  • 5 października – na Kazimierzu przy ul. Józefa 1 wykryto tajny kantor, w którym na dużą skalę dokonywano nielegalnych transakcji walutowych. W trakcie rewizji skonfiskowano znaczną ilość towarów, złotych i srebrnych koron austriackich, klejnotów i marek polskich.
  • 5 listopada – rozpoczęcie strajku powszechnego.
  • 6 listopada – starcia robotników z policją i wojskiem.
  • Adolf Szyszko-Bohusz publikuje wyniki swoich prac badawczych, na wzgórzu wawelskim w książce "Z historii romańskiego Wawelu".
  • Powstanie grupy kapistów (Komitet Paryski).
  • Wydział prawa UJ opowiedział się za wprowadzeniem zasady numerus clausus. Podobne stanowisko zajął wydział lekarki, a przeciwko tej zasadzie wypowiedział się wydział filozoficzny.
• 1924
  • 18 lipca – wyniku reformy pieniężnej przeprowadzonej przez ministra finansów Władysława Grabskiego pojawiły się w obiegu pierwsze monety o nominale 1 i 10 groszy. Były one rozchwytywane przez kupców.
  • 19 lipca – rozwiązanie Rady Miejskiej Krakowa i ustanowienie zarządu komisarycznego.
  • 7 sierpnia – wychodzi pierwszy numer tygodnika "Światowid".
  • 7 września – z inicjatywy Związku Legionistów otwarto w Pałacu Sztuki Wystawę Legionów Polskich. Przy otwarciu obecni byli płk Bolesław Wieniawa-Długoszowski i płk Walery Sławek, prezes Związku Legionistów. Na wystawie zgromadzono dzieła sztuki związane z Legionami oraz pamiątki legionowe.
  • Przy ul. Wielopole otwarto gmach krakowskiego oddziału PKO.
  • Rozpoczął działalność krakowski oddział Banku Polskiego.
  • Sąd przysięgłych uniewinnił robotników oskarżonych o uczestnictwo w zajściach listopadowych.
• 1925
  • 4 stycznia – temperatura w Krakowie wynosiła tego dnia plus 16 stopni. Była to najwyższa styczniowa temperatura zanotowana w mieście od 100 lat.
  • 28 maja – powstała Akademia Ekonomiczna, jako państwowe Wyższe Studium Handlowe. W 1937 r. przekształcona w Akademię Handlową. W 1950 r. została przekształcona w Wyższą Szkołę Ekonomiczną z trzema wydziałami, zaś w 1974 r. uczelnia uzyskała dzisiejszą nazwę.
  • 28 września – dolar kosztował w Krakowie od 6, 05 zł do 6,19 zł.
  • 14 grudnia – podniesienie biskupstwa krakowskiego do rangi arcybiskupstwa.
  • Asystent Krakowskiego Obserwatorium Astronomicznego Lucjan Orkisz dokonał pierwszego w Polsce odkrycia komety.
  • Powstał Instytut Leczenia Radem.
• 1926
  • 12 stycznia – powstanie koła "Literat".
  • luty – na ulice miasta wyjechały nowe samochody miejskie przeznaczone do wywożenia śmieci i popiołu. Niektóre z nich miały samoczynne opróżniające się paki.
  • 12 maja – do miasta dotarły pierwsze wiadomości o zamachu stanu Józefa Piłsudskiego.
  • 15 maja – strajk powszechny proklamowany przez PPS na znak poparcia dla Józefa Piłsudskiego.
  • 4 czerwca – reaktywowanie Rady Miejskiej Krakowa.
  • 18 lipca – na terenach należących do klubu "Cracovia" oddano do użytku największy w kraju tor wyścigowy, mający 440 metrów długości i 8 szerokości. Na uroczyste otwarcie urządzono wyścigi kolarskie i motocyklowe.
  • 24 października – drugi Dom Akademicki w Oleandrach zostaje oddany do użytku.
  • 12 grudnia – powstał regionalny oddział Obóz Wielkiej Polski.
  • Wychodzi dwutygodnik "Gazeta Literacka", ukazuje się do roku 1934.
  • Koncern Zieleniewskiego, przekazuje Polskiej Marynarce Wojennej zbudowanego w Krakowie na Grzegórzkach pierwszego z planowanej serii okrętów-monitorów. Okręt o wyporności 70,3 t. uzbrojony był w haubicę 100 mm i 2 działa 75 mm.
  • Elektrownia w Podgórzu zostaje zlikwidowana.
  • Powstała Polsko-Szwajcarska Fabryka Czekolady "Suchard".
  • Powstała pierwsza w Krakowie radiostacja.
• 1927
  • 1-10 stycznia – strajkowałi drukarze.
  • 9-18 stycznia – strajk czeladników piekarskich.
  • 15 lutego – Rozgłośnia Polskiego Radia w Krakowie jako druga w Polsce, po Warszawie, rozpoczęła emisję programów.
  • 15 marca – Koncern IKC przenosi się do Pałacu Prasy.
  • 16 kwietnia – została nadana pierwsza transmisja radiowa hejnału z Wieży Mariackiej kościoła NMP
  • 28 czerwca – złożenie sprowadzonych z Francji prochów Juliusza Słowackiego w podziemiach Katedry Wawelskiej.
  • 16 lipca – nad miastem przeszła gwałtowna burza z silnymi wyładowaniami elektrycznymi. Piorun uszkodził podziemne kable, przerwana została komunikacja tramwajowa, jako że 10 wozów miało uszkodzone silniki. Pioruny uszkodziły też przewody elektryczne i telefony w wielu mieszkaniach.
  • 20 lipca – Stanisław Adamczyk, polski radny z Chicago, złożył na sarkofagu Kościuszki wieniec od murzyńskich radnych tego miasta z napisem: "Od przedstawicieli czarnej ludności miasta Chicago USA – naszemu bohaterowi Tadeuszowi Kościuszce, prekursorowi demokracji".
  • lipiec – na placu św. Ducha powstał samorzutnie dworzec autobusowy, z którego autobusy lancia odjeżdżały do wszystkich ważniejszych miejscowości w województwie.
  • 28 września – przy ulicy Lubicz otwarto kino "Corso".
  • 30 września-1 października – prezydent RP Ignacy Mościcki z wizytą w Krakowie.
  • 5 października – poświęcono nowy gmach Wyższej Szkoły Handlowej przy ul. Sienkiewicza 4, inaugurując tym samym nowy rok akademicki.
  • 1 listopada – na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto pomnik Żołnierzy Legionów.
  • 12 listopada – pierwsza w Krakowie rewia mody w Starym Teatrze.
  • 4 grudnia – otwarcie gmachu Kasy Chorych.
  • Uruchomienie pierwszej miejskiej linii autobusowej.
  • Antoni Wasilewski inicjuje organizację dorocznego konkursu na najpiękniejszą szopkę bożonarodzeniową.
• 1928
  • 6-7 kwietnia – pożar Teatru Bagatela
  • 16 lipca – po południu termometr w Krakowie wskazał plus 47 stopni Celsjusza.
  • 31 lipca – ostatni numer pisma "Nowa Reforma".
  • 7 września – po raz pierwszy w dziejach krakowskiego Ogrodu Botanicznego zakwitła agawa.
  • październik – na Wawel przybyły rewindykowane z ZSRR, na mocy traktatu ryskiego, dobra kultury narodowej, m.in. Szczerbiec.
  • 15 listopada – otwarto Żydowski Dom Akademicki.
  • Otwarcie Państwowej Fabryki Kabli, która od 1930 działała w Płaszowie.
  • Nieudany zamach bombowy na Pałac Prasy.
  • Powstał Aeroklub Krakowski.
• 1929
  • 6 lipca – w Lasku Wolskim otwarto Ogród zoologiczny pod nazwą "Zwierzyniec Fauny Krajowej".
  • 14 lipca – Krakowski Związek Literatów wystąpił do władz miasta z propozycją umieszczenia tablic pamiątkowych na domach, w których mieszkali wybitni pisarze.
  • 17 sierpnia – na kilku ulicach m.in. na Zakopiańskiej – zainstalowano oświetlenie elektryczne.
  • 8 października – zmarł Jacek Malczewski, malarz, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu przełomu XIX i XX wieku.
  • 28 listopada – przy al. Mickiewicza otwarto Śląskie Seminarium Duchowne.
  • 21 grudnia – pierwsza projekcja filmu dźwiękowego w kinie Uciecha.
  • Czołowy zakład Koncernu Zieleniewskiego, fabryka na Grzegórzkach zatrudniała prawie tysiąc robotników (2/3 całego przemysłu maszynowego Krakowa).
  • Powstał Klub Sportowy "Zieleniewski-Fitzner-Gamper (ZFG)", rozwiązany w ramach represji po strajku w 1936 roku.
  • Ukonstytuował się komitet BBWR Kraków.
  • Podczas prac konserwacyjnych w katedrze na Wawelu otwarto sarkofag Anny Jagiellonki.
  • Demonstracje Żydów krakowskich przeciwko pogromom w Palestynie.
• 1930
  • 13 stycznia – powstanie Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego i Kapituły Orderu Białego Kruka.
  • 6 kwietnia – otwarcie kina Apollo.
  • 11 maja – odbył się dziewiąty Bieg Okrężny. Pierwsze miejsce zajął Janusz Kusociński. Uczestniczyło 150 zawodników.
  • 8 czerwca – nakładem koncernu "IKC" ukazał się pierwszy numer tygodnika satyryczno-humorystycznego "Wróble na dachu".
  • 12 czerwca – położenie kamienia węgielnego pod budowę gmachu Biblioteki Jagiellońskiej.
  • 29 czerwca – w budynku Starego Teatru odbyły się obrady Kongresu Centrolewu.
  • 16 lipca – prasa informowała, iż Biblioteka Jagiellońska "znajduje się dzisiaj w opłakanym stanie, że księgi gniją, a brak pieniędzy nie pozwala na nowe nabytki".
  • lipiec – obok klasztoru Norbertanek otwarto plażę. Nawieziono piasku, zbudowano szatnie i ustawiono kosze.
  • październik – otwarcie Domu Medyków.
  • 7 grudnia – w Starym Teatrze wystąpiła Ada Sari.
  • 10 grudnia – list 45 profesorów UJ z protestem w "Sprawie brzeskiej".
  • Powstanie Grupy Krakowskiej.
  • Światowy kryzys gospodarczy powoduje drastyczny spadek zatrudnienia we wszystkich zakładach Koncernu Zieleniewskiego, w fabryce krakowskiej aż o 56 procent.
  • Krakowski Klub Motocyklowy zorganizował w Lasku Wolskim pierwszy w Polsce wyścig terenowy.
  • Powstała fabryka chemiczno-farmaceutyczna, która dała początek "Polfie".
  • Kraków przeszedł na zasilanie z elektrowni okręgowej w Jaworznie.
• 1931
  • styczeń – literaci krakowscy przyłączyli się do protestu w sprawie więźniów brzeskich.
  • 15 lutego – Krakowska Kasa Chorych wprowadziła nocne, świąteczne i niedzielne dyżury lekarzy.
  • 18 lutego – wojewoda krakowski rozwiązuje Radę Miejską Krakowa.
  • 21 kwietnia – ukazał się pierwszy numer tygodnika sportowego "Raz, dwa, trzy".
  • 18 maja – dwaj profesorowie Wydziału Lekarskiego UJ zostali porwani. Żona jednego z nich wypłaciła okup 4 tys. dolarów. Policja wpadła na trop porywacza, który podczas pościgu popełnił samobójstwo. Okup został odzyskany.
  • 26 maja – urodził się Antoni Jan Dziatkowiak, lekarz kardiochirurg, od 1979 związany z Akademią Medyczną – wsławił się rutynowo przeprowadzanymi operacjami przeszczepienia serca w skali takiej jak na klinice prof. Religi.
  • lipiec – prasa krakowska pisze że żebranie stało się szczególnie uciążliwe: żebracy zawodowi nawiedzają natrętnie sklepy i kupców, aby wymóc dla siebie wsparcie.
  • 17 lipca – rozpoczęto budowę Domu im. Józefa Piłsudskiego w Oleandrach.
  • 31 sierpnia – aby powstrzymać narastającą przestępczość, krakowska policja przeprowadziła wielką nocną obławę.
  • 28-30 października – rozruchy antyżydowskie na uczelniach.
  • 10-13 listopada – ponownie rozruchy antyżydowskie na uczelniach i w mieście.
  • Rozpoczęto budowę nowego gmachu Biblioteki Jagiellońskiej. Prace zostały ukończone w 1939.
  • Populacja miasta wynosiła około 219 300
• 1932
  • 16 marca – rozpoczął się strajk generalny robotników, proklamowany przez PPS.
  • 25 maja – po kilkuletniej przerwie reaktywowano obchody święta 20. Pułku Dzieci Ziemi Krakowskiej.
  • 18 września – otwarcie Pierwszej Ogólnopolskiej Wystawy Fotografii Artystycznej.
  • 24-25 listopada – obchody 25-lecia śmierci Stanisława Wyspiańskiego.
  • 22 grudnia – ukończono odnawianie ołtarza Wita Stwosza.
  • Manifestacja w Rynku Głównym przeciwko rewizjonistycznej polityce Niemiec.
• 1933
  • 19 stycznia – otwarcie czwartego mostu na Wiśle, zw. mostem Józefa Piłsudskiego.
  • 18 marca – wojewoda rozwiązał Związek Hallerczyków i Obóz Wielkiej Polski.
  • 6 marca-29 kwietnia – proces Rity Gorgonowej.
  • 28 marca – ustanowienie nagrody literackiej miasta Krakowa.
  • 1 czerwca – pierwszy numer "Tempa Dnia".
  • 12 czerwca – otwarcie centrali międzymiastowej w gmachu Poczty Głównej.
  • 20-25 czerwca – obrady Pierwszego Kongresu Eucharystycznego Archidiecezji Krakowskiej.
  • 13 lipca-30 września – wystawa pamiątek po Janie III Sobieskim na Zamku Królewskim na Wawelu.
  • 24 lipca – rozpoczęli strajk robotnicy budowlani. Protestowali przeciwko obniżce płac. Po miesięcznym proteście uzyskali podwyżkę w postaci zaokrąglenia o grosze swoich wypłat.
  • 6 października – święto Jazdy Polskiej na Błoniach z udziałem Józefa Piłsudskiego z okazji 250-lecia odsieczy wiedeńskiej.
  • Powstanie awangardowego teatru Cricot.
  • Pierwsze Kajakowe Mistrzostwa Polski pod Wawelem.
• 1934
  • 1 czerwca – położenie kamienia węgielnego pod budowę nowego gmachu Muzeum Narodowego.
  • 5 lipca – uchwała Rady Miejskiej o usypaniu na Sowińcu kopca Piłsudskiego.
  • 5 sierpnia – w Oleandrach otwarcie domu im. Józefa Piłsudskiego.
  • 6 sierpnia – położenie kamienia węgielnego pod budowę kopca Józefa Piłsudzkiego. (Oficjalne zakończenie sypania kopca 9 lipca 1937, prace wykończeniowe do 1939).
  • 28 września – aleja 3 Maja na całej długości została oświetlona 34 trzystuwatowymi lampami elektrycznymi.
  • 1 października – zmarł Antoni Mateczny, architekt, twórca zakładu wodoleczniczego.
  • 24 listopada – uruchomiono nowe połączenie kolejowe z Warszawą przez Tunel.
  • 25 listopada – inauguracyjny koncert Filharmonii Krakowskiej w Teatrze Starym.
  • 31 grudnia – ostatni krakowski numer dziennika "Czas", pismo przeniosło się do Warszawy.
  • Po raz pierwszy od lat nie zgłoszono policji ani jednego wypadku, oszustwa i kradzieży.
• 1935
  • styczeń – ukazał się pierwszy tom Polskiego Słownika Biograficznego.
  • 9 maja – gmach Poczty Głównej, po przebudowie, został oddany do użytku.
  • 12 maja – umiera Marszałek Polski Józef Piłsudski.
  • 18 maja – do Krakowa dotarła specjalnym pociągiem trumna ze zwłokami Józefa Piłsudskiego. Pogrzeb zgromadził 300 tys. osób. Mszę św. żałobną odprawił Adam Sapieha. Trumna spoczęła na Wawelu w krypcie św. Leonarda.
  • 1 czerwca – rozpoczęły się kolejowe wycieczki na sypanie kopca Józefa Piłsudskiego. Zorganizowała je Liga Popierania Turystyki.
  • 8 lipca – pogrzeb Michała Bobrzańskiego na Cmentarzu Rakowickim.
  • 17 lipca – w Borku Fałęckim uruchomiono oświetlenie elektryczne.
  • 20 lipca – do miasta przybyły delegacje wszystkich chorągwi ZHP, razem około tysiąca harcerzy. Harcerze złożyli hołd u trumny marszałka Piłsudskiego i uczestniczyli w sypaniu jego kopca.
  • 7 grudnia – ukończono budowę gmachu Akademii Górniczej, jednej z największych budowli w Polsce.
  • Józef Cyrankiewicz, został sekretarzem Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Krakowie.
  • Kraków został odznaczony Śląskim Krzyżem Waleczności i Zasługi.
• 1936
  • 21-30 stycznia – strajk studentów przeciw wygórowanym opłatom.
  • 1 marca – otwarto Dom Śląski przy ul. Pomorskiej.
  • 2-8 marca – strajk okupacyjny w Polsko-Szwajcarskiej Fabryce Czekolady "Suchard".
  • 18-21 marca – strajk okupacyjny w Polskich Zakładach Gumowych "Semperit".
  • 23 marca – w Krakowie doszło do rozruchów (10 robotników zabitych).
  • 28 marca – przy krakowskim Rynku Głównym otwarto lokal Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski.
  • 9-24 czerwca – zorganizowano pierwsze obchody Dni Krakowa.
  • 3 sierpnia – zamknięto kulę zdjętą przed rokiem z bramy Floriańskiej. Pozostawiono w niej znalezione tam pamiątki i włożono nowe. Wśród nich znajdował się tekst pisany ręcznie na pergaminie z historią remontu wieży, plakietka porcelanowa, wydana przez komitet budowy Muzeum Narodowego, znaczek pocztowy o nominale 1 zł wydany z okazji dziesięciolecia prezydentury Ignacego Mościckiego, 10 monet obiegowych, medal brązowy budowy kopca Józefa Piłsudskiego, dyplom sypania kopca i egzemplarz "IKC". Kula została następnie zalutowana i umieszczona na szczycie wieży.
  • 3 listopada – uroczysty pogrzeb Ignacego Daszyńskiego na Cmentarzu Rakowickim.
  • 14 listopada – połączenie żydowskich gmin wyznaniowych Krakowa i Podgórza.
  • Pod wodzą Józefa Kałuży, legendarnego piłkarza Cracovii, później selekcjonera reprezentacji Polski, reprezentacja Polski zajęła 4 miejsce na olimpiadzie w Berlinie.
  • Pierwszy wawelski festiwal muzyczny transmitowany przez Radio Kraków dla słuchaczy z Polski, Niemiec i Anglii.
• 1937
  • 14 marca-29 kwietnia – strajk okupacyjny (tzw. blokada) w Pierwszym Domu Akademickim UJ.
  • 22 czerwca – abp. Sapieha wydał polecenie przeniesienia trumny Józefa Piłsudskiego z krypty Św. Leonarda do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. (Konflikt wawelski)
  • 19 października – strajk protestacyjny przeciw gettu ławkowemu na uczelniach.
• 1938
  • styczeń – powstanie krakowskiej grupy Obozu Narodowo-Radykalnego "Falanga".
  • 25 maja – na budynku przy ul. Św. Anny 6 odsłonięto tablicę ku pamięci profesorów Karola Olszewskiego i Zygmunta Wróblewskiego, którzy jako pierwsi skroplili tlen i azot.
  • 13 czerwca – Krakowski Klub Demokratyczny przyjął uchwałę o utworzeniu Stronnictwa Demokratycznego.
  • 26 sierpnia – zmarł Teodor Axentowicz, krakowski malarz, rysownik i grafik, pochodzenia ormiańskiego, profesor i rektor Akademii Sztuk Pięknych.
  • 1 września – podniesienie Wyższego Studium Handlowego do rangi Akademii Handlowej.
  • 5 października – zmarła Faustyna Kowalska, zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Kościele katolickim, mistyczka.
  • 8 października – odsłonięcie pomnika Józefa Dietla dłuta Xawerego Dunikowskiego.
  • październik – Karol Wojtyła, rozpoczął studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym UJ.
  • Osiągnięcie przez zakład Koncernu Zieleniewskiego na Grzegórzkach pełnej mocy produkcyjnej przy systemie jednozmianowym: 1250 robotników, 11 033 ton maszyn, urządzeń i konstrukcji.
  • Bojówki endeckie nie wpuszczały studentów żydowskich na zajęcia.
  • Na cmentarzu Rakowickim odsłonięto pomnik robotników poległych w marcu 1936.
  • Populacja miasta wynosiła około 251 500
• 1939
  • Przeprowadzono prace wykopaliskowe w kopcu Krakusa.
  • luty – w Krakowie przebywało około 3,5 tys. Żydów, uciekinierów z Niemiec.
  • 23 marca – powołanie "Armii Kraków" pod dowództwem Antoniego Szyllinga.
  • 11 maja – Krakowski Zarząd Zrzeszeń Właścicieli Kinoteatrów zaapelował do właścicieli, by przestali wyświetlać niemieckie filmy.
  • W Collegium Novum odbył się wiec słuchaczy uczelni krakowskich pod hasłem: "Młodzież odeprze zakusy germanizmu".
  • Do opactwa tynieckiego po 120-letniej nieobecności powrócili ojcowie benedyktyni.
  • 3 sierpnia – wielka manifestacja patriotyczna na Błoniach z udziałem marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza w 25 rocznice wymarszu Pierwszej Kadrowej.

[edytuj] Lata 1939-1945 – okres II wojny światowej

• 1939
  • 1 września – bombardowanie miasta przez lotnictwo niemieckie objęło koszary, dworzec i lotnisko. W walce powietrznej zginął kpt. pilot Mieczysław Medwecki. (II wojna światowa)
  • 4 września – utworzenie Obywatelskiego Komitetu Pomocy z arcybiskupem A.S. Sapiehą.
  • 6 września – około południa do miasta wkroczyły oddziały Wehrmachtu. Żołnierze Wehrmachtu zastrzelili 11 Żydów.
  • 20 września – powstała konspiracyjna wojskowa Organizacja Orła Białego (w lutym 1940 wcielona do ZWZ).
  • 12 października – na murach pojawiły się obwieszczenia proklamujące utworzenie Generalnego Gubernatorstwa dla okupowanych obszarów Polski ze stolicą w Krakowie.
  • 15 października – rozpoczyna się tworzenie struktur krakowskiego okręgu Służby Zwycięstwu Polski.
  • od listopada, Niemcy rozpoczynaj burzenie Pomnika Grunwaldzkiego, operacja ta trwa do kwietnia 1940 roku.
  • 6 listopada – profesorowie UJ, AG i AH zaproszeni do Collegium Novum na wykład SS-Sturmbannfuhrera dr. B. Mullera zostali aresztowani przez gestapo. Podczas tej akcji, znanej jako Sonderaktion Krakau, uwięziono 183 osoby.
  • 9 listopada – kolejna akcja pacyfikacyjna elity intelektualnej Krakowa, aresztowano około 120 osób (Zweite Sonderaktion Krakau).
  • 21 listopada – zamknięcie średnich szkół ogólnokształcących.
  • październik-listopad – powstały tajne zalążki struktur Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowego, Stronnictwa Demokratycznego i Stronnictwa Pracy.
  • 15 grudnia – powołanie przez władze okupacyjne Banku Emisyjnego w Polsce z siedzibą w Krakowie, banku centralnego dla Generalnego Gubernatorstwa.
  • W dzielnicy Żydowskiej (Kazimierz) przeprowadzono akcje rekwizycyjną. Zabierano złoto, kosztowności i gotówkę powyżej 2000 zł.
• 1940
  • 22 lutego – powołanie Rady Głównej Opiekuńczej.
  • 20 kwietnia – otwarcie w gmachu Collegium Maius niemieckiego Institut für Deutsche Ostarbeit.
  • 18 maja – początek akcji wysiedlania Żydów.
  • 17 sierpnia – pomnik Adama Mickiewicza został zniszczony przez hitlerowców.
  • 9 września – założenie Teatru Podziemnego przez. A. Mularczyka.
  • 13 października – na uroczystości 1. rocznicy powstania GG przybył do Krakowa Reichssfuhrer SS Heinrich Himmler.
  • 14 października – inauguracja działalności Filharmonii GG.
  • Członkowie Związku Odwetu dokonali pierwszego w Krakowie zamachu na konfidenta gestapo.
  • listopad-grudzień – akcje dywersyjne organizowane przez ZWZ, grupy bojowe PPS oraz Związek Odwetu.
  • Delegacje ludności niemieckiej z całego GG wzięły udział w uroczystości założenia Organizacji Wspólnoty Niemieckiej. Wieczorem przemaszerowały z pochodniami na Wawel, gdzie przyjął je Hans Frank.
  • Niemcy przeprowadzili masową łapankę na ulicach – zatrzymano kilkaset osób.
  • Na boisku "Juvenii" rozpoczął się konspiracyjny turniej piłkarski. Zakończył się zwycięstwem "Wisły".
• 1941
  • 28 lutego – Gestapo przejmuje więzienie przy ul. Montelupich.
  • 3 marca – szef dystryktu krakowskiego wydał zarządzenie o utworzeniu żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej (getta).
  • marzec-kwiecień – fala aresztowań wśród członków ZWZ.
  • 13 czerwca – 27 okolicznych gmin wiejskich wcielono do Krakowa. Ludność miasta wzrosła w ten sposób do 321 tys.
  • 22 sierpnia – powstał konspiracyjny Teatr Słowa, zwany Rapsodycznym.
  • 15 października – getto krakowskie stało się oficjalnie dzielnicą zamkniętą: za jej przekroczenie bez specjalnej przepustki groziła kara śmierci.
  • Zakazano używania polskiej nazwy Krakowa. Wkrótce na niemieckie zmieniono też większość nazw ulic i placów.
• 1942
  • 8 lutego – powstał Komitet Okręgowy PPR.
  • 15 kwietnia – na terenie kamieniołomów w Podgórzu Niemcy założyli karny obóz Służby Budowlanej S-Lager Krakau, zwany "Liban".
  • maj – rozpoczął działalność konspiracyjny Uniwersytet Jagielloński.
  • 26 czerwca – pierwsza publiczna egzekucja w Płaszowie.
  • czerwiec – w forcie koło kopca Krakusa powstał obóz dla jeńców radzieckich.
  • 22 grudnia – zamach grupy Żydowskiej Organizacji Bojowej na niemiecki lokal "Cyganeria".
  • Utworzenie obozu w Płaszowie
  • Gestapo zlikwidowało zakład psychiatryczny w Kobierzynie. 30 chorych zastrzelono, 537 wywieziono do KL Auschwitz.
• 1943
  • 3 lutego – Hans Frank zarządził trzydniową żałobę z powodu klęski armii niemieckiej pod Stalingradem. Zamknięto teatry, kina, lokale.
  • 13-14 marca – Niemcy przeprowadzili krwawą akcję likwidacji żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej (getta).
  • 20 kwietnia – nieudany zamach żołnierzy Kedywu AK na dowódcę SS i policji w GG F.W. Krügera.
  • 8 maja – utworzenie filii obozu płaszowskiego w fabryce Oskara Schindlera.
  • Metropolita krakowski Sapieha złożył na ręce generalnego gubernatora protest przeciwko nasilającemu się terrorowi.
• 1944
  • 15 marca – otwarcie Teatru Powszechnego dla Polaków w gmachu Starego Teatru.
  • 24 marca – aresztowanie komendanta Okręgu Krakowskiego AK, Józefa Spychalskiego.
  • 30 maja – powstała konspiracyjna Wojewódzka Rada Narodowa.
  • 11 lipca – grupa żołnierzy AK z Warszawy dokonała nieudanego zamachu na dowódcę SS i policji w GG gen. Wilhelma Koppego.
  • 6 sierpnia – w związku z wybuchem powstania warszawskiego aresztowano ok. 8 tys. osób.
• 1945
  • 12 stycznia – rozpoczęła się ofensywa Armii Czerwonej. Niemcy zarządzili pogotowie ewakuacyjne.
  • 15 stycznia – na Dąbiu, Niemcy przeprowadzają ostatnią egzekucje.
  • 16 stycznia – przestał istnieć obóz w Płaszowie. Ostatnich więźniów wywieziono do KL Auschwitz.
  • 17 stycznia – ostatnie posiedzenie rządu Generalnego Gubernatorstwa.
  • 18 stycznia – Niemcy wysadzają mosty na Wiśle.
  • 19 stycznia – wojska sowieckie, Pierwszego Frontu Ukraińskiego marszałka Iwana Koniewa, wkraczają do Krakowa. (Polska Rzeczpospolita Ludowa)
  • 29 stycznia – wznawia regularne nadawanie programu Krakowska Rozgłośnia Polskiego Radia.
  • 3 lutego – inauguracja działalności Filharmonii Krakowskiej.
  • 4 lutego – ukazał się pierwszy numer "Dziennika Polskiego" (pod nazwą – "Dziennik Krakowski").
  • 19 lutego – inauguracja działalności teatru im. Juliusza Słowackiego.
  • 20 lutego – wznawia działalność Akademia Sztuk Pięknych.
  • 15 marca – uroczysta inauguracja roku akademickiego na UJ.
  • 24 marca – ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Powszechnego".
  • 15 kwietnia – ukazał się pierwszy numer "Przekroju".
  • 16 kwietnia – wznawia działalność Akademia Górnicza
  • 8 maja – wznowienie działalności Akademii Handlowej.
  • 9 czerwca – powstał Teatr Lalki, Maski i Aktora Groteska, jako teatr dziecięcy.
  • 26 czerwca – rozwiązanie instytucji Polskiego Państwa Podziemnego na konspiracyjnym posiedzeniu Rady Jedności Narodowej.
  • 21 lipca – pierwsze posiedzenie PAU.
  • 8 sierpnia – UB zlikwidował radiostację Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, mieszczącą się w lokalu konspiracyjnym przy ul. Koletki 6.
  • 11 sierpnia – rozruchy antysemickie na Kazimierzu; ginie co najmniej 5 osób, podpaleniu ulega synagoga Kupa
  • 12-15 sierpnia – odprawa kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, przygotowania do powołania organizacji Wolność i Niezawisłość.
  • 31 października – zmarł Wincenty Witos, działacz ruchu ludowego, przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast.
  • Założona została restauracja "Wierzynek", przez Kazimierza Książka jako restauracja Pod Wierzynkiem. Jej nazwa nawiązuje do postaci mieszczanina Mikołaja Wierzynka i wydanej przez niego w 1364 roku legendarnej uczty.
  • Populacja miasta wynosiła około 298 500

[edytuj] Lata 1946-1989 – okres PRL

• 1946
  • 10 marca – wychodzi pierwszy numer "Echa Krakowa"
  • 21 kwietnia – Katedra Wawelska otwarta dla wiernych.
  • 30 kwietnia – wracają zrabowane w czasie wojny dzieła sztuki: Ołtarz Wita Stwosza, Kodeks Baltazara Behema oraz inne w sumie 26 wagonów.
  • 3 maja – mają miejsce burzliwe zakończone strzelaniem i aresztowaniem obchody Konstytucji 3 maja.
  • 11 maja – powołanie Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Uczelnia podjęła działalność dydaktyczną 25 października.
  • 27 maja – rozpoczyna działalność Instytut Francuski.
  • 30 czerwca – referendum w sprawie przemian ustrojowych (84% odpowiedzi "nie" na pierwsze pytanie).
  • 18 sierpnia – w więzieniu Św. Michała, brawurowa akcja podziemia niepodległościowego.
  • 6 października – ze struktur AGH utworzono Politechnikę Krakowską. Pełną niezależność uczelnia uzyskała w roku 1954.
  • 27 października – uruchomiono most im. Tadeusza Kościuszki.
  • listopad – powstał z inicjatywy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, pierwszy powojenny kabaret, Siedem Kotów.
  • Powstały Krakowskie Zakłady Elektroniczne Unitra-Telpod, później Telpod S.A., funkcjonowały do roku 2002.
• 1947
  • 7 czerwca – po raz pierwszy po wojnie obchodzone są Dni Krakowa.
  • 21 czerwca – na podstawie decyzji Ministra Przemysłu i Handlu, fabryka "Zieleniewski" formalnie przeszła na własność państwa i została podporządkowana Zjednoczeniu Przemysłu Kotlarskiego.
  • 1 listopada – kardynał Adam Stefan Sapieha wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza.
  • 10 sierpnia-19 września – proces kierownictwa PSL oraz członków organizacji "Wolność i Niezawisłość".
  • 14 listopada-22 grudnia – proces 40 członków załogi niemieckiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.
  • grudzień – z Rynku Głównego usunięto część linii tramwajowych.
• 1948
  • 16 września – zmiana nazwy Fabryki Zieleniewskiego na Zakłady Budowy Maszyn, Mostów i Aparatów L. Zieleniewski.
  • 21 września – Plac Szczepański przestał pełnić funkcję targowiska.
  • 27 listopada – powstanie pierwszego klubu jazzowego.
  • 15 grudnia – kongres zjednoczeniowy PPR i PPS, powstanie PZPR.
  • grudzień – Wystawa sztuki nowoczesnej w Pałacu Sztuki.
  • Procesy funkcjonariuszy hitlerowskich, m.in. szefa rządu Generalnego Gubernatorstwa J. Buhlera, gubernatora dystryktu krakowskiego L. Ehrenreicha, szefa policji Th. Thiera.
• 1949
  • 15 lutego – wychodzi pierwszy numer "Gazety Krakowskiej".
  • marzec – zapada decyzja o budowie Nowej Huty.
  • 13 czerwca – rozpoczyna się budowa Nowej Huty – pierwszego miasta socjalistycznego.
  • 20 lipca – otwarcie Powszechnego Domu Towarowego przy ul. Św. Anny.
  • 8-13 sierpnia – proces grupy ks. J. Gurgacza.
  • 1 grudnia – otwarcie arterii komunikacyjnej łączącej Kraków z Nową Hutą.
  • Remont generalny zabudowań UJ. Trwa do 1964.
• 1950
  • 1 stycznia – powołanie Akademii Medycznej.
  • 14 marca – władze komunistyczne zmieniają nazwy 422 ulic w Krakowie.
  • 26 kwietnia – rozpoczyna się budowa Kombinatu Metalurgicznego w Nowej Hucie.
  • 26 listopada – powstał Młodzieżowy Dom Kultury w dawnym gmachu YMCA.
  • Przy fabryce "Zieleniewski", powstał Dom Socjalny z salą widowiskowo-teatralną na 800 miejsc i kinem fabrycznym "Związkowiec".
  • Populacja miasta wynosiła około 344 000.
• 1951
  • 22-28 stycznia – proces księży oskarżonych o działalność antypaństwową.
  • 4 lutego – wychodzi pierwszy numer "Życia Literackiego".
  • 23 lipca – umiera kardynał Adam Stefan Sapieha.
  • 20 września – otwarto linię kolejową Kraków-Nowa Huta.
  • 30 października – uchwała o likwidacji Polskiej Akademii Umiejętności i utworzeniu Polskiej Akademii Nauk.
  • W wielu krakowskich przedsiębiorstwach, takich jak "Zieleniewski", narastają problemy kadrowe – efekt budowy Nowej Huty.
  • Z połączenia fabryk "Pischinger", "Suchard" i firmy Piaseckiego powstały Zakłady Przemysłu Cukierniczego Wawel.
  • Miasto zajmuje obszar 230 km²
• 1952
  • 20 stycznia – przebudowany most Dębnicki, oddany do użytku.
  • 21 lipca – otwarto cegielnie w Zasławicach.
  • wrzesień – w Krakowie odbywają się centralne uroczystości dożynkowe, z udziałem Bolesława Bieruta.
  • 18 września – kolejna zmiana nazwy "Zieleniewskiego". Zakłady otrzymują imię rozstrzelanego przez Niemców w 1942 roku Stanisława Szadkowskiego, krakowskiego działacza KPP oraz PPR, który w wieku 25 lat w roku 1920 przez dwa tygodnie pracował w "Zieleniewskim".
  • 23 października – pierwszy spust stali w kombinacie metalurgicznym w Nowej Hucie.
  • 22 listopada – powstał Teatr Satyryków.
  • Powstało Archiwum Państwowe z połączenia "Archiwum Państwowego" i "Archiwum Aktów Dawnych m. Krakowa" (zał.1878). W zbiorach tej instytucji znajduje się akt lokacji miasta Krakowa z 1257 roku.
  • Tramwaje zostają usunięte poza obręb Rynku Głównego.
• 1953
  • 10 stycznia – powstało Wydawnictwo Literackie.
  • 21-27 stycznia – proces księży krakowskiej kurii metropolitalnej i osób świeckich oskarżonych o szpiegostwo na rzecz wywiadu USA
  • 8 marca – władze komunistyczne likwidują "Tygodnik Powszechny" i miesięcznik "Znak".
  • 30 kwietnia – zlikwidowano Teatr Rapsodyczny, ponownie otwarty w 1957 ostatecznie zlikwidowany w 1967.
  • 1 października – inauguracja działalności Wyższej Szkoły Rolniczej.
  • 25 listopada – otwarcie Domu Matejki przy ul. Floriańskiej
• 1954
  • 21 stycznia – nadanie Kombinatowi Metalurgicznemu w Nowej Hucie imienia W. Lenina.
  • 21 lipca – uruchomienie pierwszego wielkiego pieca w Hucie im. Lenina.
  • 17 listopada – zmarł Tadeusz Banachiewicz, matematyk, astronom i geodeta, dyrektor obserwatorium astronomicznego UJ.
  • 19 grudnia – zmarł Ludwik Solski, aktor, reżyser. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.
  • Likwidacja Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• 1955
  • 4 lutego – do Krakowa wraca Dama z łasiczką Leonarda da Vinci.
  • 11 maja – zmarł Jerzy Kossak, malarz, syn Wojciecha Kossaka.
  • 2 października – odsłonięto wyremontowaną fasadę Collegium Maius.
  • 4 listopada – uruchomiono ujęcie wody pitnej na Rudawie.
  • 11 listopada – przeniesienie na Skałkę ciała matematyka i astronoma Tadeusza Banachiewicza, zmarłego 17 listopada 1954 roku.
  • 26 listopada – odsłonięcie rekonstrukcji pomnika Adama Mickiewicza, w 100 rocznicę śmierci wieszcza.
  • 3 grudnia – premierą "Krakowiacy i Górale" Wojciecha Bogusławskiego rozpoczyna swą działalność Teatr Ludowy w Nowej Hucie.
  • Powstała mała elektrownia wodna na Wiśle "Przewóz".
  • Populacja miasta wynosiła około 421 000.
• 1956
  • 3 stycznia – przekazanie budynku więzienia Św. Michała Muzeum Archeologicznemu.
  • 29 lutego – Tadeusz Kantor uruchamia Teatr Cricot 2.
  • 26 maja – oficjalne otwarcie Piwnicy pod Baranami, w pierwszych występach udział brali m.in. Piotr Skrzynecki, Joanna Olczak-Ronikier, Krzysztof Litwin, Tadeusz Kwinta, Wiesław Dymny.
  • 25 grudnia – Tygodnik Powszechny ponownie zaczyna się ukazywać pod redakcją Jerzego Turowicza.
  • Janusz Meissner, pilot myśliwski z 1939, pisarz – zamieszkał w Krakowie.
  • W ogrodzie kolegialnym, należącym do UJ, znaleziono zakopane kosztowności.
• 1957
  • 29 stycznia – premiera Studenckiego Teatru 38.
  • 13 kwietnia – przekazanie kościołowi Mariackiemu ołtarza Wita Stwosza.
  • 9 maja – otwarcie wystawy "Grupy Krakowskiej" w Galerii Krzysztofory. (odwrót sztuki od wzorców socrealizmu)
  • czerwiec – reaktywowanie miesięcznika społeczno-kulturalnego o profilu katolickim "Znak".
  • 19 lipca – reaktywowanie Teatru Rapsodycznego.
  • 22 lipca – pierwszy numer "Głosu Nowej Huty".
  • Pierwsze święto młodzieży studenckiej "Juwenalia".
• 1958
  • 12 kwietnia – Rada Narodowa m. Krakowa potwierdza, ustanowiony w XVI w. herb Krakowa oficjalnym herbem miasta.
  • 27 września – zmarł Marian Dąbrowski, dziennikarz, wydawca, największy potentat prasowy okresu międzywojennego.
  • 28 września – konsekracji biskupiej ks. Karola Wojtyły dokonał, w katedrze na Wawelu, metropolita krakowski i lwowski, arcybiskup Eugeniusz Baziak.
  • Krzysztof Penderecki ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Krakowie.
• 1959
  • 16 lutego – powrót z Kanady na Wawel pierwszej partii skarbów kultury narodowej (m.in. Szczerbca).
  • 11 maja – otwarcie stałej Galerii Współczesnego Malarstwa Polskiego w nowym gmachu Muzeum Narodowego.
  • Zakłady Szadkowskiego (Zieleniewski) otrzymały sztandar przechodni Związku Zawodowego Metalowców, rozpoczęły rywalizację o tytuł Brygady Pracy Socjalistycznej.
• 1960
  • 23 kwietnia – otwarto studencki klub "Pod Jaszczurami".
  • 27 kwietnia – zamieszki w Nowej Hucie, związane z obroną krzyża.
  • 13 lipca – powódź – uszkodzonych zostało wiele budynków.
  • 10 sierpnia – zrekonstruowany przez władze Drezna pomnika Tadeusza. Kościuszki powraca na Wawel.
  • 4 września – otwarcie Pierwszego Ogólnopolskiego Biennale Grafiki.
• 1961
  • 19 stycznia – wracają po wojennej tułaczce z Kanady, arrasy króla Zygmunta Augusta na Wawel.
  • 18 lutego – przy Hali Targowej, otwarto pierwsze w Krakowie sztuczne lodowisko.
  • 30 kwietnia-27 maja – odbył się I Ogólnopolski Festiwal Filmów Krótkometrażowych.
  • Powstał regionalny ośrodek TVP w Krakowie.
  • W grobach mnichów benedyktyńskich w Tyńcu znaleziono złoty kielich podróżny i patenę z XI wieku.
  • Kazimierz Kordylewski, astronom, odkrył pyłowe księżyce Ziemi (księżyce Kordylewskiego) położone w punktach Lagrange'a układu Ziemia-Księżyc.
  • Oddano do użytku wybudowany na Wiśle Stopień Wodny Dąbie.
• 1962
  • Po raz pierwszy zorganizowano Studencki Festiwal Piosenki.
  • Liczba mieszkańców przekroczyła liczbę pół miliona.
• 1963
  • 14 października – zapada decyzja o likwidacji lotniska wojskowego w Rakowicach.
  • 30 grudnia – półtora roku po śmierci swego poprzednika, arcybiskupa Eugeniusza Baziaka, Karol Wojtyła został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim.
  • Zapada decyzja o budowie elektrociepłowni w Łęgu.
  • Populacja miasta wynosiła około 517 800.
• 1964
  • 29 lutego – przeniesiono lotnisko wojskowe z Rakowic do Balic. Na lotnisku wylądował pierwszy rejsowy samolot PLL LOT. Dzień wcześniej decyzją MON z dnia 6 lutego 1964 r. władze wojskowe udostępniły na potrzeby przyszłej cywilnej części około 10 ha terenu oraz prawo do korzystania z urządzeń lotniskowych.
  • 9-13 maja – główne uroczystości jubileuszu 600-lecia założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • 1 czerwca – inauguracja I Międzynarodowego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych.
• 1965
  • 24 czerwca – pierwszy Kongres Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków obraduje na Wawelu.
  • 20 listopada – w Starej Synagodze otwarto stałą ekspozycję – Dzieje i kultura Żydów.
  • 10 grudnia – rozpoczyna pracę zespół klinik pediatrycznych Akademii Medycznej w Prokocimiu ufundowany przez USA.
  • Powstał kontrowersyjny architektonicznie "Bunkier Sztuki". Poprzednio w tym miejscu mieściła się secesyjna restauracja tzw. "Drobnerówka".
• 1966
  • 18 stycznia – inauguracja Wieczorów Wawelskich na Zamku Królewskim.
  • 20 lutego – z inicjatywy Krzysztofa Jasińskiego rozpoczyna działalność Teatr STU.
  • 4 maja – otwarcie dla publiczności Skarbca Królewskiego na Wawelu.
  • 16 czerwca – inauguracja I Międzynarodowego Biennale Grafiki.
  • 14 lipca – został aresztowany Karol Kot, znany również jako "Wampir z Krakowa", został oskarżony o zamordowanie 2 osób, 10 prób zabójstwa oraz 4 zbrodnicze podpalenia. Skazany na karę śmierci – powieszony w 1968.
  • 16 września – TVP Kraków rozpoczęła emisję programu informacyjnego Kronika.
  • listopad – sesja naukowa w Sali Senatorskiej na Wawelu, ostatni punkt programu obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego.
  • W "Szadkowskim" (Zieleniewski), początek szybkiego wzrostu produkcji globalnej Zakładów (przeciętnie 13,23 procent), głównie aparatury chemicznej, sprężarek chłodniczych i powietrznych, dmuchaw, wentylatorów, urządzeń do zapór wodnych.
  • Pomiędzy Nową Hutą a Krakowem powstał pas zieleni Park Kultury i Wypoczynku. W roku 1989 zmieniono nazwę parku na; Park Lotników Polskich.
• 1967
  • 31 sierpnia – ostateczna likwidacja Teatru Rapsodycznego.
  • wrzesień – podczas oficjalnej wizyty w Polsce Charles de Gaulle odwiedził Kraków.
  • 20 października – w podziemiach kościoła Św. Wojciecha otwarto ekspozycję Dzieje Rynku krakowskiego.
  • 3 listopada – zakończenie konserwacji Wieży Ratuszowej.
  • Na Wiśle powstał mała elektrownia wodna "Dąbie".
  • Rozpoczęcie budowy elektrociepłowni w Łęgu.
• 1968
  • 11 marca – wiec studentów pod pomnikiem Adama Mickiewicza (Wydarzenia marcowe).
  • 13 marca – brutalne pobicie studentów pod budynkiem Collegium Novum przez oddziały ZOMO.
  • 14-20 marca – strajk absencyjny studentów krakowskich uczelni.
  • 23 października – ośrodek telewizji Kraków działający od 1961 otrzymał nowe studio na Krzemionkach.
  • 18 grudnia – zmarł Stanisław Pigoń, historyk literatury polskiej, edytor, wychowawca i pedagog.
  • Część istniejącego tu lotniska wojskowego przeznaczono dla lotnictwa cywilnego, początki Portu lotniczego Kraków-Balice.
• 1969
  • 4 kwietnia – rozpoczęcie budowy nowego gmachu Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej.
  • 18 maja – położenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Bieńczycach (Kościół Matki Bożej Królowej Polski – Arka Pana).
  • Ewa Demarczyk, zdobyła I nagrodę na Festiwalu Mondial du Theatre w Nancy.
• 1970
  • Uruchomienie pierwszego kotła wodnego nr 1 w Elektrociepłowni Kraków.
  • 16 listopada – zmarł Władysław Szafer, botanik, profesor i rektor UJ, dyrektor Ogrodu Botanicznego w Krakowie.
  • grudzień – ponownie Kraków jest targany zamieszkami, tym razem z powodu strajku robotników na Wybrzeżu. W wyniku tych wydarzeń Edward Gierek został pierwszym sekretarzem KC PZPR.
• 1971
  • 1 stycznia – Elektrociepłownia Kraków-Łęg w budowie została połączona z: Elektrownią Wodną Dąbie, Elektrownią Wodną Przewóz i Elektrownią Dajwór (później ciepłownią) w Zespół Elektrociepłowni Kraków.
  • 29 kwietnia – premiera w Starym Teatrze "Biesów", Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy.
  • Powstała Rada Naukowa Kraków 2000.
• 1972
  • 6 listopada – zmarł Walery Goetel, geolog, ekolog i paleontolog, dziekan Wydziału Górniczego AGH. Twórca nowej gałęzi nauki – sozologii.
  • Roman Ingarden, filozof, profesor UJ, publikuje "Książeczkę o Człowieku".
• 1973
  • 1 stycznia – wszedł w życie nowy podział administracyjny miasta (4 dzielnice: Śródmieście, Krowodrza, Nowa Huta i Podgórze).
  • 18 stycznia – pierwsza od 1968 roku premiera "Dziadów" wg Adama Mickiewicza w Teatrze Starym. Reżyseria: Konrad Swinarski.
  • 22 kwietnia – w Nowej Hucie odsłonięto pomnik Włodzimierza Lenina, autorstwa Mariana Koniecznego.
  • 18 października – powtórny pogrzeb Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki w Katedrze Wawelskiej.
  • Liczba mieszkańców Krakowa przekroczyła 600 000 osób.
• 1974
  • 30 maja – premiera "Wyzwolenia" Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Konrada Swinarskiego (Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej).
  • Powstała ustawa na szczeblu rządowym dotycząca rewaloryzacji zabytków miasta Krakowa.
• 1975
  • 19 stycznia – zmarł Kazimierz Wyka, historyk i krytyk literatury, profesor UJ.
  • 11 czerwca – nowy podział administracyjny – powstanie województwa miejskiego krakowskiego.
  • 5 września – Światowa Wystawa Medalierstwa na Wawelu.
  • 15 listopada – premiera "Umarłej klasy" Tadeusza Kantora w teatrze Cricot 2.
  • Wystawa Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku autorstwa Marka Rostworowskiego.
• 1976
  • czerwiec – władze organizują na stadionach sportowych i w zakładach pracy, przymusowe "spędy" – masówki, w związku z wydarzeniami w Ursusie i Radomiu.
  • 15 sierpnia – inauguracja festiwalu Muzyka w Starym Krakowie.
  • 16 października – zrekonstruowany Pomnik Grunwaldzki, ponownie znalazł się na placu Matejki.
  • 18 listopada – odbyła się premiera "Pacjentów", według "Mistrza i Małgorzaty" Michaiła Bułchakowa w Teatrze STU.
  • 15 grudnia – otwarcie Muzeum Historii Fotografii.
• 1977
  • 7 maja – zabójstwo działacza Komitetu Obrony Robotników, studenta UJ – Stanisława Pyjasa.
  • 15 maja – konsekracja kościoła Matki Bożej Królowej Polski w Nowej Hucie (Arka Pana).
  • Otwarcie pierwszego bloku ciepłowniczego w Elektrociepłowni Kraków.
• 1978
  • 28 września – otwarte zostało Muzeum Katedralne na Wawelu.
  • 23 września – zespół architektoniczno-urbanistyczny "Starego Miasta" w Krakowie i kopalnia soli w Wieliczce wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
  • 16 października – o 18:44 Kraków świętuje. Na zwołanym po śmierci Jana Pawła I drugim konklawe Karol Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II.
  • 12 grudnia – powołanie Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa.
• 1979
  • 18 kwietnia / 19 kwietnia w nocy doszło do próby wysadzenia w powietrze znienawidzonego pomnika Lenina w Nowej Hucie. Niestety zamach "na Lenina" się nie powiódł.
  • 6 czerwca – w ramach pierwszej pielgrzymki do Polski Jan Paweł II odwiedza Kraków i ponownie w ostatnim dniu pielgrzymki 10 czerwca.
  • 5 października – otwarcie wystawy Marka Rostworowskiego "Polaków portret własny".
• 1980
  • 22 stycznia – zmarł Jan Kaczara, krakowski dorożkarz, rozsławiony wierszem Gałczyńskiego – Zaczarowana dorożka.
  • 18 marca – samospalenie Walentego Badylaka w akcie protestu przeciw przemilczaniu zbrodni katyńskiej.
  • 23 marca – powstał Obywatelski Komitet Opieki nad Kopcem Kościuszki.
  • 21 sierpnia – strajk na wydziale walcowni w Hucie im. Lenina.
  • 15 września – powstał Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ "Solidarność".
  • 23 września – powstanie Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów na UJ oraz Polskiego Klubu Ekologicznego.
  • Ludność Krakowa liczy około 705 000 mieszkańców.
• 1981
  • 8 lutego – wznowienie zajęć na UJ.
  • 16 lutego – strajk studentów uczelni krakowskich.
  • 19 marca – strajki ostrzegawcze w zakładach pracy w odpowiedzi na wydarzenia bydgoskie.
  • 13 maja – atak ZOMO na tłum po nabożeństwie w kościele Mariackim.
  • 17 maja – wielka manifestacja (tzw. Biały Marsz) na wieść o zamachu na Jana Pawła II, którego dokonał 13 maja Mehmet Ali Ağca.
  • 31 sierpnia – starcia demonstrantów z milicją w Bieńczycach.
  • 8 grudnia – Jan Paweł II ustanowił Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie z trzema wydziałami: teologii, filozofii i historii.
  • 13 grudnia – wprowadzenie stanu wojennego.
  • 16-17 grudnia – pacyfikacja strajków robotniczych w zakładach przemysłowych Krakowa.
  • W plebiscycie przeprowadzonym z inicjatywy Wiktora Zieleniewskiego (syna Edmunda jr) załoga wypowiada się za przywróceniem zakładom nazwiska "Zieleniewski" w tytule firmy.
• 1982
  • 13 czerwca – Nowa Huta miejscem manifestacji przeciwko rygorom stanu wojennego.
  • 11 października – manifestacja i zamieszki po delegalizacji "Solidarności".
  • 13 października – zastrzelenie Bogdana Włosika przez funkcjonariuszy UB w Nowej Hucie.
  • 18 października – w Krakowie utworzono Papieską Akademię Teologiczną.
  • 28 listopada – wnuczka poety Krystyna Michalska odsłoniła pomnik Stanisława Wyspiańskiego, projektu Mariana Koniecznego, w 75 rocznicę jego śmierci.
  • 31 grudnia – zawieszenie stanu wojennego.
• 1983
  • 30 stycznia – na wezwanie Biura Politycznego KC PZPR, rozwiązał się krakowski Klub Kultury "Kuźnica".
  • 15 marca – podwyżka cen kawy, papierosów i benzyny.
  • 1 maja – pierwszomajowa kontrmanifestacja Solidarności w Krakowie.
  • 3 maja – niezależne obchody święta 3 Maja, starcia z oddziałami ZOMO.
  • 21-23 czerwca – w półtora roku po wprowadzeniu stanu wojennego papież, podczas drugiej pielgrzymki do Polski, odwiedził Kraków.
  • 21 lipca – uwolnienie internowanych i więzionych działaczy opozycyjnych na mocy amnestii.
  • 22 lipca – zniesiono stan wojenny, rozwiązanie WRON.
  • 31 sierpnia – manifestacje w Nowej Hucie.
  • 10-11 września – obchody 300-lecia odsieczy wiedeńskiej.
  • 8 października – rozpoczyna działalność Nowohuckie Centrum Kultury.
  • 28 listopada – uroczyste otwarcie Muzeum Stanisława Wyspiańskiego.
  • 13-16 grudnia – starcia demonstrantów z milicją w Nowej Hucie.
• 1984 29 kwietnia – zmarł Karol Estreicher, jeden z najwybitniejszych polskich historyków sztuki XX wieku.
• 1985
  • 14 kwietnia – utworzenie w Krakowie ruchu "Wolność i Pokój".
  • 30 czerwca – przeniesienie relikwii Brata Alberta do kaplicy Ecce Homo.
  • 13 grudnia - w rocznicę wprowadzenia Stanu Wojennego opozycjoniści Kazimierz Krauze i Jacek Żaba unieruchomili 30 autobusów MPK Kraków.
  • Powstanie Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa.
• 1986
  • 3 maja – panika w mieście po spóźnionej informacji o awarii elektrowni jądrowej w Czarnobylu. (26 kwietnia 1986 nastąpiła największa katastrofa w dziejach elektrowni atomowych.)
  • grudzień – zakończono budowę elektrociepłowni w Łęgu, osiągnęła zainstalowaną moc elektryczną 460 MW i cieplną 1547 MW.
• 1987
  • 10-11 czerwca – podczas trzeciej pielgrzymki do Polski Jana Pawła II w Krakowie.
• 1988
  • 10-22 maja – zorganizowany został pierwszy Festiwal Kultury Żydowskiej (od I994 organizowany corocznie).
  • 18 października – zmarł Julian Aleksandrowicz, profesor medycyny, gorący zwolennik tzw. Holistycznej koncepcji człowieka. Autor wielu książek, m.in.: "Nie ma nieuleczalnie chorych".
• 1989
  • 1 stycznia – utworzenie przedsiębiorstwa państwowego Elektrociepłownia Kraków-Łęg.
  • 15 marca – legalny obrót dewizami – pojawiły się pierwsze prywatne kantory; kurs dolara wahał się w granicach 2900-3000 zł.
  • 4 czerwca – w wyborach parlamentarnych w Krakowie 83% oddanych głosów przypadło Solidarności. (III Rzeczpospolita)
  • 2 września – w Muzeum Historii Fotografii otwarto wystawę "Zginęli w Katyniu".
  • 16 listopada – reaktywowanie Polskiej Akademii Umiejętności.
  • 10 grudnia – po początku tzw. zmian ustrojowych i odrzuceniu komunizmu, pomnik Lenina w Nowej Hucie został zdemontowany.

[edytuj] Lata od 1990 – III Rzeczpospolita

• 1990
  • 27 maja – w wyborach samorządowych kandydaci Komitetu Obywatelskiego (opozycyjnego do byłych członków PZPR) zdobyli 73 z 75 mandatów.
  • 28 maja-7 czerwca – krakowskie sympozjum KBWE pod hasłem, "Dziedzictwo kulturalne kontynentu".
  • 31 lipca – pożar w pałacu Pod Baranami.
  • 3 września – rozpoczął się pierwszy Festiwal Kultury Japońskiej.
  • 7 września – uchwała Rady Miasta Krakowa o przywróceniu dawnych nazw ulic i placów.
  • 15 września – na Cmentarzu Rakowickim odbył się pogrzeb zmarłego w 1942 roku gen. Bolesława Wieniawy Długoszowskiego.
  • 20 listopada – Kraków podłączony do sieci komputerowej EARN (European Academic and Research Network).
  • 8 grudnia – powstała fundacja Międzynarodowego Centrum Kultury.
  • Przywrócenie nazwy "L. Zieleniewski", najstarszej fabryce Krakowa, oficjalna nazwa zakładu – Zakład Budowy Maszyn i Aparatury im. Ludwika Zieleniewskiego.
  • Zmiana nazwy Kombinatu Metalurgicznego Huty im. Lenina na Huta im. Tadeusza Sendzimira.
• 1991
  • 9 stycznia – usunięcie pomnika marszałka Iwana Koniewa.
  • 31 maja – rozpoczęcie działalności Studia Filmowego Telewizji Polskiej w Łęgu.
  • sierpień – podczas czwartej podróży apostolskiej Jana Pawła II do Polski, papież odwiedził Kraków.
  • wrzesień – Kraków podłączony do ogólno światowej sieci komputerowej "Internet".
  • 3 października – wizyta premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher.
  • 5-6 października – podpisanie na Wawelu tzw. deklaracji krakowskiej przez prezydentów Polski, Czechosłowacji i Węgier.
  • 11 grudnia pożar sali koncertowej i biblioteki Filharmonii Krakowskiej.
• 1992
  • 13 lutego – powstanie spółki Elektrociepłownia KRAKÓW S.A.
  • wrzesień – zarejestrowano pierwsze telefony komórkowe w systemie analogowym (Centertel).
  • 21 grudnia – podpisanie na Zamku Wawelskim porozumienia o wolnym obrocie handlowym w ramach tzw. Grupy Wyszehradzkiej.
• 1993
  • 12 maja – Akademia Medyczna powtórnie stała się częścią UJ – Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • 17 września – w podziemiach Katedry Wawelskiej spoczął gen. Władysław Sikorski.
  • 16 października – Czesław Miłosz honorowym obywatelem Krakowa.
  • 24 listopada – powstało Centrum Kultury Żydowskiej w Krakowie.
• 1994
  • 5 maja – otwarcie Muzeum Archidiecezjalnego w Krakowie.
  • 26 października – Karolina Lanckorońska przekazała kolekcję dzieł sztuki do Zamku Królewskiego na Wawelu i dla Biblioteki Jagiellońskiej.
  • 30 listopada – zostało otwarte Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej – Manggha
• 1995
  • 8 kwietnia – na Cmentarzu Rakowickim odsłonięto "Pomnika ofiar komunizmu".
  • 30 listopada – Lotnisko Kraków-Balice otrzymało imię Jana Pawła II.
• 1996
  • styczeń – inauguracja programu Kraków 2000 Europejskie Miasto Kultury.
  • 27 marca – królowa Wielkiej Brytanii Elżbiety II z wizytą w Krakowie.
  • 3 października – Wisława Szymborska laureatką Nagrody Nobla.
  • 17 grudnia – otwarcie wystawy Kraków przed tysiącem lat w Muzeum Archeologicznym.
  • Sławomir Mrożek, po powrocie do kraju, zamieszkał w Krakowie.
  • Zarejestrowano pierwsze telefony komórkowe w systemie cyfrowym (Era, Plus).
• 1997
  • 27 marca – rozpoczął się I Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena w Krakowie.
  • 27 kwietnia – zmarł Piotr Skrzynecki (pochowany 6 maja na Cmentarzu Rakowickim).
  • 7 czerwca do 10 czerwca – papież w Krakowie
• 1998
  • 11 marca – Wisława Szymborska otrzymała tytuł honorowego obywatela Krakowa.
  • 21 marca – zmarł Maciej Słomczyński, pisarz i tłumacz (Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Alei Zasłużonych).
  • kwiecień – firma Motorola otworzyła w Krakowie Centrum Oprogramowania – Centrum Oprogramowania Motorola GSG Poland.
  • 29 maja – zamknięcie transakcji sprzedaży akcji Elektrociepłowni KRAKÓW S.A., 55% akcji kupuje Konsorcjum EDF International i Finelex BV (spółki Électricité de France).
  • 2 października – zmarł Jerzy Bińczycki, aktor Teatru Starego.
• 1999
  • 30 maja – Wisła Kraków, po zwycięstwie nad Pogonią Szczecin została mistrzem Polski w piłce nożnej.
  • 14 czerwca i 16-17 czerwca – papież w Krakowie
  • 19 listopada – w Arsenale otwarto wystawę grafik Albrechta Dürera.
• 2000
  • 15 stycznia – Weimar przekazuje Krakowowi tytuł Europejskiego Miasta Kultury. W uroczystościach na rynku wzięli udział przedstawiciele 8 pozostałych Europejskich Miast Kultury
  • 28 czerwca – zmarł Józef Tischner, ksiądz katolicki i filozof.
• 2001
  • 1 lipca – zmarła Halina Czerny-Stefańska, pianistka, laureatka pierwszej nagrody Konkursu Chopinowskiego.
  • Wybudowano w Krakowie dwa nowe mosty na Wiśle: Praski i Grzegórzecki.
  • Kraków trafia do Księgi Rekordów Guinnessa za sprawą 1914 trębaczy zebranych na Rynku Głównym, którzy zagrali hejnał mariacki.
• 2002
  • 11 lipca – cesarz Akihito wraz z małżonką Michiko odwiedzili Mangghę. Na specjalne życzenie cesarza zorganizowana została wystawa drzeworytów dziewiętnastowiecznego artysty japońskiego – Utagawy Hiroshige.
  • 16-19 sierpnia – podczas ósmej pielgrzymki do Polski papież odwiedził Kraków i Kalwarię Zebrzydowską.
  • Robert Korzeniowski, lekkoatleta, chodziarz, wielokrotny mistrz olimpijski i świata, współorganizuje "Cracovia Maraton".
  • Na skutek niefortunnego umieszczenia rusztowań z reklamami oraz silnego huraganu w Krakowie zostają poważnie uszkodzone renesansowe maszkary oraz attyka sukiennic.
  • Zakończono remont krakowskich kopców: Kościuszki i Piłsudskiego.
• 2003
  • 1 stycznia – Huta im. T. Sendzimira wchodzi w skład koncernu Polskie Huty Stali SA.
  • 31 maja – wizyta prezydenta USA George Busha w Krakowie
• 2004
  • 14 sierpnia – zmarł Czesław Miłosz, poeta, pisarz, laureat literackiej nagrody Nobla (pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce).
  • Na Rynku Głównym prowadzone są prace mające na celu wymianę całej nawierzchni.
  • Obchody 200 rocznicy powstania najstarszej fabryki Krakowa, Zakładów Budowy Maszyn i Aparatury im Ludwika Zieleniewskiego.
  • Rozpoczęto budowę nowego gmachu Opery przy ul. Lubicz.
• 2005
  • 14 stycznia – Huta im. T. Sendzimira wchodzi w skład Mittal Steel Company, największego producena stali na świecie. Zmiana nazwy kombinatu na Mittal Steel Poland S.A. Oddział Kraków.
  • 2 kwietnia – Kraków pogrąża się w żałobie. W Watykanie osobisty papieski lekarz stwierdził śmierć Jana Pawła II o godzinie 21:37.
  • 3 czerwca – papież Benedykt XVI mianował Stanisława Dziwisza arcybiskupem krakowskim. Zastąpił na tym stanowisku kard. Franciszka Macharskiego.
• 2006
  • 27 marca – zmarł Stanisław Lem, pisarz, filozof, futurolog, eseista i satyryk.
  • 26 maja do 28 maja – papież Benedykt XVI podczas pielgrzymki do Polski odwiedził Kraków.
  • 28 września – otwarto centrum handlowe przy ul. Pawiej – Galeria Krakowska.
  • 9 października – zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, poeta i kompozytor. 17 października został pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego.
  • 21 grudnia – kardynał Stanisław Dziwisz poświęcił pierwszą oddaną do użytku część biblioteki Papieskiej Akademii Teologicznej.
• 2007
  • 1 czerwca – inauguracja dziesięciodniowych obchodów 750-lecia lokacji Krakowa na prawie magdeburskim; premierowe wykonanie kantaty "Zakochani w Krakowie" Piotra Rubika i Zbigniewa Książka na Rynku Głównym.
  • 2 czerwca – prezydent Krakowa Jacek Majchrowski otworzył Pawilon Wystawienniczo-Informacyjny Wyspiański 2000.
  • 3 czerwca – ojciec święty Benedykt XVI kanonizował w Watykanie błogosławionego Szymona z Lipnicy – jednego z patronów Krakowa.
  • 3 czerwca – prezydent Krakowa Jacek Majchrowski odsłonił w Sukiennicach pamiątkową tablicę lokacyjną oraz wręczył srebrne medale lokacji Miasta Krakowa przedstawicielom kupców ze Stowarzyszenia "Kram" i "Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej".
  • 15 czerwca – uczestnicy ogłoszonego przez "Dziennik Polski" plebiscytu na najwybitniejszego mieszkańca Krakowa od chwili lokacji miasta w 1257 r. do czasów nam współczesnych uznali Karola Wojtyłę – Krakowianinem 750-lecia. Drugie miejsce w plebiscycie zajęła św. Jadwiga, a trzecie Jan Matejko.
  • 4 października – otwarto w podkrakowskich Niepołomicach fabrykę samochodów ciężarowych koncernu MAN.
• 2008
  • 23 stycznia – katastrofa lotnicza w Mirosławcu, w wyniku której zginęło 20 wysokich rangą polskich żołnierzy, w tym czterech żołnierzy 13 Eskadry Lotnictwa Transportowego z Balic.
  • 19 kwietnia – Wisła Kraków po raz 11. zdobyła tytuł mistrza Polski w piłce nożnej.

[edytuj] Zobacz też

• Historia Krakowa
• Kalendarium historii Małopolski
• Kalendarium mostów Krakowa

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Krakowem. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.